Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 126: Mây và sóng

S:
G: 	 TiÕt 126
MÂY VÀ SÓNG
	 Ra-bin-®ra-nát Ta-go
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
*KT: Giúp học sinh:
- Cảm nhận được ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử.
- Thấy được đặc sắc nghệ thuật trong việc tạo dựng những cuộc đối thoại tưởng tượng và xây dựng các hình ảnh thiên nhiên.
*KN: PT th¬ tù do, pt nh÷ng h×nh ¶n t­îng tr­ng
*T§: thÊy ®c t×nh mÉu tö thiªng liªng
B. CHUẨN BỊ
-GV: gi¸o ¸n, sgk, m¸y chiÕu, ®Üa nh¹c
-HS: sgk, cbb
C.PP: nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
D.tiÕn tr×nh DẠY HỌC
I.æn ®Þnh
2.KTBC
3.Bµi míi: 
-Hs nghe bµi h¸t: MÑ yªu con- NguyÔn V¨n TÝ
MÑ lµ tiÕng gäi thiªng liªng tõ mu«n n¬i vµ mu«n triÖu tr¸i tim con ng­êi. T×nh mÉu tö cã lÏ lµ 1 trong nh÷ng t×nh c¶m thiªng liªng vµ gÇn gòi, phæ biÕn nhÊt cña con ng­¬×, ®thêi còng lµ nguån thi c¶m ko bao giê v¬i c¹n cña thi ca.
§¹i thi hµo ¢n §é-Tago, trong nh÷ngn¨m th¸ng ®au th­¬ng mÊt m¸t ghª gím cña c/® va gia ®×nh ®· viÕt nh÷g tp næi tiÕng: trªn bê biÓn, thuyÒn giÊy, Hoa Ch¨m pa…®ã lµ tiÕng h¸t ®au buån s©u th¼m nhg vÉn chøa chan t×nh yªu th­¬gn vµ niÒm tin vµo thÕ hÖ t­¬ng lai. Trog ®ã M©y vµ sãng lµ 1 trong nh÷ng thi phÈm næi tiÕng.
?Nêu vài nét về tác giả?
ChiÕu h×nh ¶nh ¢n §é
?Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c phÈm?
-Ta-go là nhà thơ mất mát nhiều trong cuộc sống gia đình, trong vòng 6 năm ông đã mất đi những người thân yêu nhất: vợ, con gái, cha, anh và con trai, cũng chính vì sự mất mát đó khiến cho tình cảm gia đình đã trở thành một trong những đề tài quan trọng nhất trong thơ của Ta-go
ChiÕu c¸c tp th¬
-52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngắn.
- §ược nhận giải thưởng Nô-ben (1913).
- Thơ của ông đa dạng về nội dung hình thức, thể hiện sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa hiện đại và truyền thống, quốc tế và dân tộc.
ChiÕu bth¬ b»ng tiÕng Ben-gan vµ tiÕng Anh
-§äc giäng cã sù thay ®æi gi÷a lêi kÓ cña em bÐ víi nh÷ng lêi ®èi tho¹i gi÷a em bÐ vµ nh÷ng ng­êi trªn m©y.
2 c©u cuèi ®äc jäng say s­a, trµn trÒ, h¹nh phóc.
Cho hs nghe b¨ng ®äc mÉu
B¶n dÞch th¬ tõ ng÷ dÔ hiÓu kh«ng cÇn gi¶i thÝch
?Cho biÕt kiÓu lo¹i ?
-ThÓ th¬ v¨n xu«i: c©u th¬ dµi ng¾n kh¸c nhau, ko vÇn nh­g vÉn cã nh¹c ®iÖu do yÕu tè lÆp l¹i vµ nhÞp ®iÖu bªn trog lêi th¬
?PTB§ chÝnh lµ j?
?Em hãy tìm hiểu bố cục bài thơ?
- Phần 1:… xanh thẳm: Em bé kể với mẹ về lời rủ rê của mây và trò chơi do em tưởng tượng ra.
- Phần 2: còn lại: Em bé kể với mẹ về lời rủ rê của sóng và trò chơi do em tự sáng tạo ra.
->Trong tõng ®o¹n l¹i cã bè côc chi tiÕt h¬n:
+ThuËt l¹i lêi rñ rª
+ThuËt l¹i lêi tõ chèi vµ lÝ do tõ chèi
+T¶ trß ch¬i do em bÐ tù nghÜ ra
?Em cã n/x j vÒ bè côc bth¬?
