Giáo án môn Ngữ văn 8 - Tiết 55 đến 63 (Bản 2 cột)
1.Môc tiªu: gióp hs
1.1/ Kiến thức :
- Sự mở rộng kiến thức về văn học cách mạng đầu thế kỷ XX .
- Chí khí lẫm liệt, phong thái đàng hoàng của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh .
- Cảm hứng hào hùng, lãng mạn được thể hiện trong bài thơ .
- GD đạo đức: tôn vinh, biết ơn những người đã xả thân vì nước; lên án kẻ thù cướp nước, đàn áp người yêu nước; có khát vọng độc lập, hòa bình.
=> giáo dục các giá trị: HÒA BÌNH, TÔN TRỌNG, TỰ DO, ĐOÀN KẾT.
- GD tư tưởng Hồ Chí Minh: Liên hệ với bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong thời gian bị tù đày trong nhà ngục của Tưởng Giới Thạch.
1.2/ Kĩ năng :
- Đọc – hiểu văn bản thơ yêu nước viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
- Phân tích vẻ đẹp hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ .
- Cảm nhận được giọng điệu, hình ảnh trong bài thơ .
- GD KNS:
+ Kĩ năng giao tiếp: trình bày, trao đổi về tiếng lòng yêu nước của Phan Châu Trinh khi bị bắt, từ đầy ở Côn Đảo;
+ KN tư duy sáng tạo: nêu vấn đề, phân tích, bình luận về vẻ đẹp anh hùng, tư thế hiên ngang bất khất kiên cường của người chí sĩ yêu nước, về quan niệm sống của trang nam nhi vượt qua mọi khó khăn để trị nước cứu đời;
+ KN tự nhận thức bài học về tình yêu quê hương đất nước và sự xả thân vì nghĩa lớn qua tác phẩm. (Sử dụng PP thảo luận nhóm, diễn đạt sáng tạo.)
1.3/ Th¸i ®é:
- Gd lßng yªu níc, tr©n träng ®Êu tranh v× cuéc sèng tù do. BiÕt yªu quý c¶m phôc ngêi chiÕn sÜ yªu níc Phan Béi Ch©u ®ång thêi tù rÌn luyÖn cho m×nh ý chÝ vît khã, lu«n lµm chñ hoµn c¶nh, l¹c quan.
1.4. Phát triển năng lực: năng lực đọc-hiểu,hợp tác và tư duy sáng tạo
2. ChuÈn bÞ:
GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. Tµi liÖu liªn quan ®Õn nhµ th¬, vµ bµi th¬.
HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái SGK
3. Ph¬ng ph¸p: Ph©n tÝch vµ c¶m thô, b×nh. Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i
4. TiÕn tr×nh
4.1.æn ®Þnh:
4.2. KiÓm tra: (3’)
®Ó suy ngÉm sù ®êi. ? §äc hai c©u th¬ 3 - 4, em hiÓu 2 c©u th¬ Êy ntn? Giäng ®iÖu2 c©u th¬ cã g× thay ®æi so víi hai c©u th¬ ®Çu ? V× sao cã sù thay ®æi ®ã? H: Kh«ng cßn giäng ®ïa vui cêi cît nh hai c©u më ®Çu, hai c©u th¬ nµy mang giäng ®iÖu trÇm thèng, diÔn t¶ nçi ®au cè nÐn, 1 t©m sù. ¤ng ®· t©m sù vÒ cuéc ®êi b«n ba chiÕn ®Êu cña m×nh, mét cuéc ®êi ®Çy sãng giã, bÊt tr¾c. G: + Tõ n¨m 1905 cho ®Õn khi bÞ ®Þch b¾t lµ gÇn 10 n¨m lu l¹c khi NhËt B¶n, TQ, khi Th¸i Lan10 n¨m kh«ng mét m¸i Êm gia ®×nh, cùc khæ vÒ vËt chÊt cay ®¾ng vÒ tinh thÇn, thªm vµo ®ã «ng