Giáo án Ngữ văn 6 - Lê Thị Minh Tuyết - Tiết 27, Bài 6: Thạch Sanh

 GIÁO ÁN THAO GIẢNG
 Người thực hiện : Lê Thị Minh Tuyết 
Ngày soạn 8/10/2014
Ngày dạy 6D 
 Tuần 6 Bài 6 
 Tiết 27 Văn bản: th¹ch sanh
A: Mức độ cần đạt: 
 Giúp học sinh : 
Hiểu được nội dung, ý nghiã của truyện Thạch Sanh và một số đặc điểm tiêu biểu của kiểu nhân vật người dũng sĩ.
 - Kể lại được truyện (kể lại những tình tiết chính bằng ngôn ngữ của HS)
Rèn kĩ năng kể chuỵên cổ tích 1 cách diễn cảm. 
B: Trọng tâm kiến thức , kĩ năng:
1: Kiến thức
Nhóm truyện cổ tích ca ngợi dũng sĩ.
 Niềm tin thiện thằng ác , chính nghĩa thắng gian tà của tác giả dân gian và nghệ thuật tự sự dân gian trong truyện cổ tích Thạch Sanh.
2:Kĩ năng:
Bước đầu biết trình bày những cảm nhận , suy nghĩ của mình về các nhân vật và các chi tiết đặc sắc trongtruyện.
 Kể lại được câu chuyện cổ tích. 
C: Hoạt động trên lớp: 
 Bài cũ: 
 Nêu những sự việc chính của truyện Thạch Sanh? 
Em có nhận xét gì về sự ra đời của Thạch Sanh ?
 Bài mới: 
 Hoạt động của giáo viên- học sinh 
 Nội dung cần đạt
* GV: Nhân vật Thạch Sanh thuộc nhân vật dũng sỹ, vậy chàng đã gặp những kho khăn thử thách nào và chàng đã làm sao để vượt qua được? 
Thảo luận nhóm: 
N1. Nêu những thử thách và chiến công mà Thạch Sanh đã đạt được?
N2. Theo em, Thạch Sanh đạt được những chiến công đó là nhờ vào những gì? 
Thạch Sanh chiến thắng là nhờ
+ Tài năng
+ Phương tiện thần kỳ
+ Dũng cảm
H: Em có nhận xét gì về mức độ và tính chất các cuộc thử thách và những chiến công của TS đạt được?
 Kẻ thù của chàng rất đông, rất độc ác và ngày càng xảo quyệt. Chúng chính là cái xấu, cái ác hiện hình. Kẻ thù trên trời (đại bàng) .kẻ thù trong hang động(hồ tinh). kẻthù là con người . Kẻ thù dân tộc.
->Thử thách ngày một tăng, mức độ ngày càng nguy hiểm, chiến công ngày rực rỡ vẻ vang.
Những sự cản trở, nguy hiểm cứ dần qua từng chặng, Thạch Sanh đã vượt qua những khó khăn đó một cách hào hùng nhờ lòng dũng cảm tài năng và sự trợ giúp của những lực lượng thần kì. Hình tượng Thạch Sanh giống như chàng dũng sĩ Héc-quyn lập những chiến công nối tiếp nhau, tạo nên sự hấp dẫn hồi hộp của câu chuyện.
H:Mục đích chiến đấu của chàng là gì? 
 Luôn sáng ngời chính nghĩa: diệt trừ cái xấu, cái ác để bảo vệ mọi người, bảo vệ dân, bảo vệ nước. Đó chính là chiến công kì diệu.
 H: Trải qua những thử thách, em thấy HS bộc lộ những phẩm chất gì?
