Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 73,74: Bài học Đường đời đầu tiên

Ngaứy daùy: 08/01/2013. Lụựp: 6. Tuần: 20 
Tiết:73,74 Văn bản: 
 BAỉI HOẽC ẹệễỉNG ẹễỉI ẹAÀU TIEÂN
 ( Trớch “Dế Mốn phiờu lưu kớ” - Tụ Hoài)
A. Mục tiờu cần đạt: 
 1. Kieỏn thửực:
 - Nhaõn vaọt, sửù kieọn, coỏt truyeọn trong moọt vaờn baỷn truyeọn vieỏt cho thieỏu nhi.
 - Deỏ meứn moọt hỡnh aỷnh ủeùp cuỷa tuoồi treỷ soõi noồi nhửng tớnh tỡnh boàng boọt vaứ kieõu ngaùo.
 - Moọt soỏ bieọn phaựp ngheọ thuaọt xaõy dửùng nhaõn vaọt ủaởc saộc trong ủoaùn trớch.
 2. Kú naờng: 
 - Vaờn baỷn truyeọn hieọn ủaùi coự yeỏu toỏ tửù sửù keỏt hụùp vụựi mieõu taỷ.
 - Phaõn tớch caực nhaõn vaọt trong ủoaùn trớch.
 - Vaọn duùng ủửụùc caực bieọn phaựp ngheọ thuaọt so saựnh, nhaõn hoựa khi vieỏt vaờn mieõu taỷ.
 KNS: - Tự nhaọn thửực vaứ xaực định caựch ửựng xửỷ: soỏng khieõn toỏn, bieỏt toõn troùng ngửụứi khaực.
 - Giao tieỏp, phaỷn hoài/ laộng nghe, trỡnh baứy suy nghú/ yự tửụỷng, caỷm nhaọn cuỷa baỷn thaõn veà nhửừng giaự trũ noọi dung vaứ ngheọ thuaọt cuỷa truyeọn.
 3. Thaựi ủoọ: G/d hs soỏng khieõm toỏn, toõn troùng ngửụứi khaực.
B. Chuaồn bũ:
 - Gv: Tranh taực giaỷ, aỷnh Deỏ Meứn…, (Sgk)
 - Hs: Tỡm hieồu baứi mụựi vaứ soaùn baứi.
C. Phửụng phaựp: ủoùc, v/ủaựp, thuyeỏt trỡnh, neõu vaỏn ủeà.
D. Tieỏn trỡnh toồ chửực caực hoaùt ủoọng daùy- hoùc:
 * Baứi mụựi : 
Hoạt động 1 :(2’) * Giới thiệu bài mới: Cuốn Dế Mốn phiờu lưu kớ (1941) đó đang được hàng triệu người đọc ở mọi lứa tuổi yờu thớch, đến mức cỏc bạn nhỏ gọi ụng là Dế Mốn. Nhưng Dế Mốn là ai? Chõn dung và tớnh nết nhõn vật độc đỏo như thế nào, "bài học đường đời đầu tiờn" mà anh ta nếm trải ra sao ? bài học hụm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
Hoaùt ủoọng daùy - hoùc
Phaàn HS ghi
Hoaùt ủoọng 2:(30’) Hướng dẫn tỡm hiểu chung văn bản.
 H:Em hóy đọc chỳ thớch sgk/8, cho biết: Em hiểu gỡ về taực giaỷ, taực phaồm?
 HS: trình bày
 GV: nhận xét, boồ sung:
 - Taực giaỷ:Toõ Hoaứi tham gia phong traứo vaờn hoựa cửựu quoỏc trửụực CM thaựng 8. OÂng tửứng giửừ nhieàu chửực vuù quan troùng trong phong traứo vaờn ngheọ, toồng bớ thử hoọi nhaứ vaờn Vieọt Nam.
 -Taực phaồm: Deỏ Meứn….vieỏt veà loaứi vaọt theo loỏi ủoàng thoaùi laứ moọt taực phaồm ủửụùc nhieàu theỏ heọ baùn ủoùc nhoỷ yeõu thớch vaứ ủửụùc in laùi 21 laàn ụỷ VN, ủửụùc dũch ra nhieàu thửự tieỏng ụỷ nhieàu nửụực.
 *GV hướng dẫn học sinh cỏch đọc
+ Dế Mốn tự tả chõn dung mỡnh : Giọng hào hứng, kiờu hónh;chỳ ý giọng đối thoại :
 -Mốn : Trịnh thượng, khú chịu
 - Choắt : Yếu ớt, rờn rỉ 
 - Chị Cốc : Đỏo để, tức giận
+ Dế Mốn hối hận, sõu lắng …
 Gv – h/s nhận xột cỏch đọc 
 *Kể túm tắt : Là 1 chàng Dế thanh niờn cuờng trỏng. Dế Mốn rất tự hào với kiểu cỏch con nhà vừ của mỡnh. Anh ta cà khịa với tất cả mọi người hàng xúm.Mốn rất khinh miệt mọi người bạn ở gần hang, gọi anh ta là Dế Choắt bởi anh ta rất ốm yếu. Mốn đó trêu trọc chị Cốc rồi lủi vào hang sõu. Chị Cốc tưởng Choắt trờu mỡnh nờn đó mổ anh ta trọng thương. Trước lỳc chết Choắt khuyờn Mốn nờn chừa thúi hung hăng và làm gỡ cũng phải biết suy nghĩ. Đú là bài học đường đời đầu tiờn của chỳ.
 *GV cho HS giải thích một số chú thích- Hủn hoẳn, vũ, hùng dũng, trịch thượng.
Hoaùt ủoọng 3: (45’)Hửụựng daón HS tỡm hiểu chi tiết văn bản:
H: Baứi vaờn mieõu taỷ vaứ keồ chuyeọn veà nhaõn vaọt chớnh naứo? HS: nhaõn vaọt Deỏ Meứn.
H: Truyện được kể bằng lời của nhõn vật nào ? Tỏc dụng của nú ?
 HS: - Truyện được kể bằng lời của Dế Mốn 
 - Ngụi kể thứ nhất => làm tăng tỏc dụng của biện phỏp nhõn hoỏ => cõu truyện trở nờn thân mật, gần gũi đỏng tin cậy với người đọc.
H: Theo em văn bản chia làm mấy phần. Nội dung của từng phần.
 HS phaựt bieồu + GVKL: Chia laứm 2 ủoaùn:
 -ẹoaùn 1: tửứ ủaàu…… laùi ủửụùc => mieõu taỷ hỡnh aỷnh Deỏ Meứn laứ moọt chaứng deỏ thanh nieõn cửụứng traựng.
 -ẹoaùn 2: Coứn laùi => Caõu chuyeọn aõn haọn ủaàu tieõn.
 Goùi HS ủoùc tửứ ủaàu…… thieõn haù roài
H: Hóy nờu cỏc chi tiết miờu tả ngoại hỡnh và hành động của Dế Mốn 
 HS phaựt bieồu – ghi baỷng veà ngoaùi hỡnh vaứ haứnh ủoọng
H: Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả khi tả Deỏ Mèn.
 HS phaựt bieồu + GVKL:->Sử dụng nhiều động từ, tính từ. Tạo nên sự khoẻ mạnh cường tráng của Dế Mèn.
H: Thay theỏ moọt soỏ tửứ aỏy baống nhửừng tửứ ủoàng nghúa hoaởc gaàn nghúa roài ruựt ra nhaọn xeựt veà cách dùng từ cuỷa taực giaỷ?
 HS phaựt bieồu+ GVKL :Ngaộn huỷn hoaỳn= ngaộn cuỷn, (nhai) ngoaứm ngoaùp = (nhai) raứo raùo, rung rinh = laộc lử,.... thỡ ta khoõng thaỏy heỏt veỷ ủeùp cửụứng traựng ửa nhỡn vaứ sửù phoõ trửụng kieõu ngaùo cuỷa Deỏ Meứn.
-> Thoõng qua lụứi mieõu taỷ ủaày tửù tin, haừnh dieọn cuỷa n/v Deỏ Meứn veà mỡnh, keỏt hụùp vieọc duứng nhửừng tửứ ngửừ mieõu taỷ, ủaởc bieọt laứ nhửừng tớnh tửứ, raỏt chớnh xaực vaứ giaứu tớnh taùo hỡnh, Toõ Hoaứi ủaừ veừ neõn moọt hỡnh aỷnh raỏt cuù theồ, soỏng ủoọng vaứ haỏp daón cuỷa chaứng deỏ thanh nieõn cửụứng traựng. Taực giaỷ taỷ ngoaùi hỡnh tổ mổ tửứng boọ phaọn ủeỏn hỡnh daựng chung laứm noồi baọt leõn nhửừng neựt ủaởc saộc ủaựng chuự yự trong moói boọ phaọn vaứ ủeàu toaựt leõn sửù cửụứng traựng, sung sửực, khoõng chổ ụỷ nhaõn vaọt Deỏ Meứn maứ coứn n/v khaực trong truyeọn, ngoứi buựt ủaởc saộc vaứ ủieõu luyeọn cuỷa Toõ Hoaứi khieỏn ngửụứi ủoùc hieồu raỏt saõu saộc veà theỏ giụựi loaứi vaọt ủoàng thụứi coự theồ baứy toỷ thaựi ủoọ yeõu gheựt ủoỏi vụựi nhaõn vaọt ủửụùc taỷ.
H: Em có nhận xét gì về tính cách của Dế Mèn ?
 HS :Tính cách:- Yêu đời, tự tin
 - Kiêu căng tự phụ, không coi ai ra gì, hợm hĩnh, thích ra oai với kẻ yếu.
H: Nhận xột về trỡnh tự và cỏch miờu tả trong đoạn văn. 
 HS : ->Miêu tả từng bộ phận cơ thể gắn liền với miêu tả hình dáng với hành động của Dế Mèn
=> Mèn là một chàng dế thanh niên cường tráng đẹp khoẻ và hấp dẫn nhưng tính cách quỏ kiờu căng, hợm hĩnh, đỏng bực mỡnh.
H: Em thaỏy hỡnh aỷnh Deỏ Meứn trong baứi vaờn ủeùp ụỷ choó naứo vaứ chửa ủeùp ụỷ ủieồm naứo veà ngoaùi hỡnh vaứ tớnh neỏt ?
 H/S thảo luận về nột đẹp và chưa đẹp trong hỡnh dỏng và tớnh cách của Dế Mốn. 
 * Nột đẹp trong hỡnh dỏng : Khoẻ mạnh, cường trỏng, đầy sức sống thanh niờn thể hiện trong từng bộ phận của cơ thể, dỏng đi, hoạt động… Đẹp trong tớnh nết : yờu đời tự tin.
 * Nột chưa đẹp trong tớnh nết của Mốn : Kiờu căng, tự phụ, khụng coi ai ra gỡ, hợm hĩnh, thớch ra oai với kẻ yếu
 Gv kết luận : Đõy là một đoạn văn rất độc đỏo, đặc sắc về nghệ thuật tả vật, bằng cỏch nhõn hoỏ, dựng nhiều tớnh từ, động từ, từ lỏy, so sỏnh rất chọn lọc, chớnh xỏc, Tụ Hoài đó để cho Dế Mốn tự hoạ bức chõn dung của mỡnh vụ cựng sống động, phự hợp với thực tế, hớnh dỏng, tập tớnh của loài dế, cũng như một số thanh thiếu niờn và nhiều thời. Dế Mốn cường trỏng, khoẻ mạnh, kiờu căng, hợm hĩnh mà khụng tự biết .Điểm đỏng khen cũng như điểm đỏng chờ trỏch của chàng Dế mới lớn này là ở đú.
 Goùi HS toựm taột ủoaùn2
H: Nhận xột về thỏi độ trờn của Mốn đối với Choắt (lời lẽ, cỏch xưng hụ, giọng điệu…)
 HS phaựt bieồu + ghi baỷng
 Thaựi ủoọ ủối với Choắt : cú thỏi độ keỷ caỷ, khinh thường : ô chuự maứy... coự lụựn maứ chaỳng coự khoõn ằ, haựch dũch, voõ tỡnh,khoõng coự sửù quan taõm, seỷ chia, giuựp ủụừ moọt caựch chaõn thaứnh: tụi bảo chỉ núi sướng miệng, hếch răng… khinh khỉnh,…mắng, khụng chỳt bận tõm .
H: Nờu diễn biến tõm lý và thỏi độ của Mốn trong việc trêu chị Cốc dẫn đến cỏi chết của Choắt.
 HS: + Nghịch ranh, nghĩ mưu trêu chị Cốc.
 +Hueõnh hoang : Sụù gỡ ? ... ? Maứy baỷo tao coứn bieỏt sụù ai hụn tao nửừa !
 + Hể hả vỡ trũ đựa tai quỏi của mỡnh : Chui tọt vào hang, nằm khểnh, bụng nghĩ thỳ vị…
 + Sợ hói khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt : khiếp nằm im thin thớt
H: Qua sửù vieọc aỏy, Deỏ Meứn ủaừ ruựt ra ủửụùc baứi hoùc ủửụứng ủụứi ủaàu tieõn cho mỡnh. Baứi hoùc aỏy laứ gỡ ?
 HS thaỷo luaọn + phaựt bieồu : Baứi hoùc ô ụỷ ủụứi maứ coự thoựi hung haờng baọy baù, coự oực maứ khoõng bieỏt nghú, sụựm muoọn roài cuừng mang vaù vaứo mỡnh ủaỏy ằ
H: Qua truyeọn, em thaỏy hỡnh aỷnh nhửừng con vaọt trong truyeọn coự gioỏng vụựi chuựng trong thửùc teỏ khoõng ? coự nhửừng ủaởc ủieồm naứo cuỷa con ngửụứi ủửụùc gaựn cho chuựng ? 
 HS phaựt bieồu : gioỏng : tụùn, caứ khũa, xoỏc noồi, aờn uoỏng ủieàu ủoọ, ủi ủửựng oai veọ,... 
Hoaùt ủoọng 4: Heọ thoỏng kieỏn thửực ủaừ tỡm hieồu qua baứi hoùc: (10 phuựt)
H: Em hãy nhận xét nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung.
 HS thaỷo luaọn phaựt bieồu :
1, Nội dung: 
- Vẻ đẹp của Dế Mèn.
- Sự ân hận của Dế Mèn và bài học ghi nhớ
2, Nghệ thuật: 
- Nghệ thuệt miêu tả loài vật.
- Cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất.
- Ngôn ngữ chính xác.
- Thể loại truyện đồng thoại rất phự hợp với lứa tuổi thiếu nhi . Goùi HS đọc ghi nhớ SKG/11
I. Tìm hiểu chung:
1- Tỏc giả Tụ Hoài 
 Tờn thật là Nguyễn Sen (1920) , laứ nhaứ vaờn thaứnh coõng treõn con ủửụứng ngheọ thuaọt trửụực CM8/45, coự nhieàu taực phaồm vieỏt cho thieỏu nhi.
2- Taực phaồm :
 “Bài học đường đời đầu tiờn” trớch từ chương 1 của truyện ô Deỏ Meứn phieõu lửu kớ ằ - tỏc phẩm xuất bản lần đầu 1941. 
