Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 73+74: Bài học đường đời đầu tiên - Năm học 2015-2016

Tuần
Tiết 73 - 74 Ngày soạn:04/01/2016
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
Tô Hoài
Mức độ cần đạt
- Hiểu được nội dung, ý nghĩa Bài học đường đời đầu tiên
- Đắc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài văn
B. Phương tiện và cách thức tiến hành
I. Phương tiện thực hiện
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách chuẩn kiến thức kĩ năng, phấn bảng, giáo án, máy chiếu.
II. Cách thức tiến hành
- Sử dụng phương pháp: diễn giảng, phân tích, thảo luận
C. Tiến trình lên lớp
I. Ổn định lớp
Kiểm tra sỉ số
Vệ sinh
Tác phong
II. Kiểm tra bài cũ
III. Bài mới
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: hướng dẫn HS tìm hiểu tác giả và tác phẩm
TT 1: Tìm hiểu về tác giả Tô Hoài
GV cho Hs đọc tiểu dẫn trong SGK
GV: Em hãy nêu một vài nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Tô Hoài?
- GV gợi ý:
+ Sáng tác nhiều thể loại không?
+ Vị trí và những nhận định về ông?
- HS trả lời
Thao tác 2: Tìm hiểu tác phẩm “Bài học đường đời đầu tiên”
GV: Trình bày những hiểu biết của em về tác phẩm Dế mèn phiêu lưu ký?
GV: Bố cục của đoạn trích? Câu chuyện được kể bằng ngôi nào?
Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản
TT1: Tìm hiểu bức chân dung tự họa của Dế Mèn
GV: - Những chi tiết miêu tả ngoại hình của Dế Mèn?
-Dế Mèn có những hành động gì?
GV: Tác giả dùng thủ pháp gì để làm miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn?
GV: Qua những chi tiết đó Dế Mèn là con người như thế nào?
GV: Việc miêu tả ngoại hình và hành động Dế Mèn có nét nào đẹp và chưa đẹp:
Đẹp: Cường tráng, mạnh mẽ, tự tin, yêu đời
Chưa đẹp: Kiêu căng, xốc nổi, hợm hĩnh, tự phụ
TT2: Tìm hiểu bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
Thái độ đối với Dế Choắt
GV: Những chi tiết miêu tả Dế Choắt? Đó là chú dế như thế nào?
GV: Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt qua lời nói, cách xưng hô, hành động?
Diễn biến tâm lí và thái độ đối với chị Cốc
GV: Vì sao Dế Mèn lại gây sự với chị Cốc? Thể hiện qua chi tiết nào?
GV: Hậu quả để lại đối với Dế Choắt?
GV: Cái chết của Dế Choắt khiến Dế Mèn có những thay đổi thế nào? Diễn biến tâm lí của Dế Mèn có hợp lí không? Vì sao?
GV: Qua bài học của Dế Mèn em rút ra được bài học gì cho mình?
Hoạt động 3: Ý nghĩa bài học
GV: Nội dung và nghệ thuật của văn bản?
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả 
- Tô Hoài, sinh năm 1920, quê ở Hà Nội.
- Tên khai sinh là Nguyễn Sen.
- Tham gia cách mạng từ những năm 1945.
- Là nhà văn hiện đại của Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú, đa dạng gồm nhiều thể loại.
- Là nhà văn của thiếu nhi.
2. Tác phẩm “Bài học đường đời đầu tiên”
- Đoạn trích trong tác phẩm "Dế Mèn phiêu lưu kí" viết 1941.
- Truyện 10 chương thuộc thể loại Tiểu thuyết đồng thoại. Đoạn trích ở chương 1.
- Bố cục: 2 phần
+ Từ đầuthiên hạ rồi: bức chân dung tự họa của Dế Mèn.
+ Phần còn lại: Câu chuyện về bài học đường đời của Dế Mèn.
Ngôi kể: ngôi thứ nhất
II. Đọc-hiểu văn bản
Bức chân dung tự họa của Dế Mèn
Nghệ thuật: so sánh, nhân hóa, dùng từ ngữ đặc tả đặc sắc
Dế Mèn là một thanh niên cường tráng, mạnh mẽ đầy sức sống nhưng cũng rất kiêu ngạo.
 Một bức chân dung sống động.
Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
Thái độ với Dế Choắt:
Lời nói: Tự đặt tên cho Dế Choắt
Cách xưng hô: gọi Dế Choắt là chú mày
Hành động: Hách hơi lên xì 1 hơi rõ dài và lớn tiếng mắng mỏ.
Kiêu căng, trịnh thượng, không quan tâm giúp đỡ.
Diễn biến tâm lí và thái độ đối với chị Cốc
Để ra oai với Dế Choắt
Hậu quả: Dế Choắt bị thương để lại cái chết thương tâm.
Hậu quả rất nghiêm trọng
Ân hận: Từ một kẻ ngông cuồng, ngạo mạn Dế Mèn đã hối hận, xót thương, ăn năn về hành động của mình.
Diễn biến tâm lí hợp lí bởi Dế Mèn vốn bản chất không phải là xấu – miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế.
Tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác và khiến ta ân hận suốt đời. 
Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ sớm muộn cũng mang vạ vào mình và liên lụy tới người khác.
Ý nghĩa bài học
Nội dung: ghi nhớ (SGK)
Nghệ thuật:
Miêu tả sinh động, hấp dẫn
Ngôi kể thứ nhất
Lời văn: chân thực, hấp dẫn
IV: Luyện tập và củng cố
Luyện tập
Đóng vai các nhân vật và kể lại câu chuyện 
Viết 1 đoạn văn kể lại tâm trạng của Dế Mèn khi đứng trước mộ Dế Choắt
Củng cố
Làm bài tập 1/SGK
Soạn bài Phó từ