-2 phÇn jèng nhau vÒ sè dßng th¬, cã sù lÆp l¹i 1 sè tõ ng÷, cÊu tróc, c¸ch xd h×nh ¶nh nh­g ko htoµn trïg lÆp
-Lêi t©m t×nh cña bÐ ®Æt trong 2 t×nh huèng thö th¸ch kh¸c nhau, diÔn t¶ t×nh c¶m d¹t dµo, d©ng trµo cña em.
Hs ®äc ®o¹n 1 vµ 2
-§1: …t©ng m©y.
-§2: tõ :trong sãng cã ngõ¬i gäi con…n©ng ®i.
GV ®äc: 
Bän tí chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà.
Bän tí chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.
Bän tí ca hát từ bình minh đến tối, 
Bän tí ngao du nơi này nơi nọ
Mà không biết mình đã đến nơi nao.
?Những người sống trên mây trong sãng đã nói gì với em bé? Thế giới của họ có gì hấp dẫn, được thể hiện qua những hình ảnh thơ nào?
ChiÕu:
-M©y: 
Bän tí chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà.
Bän tí chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.
-Sãng: 
Bän tí ca hát từ bình minh đến tối, 
Bän tí ngao du nơi này nơi nọ
Mà không biết mình đã đến nơi nao.
- Những người sống trên mây trên sóng đã vẽ ra một thế giới hấp dẫn:
 ChiÕu: +Giữa vũ trụ rực rỡ sắc màu với bình minh vàng, với vầng trăng bạc, với tiếng ca du dương bất tận và được đi khắp nơi này nọ.
- Thiên nhiên rực rỡ bí ẩn bao điều thú vị hấp dẫn với tuổi thơ thật khó có thể từ chối.
-C¸ch ®Õn vµ hoµ nhËp víi hä còng rÊt thó vÞ vµ hÊp dÉn: H·y ®Õn n¬i tËn cïng Tr¸i ®Êt, ®­a tay lªn trêi 
 H·y ®Õn r×a biÓn c¶, h·y nh¾m nghiÒn m¾t.
ChiÕu:
?Khi míi nghe m©y vµ sãng rñ rª, em bÐ cã muèn ®i ch¬i ko?Vì sao có thể biết được điều đó?
ChiÕu s¬ ®å:
-Khi mới được mời, em bé cũng rất muốn đi chơi. Em hỏi :Nhưng làm thế nào mà m×nh lên trên ấy được?
?Vậy điều gì níu giữ em bé?
-E bÐ nãi víi m©y: MÑ m×nh đang đợi ở nhà làm sao có thể rời mẹ mà đến được?
-E bÐ nãi víi sãng: Buổi chiều mẹ luôn muốn m×nh ở nhà làm sao có thể rời mẹ mà đi được?
- Em bé từ chối lời mời mọc đầy quyến rũ của mây và sóng vì một lý do thật dễ thương, khiến cho những người trên mây và trên sóng đều cười với em.
ChiÕu tiÕp s¬ ®å
- Mặc dù tuổi nhỏ thường ham chơi, em cũng bị quyến rũ, và dĩ nhiên em đầy luyến tiếc những cuộc vui chơi, nhưng tình yêu thương với mẹ đã chiến thắng.
Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài thơ thể hiện ở sự vượt lên ham muốn ấy, đó chính là sức níu giữ của tình mẫu tử.
ChiÕu->
=>Trong lời nói và trí tưởng tượng của em về mây và sóng. Đất trời, mây sóng là bạn mà em có thể tâm tình.
 Mây hết rong chơi, hết giỡn với sóng và cùng trăng bạc. 
Sóng hết ca hát sớm chiều và đi đi mãi, không rõ là đi qua những đâu. 
Song cả mây lẫn sóng đều không hiểu, cả 2 đều mỉm cười trước lời khước từ của em bé...
Với em những trò chơi ấy sao bằng trò chơi với mẹ của em.
Hs ®äc phÇn cuèi cña 2 ®o¹n
?E bé đã tưởng tượng ra những trò chơi khác như thế nào?
ChiÕu
-Trß ch¬i cã mÑ, cïng mÑ, víi mÑ; trß ch¬i do e bÐ tù nghÜ ra:
Con lµ m©y, mÑ lµ tr¨ng, 
Con lµ sãng, mÑ sÏ lµ bÕn bê k× l¹
Con l¨n, l¨n m·i råi sÏ c­êi vang vì tan vµo lßng mÑ
Vµ ko ai trªn thÕ gian nµy biÕt mÑ con ta ë ®©u.
?Trß ch¬i ®c miªu t¶ ntn? Cã j ®Æc biÖt?