II. ẹoùc- hieồu vaờn baỷn: 
1. Hỡnh aỷnh chaứng Deỏ Meứn: 
 * Ngoại hình:
 + Càng : mẫm búng 
 + Vuốt : Cứng, nhọn hoắt 
 + Cỏnh: ỏo dài chấm đuụi 
 + Đầu to : Nổi từng tảng 
 + Răng : Đen nhỏnh, nhai ngoàm ngoạp
 + Rõu : Dài, uốn cong 
 * Hành động :
 + Đạp phanh phách 
 +Nhai ngoàm ngoạp
 + Đi đứng oai vệ, làm điệu, nhỳn chõn rung rõu.
 + Tợn lắm, cà khịa với tất cả mọi người trong xúm. 
 + Quỏt Cào Cào, đỏ ghẹo anh Gọng Vú. 
à Sử dụng nhiều động từ, tính từ. Tạo nên sự khoẻ mạnh cường tráng của Dế Mèn.
=> Ngoaùi hỡnh ủeùp nhửng chưa đẹp trong tớnh nết của Mốn : Kiờu căng, tự phụ, khụng coi ai ra gỡ, hợm hĩnh, thớch ra oai với kẻ yếu
2. Về bài học đường đời đầu tiờn : 
- Thaựi ủoọ ủối với Choắt : cú thỏi độ keỷ caỷ, khinh thường, haựch dũch, voõ tỡnh, khoõng coự sửù quan taõm, seỷ chia, giuựp ủụừ moọt caựch chaõn thaứnh.
- Dieón bieỏn taõm lớ vaứ thaựi ủoọ cuỷa Deỏ Meứn :
 +Hueõnh hoang : Sụù gỡ ? ... ? Maứy baỷo tao coứn bieỏt sụù ai hụn tao nửừa !
 + Sợ hói khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt : khiếp nằm im thin thớt
 + Ân hận : Toõi hoỏi laộm ! Toõi hoỏi haọn laộm !, sỏm hối chõn thành : đứng lặng 1 giờ lõu trước mộ Choắt, nghĩ về bài học đường đời đầu tiờn.
+ Baứi hoùc ô ụỷ ủụứi maứ coự thoựi hung haờng baọy baù, coự oực maứ khoõng bieỏt nghú, sụựm muoọn roài cuừng mang vaù vaứo mỡnh ủaỏy ằ
=> Tõm lý của Mốn được miờu tả rất tinh tế hợp lý.
3. Ngheọ thuaọt:
- keồ chuyeọn k/hụùp mieõu taỷ.
- sửỷ duùng hieọu quaỷ caực bieọn phaựp tu tửứ.
-xaõy dửùng hỡnh tửụùng n/v gaàn guỷi vụựi treỷ thụ.
4. YÙ nghúa vaờn baỷn:
 ẹoaùn trớch neõu leõn baứi hoùc: tớnh keõu caờng cuỷa tuoồi treỷ coự theồ laứm haùi ngửụứi khaực, khieỏn ta phaỷi aõn haọn suoỏt ủụứi.
III. Tổng kết :
 Ghi nhụự SGK/11
Hoaùt ủoọng 5: (3 phuựt) Hửụựng daón HS hoùc baứi ụỷ nhaứ vaứ chuaồn bũ baứi mụựi	
*-Tỡm ủoùc truyeọn: “Deỏ Meứn Phieõu Lửu Kớ”
 - Hieồu nhụự ủửụùc yự nghúa vaứ ngheọ thuaọt ủoọc ủaựo cuỷa vaờn baỷn “Baứi hoùc ủửụứng…..”
* Chuẩn bị bài mới: Phó từ
 +ẹoùc trửụực vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi (yeõu caàu) SGK/12,13
 + Xem trửụực ghi nhụự.