Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 1+2: Tổng quan văn học Việt Nam

Ngày dạy: //, lớp 10A
Ngày dạy: //, lớp 10A
	Tiết 1-2/ tuần 1
TỔNG QUAN VĂN HỌC VIỆT NAM
A. MỤC TIÊU
 1/ Về kiến thức
	Những bộ phận hợp thành, tiến trình phát triển của VHVN và tư tưởng, tình cảm của người VN trong VH.
 2/ Về kĩ năng	
	Nhận diện được nền VHDT, nêu được các thời kì lớn và các giai đoạn cụ thể trong các thời kì phát triển của VHDT.
 3/ Về thái độ
	Biết tự hào, trân trọng, giữ gìn và phát huy vốn VHDT.
B. CHUẨN BỊ
	- GV: bảng phụ củng cố (nếu có).
	- HS: đọc bài, tóm tắt những nd chính của bài học, trl các câu hỏi HDHB 1, 2.
C. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
 1. Kiểm tra bài cũ – đặt vấn đề vào bài mới
O: Chúng ta đã được học rất nhiều những tp của nền VHVN. Vậy về tổng thể, VHVN là một nền VH ntn? Do những bp nào hợp thành? Nó được chia thành mấy thời đại lớn? Đặc điểm chung của nó là ntn? Chúng ta chỉ có thể trả lời được những câu hỏi đó nếu biết được tổng quan VHVN. Đó cũng là nd chính của bài học hôm nay.
 2. Dạy nội dung bài mới
	? Mục tiêu cần đạt của bài học?
HOẠT ĐỘNG CHUNG
NỘI DUNG CHÍNH
Hoạt động 1 (15’): Tìm hiểu các bộ phận hợp thành của VHVN.
? VHDG do mấy bp hợp thành? Cho VD một vài tp thuộc mỗi bp mà em biết?
? VHDG và VHV khác nhau ở điểm nào? Hệ thống thể loại của chúng có giống nhau không?
Gv có thể kẻ bảng để HS đối chiếu.
Hoạt động 2 (45’): Tìm hiểu quá trình phát triển của VHVN.
? Nhìn tổng quát, LSVHVN trải qua mấy thời đại lớn?
? Hai thời đại VH này có điểm gì giống và khác?
- Gv có thể kẻ bảng để HS đối sánh trên cơ sở sự dẫn dắt của Gv.
- Gv dựa vào SGK để diễn giảng thêm cho HS hiểu và yêu cầu HS cho VD.
Hoạt động 3 (20’): Tìm hiểu đặc điểm con người VN qua VH.
? Tại sao lại phải tìm hiểu con người VN qua VH?
? Mqh giữa con người và tự nhiên được thể hiện ntn qua VH?
? Tích hợp BVMT: Những biểu hiện nào cho biết là trong VH người VN thể hiện t/y thiên nhiên của mình? Cho VD?
? Trong qh với QG, DT người VN có đặc điểm gì?
? Dựa vào những biểu hiện nào giúp em biết được điều đó? VD?
? Trong qh xã hội, người VN thể hiện ước muốn gì của mình qua VH?
? Điều đó đã được thể hiện ntn qua VH? Cho VD?
? Trong ý thức về bản thân, người VN thường coi trọng đặc điểm gì?
? Biểu hiện của ý thức về bản thân trong những hoàn cảnh khác nhau có giống nhau không? VD?
I. CÁC BỘ PHẬN HỢP THÀNH CỦA VHVN
 Gồm 2 bp:
VHDG:
 + Kn: là sáng tác tập thể và truyền miệng, thể hiện tình cảm của NDLĐ.
 + Thể loại: 12 (thần thoại, sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu đố, CD-DC, vè, truyện thơ, chèo).
VHV:
 + Kn: là sáng tác bằng chữ viết (chữ Hán, chữ Nôm và chữ quốc ngữ) của trí thức, mang đậm dấu ấn sáng tạo của cá nhân.
 + Thể loại: rất phong phú, có thể chia theo thời đại:
X – XIX: VHCH có 3 nhóm: văn xuôi, thơ, văn biền ngẫu; VHCN: thơ (chủ yếu) và văn biền ngẫu.