ChiÕu s¬ ®å
Sãng Tr¨ng
 Em bÐ-MÑ 
M©y BÕn bê
àSự hòa hợp tuyệt diệu giữa em bé và thiên nhiên trong cuộc vui chơi ấm áp của tình mẫu tử. 
ChiÕu
- Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng qua trí tưởng tượng của em bé càng trở nên lung linh, gợi nhiều liên tưởng về những chú tiên đồng, những ông tiên trên trời xanh, những nàng tiên cá dưới biển cả...
?Cảm xúc của em về những hình ảnh thơ được miêu tả? 
ChiÕu s¬ ®å t×nh mÑ con
+ Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng:
 “Mây” và “sóng” là biểu tượng về con. 
“Trăng” và “bờ biển” tượng trưng cho tấm lòng dịu hiền, bao la của mẹ.
-> Ta-go lấy “Mây - trăng”, “sóng- bờ” để nói về tình mẫu tử.
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta đang ở đâu.
Câu thơ cuối vừa là lời kết cho phần 2 vừa là lời kết cho cả bài thơ, tình mẫu tử ở khắp nơi thiêng liêng, bất diệt.
ChiÕu
ChiÕu C©u hái th¶o luËn:
?Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa (câu 6 SGK-88)
-Thơ Ta-go thường đậm ý nghĩa triết lý:
+T×nh mÉu tö thiªng liªng s©u nÆg lf 1 trong nh÷ng t×nh c¶m cao ®Ñp vµ gÇn gòi cña con ng­êi. Nã cã thÓ biÕn thµnh sm¹nh jóp con ng­êi v­ît qua nh÷g c¸m dç, ham muèn nhÊt thêi. Nã biÕn thµnh ®iÓm tùa v÷ng ch¾c trong c/s con ng­êi
+Hạnh phúc không phải là điều gì xa xôi, bí ẩn do ai ban cho, mà ở ngay trên trần thế, do chính con người sáng tạo; sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
?Nêu cảm nhận của em về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. 
HS đọc phần ghi nhớ trong SGK.
1.NÐt ®Æc s¾c ndug bth¬ trªn lµ j?
a)Tình mẫu tử thiêng liêng và triết lý sâu sắc về tình yêu cuộc sống
b)Thể hiện ước mơ tự do bay bổng lãng mạn
c)Tái hiện bức tranh thiên nhiên đẹp, thơ mộng, kỳ ảo 
->a)
2.Nhận xét nào sau đây là đúng về hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ?
A.Vừa lung linh, kì ảo vừa chân thực, sinh động.
B. Được thể hiện qua các phép so sánh, ẩn dụ, độc đáo.
C.Mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc.
D.Cả 3 ý trên.
->D
I. Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
- R.Ta-go (1861-1941)
- Là nhà thơ hiện đại lớn nhất Ấn Độ.
- Sinh ra ở Can-cút-ta (Ben-gan)
- Làm thơ rất sớm, sự nghiệp sáng tác đồ sộ.
-Tinh thần nhân văn cao cả, chất trữ tình, triết lý nồng đượm. Sử dụng thành công những hình ảnh của thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng.
2.Tác phẩm: 
-Mây và sóng viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập Si-su (Trẻ thơ), xuất bản 1909,
§ược tác giả dịch sang tiếng Anh, in trong tập Trăng non, xuất bản 1915
3. Đọc, chó thÝch
a)§äc
b)Chó thÝch
II.PTVB:
1.KÕt cÊu, bè côc
-KiÓu lo¹i: tù do (th¬ v¨n xu«i)
-PTB§: tù sù, b.c
- Bố cục: 2 phần
2.PT:
1. Lời mời gọi của những người sống trên mây, trong sóng.
- Lời mời gọi của những người sống trên mây trên sóng là tiếng gọi của một thế giới diệu kỳ - vô cùng thú vị và hấp dẫn.
2. Lời chối từ của em bé.
-Søc nÝu gi÷ cña t×nh mÉu tö ®· chiÕn th¾ng lêi mêi mäc ®Çy quyÕn rò cña m©y vµ sãng
3. Trò chơi của em bé
Trò chơi của em bé cã Sự hòa hợp tuyệt diệu giữa em bé và thiên nhiên trong cuộc vui chơi ấm áp của tình mẫu tử.
III. Tổng kết
1.Nội dung
- Ta- go ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt.
2.Nghệ thuật
- Hình thức đối thoại lồng trong độc thoại.
- Hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng - gợi tả - tưởng tượng phong phú.
3.Ghi nhí
IV.LuyÖn tËp: lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm
 IV.Cñng cè: träng t©m bµi
 V.HDVN: hoc bµi vµ so¹n bµi «n tËp vÒ th¬
E.RKN: