Giáo án Ngữ văn 7 - Tuần 31 - Ca Huế trên sông Hương

Tuần:	31	Tiết 11	Ngày soạn:
 Phân môn: Đọc hiểu văn bản	Ngày dạy
CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG
Hà Ánh Minh
I/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Kiến thức:
 -Khái niệm thể loại bút kí.
-Giá trị văn hóa, nghệ thuật của ca Huế.
-Vẻ đẹp của con người xứ Huế.
Kỹ năng:
-Đọc – hiểu văn bản nhật dụng viết về di sản văn hóa dân tộc.
-Phân tích văn bản nhật dụng (kiểu loại thuyết minh).
 -Tích hợp kiến thức tập làm văn để viết bài văn thuyết minh.
Thái độ:
Tìm hiểu và trân trọng ca Huế - di sản văn hóa dân tộc.
II/ CHUẨN BỊ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
Giáo viên: giáo án word; SGV; tranh ảnh minh họa, 
Học sinh: bài học; bài soạn; SGK...
III/ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
Phương pháp giảng bình
Phương pháp trực quan
Phương pháp vấn đáp gợi tìm
IV/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
Ổn định lớp (1p)
Kiểm tra bài cũ: (5p)
-Qua văn bản “ Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu” em hiểu gì về hai nhân vật này?
-Ý nghĩa văn bản “Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu”?
Giới thiệu bài mới: (3p)
Nếu như ở lớp 6, Động Phong Nha là một danh lam thắng cảnh, Cầu Long Biên là một di tích lịch sử thì ca Huế trên sông Hương lại giúp chúng ta hình dung một cách cụ thể một sinh hoạt văn háo rất đặc trưng, nổi bật ở xứ Huế mộng mơ. Để hiểu hơn về nét đẹp văn hóa này, cô và các em sẽ cùng tìm hiểu văn bản Ca Huế trên sông Hương của tác giả hà Ánh Minh
TG
Hoạt độn của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung lưu bảng
Hoạt động 1: 
-HD đọc bài: giọng đọc chậm rãi, rõ ràng, diễn cảm, cần ngắt nhịp đúng ở các câu đặc biệt.
-Theo em, văn bản thuộc kiểu văn bản gì và thể loại nào?
-En hiểu gì thể loại bút kí? 
Văn bản được chia làm mấy phần? Nội dung của mỗi phần là gì?
GV nhận xét 
Hs trả lời
-kiểu văn bản nhật dụng
-thể loại :bút kí
-gồm 2 phần
+phần 1: từ đầu..lý hoài nam:giới thiệu các điệu hò xứ Huế
+phần 2:còn lại:cách thưởng thức ca Huế và nguồn gốc của ca Huế
I/ TÌM HIỂU CHUNG
-Bút kí: thể loại văn học ghi chép lại con người và sự việc mà nà văn đã tìm hiểu, nghiên cứu cùng với những cảm nghĩ của mình nhằm thể hiện một tư tưởng nào đó.
 -Ca Huế là một trong những di sản văn hoá đáng tự hào của người dân xứ Huế.
Hoạt động 2: ĐHVB
-Theo em, Ca Huế được hình thành từ đâu?
* Nhạc dân gian biểu hiện tâm hồn lạc quan của nhân dân nên hồn nhiên, sôi nổi, tươi vui, thường được dùng trong sinh hoạt và lễ hội.Nhạc cung đình nhã nhạc dùng trong các buổi lễ nơi cung đình, nơi tôn miếu nên trang trọng,uy nghi
-Nhìn vào đoạn 1, em hãy tìm những làn điệu Huế và đặc điểm của nó?
-tác giả sử dụng phép tu từ gì để làm nổi bật các làn điệu Huế?
*nếu tác giả không sử dụng phép liệt kê chỉ giới thiệu sơ lược về làn điệu Huế như ca Huế có rất nhiều làn điệu, mỗi làn điệu đều mang những âm hưởng giai điệu riêng. Em hãy so sánh hai cách diễn đạt này và cho biết tác giả sử dụng phép LK trong đoạn văn này nhằm mục đích gì?
TG sử dụng thành công phép LK và chính phép LK giúp ta cảm nhận được ca Huế có rất nhiều làn điệu. Mỗi làn điệu rất phong phú, đa dạng cũng có ảnh hưởng từ điều kiện tự nhiên cũng như lịch sử, con người ở Huế.ở Huế địa hình rất đa dạng vì vậy nghề nghiệp ở Huế cũng phong phú, thế nên các bài hò nói về hoạt động làm việc của con người cũng nhiều thêm. có thời tiết đặc biệt, những cơn mưa kéo dài đã choàng lên cổ đô Huế một lớp áo cổ kính làm cho không gian trời đất trở nên buồn bã, làm cho lòng người trở nên bang khuâng.Ngoài ra, Huế là kinh đô của nước ta, con người nơi đây cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ của các lễ giáo phong kiến qua các triều đại,Vì thế con người Huế có đời sống nội tâm đặc biệt, không ồn ào, trầm lặng mà sâu sắc. Đó là những yếu tố tạo nên những làn điệu ca Huế phong phú và đa dạng
- Trong những đoạn tiếp theo tác giả miêu tả gì ?
