Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 120: Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy

TUẦN 30	Ngày soạn:1/4/2011
TIẾT 120	Ngày dạy :3/4/2011
DẤU CHẤM LỬNG VÀ DẤU CHẤM PHẨY
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 
 Giúp hs 
- Nắm được công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy 
- Biết dùng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy khi viết 
B. Chuẩn bị 
Tích hợp : Phần văn qua bài Quan âm thị Kính ; phần TLV ở bài vb đề nghị 
C. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG
 1. ỔN định 
 2. Kiểm tra bài cũ : 
Thế nào là liệt kê ? nêu tác dụng 
Có mấy kiểu liệt kê ? Lấy vd minh hoạ 
 3.Bài mới 
 Hs đọc vd trong sgk 
? Cho biết chức năng của dấu chấm lửng trong các vd trên ?
a, biểu thị các phần liệt kê tương tự , không viết ra 
b, Tâm trạng lo lắng , hoảng sợ của người viết
c, Bất ngờ của thông báo 
? Qua phân tích các vd em hãy rút ra tác dụng của dấu chấm lửng ?
rút gọn phần liệt kê 
nhấn mạnh tâm trạng của người nói 
giản nhịp điệu của câu văn 
tạo sắc thái dí dỏm , hài hước
? Em hãy lấy vd trong những vb đã học để minh hoạ cho những tác dụng trên ?
L Bài tập vận dụng 
 Dấu chấm lửng trong câu sau có chức năng gì ?(Thể điệu ca Huế có sôi nổi , tươi vui , có buồn tảm , bâng khuâng , có tiếc thương , ai oán 
 Gọi hs đọc lại ghi nhớ 
Hs Đọc vd trên bảng phụ 
Vd a, Cốm không phải là thứ quà của người ăn vội ; ăn cốm phải ăn từng chút ít , thong thả và ngẫm nghĩ 
VD b , Về việc trồng , chăm sóc và bảo vệ cây xanh : đã tổ chức trồng được 100 cây các loại ( bao gồm 50 cây bạch đàn , 40 cây xà cừ và 10 cây phượng vĩ ) ở khu vực Ban Giám hiệu nhà trường phân công ; không bẻ cành , hái là hoặc ngắt hoa nơi công cộng 
? Tr ong câu a , tại sao sâu câu thứ nhất lại không dùng dấu chấm, dấu phẩy mà lại dùng dấu chấm phẩy ?
- Vì ý của câu 1 chưa chọn vẹn nên không thể dùng dấu chấm , hai ý trong câu không tạo nên câu ghép 
- Đẳng lập nên không thể dùng dấu phẩy , do vậy dùng dấu chấm phẩy là để nối 2 ý trong một câu ghép có quan hệ phức tạp 
(?) Trong vd b dấu chấm phẩy dùng để làm gì ? có thể thay dấu chấm phẩy bằng dấu phẩy được không ?
- Dùng để liệt kê các sự vật , sự việc trong một phép liệt kê phức tạp như : liệt kê về việc trồng , chăm sóc và bảo vệ cây xanh Vì vậy không thể dùng dấu phẩy được 
? Vậy dấu chấm phẩy có công dụng gì ? ( sgk) 
I . Công dụng của dấu chấm lửng 
Ví dụ :
a. biểu thị các phần liệt kê tương tự , không viết ra 
b, Tâm trạng lo lắng , hoảng sợ của người viết
c, Bất ngờ của thông báo
 2.Ghi nhớ : SGK 
II. Công dụng của dấu chấm phẩy 
1.Ví dụ
2.Ghi nhớ : SGK 
III. Luyện tập 
Bài tập 1 ; dấu chấm lửng dùng để làm gì ?
a, Biểu thị lời nói bị ngắt quãng , sợ hãi , lúng túng ( - Dạ , bẩm…)
b, Biểu thị câu nói bị bỏ dở . Biểu thị sự liệt kê chưa đầy đủ 
 Bài tập 2 Công dụng của dấu chấm phẩy 
a, b,c dùng để ngăn cách các vế trong của những câu ghép có cấu tạo phức tạp 
Bài tập 3 ; 
a, Câu dùng dấu chấm phẩy 
 Thuyền để thưởng thức ca Huế trên sông hương đượcchuẩn bị rất chu đáo : Mũi thuyền phải có không gian rộng để ngắm trăng ; trong thuyền , phải có sàn gỗ có mui vòm trang trí lộng lẫy ; xung quanh thuyền , có hình rồng và trước mũi là một đầu rồng 
b, Câu có dùng dấu chấm lửng 
 Người ta đi thuyền đêm trên sông hương để ngắm cảnh trăng đẹp nhưng thật ra là để … ru hồn . Cứ mở đầu cuộc ru bằng khúc lưu thuỷ , kiêm tiền xuân phong … là đã thấy xao động tâm hồ
4. Hướng dẫn về nhà
 - Học phần ghi nhớ 
Làm bài tập b số 3 
Soạn bài tiếp theo “Văn bản đề nghi”
************