Những thử thách mà chàng dũng sĩ ThạchSanh vượt qua đã phần nào bộc lộ phẩm Chất tốt đẹp của nhân vật: một con người Thật thà chất phác, tin tưởng vào người khác, có tấm lòng vị tha và bao dung. Hết
lần này đến lần khác chàng bị Lí Thông lừa gạt mà không oán thán, rồi không nề hà khi cứu người, sau cùng lại tha cho mẹ con Lí Thông. Thạch Sanh là một người dũng cảm và tài năng. Chàng đến miếu 
chằn tinh giữa đêm khuya, đi xuống hangsâu của đại bàng đi xuống thủy cung, bình tĩnh đối phó với 18 nước chư hầu. Những phẩm chất và tài năng đó đã giúp chàng vượt qua thử thách và đạt được hạnh phúc.
GV : những phẩm chất của TS cũng là những phẩm chất tiêu biểu của nhân dân ta. Vì thế truyện cổ tích được nhân dân ta rất yêu thích.
H: Thạch Sanh chiến thắng kẻ thù một phần là nhờ 
vũ khí nào
Thảo luận nhóm (2 phút) 
? Nhóm 1: Ý nghĩa của cây đàn
Nhóm 2. Ý nghĩa của niêu cơm
- Cây dàn là vũ khí âm nhạc giúp cho nhân vật vạch mặt kẻ thù nham hiểm, được giải oan, giải thoát. Nhờ tiếng đàn mà công chúa khỏi câm,. đó là tiếng đàn của công lí. Tác giả dân gian đã sử dụng chi tiết thần kì để thể hiện quan niệm và ước mơ công lí của mình.
- Tiếng đàn làm cho quân 18 nước chư hầu phải cuốn giáp xin hàng. Nó là vũ khí đặc biệt để cảm hoá kẻ thù. Tiếng đàn là đại diện cho cái thiện và tinh thần yêu chuộng hoà bình của nhân dân ta.
* Chi tiêt niêu cơm thần kì:
- Niêu cơm có sức mạnh phi thường cứ ăn hết lại đầy, làm cho quân 18 nước chư hầu phải từ chỗ coi thường, chế giễu, phải ngạc nhiên, khâm phục.
- Niêu cơm và lời thách đố đã chứng tỏ sự tài giỏi của thạch Sanh.
- Niêu cơm thần kì là tượng chưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân.
 Sau này Nguyễn Trãi đã từng: “ thần vũ chẳng giết hại/ thể lòng trời ta mở đường hiếu sinh” -> truyền thống nhân đạo.
- Niêu cơm ăn hết lại đầy phản ánh ước mơ bình dị của dân lao động: muốn có cuộc sống ấm no, đầy đủ.
Gv Lực lượng kì ảo, yếu tố thần kì trong truyện cổ tích (đặc biệt là tiểu loại truyện cổ tích thần kì) là những nhân vật, đồ vật, những phép màu nhiệm… vốn không có trong thựctế nhưng tồn tại trong thế giới tưởng tượng, trong ước mơ của con người.
 Những yếu tố thần kì đó tạo nên thế giới kì ảo của truyện cổ tích, chứa đựng những hình ảnh bay bổng, mơ mộng nâng đỡ và an ủi cho những đau khổ 
của con người. Đó có thể là con ngựa có cánh, tấm thảm biết bay, viên ngọc ước, cây gậy thần, đền thần… Những lực lượng thần kì vừa đóng vai trò thử thách nhân vật vừa ban thưởng cho nhân vật chính.
H: Để tôn vinh người dũng sĩ TS, nhân dân ta đã tạo thêm một nhân vật chức năng đối lập, đó là Lí Thông.Trong truyện Lí Thông đã mấy lần hãm hại TS? Đó là những lần nào?
Lừa thạch Sanh đi canh miếu để nộp mạng thay mình. 
Lừa Thạch Sanh để cướp công giết chằn tinh.
 Lấp cưả hang chặn đường sống của Thạch Sanh. 
H:Vậy Lí Thông là người như thế nào?
->Âm mưu thâm hiểm ,hành động độc ác dã man-> Xảo trá, lừa lọc,độc ác,vong ân bội nghĩa.
->Điều ác, cái ác, cái xấu 
H:Y và mẹ ý ko bị Thạch Sanh trừng phạt nhưng lại bị thiên lôi đánh chết và bị biến thành bọ hung bẩn thỉu.Vì sao? 
 Thạch Sanh vôn nhân ái, độ lượng nhưng trời đất ko dung tha y-> công lí nhân dân ra tay trừng trị. 
 H:Cách trừng trị đó có thoả đáng ko? Vì sao? 
 Xứng đáng vì bị hoá thành con vật bẩn thỉu, suốt đời bị người phỉ nhổ, khinh ghét.
H:Kết thúc truyện , Thạch Sanh được kết hôn công chúa lên ngôi vua. Lí thông bị hóa thành bọ hung đã thể hiện điều gì? Có phổ biến trong truyện cổ tích ko? 
 Niềm tin 1 cuộc sống hạnh phúc sẽ đến với người xứng đáng. 
Cách kết thúc có hậu, thể hiện công lí xã hội ước mơ nhân dân về đạo đức sống ở đời.(như nhiều truyên cổ tích khác)
Quan niệm của dân gian: ở hiền gặp lành, ở ác gặp
ác; có công được thưởng, có tội bị trừng phạt. Vua
là biểu trưng cho giá trị giàu sang, sung sướng, uy
quyền. Nhân vật được làm vua là phần thưởng to 
lớn về cả tinh thần
Liên hệ: học xong truyện em thấy mình cần sống như thế nào? 
Khi thấy bạn có thái độ không tốt em sẽ làm gì? Làm như vậy sẽ có tác dụng gì? 
H. Đặc sắc nghệ thuật của truyện? ( các chi tiết được sắp xếp ra sao?)
 Công chúa lâm nạn gặp Thạch sanh trong hang sâu-> công chúa bị câm khi nghe tiếng đàn Thạch Sanh bỗng nhiên khỏi bệnh và giải oan cho chàng rồi nên vợ nên chồng…) 
H. Qua văn bản , nhân dân ta muốn gửi tới chúng ta thông điệp gì? ( thể hiện mong ước nào của nhân dân ta?
Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chi tiết.
1.Nhân vật thạch sanh: 
b: Những thử thách và chiến chiến công:
- Đánh chằn tinh trừ hại cho dân.
Diệt đại bàng cưú công chúa.
 cứu thái tử. 
- Dùng đàn đánh tan 18 nước chư hầu. 
->Thử thách ngày một tăng, chiến công rực rỡ vẻ vang.
Phẩm chất. 
- Thật thà chất phác
- dũng cảm 
- Nhân hậu, cao thượng, yêu hoà bình.
2: Lí Thông: 
- Lừa TS đi nôp mạng thay mình.
- Cướp công của TS
Þ lừa lọc, phản phúc, nham hiểm, xảo quyệt, bất nhân, bất nghĩa....
Tổng kết:
Nghệ thuật:
Sắp xếp các tình tiết tự nhiên khéo léo.
Sử dụng những chi tiết thần kì
 Kết thúc có hậu
Ý nghĩa:
 Thể hiện ước mơ , niềm tin của nhân dân về sự chiến thắng của những con người chính nghĩa, lương thiện. 
Hãy tìm sự đối lập về tính cách và hành động của 2 nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông.
Tốt – xấu
Thiện – ác 
Thật thà trung thực- lừa dối, xảo trá
Vị tha – vị kỉ
Anh hùng, cao thượng- tiểu nhân thấp hèn
2. Trong truyện, em thích nhất chi tiết nào? Vì sao? 
Hướng dẫn tự học:
Nhớ các chiến công của TS ; kể lại được từng chiến công theo đúng trình tự. Cảm nhận về các chiến công đó.
 Tập trình bày những cảm nhận , suy nghĩ của em về các chiến công của Thạch Sanh.