Giáo án môn Ngữ văn 8 - Tiết 87 đến 92 - Trường THCS Lê Lợi (Bản 2 cột)

 trong vận dụng thơ Đường của Bác. Với NT nhân hoá cùng với sự phá cách luật đối , cách sắp xếp từ ngữ với dụng ý NT rõ rệt để nhấn mạnh ý, tăng sức biểu cảm cho câu thơ: Bạo lực của nhà tù không thể ngăn cách được tình yêu tha thiết của người và trăng đối với nhau. Người đã thả tâm hồn vượt qua song sắt nhà tù để khán minh nguyệt, để giao hoà với vầng trăng TD đang toả mộng giữa trời và vầng trăng như đáp lại tấm lòng tri âm tri kỉ của người tù , cũng vượt qua song sắt ấy để tìm đến khán thi gia.
 Trăng và người chủ động tìm đến với nhau, giao hoà cùng nhau. Cả 2 đều ung dung, thanh thản với t/c song phương mãnh liệt,sự gắn bó, tri âm, tri kỉ.
G bình: Trong phút giao cảm ấy, mọi tăm tối tù ngục biến mất chỉ còn tấm lòng của đôi bạn t©m giao đã chiến thắng ngục tù. Tâm hồn người tù trở lên thăng hoa . Tù nhân trở thành thi gia. Đó là sự hoá thân kì diệu, là giây phút toả sáng của 1 tâm hồn lớn, tâm hồn người nghệ sĩ.
?: Qua những vần thơ trên em thấy hình ảnh Bác hiện ra như thế nào?
H: - H ảnh Bác hiện ra thật đẹp, trong cảnh ngục tù cực khổ tối tăm, người tù ấy hướng về trăng với một tình yêu thiên nhiên, yêu trăng say đắm và một ph thái ung dung, sự TD nội tại, tâm hồn thanh thản bất chấp cả cái nhà tù tµn ác đầy đoạ mình => Vẻ đẹp của 1 tâm hồn nghệ sĩ kết hợp với sức mạnh tinh thần to lớn của người chiến sĩ CM vĩ đại. Điêù đó tạo lên vẻ đẹp của chất thép và chất tình trong thơ Bác.
? Có thể nói “Ngắm trăng” là cuộc vượt ngục tinh thần của người tù cách mạng không. Vì sao?
H: Đúng. Vì nhà tù chỉ có thể giam được thể xác chứ không thể giam được tâm hồn, t/c, t/y TD, khát vọng của của người chiến sĩ CM.
G: Bởi với người chiến sĩ CM thì “ Đế quốc tù ta, ta chẳng tù”. Và đây cũng không phải là cuộc vượt ngục về tinh thần duy nhất của người tù HCM để tìm đến với vầng trăng tri kỉ. Bác luôn gửi “ lòng theo vời vợi mảnh trăng thu”.
?: Kể tên những bài thơ Bác viết về trăng và nêu nhxét?
H: - Ngắm trăng
Trung thu 1.2
Đêm thu
-> Nhật kí trong tù
- Rằm tháng giêng
- Cảnh khuya
- Tin thắng trận
- Đối nguyệt
-> Kháng chiến chống Pháp
G: Tất cả đều cho thấy Bác Hồ có một tâm hồn nghệ sĩ, luôn mở ra giao hoà với vầng trăng, một biểu tượng của cái đẹp tuyệt vời, vĩnh cửu của vũ trụ => thơ Bác đầy trăng.
? Bài thơ là sự kết hợp giữa màu sắc cổ điển và hiện đại. Đúng hay sai. Vì sao?