XX – nay: tự sự, trữ tình, kịch.
II. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA VHVN
 Nhìn tổng quát, LSVHVN trải qua hai thời đại lớn:
VHTĐ (X – XIX):
+ Là thời đại VH viết bằng chữ Hán và chữ Nôm;
+ Hình thành và phát triển trong bối cảnh VH’, VH vùng Đ.N.Á và Đ.Á;
+ Có quan hệ giao lưu với nhiều nền VH khu vực, nhất là TQ.
VHHĐ: (gồm 2 thời kỳ lớn là từ đầu TK XX đến CMTT 1945 và từ sau CMTT 1945 đến hết TK XX): 
+ Là thời đại VH viết bằng chữ QN;
+ Tồn tại trong bối cảnh giao lưu VH’, VH ngày càng mở rộng với QT;
+ Tiếp xúc và tiếp nhận tinh hoa của nhiều nền VHTG để đổi mới.
III. CON NGƯỜI VIỆT NAM QUA VĂN HỌC
 VHVN thể hiện tư tưởng, tình cảm, qn chính trị, VH’, đạo đức, thẩm mĩ của người VN trong nhiều mối qh:
 1/ Qh với TG tự nhiên
Đặc điểm: yêu thiên nhiên.
Biểu hiện: qua các hình tượng thiên nhiên (núi, sông, mây, gió, trăng, hoa,), VH thể hiện những lí tưởng đạo đức, thẩm mĩ, t/y QH-ĐN, t/y đôi lứa.
 2/ Qh với QG, dân tộc
Đặc điểm: ý thức sâu sắc về QG, DT, về trách nhiệm của cá nhân với ND, ĐN và thời đại, là nền tảng của CNYN trong VHDT.
Biểu hiện: qua t/y quê hương, ý chí căm thù giặc, niềm tự hào về truyền thống VH’, dựng nước và giữ nước của dt, tinh thần dám hi sinh vì ĐL-TD của TQ,
 3/ Qh xã hội
Đặc điểm: ước muốn xd một XH tốt đẹp, là nền tảng của CNHT và CNNĐ trong VHDT.
Biểu hiện: qua ước mơ về một XH công bằng, tốt đẹp, qua việc phản ánh hiện thực XH, công cuộc xd cs mới,
 4/ Ý thức về bản thân
Đặc điểm: coi trọng đạo lí làm người với nhiều phẩm chất tốt đẹp như nhân ái, tình nghĩa, giàu đức hi sinh, có ý thức về quyền sống cá nhân,
Biểu hiện: 
+ Trong hoàn cảnh LS đặc biệt: đề cao ý thức cộng đồng.
+ Trong hoàn cảnh khác: đề cao con người cá nhân.
 3. Củng cố, luyện tập
 Gv treo bảng phụ (hoặc vẽ trên bảng) sơ đồ cây bài học.
 ? Học VHDT để làm gì?
 4. Hướng dẫn Hs tự học ở nhà:
 	- Học bài (có thể học theo sơ đồ tư duy).
	- Đọc bài HĐGTBNN, trl các câu hỏi trong bài.
** Giới thiệu: Mình là giáo viên giỏi cấp tỉnh năm 2014. Năm rồi (2014-2015) mình dạy 2 lớp 12 (một lớp yếu, một lớp trung bình), tỉ lệ từ 5 điểm trở lên là 90% (tỉ lệ của tỉnh là 85.86%). Mình vừa có giáo án, vừa có tài liệu ôn thi. Giáo án của mình soạn ngắn gọn, cô đọng nhưng đủ ý, dễ dạy. Nếu bạn nào có nhu cầu thì liên hệ với mình qua số điện thoại: 0995071658. Ngoài ra, mình còn có cả giáo án 10, 11 nữa, cả giáo án phụ đạo, tự chọn, văn mẫu, các đề đọc hiểu do mình tự làm nữa, Mình cũng có sáng kiến kinh nghiệm đạt giải B cấp tỉnh năm 2014 và nhiều SKKN đạt giải cấp trường khác, bạn nào có nhu cầu tham khảo có thể liên hệ với mình nhé.