-Không gian biểu diễn có gì đặc biệt?
*không gian biểu diễn trên thuyền không hề đứng im luôn chuyển động và được đặt vào thời gian là vào ban đêm, ngược dòng song Hương, con gió mơn man dịu nhẹ tạo nên những đợt sóng lăn tăn vỗ nhẹ vào mạn thuyền, bên cạnh đó là ánh trăng lấp lánh trên mặt sông, không còn là dòng sông bình thường mà chính là dòng sông huyền ảo, chở con thuyền rồng và những người lữ khách yêu thích thưởng thức ca Huế.
-em có nhận xét gì về vị trí người biểu diễn và nguwoif thưởng thức ?
*với không gian nhỏ mà ấm cúng,gần gũi không còn sự xa cách làm cho người nghe có sự đồng điệu, cảm thấy xao động đó chính là sự đặc biệt về không gian trên khoan thuyền.
-Người biểu diễn là những ai?
- nhạc công sử dụng những nhạc cụ nào để biểu diễn?
=>nhạc cụ rất phong phú và đây là những nhạc cụ dân tộc
-theo em, nhạc công và ca công hiện lên như thế nào
-tg đã sử dụng NT gì để miêu tả việc sử dụng những ngón đàn của các nhạc công nữ?
*Một lần nữa tg đã sử dụng phép liệt kê ở những câu văn này ngoài việc làm cho ta cảm nhận được các nhạc công sử dụng rất nhiều ngón đàn khác nhau mà còn làm cho ta cảm nhận được sự điêu luyện của các nhạc công.và trong đêm biểu diễn ca Huế không chỉ có những ca công cất lên tiếng hát mà còn có những nhạc công họ vừa sử dụng nhạc cụ vừa hát thê hiện các làn điệu ca Huế.
- Tìm chi tiết miêu tả hoạt động, cảm xúc con người?
-Tâm trạng họ thể hiện như thế nào?
-Tại sao có thể nói ca Huế là một thứ tao nhã
-Trong văn bản, tác giả đã sử dụng những nghệ thuật nào?
-Em hãy khái quát lên ý nghĩa của văn bản?
- Nhạc dân gian và nhạc cung đình
+Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh: buồn bã.
 +Hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp,: náo nức, nồng hậu tình người.
 +Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện,gần gũi với dân ca Nghệ - Tĩnh, thể hiện lòng khao khát, nỗi mong chờ, hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế.
 +Nam ai, nam bình, quả phụ, tương tư khúc, hành vân: buồn man mác, thương cảm, bi ai, vương vấn,
 +Tứ đại cảnh: không vui, không buồn.
-phép liệt kê
-HS trả lời
- về không gian: trên thuyền nằm trên dòng sông Hương
-HS trả lời
-gần gũi
-nhạc công và ca công
- đàn tranh, đàn nguyệt, đàn tì bà, nhị, đàn tam, đàn bầu, sáo, cặp sanh..
-ca công:nam mặc áo dài the, quần thụng..nữ mặc áo dài khan đóng=>ăn mặc tao nhã, thanh lịch
-nhạc công:sử dụng nhiều ngón đàn rất điêu luyện
-phép LK
Lữ khách giang hồ, thơ lai láng; Ca công trẻ tuổi duyên dáng; Tâm trạng chờ đợi, xao động; Con gái Huế tâm hồn phong phú, âm thầm , kín đáo, sâu thẳm
- Con người háo hức, nồng hậu, duyên dáng, lịch sự
-Ca Huế thanh cao, lịch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến nghệ thuật, từ cách biểu diễn đến phục trang. Vì vậy ca Huế quả là thứ tao nhã
II/ Đọc hiểu văn bản:
1.Nội dung
 -Khung cảnh và sân khấu đặc biệt một buổi ca Huế trên sông Hương trong một đêm trăng thơ mộng.
 -Ca Huế là hình thức sinh hoạt văn hoá truyền thống, một sản phẩm văn hoá phi vật thể rất đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển
+Nguồn gốc làn điệu ca Huế.
+Đặc điểm của ca Huế.
 -Con người xứ Huế:
 +Tâm hồn người Huế qua các làn điệu dân ca: thanh lịch, tao nhã, kín đáo và giàu tình cảm
 +Những người nghệ sĩ Huế biểu diễn trên thuyền: tài ba, điêu luyện.
2.Nghệ thuật
 -Viết theo thể bút kí.
 -Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, thấm đẫm chất thơ.
 -Miêu tả âm thanh, cảnh vật, con người sinh động.
 3.Ý nghĩa văn bản
 Ghi chép lại một buổi ca Huế trên sông Hương, tác giả thể hiện lòng yêu mến, niềm tự hào đối với di sản văn hoá độc đáo của Huế, cũng là một di sản văn hoá của dân tộc.
*Ghi nhớ:
4.Củng cố: (2p)
- Đọc văn bản 
- Nắm được nội dung và nghệ thuật
5.Dặn Dò: (2p)
-Học bài và xem bài mới Liệt Kê