- Bài thơ vừa có màu sắc cổ điển (đề tài, thi liệu là thiên nhiên: cấu trúc thuộc thể thơ tứ tuyệt; hình ảnh chủ thể trữ tình mang phong thái ung dung, tự tại, giao hoà với thiên nhiên của các bậc hiền triết xưa) vừa hiện đại ( thể hiện ở chất thép, chất chiến đấu: bản lĩnh kiên cường,hồn thơ luôn hướng ra TD, ánh sáng), vừa giản dị, hồn nhiên, hàm súc.Bài thơ là minh chứng sinh động cho 2 câu thơ Bác viết ở ngoài bìa tập NKTT :
 “ Thân thể ở trong lao”
? Khái quát nội dung và nghệ thuật đắc sắc của bài thơ ?
 §äc ghi nhí SGK/38
Nội dung
A.Giới thiệu chung (8’)
 1. Tác giả:
 - Hå ChÝ Minh
 2. Tác phẩm: 
- TrÝch “ NKTT”- ®­îc viÕt khi B¸c bÞ bän T­ëng Giíi Th¹ch b¾t giam ë nhµ lao Qu¶ng T©y (Trung Quèc)
B/ Đọc- hiểu văn bản
1. Đọc và chủ thích
2/ Thể thơ- cấu trúc
Thơ thất ngôn tứ tuyệt
3/ Phân tích
a. Hai câu đầu:
- Hoµn c¶nh ngắm trăng đặc biệt: Trong ngôc tï.
->T©m hån tù do, sù rung động mãnh liệt của tâm hồn nghệ sĩ đích thực.
 b. Hai câu cuối :
 - Cuéc ng¾m tr¨ng ®Æc biÖt: Qua song s¾t nhµ tï
-> t/c song phương mãnh liệt của 2 người bạn tri âm, tri kỉ-> chiến thắng tù ngục.
-> Tình yêu thiên nhiên và phong thái ung dung, tự tại.
=> Chất thép của người chiến sĩ hoà quyện chất tình của người nghệ sĩ.
4. Tổng kết
 4.1. ND
 4.2. NT
 4.3.Ghi nhí: SGK/38
 4.4. Củng cố : (2’)
- Đọc thuộc lòng diễn cảm 2 bài thơ?
- Trình bày cảm nhận về ý nghĩa của mỗi bài thơ?
4.5.Hướng dẫn học bài: (2’)
 1- Học thuộc lòng , phân tích bài thơ.
 - §äc b¶n phiªn ©m, b¶n dÞch nghÜa ®Ó nhËn xÐt vÒ mét vµi ®Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a nguyªn t¸c vµ b¶n dÞch th¬.
 - T×m ®äc mét bµi th¬ cña B¸c viÕt vÒ viÖc rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng trong tËi “NhËt kÝ trong tï”
2- Chuẩn bị bài Đi đường
5. Rút kinh nghiệm
.
Ngày so¹n: 
Ngày gi¶ng: Tiết 88
ĐI ĐƯỜNG
 (Hå ChÝ Minh) 
1. Mục tiêu cần đạt 
 1.1.Kiến thức :
 - Tâm hồn giàu cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên và phong thái Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh thử thách trên đường .
 - Ý nghĩa khái quát mang tình triết lý của hình tượng con đường và con người vượt qua những chặng đường gian khó .
 - Vẻ đẹp của Hồ Chí Minh ung dung, tự tại, chủ động trước mọi hoàn cảnh .
 - Sự khác nhau giữa văn bản chữ Hán và văn bản dịch bài thơ (biết được giữa hai văn bản có sự khác nhau, mức độ hiểu sâu sắc về nguyên tác sẽ được bổ sung sau này) . 
- GD tư tưởng Hồ Chí Minh: Sự kết hợp hài hòa giữa tình yêu thiên nhiên, phong thái ung dung tự tại và bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong thời gian bị giam cầm ở nhà tù Tưởng Giới Thạch. 
- GD môi trường: qua bức tranh thiên nhiên trong văn bản: Đi đường đã cho thấy tình yêu thiên nhiên gắn với tình yêu quê hương của Bác Hồ. Mỗi chúng ta hãy biết trân trọng thiên nhiên và bảo vệ thiên nhiên. 
1.2.Kĩ năng :
 - Đọc diễn cảm bản dịch của bài thơ .
 - Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm .
- GD KNS: 
+ KN giao tiếp: trình bày suy nghĩ, ý tưởng về giản dị mà rất đỗi kiên cường của Bác Hồ với cuộc đời cách mạng khó khăn gian khổ nhưng phong thái ung dung tự tại vượt lên hoàn cảnh. 
+ KN tự nhận thức, xác định giá trị của các biện pháp nghệ thuật đối lập, ẩn dụ, hình ảnh giản dị từ đó thấy được tâm tư, tình cảm của người chiến sĩ cộng sản yêu nước, kiên cường – Hồ Chí Minh; 
+ KN tư duy sáng tạo: phân tích, bình luận về hình ảnh để thấy tâm tư, tình cảm ý chí sáng ngời của người Bác Hồ. (Sử dụng các PP: động não, thảo luận nhóm, trình bày 1 phút, hỏi - đáp...) 
 1.3. Thái độ :
- Gi¸o dôc cho HS lßng yªu sù sèng, yªu tù do, kÝnh yªu nh÷ng chiÕn sÜ c¸ch m¹ng.
- GD đạo đức: Giáo dục tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, sống có lý tưởng, vượt lên mọi hoàn cảnh khó khăn để đấu tranh vì tự do vì hòa bình cho dân tộc Việt Nam. 
=> giáo dục về giá trị GIẢN DỊ, YÊU THƯƠNG, TRÁCH NHIỆM, TỰ DO, HÒA BÌNH...
1.4. Phát triển năng lực: năng lực giao tiếp tiếng Việt,hợp tác và tư duy sáng tạo, năng lực cảm thụ văn học.
2. Chuẩn bị: 
 - sgk, sách giáo viên, tài liệu tham khảo, bảng phụ, bảng nhóm.
3. Phương pháp:
- Đọc, gợi mở, phân tích, bình giảng.
- Trao đổi, vấn đáp, hđ nhóm hoặc cá nhân
4. Tiến trình bài dạy:
 4.1.Ổn định 
 4.2. KTBC (5’)
 ? Đọc thuộc lòng diễn cảm bài thơ Ngắm trăng, nêu nội dung và nghệ thuật đắc sắc cảu bài thơ ? 
 - Yªu cÇu:
+ §äc chÝnh x¸c, diÔn c¶m c©u tõ cña bµi th¬
 + ND – NT : Ngắm trăng là bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, cho ta thấy tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù cực khổ tối tăm.
 4.3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
? Cho biết hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
H: - Từ 8-1942 đến tháng 9-1943 Bác Hồ Chí Minh bị chính quyền phiệt Trung Quốc bắt giữ, rồi giải tới 30 nhà giam của 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, bị đày đoạ hơn một năm trời. Bài thơ “Đi đường” là một trong những bài thơ lấy đề tài từ những cuộc chuyển lao đầy gian khổ ấy. 
H: đọc bài thơ cả chữ Hán, dịch nghĩa, dịch thơ.
? Bài thơ này nguyên tác bằng chữ Hán thuộc thể thơ tứ tuyệt và b/dịch tiếng Việt bằng thể thơ lục bát. Điều đó ảnh hưởng ntn tới âm điệu của bài thơ?
H: Mất đi cái âm điệu khoẻ khoắn, chắc chắn, gân guốc và chặt chẽ của bài thơ tứ tuyệt.
?: Em có nhận xét gì về từ ngữ giữa nguyên tác và bản dịch thơ?
H: - Bản dịch giữ được điệp ngữ ở hai câu 2.3 nhưng không giữ được điệp ngữ trong câu đầu “tẩu lộ tài chi tẩu lộ nan”
 - Trùng san là lớp núi, dãy núi; dịch là núi cao là chưa sát nghĩa.
G: - Nói chung bản dịch thơ đã khá tốt, lời, ý tương đối thoát, không có chữ nào gượng ép, bộc lộ được cái thần của tác phẩm. Những dịch thơ là việc rất khó nên không tránh khỏi một số từ ngữ chưa trung thành với nguyên tác.
?Kết cấu của bài thơ ?
H: Kết cấu bài thơ tứ tuyệt:
+ Khai (Mở ra)
+ Thừa (triển khai ý cho câu khai)
+ Chuyển (chuyển ý)
+ Hợp (Tổng hợp)
G: - Hướng vđộng của hình tượng, mạch thơ là đi theo kết cấu 4 phần trên. Các câu thơ có mối liên hệ hợp lí với nhau.khác với bài thơ “ Ngắm trăng” ph.tích theo mạch Cx 2 câu thơ đầu và 2 câu thơ cuối.
? Đọc và nêu ND câu 1 ? NX lời lẽ, giọng điệu, biện pháp tu từ được sdụng ở câu 1? Tác dụng?
H: - Trình bày. 
G: khái quát ghi bảng
Câu thơ giản dị mang nặng suy nghĩ, cảm xúc ; phép điệp ngữ làm nổi bật ý chủ đạo cuả bài thơ: có đi đường mới biết đường đi khó.
? Vì sao Bác có thể rút ra NX như vậy?
H: Đó là suy ngẫm thấm thía được rút ra từ thực tế bao cuộc đi đường chuyển lao đầy khổ ải “ dầm mưa dãi nắng, trèo núi qua truông” của chính Bác.
G: Biết bao gian khổ, nhọc nhằn trong những lần chuyển lao: 
“ Gió sắc tựa gươm mài đá núi
 Rét như dùi nhọn trích cành cây”
 ( Hoàng hôn)
“ Giày rách, đường lầy, chân lấm láp
 Vẫn còn dấn bước chặng đường xa”
 ( Mưa lâu)
 Có đi đường mới biết đường đi khó. Chân lí ấy thật gdị ai cũng biết nhưng k0 phải ai cũng cảm nhận 1 cách thấm thía. Chỉ có người nào đã từng trải qua, từng thể nghiệm nỗi gian lao của người đi bộ đường núi thì mới thấu hiểu đầy đủ cái sự thực hiển nhiên đó và mới thực sự thấm thía mấy chữ “ tẩu lộ nan” rất mực gdị trong bài thơ. Vậy đường đi khó ntn -> câu 2. 
? Đọc câu 2. Phân tích câu thơ thứ 2 để làm rõ sự khẳng định của Bác ở câu thơ thứ nhất?
H: - Biện pháp tả thực, điệp từ “ trùng san”, chữ “ hựu” ( lại) được sdụng hiệu quả làm nổi bật ý thơ, sâu sắc h/ả thơ: Khó khăn chồng chất khó khăn, gian lao tiếp liền gian lao, khó khăn gian lao cứ triền miên dường như bất tận như dãy núi này tiếp dãy núi khác, cứ tiếp nói trập trùng.
? Bài thơ đường thơ tứ tuyệt, câu chuyển có vị trí như thế nào?Hãy chỉ ra sự chuyển mạch ở câu thơ 3?
H: - Hình tượng, ý thơ vút lên bất ngơ, làm chuyển cả mạch thơ. Nếu 2 câu thơ đầu nói đến những gian lao của người đi đường thì câu thơ thứ 3 mạch thơ đã khác: Mọi gian lao đã kết thúc, lùi về phía sau, người đi đường lên đến đỉnh cao chót , “ đăng đáo cao phong hậu”. Câu thơ thứ 3 khép lại ý của 2 câu thơ trước, mở ra 1 h/tượng mới, đưa ra tín hiệu báo trước tư tưởng của bài thơ. 
? Cảm nhận cái hay của câu thơ thứ 4 ? ( ý nghĩa của tứ thơ, hình tượng thơ, tư thế của người đi đường)
H: PB như bảng chính.
G bình: Vậy là nỗi gian lao của người đi đường nuí dù có chồng chất, triền miên nhưng không phải là bất tận và tất cả hành trình vô cùng gian nan ấy không phải là vô nghĩa. Có trải qua chặng đường dài gian lao thì mới tới đích.Càng nhiều gian lao thì thắng lợi cành lớn. H/ả NV trữ tình ko còn là người tù đi đường vất vả nữa mà đã trở thành 1 người khách du lịch đến được vị trí cao nhất để tha hồ thưởng ngoạn phong cảnh núi non hùng vĩ trải ra trước mắt. Đó còn là h/ả của con người đứng trên đỉnh cao thắng lợi, vinh quang vừa mang cốt cách của bậc trượng phu “ Làm trai đứng giữa đất..núi non” vừa mang cốt cách của người anh hùng thời đại.
?Bài thơ ko đơn thuần chỉ nói đến việc đi đường mà qua việc đi đường bài thơ có ý nghĩa rất sâu xa. Em hãy chỉ ra ý nghĩa sâu xa của bài thơ?
H: - Con đường núi đầy khó khăn, hiểm trở,gian lao chồng chất là h/ả của con đường đời, con đường CM lâu dài và vô vàn gian khổ . Nếu kiên trì, bền chí để vượt qua thì sẽ thắng lợi vẻ vang bởi “ đường đi khó không khó bởi sông ngăn núi cách mà khó bởi lòng người ngại núi, e sông” ( Ng. Bá Học)
 - H/ả người đi đường trong bài thơ, người khách ung dung ngắm cảnh là h/ả người chiến sĩ CM đứng trên đỉnh cao của chiến thắng . Đó cũng là niềm hphúc lớn lao của người chiến sĩ CM khi CM đã hoàn toàn thắng lợi sau bao gian khổ, hi sinh.
? Bài thơ hay và hấp dẫn bởi những yếu tố nào? Đây có phải là bài thơ tả cảnh, kể chuyện ko? Vì sao?
H: TD pbyk về giá trị của bài thơ.
G: Đi đường là 1 bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, mang ý nghĩa tư tưởng sâu sắc. Bài thơ có 2 lớp nghĩa: nghĩa đen nói về việc đi đường núi, nghĩa bóng nói về con đường đời, con đường CM. Bài thơ thiên về suy nghĩ, triết lí. Song triết lí mà ko hề có giọng triết lí, nêu bài học đường đời mà ko hề lên lớp dạy đời. Chỉ là những vần thơ giống như lời kchuyện, tâm sự của chính Bác trong những ngày tù đày nhưng đã nói lên thật sâu sắc thuyết phục 1 chân lí, đạo lí lớn. 4 câu thơ bình dị mà cô đọng, rất tiết kiệm ngôn từ, ý và lời chặt chẽ, lô gíc, vừa tự nhiên chân thực vừa chứa đựng tư tưởng sâu xa. Đây thực sự là bài thơ hay, có td cổ vũ tinh thầncon người vượt qua khó khăn thử tháchtrên đường đời để vươn tới MĐ cao đẹp.
? Khái quát những nét đặc sắc về ND và NT của bài thơ?
H: - pbyk theo ghi nhớ/ sgk.
 - Đọc ghi nhớ/ 40
? Pb 1 vài suy nghĩ của em sau khi học xong 2 bài thơ? Em học tập được gì ở Bác?
H: TD pbyk.
A. Giới thiệu chung (8’)
 1. Tác giả:
 - Hå ChÝ Minh
 2. Tác phẩm: 
- TrÝch “ NKTT”- ®­îc viÕt khi B¸c bÞ bän T­ëng Giíi Th¹ch b¾t giam ë nhµ lao Qu¶ng T©y (Trung Quèc)
B/ Đọc- hiểu văn bản
1. Đọc và chủ thích
2/ Kết cấu- bố cục
Thơ thất ngôn tứ tuyệt
3/ Phân tích
a. Hai c©u ®Çu:
 *Câu khai: :
- Giọng điệu tự nhiên, lời lẽ giản dị nhưng đầy suy ngẫm, phép điệp ngữ => Nhấn mạnh nỗi gian lao của người đi đường.
 * Câu thừa:
- Tả thực, điệp từ 
->Khó khăn gian lao triền miên, bất tận.
b. Hai c©u cuèi. 
 *Câu chuyển:
- Hình tượng thơ, ý thơ vút lên bất ngờ -> mọi khó khăn đã kết thúc, người đi đường tới đỉnh cao nhất.
* Câu hợp:
-Tứ thơ mở ra bát ngát.
-> Niềm vui sướng đặc biệt, bất ngờ: người đi đường trở thành du khách ung dung, say sưa thưởng ngoạn với tư thế hiên ngang, sừng sững, làm chủ thế giới. 
*)Ý nghĩa sâu xa của bài thơ:
 - Đường đời, đường CM vô cùng khó khăn, gian lao nh­ng nÕu kiªn tr×, bền chí th× nhÊt ®Þnh sÏ thắng lợi vẻ vang.
4. Tổng kết
 4.1. ND
 4.2. NT
 4.3.Ghi nhí: SGK/40
4.4. Củng cố : (2’)
- Đọc thuộc lòng diễn cảm bài thơ?
- Trình bày cảm nhận về ý nghĩa bài thơ?
4.5.Hướng dẫn học bài: (2’)
 1- Học thuộc lòng , phân tích bài thơ.
 - §äc b¶n phiªn ©m, b¶n dÞch nghÜa ®Ó nhËn xÐt vÒ mét vµi ®Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a nguyªn t¸c vµ b¶n dÞch th¬.
 - T×m ®äc mét bµi th¬ cña B¸c viÕt vÒ viÖc rÌn luyÖn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng trong tËi “NhËt kÝ trong tï”
2- Chuẩn bị bài Câu cảm thán
5. Rút kinh nghiệm
Ngày so¹n: 
Ngày gi¶ng: Tiết 89
 C©u c¶m th¸n
1.Môc tiªu cÇn ®¹t:
 1.1/ Kiến thức :
 - Đặc điểm hình thức của câu cảm thán .
 - Chức năng của câu cảm thán .
1.2/ Kĩ năng :
 - Nhận biết câu cảm thán trong các văn bản .
 - Sử dụng câu cảm thán phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp .
 - Giáo dục kĩ năng sống: 
+ KN tư duy sáng tạo: phân tích, đối chiếu đặc điểm các loại câu: Câu ghép, câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán, câu trần thuật; 
+ Kĩ năng giao tiếp: trình bày, trao đổi ý kiến về đặc điểm của các loại câu - hiểu và đặt câu theo đúng kiểu câu dùng với mục đích nói. (Sử dụng các PP: động não, thực hành). 
1.3. Thái độ :
 - Gi¸o dôc ý thøc trong giao tiÕp, tù gi¸c häc tËp...
 - GD đạo đức: giáo dục tình yêu tiếng Việt, yêu tiếng nói của dân tộc thông qua các từ loại; có trách nhiệm với việc giữ gìn và phát huy tiếng nói của dân tộc; giản dị trong việc sử dụng từ ngữ, biết sử dụng các 
loại câu, dấu câu trong tình huống phù hợp. 
 => giáo dục về các giá trị: TRÁCH NHIỆM, YÊU THƯƠNG, GIẢN DỊ...
1.4. Phát triển năng lực: năng lực giao tiếp tiếng Việt,hợp tác và tư duy sáng tạo.
2 . ChuÈn bÞ : 
 -sgk; sgv, tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô, b¶ng nhãm.
3. Ph­¬ng ph¸p: Qui n¹p, vÊn ®¸p, trao ®æi, h® nhãm – c¸ nh©n, thùc hµnh.
4. TiÕn tr×nh bµi d¹y 
 4.1/ æn ®Þnh tæ chøc líp :
 4.2/ Kiểm tra
 Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn ? Nªu vÝ dô? 	
 Yªu cÇu:
+ Nªu ®­îc ®Æc ®iÓm, h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn: Chó tõ cÇu khiÕn: H·y, ®õng, chí... ®i , th«i, nµo; ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn.
Š Dïng ®Ó ra lÖnh, yªu cÇu, ®Ò nghÞ, khuyªn b¶o.
+ Cho ®­îc vÝ dô ®óng.
 4.3.Bµi míi
	Hoạt động của thầy và trò
? §äc ®o¹n v¨n SGK?
H:§äc bµi
? C¨n cø vµo vèn kiÕn thøc ®· häc ë tiÓu häc, t×m trong ®o¹n trÝch trªn c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n ?
H: - Hìi ¬i L·o H¹c!
 - Than «i!
? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo cho biÕt ®ã lµ c©u c¶m th¸n?
H: pb nh­ b¶ng chÝnh.
? C¸c c©u c¶m th¸n dïng ®Ó lµm g× ?
H: Béc lé trùc tiÕp c¶m xóc cña ng­êi nãi ng­êi viÕt (nçi xãt xa, ®au ®ín , nuèi tiÕc)
? C©u c¶m th¸n cã ®­îc dïng khi viÕt ®¬n biªn b¶n, hîp ®ång ko ? Nã th­êng dïng trong VB nµo?
H: Ko, v× c¸c v¨n b¶n ®ã ®ßi hái ng«n ng÷ ph¶i kh¸ch quan, khoa häc, chÝnh x¸c. 
- C©u c¶m th¸n th­êng ®­îc dïng trong ng«n ng÷ v¨n ch­¬ng vµ h»ng ngµy 
? Tõ ph©n tÝch vÝ dô , cho biÕt ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n ? 
H:tr×nh bµy nh­ ghi nhí :sgk
? KÓ tªn 1 sè tõ ng÷ c¶m th¸n th­êng gÆp vµ ®Æt c©u víi tõ ng÷ c¶m th¸n ®ã?
H: thùc hiÖn theo y/c.
G: ch÷a .
H: §äc ghi nhí/ sgk- 44
G: - C©u CT cã thÓ ®øng riªng t¹o thµnh 1 c©u ®éc lËp- c©u ®Æc biÖt; cã thÓ kÕt hîp víi thùc tõ.
 - C©u CT cã thÓ cÊu t¹o = tõ thay hoÆc tõ nhØ. C¸c tõ: l¹, thËt, qu¸, ghª, biÕt mÊy, th­êng ®øng sau VN ®Ó t¹o c©u CT.
? Sù kh¸c nhau gi÷a c©u CT víi c©u CK, c©u nghi vÊn?
H: Dùa vµo bµi häc tr­íc ®Ó pbyk
G: H­íng dÉn H lµm bµi tËp 1.
Ho¹t ®éng c¸ nh©n
H lªn b¶ng lµm
H ë d­íi nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®óng sai
G: NhËn xÐt, chèt ®óng sai, söa ch÷a (nÕu cã)
Bµi tËp 2: Ho¹t ®éng nhãm ( 4 - 6 nhãm)
Trß ch¬i: Ai nhanh h¬n
G: nhËn xÐt, tuyªn d­¬ng khen th­ëng.
Bµi tËp 3
Ho¹t ®éng c¸ nh©n
2 H lªn b¶ng.	
Bµi tËp 4: G treo b¶ng phô ghi c¸c c©u sau:
a. Em lµm bµi ch­a?
b. Em lµm bµi ®i!
c. Em häc bµi ch¨m chØ qu¸!
? chØ ra c©u nghi vÊn, c©u c¶m th¸n, c©u cÇu khiÕn?
? Nh¾c l¹i ®Æc ®iÓm, h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña 3 kiÓu c©u trªn?
H:
Nội dung
I./§Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng: 
1/ Phân tích ngữ liệu
C©u c¶m th¸n:
+ Hìi ¬i L·o H¹c!
+ Than «i !
 - H×nh thøc: 
 + cã tõ ng÷ c¶m th¸n: hìi ¬i, than «i 
 +Kthóc c©u = dÊu chÊm than.
 - Chøc n¨ng: béc lé c¶m xóc cña ng­êi nãi, ng­êi viÕt
- C©u c¶m th¸n th­êng sö dông trong v¨n ch­¬ng vµ h»ng ngµy 
2. Ghi nhí: sgk /44
II. Luyện tập :
Bµi tËp 1: 
a. Than «i! ... lo thay!, nguy thay!
b. Hìi c¶nh rõng .. .¬i!
c. Chao «i !... m×nh th«i.
Bµi tËp 2: 
a. Lêi than thë cña ng­êi n«ng d©n d­íi chÕ ®é phong kiÕn
b. Lêi than cña ng­êi chinh phô tr­íc nçi tru©n chuyªn do chiÕn tranh.
c. T©m tr¹ng bÕ t¾c cña nhµ th¬ tr­íc cuéc sèng. (tr­íc CMT8)
d, Sù ©n hËn cña dÕ mÌn tr­íc c¸i chÕt cña DÕ cho¾t.
_ T©t c¶ c¸c c©u ®Òu béc lé c¶m xóc nh­ng kh«ng p h¶i lµ c©u c¶m th¸n v× kh«ng cã h×nh thøc ®Æc tr­ng cña kiÓu c©u nµy.
Bµi tËp 3
Vda: MÑ ¬i, t×nh yªu mµ mÑ ®· dµnh cho con thiªng liªng biÕt bao!
b. §Ñp thay c¶nh mÆt trêi lóc b×nh minh!
Bµi tËp 4:
4.4. Cñng cè (2’)
 - Nªu ®Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng c©u c¶m th¸n ? VÝ dô minh ho¹?
4.5.H­íng dÉn häc bµi (3’)
- Häc thuéc phÇn ghi nhí, hoµn thµnh bµi tËp cßn l¹i.
- ChuÈn bÞ cho ®Ò bµi: ChuÈn bÞ viÕt bµi TLV sè 5.
- ¤n kÜ l¹i c¸c kiÓu bµi thuyÕt minh ®· häc.
5- Rót kinh nghiÖm:
...
 -----------------------------------------------
Ngày soạn
Ngày giảng Tiết 90
C©u trÇn thuËt
1. Môc tiªu bµi d¹y:
1.1/ KiÕn thøc:
- §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u trÇn thu©t.
- Chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt.
1.2/ KÜ n¨ng:
- NhËn biÕt c©u trÇn thuËt trong c¸c v¨n b¶n.
- Sö dông c©u trÇn thuËt phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. 
- Rèn kĩ năng : ra quyết định, giao tiếp trình bày suy nghĩ, ý tưởng.
- GD KNS: 
+ KN tư duy sáng tạo: phân tích, đối chiếu đặc điểm các loại câu: Câu ghép, câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán, câu trần thuật; 
+ Kĩ năng giao tiếp: trình bày, trao đổi ý kiến về đặc điểm của các loại câu - hiểu và đặt câu theo đúng kiểu câu dùng với mục đích nói. (Sử dụng các PP: động não, thực hành). 
+ Kĩ năng ra quyết định về việc lựa chọn các dấu câu phù hợp với ngữ cảnh; (Sử dụng các PP: động não, thảo luận, thực hành, hỏi - trả lời...) 
1.3. Thái độ :
- Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, tù gi¸c, tÝch cùc.
- GD đạo đức: giáo dục tình yêu tiếng Việt, yêu tiếng nói của dân tộc thôn