cßn bÞ kÎ thï s¨n ®uæi, nhÊt lµ tõ khi ®éi trªn ®Çu c¸i ¸n tö h×nh. ? Em h·y chØ râ nghÖ thuËt ®èi trong hai c©u th¬ ? Tdông? H: ChØ ra phÐp ®èi -> Mêi bèn ch÷ th«i mµ c« ®óc ®îc mét cuéc ®êi c¸ch m¹ng ®Çy sãng giã, bÊt tr¾c nÐn l¹i trong ®ã mét nçi ®au. ? Tõ giäng ®iÖu trÇm thèng kÕt hîp víi phÐp ®èi, em c¶m nhËn ®îc ý nghÜa lêi t©m sù cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo? LiÖu ®©y cã ph¶i lµ lêi than th©n kh«ng? V× sao? H: tù do pbyk.. - Mét ngêi ®· cã thÓ coi thêng nguy hiÓm, mét ngêi ®· tù g¾n cuéc ®êi m×nh víi sù tån vong cña ®Êt níc nh «ng “Non s«ng ®· chÕt sèng thªm nhôc”, con ngêi Êy ®©u cÇn cho sù sèng c¸ nh©n m×nh. C©u th¬ gióp ta c¶m nhËn ®Çy ®ñ h¬n tÇm vãc lín lao phi thêng cña ngêi tï yªu níc. §ã còng lµ næi ®au lín lao trong t©m hån bËc anh hïng G : VËy lµ t¸c gi¶ ®· g¾n cuéc ®êi m×nh víi t×nh c¶nh chung cña ®Êt níc. §»ng sau bi kÞch c¸ nh©n lµ bi kÞch cña ®Êt níc, cña DT: “ Còng nhµ cöa, còng giang san ThÕ mµ níc mÊt nhµ tan hìi trêi” -> 2 c©u th¬ gióp ta c¶m nhËn tÇm vãc lín lao vi thêng cña ngêi tï c¸ch m¹ng, ®ã còng lµ nçi ®au lín trong t©m hån bËc anh hïng. ? §äc hai c©u 5 - 6: Em hiÓu thÕ nµo vÒ ý nghÜa cña cÆp c©u th¬ ®ã? H: §ã lµ khÈu khÝ bËc anh hïng hµo kiÖt cho dï ë t×nh tr¹ng bi kÞch tï ®µy th× vÉn «m Êp hoµi b·o trÞ níc cøu ®êi: “ Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ” vÉn cã thÓ ng¹o nghÔ cêi tríc thñ ®o¹n khñng bè tµn b¹o cña kÎ thï: “ Më miÖng cêi tan cuéc o¸n thï” ? Ph©n tÝch hai c©u luËn (biÖn ph¸p nghÖ thuËt phÐp tu tõ ®îc sdông.T¸c dông cña nã trong viÖc biÓu hiÖn h×nh ¶nh ngêi anh hïng hµo kiÖt)? H: NghÖ thuËt ®èi + bót ph¸p khoa tr¬ng, l·ng m¹n, c¸c §T gîi t¶ m¹nh mÏ, h×nh tîng nh©n vËt trë nªn k× vÜ, lín lao, g©y Ên tîng m¹nh, cã søc truyÒn c¶m lín. G: Con ngêi dêng nh kh«ng cßn lµ con ngêi thËt vèn nhá bÐ, b×nh thêng trong vò trô mµ tõ tÇm vãc ®Õn n¨ng lùc tù nhiªn vµ c¶ khÈu khÝ ®Òu hÕt søc lín lao ®Õn møc thÇn th¸nh -> 2 c©u th¬ ®· dùng lªn h/ ¶nh 1 ®Êng nam nhi, 1 trang anh hïng, 1 bËc trîng phu, hµo kiÖt, h×nh ¶nh anh hïng mang chÝ lín, kh¸t väng cøu níc, cøu ®êi, dï trong c¶nh tï ®Çy mµ vÉn l¹c quan, ng¹o nghÔ. -> C©u th¬ ®· kÕt tinh cao ®é c¶m xóc l·ng m¹n hµo hïng cña t¸c gi¶.à t¹o nªn søc truyÒn c¶m nghÖ thuËt lín H; §äc hai c©u cuèi ? C¸ch dïng tõ “cßn” vµ dÊu c©u ë hai c©u th¬ cuèi cã g× ®Æc s¾c? Ph©n tÝch t¸c dông? H: §iÖp tõ cßn ë gi÷a c©u th¬ buéc ngêi ®äc ph¶i ng¾t nhÞp mét c¸ch m¹nh mÏ, lµm cho lêi th¬ trë nªn dâng d¹c døt kho¸t, trµn ®Çy niÒm tin. ? Hai c©u th¬ lµ sù kÕt tinh t tëng cña toµn bµi th¬. Em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× tõ hai c©u th¬ Êy? H: T¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh t thÕ hiªn ngang cña con ngêi vît lªn trªn hiÖn thùc kh¾c nghiÖt cña nhµ tï, vît lªn c¸i chÕt; kiªn ®Þnh ý chÝ gang thÐp, víi mét niÒm tin m·nh liÖt mµ kÎ thï kh«ng thÓ nµo bÎ g·y .Con ngêi Êy cßn sèng lµ cßn chiÕn ®Êu ®Õn h¬i thë cuèi cïng, cßn tin tëng vµo sù nghiÖp chÝnh nghÜa cña m×nh. G: 2 c©u th¬ kÕt ®¨ng ®èi, hµi hoµ víi 2 c©u th¬ ®Çu, gãp phÇn nhÊn m¹nh vµ n©ng cao chñ ®Ò cña bµi th¬, lµm næi bËt vµ s¸ng râ bøc ch©n dung tinh thÇn mµ PBC tù ho¹. §ã lµ dòng khÝ hiªn ngang cña 1 ngêi chiÕn sÜ CM vÜ ®¹i: “ Uy vò bÊt n¨ng khuÊt” Ho¹t ®éng 3: ? C¶m høng bao trïm toµn bµi th¬ nµy lµ g×? C¶m høng Êy ®îc t¹o nªn bëi nh÷ng yÕu tè nµo? H: C¶m høng l·ng m¹n hµo hïng, vît h¼n lªn trªn thùc t¹i kh¾c nghiÖt cña cuéc sèng tï ngôc.( cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ; khÈu khÝ ngang tµng, bót ph¸p khoa tr¬ng, ®iÖp tõ, phÐp ®èi ®Æc s¾c) ? VÎ ®Ñp cña ngêi chiÕn sÜ cm qua bµi th¬? néi dung cña t¸c phÈm lµ g×? nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña v¨n b¶n? H: §äc ghi nhí SGK A/ Giíi thiÖu chung (3') 1. Tác giả (1867-1940) - Nhµ yªu níc, nhµ c¸ch m¹ng lín nhÊt cña d©n téc ta ®Çu thÕ kØ XX . - Nhµ văn, nhµ thơ lớn víi sù nghiÖp s¸ng t¸c ®å sé. 2. Tác phẩm: - Bài thơ Nôm, trích“ ‘Ngục trung thư” sáng tác 1914 khi Phan Bội Châu bị bọn quân phiệt tỉnh Quảng Đông bắt giam. B/ §äc - hiÓu v¨n b¶n 1. Đọc và chú thích (3’) 2 . Kết cấu, bố cục (3’) - Thể thơ: TNBCĐL - phương thức biểu cảm 3. Phân tích a. Hai câu đề - Giọng điệu: đùa vui, hóm hỉnh; khẩu khí ngang tàng. -> khí phách ngang tàng; bản lĩnh cứng cỏi; phong thái ung dung, đường hoàng. b. Hai câu thực Giäng th¬ suy ngÉm, trÇm ng©m thÓ hiÖn t©m tr¹ng ®au ®¬n, cuéc ®êi chiÕn ®Êu ®Çy sèng giã, bÊt tr¾c cña anh hïng cøu níc. c. Hai câu luận: -> Giäng th¬ hµo s¶ng khÝ kh¸i, c¸ch nãi phãng ®¹i-> ThÓ hiÖn hoµi b¶o to lín, lo cøu níc cøu ®êi, t thÕ ng¹o nghÔ cêi tríc mäi thñ ®o¹n cña kÎ thï d. Hai câu kết - Điệp từ còn -> Lời thơ dõng dạc dứt khoát. Kh¼ng ®Þnh khÝ chÝ hiªn ngang, bÊt khuÊt, coi thêng, tï ngôc, c¸i chÕt, niÒm tin vµo t¬ng lai, vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng chÝnh nhÜa. 4. Tæng kÕt 4.1. Nội dung - Bøc ch©n dung tù ho¹ - ngêi l·nh tô yªu níc c¸ch mn¹g trong nhµ tï : Kiªn cêng, hiªn ngang, bÊt khuÊt, trµn ®Çy t tëng l¹c quan, tin tëng vµo t¬ng lai, vµo b¶n th©n, vµo sù nghiÖp ®Êu tranh cøu níc, cøu d©n 4.2, NghÖ thuËt - Lêi th¬ biÓu c¶m trùc tiÕp, mang giäng ®iÖu hµo hïng trong thÓ thÊt ngf«n b¸t có ®êng luËt, kh¬i gîi c¶m xóc cao c¶ ë ngêi ®äc 4.3. Ghi nhớ: sgk 4.4. Cñng cè:(2') §äc diÔn c¶m toµn bé bµi th¬ vµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh÷ng nh©n vËt tr÷ t×nh cña t¸c phÈm? 4.5. Híng dÉn vÒ nhµ:(3') - Bµi cò: - Häc thuéc lßng bµi th¬, n¾m kÜ néi dung nghÖ thuËt - Bµi míi: §äc v¨n b¶n: “ §Ëp ®¸ ë C«n L«n” So¹n bµi theo c©u hái SGK 5. Rót kinh nghiÖm. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy so¹n: TiÕt: 58 Ngµy gi¶ng: Văn bản: §Ëp ®¸ ë c«n l«n (Phan Ch©u Trinh) 1.Môc tiªu: gióp hs 1.1/ Kiến thức : Sự mở rộng kiến thức về văn học cách mạng đầu thế kỷ XX . Chí khí lẫm liệt, phong thái đàng hoàng của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh . Cảm hứng hào hùng, lãng mạn được thể hiện trong bài thơ . GD đạo đức: tôn vinh, biết ơn những người đã xả thân vì nước; lên án kẻ thù cướp nước, đàn áp người yêu nước; có khát vọng độc lập, hòa bình.. => giáo dục các giá trị: HÒA BÌNH, TÔN TRỌNG, TỰ DO, ĐOÀN KẾT... - GD tư tưởng Hồ Chí Minh: Liên hệ với bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong thời gian bị tù đày trong nhà ngục của Tưởng Giới Thạch. 1.2/ Kĩ năng : - Đọc – hiểu văn bản thơ yêu nước viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật - Phân tích vẻ đẹp hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ . - Cảm nhận được giọng điệu, hình ảnh trong bài thơ . GD KNS: + Kĩ năng giao tiếp: trình bày, trao đổi về tiếng lòng yêu nước của Phan Châu Trinh khi bị bắt, từ đầy ở Côn Đảo; + KN tư duy sáng tạo: nêu vấn đề, phân tích, bình luận về vẻ đẹp anh hùng, tư thế hiên ngang bất khất kiên cường của người chí sĩ yêu nước, về quan niệm sống của trang nam nhi vượt qua mọi khó khăn để trị nước cứu đời; + KN tự nhận thức bài học về tình yêu quê hương đất nước và sự xả thân vì nghĩa lớn qua tác phẩm. (Sử dụng PP thảo luận nhóm, diễn đạt sáng tạo...) 1.3/ Th¸i ®é: - Gd lßng yªu níc, tr©n träng ®Êu tranh v× cuéc sèng tù do. BiÕt yªu quý c¶m phôc ngêi chiÕn sÜ yªu níc Phan Béi Ch©u ®ång thêi tù rÌn luyÖn cho m×nh ý chÝ vît khã, lu«n lµm chñ hoµn c¶nh, l¹c quan. 1.4. Phát triển năng lực: năng lực đọc-hiểu,hợp tác và tư duy sáng tạo 2. ChuÈn bÞ: GV:Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n. Tµi liÖu liªn quan ®Õn nhµ th¬, vµ bµi th¬. HS: Häc bµi cò, so¹n bµi theo c©u hái SGK 3. Ph¬ng ph¸p: Ph©n tÝch vµ c¶m thô, b×nh. Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i 4. TiÕn tr×nh 4.1.æn ®Þnh: 4.2. KiÓm tra: (3’) §äc thuéc lßng vµ nªu gi¸ trÞ cña bµi th¬: Vµo nhµ ngôc Qu¶ng ®«ng c¶m t¸c ? - §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬. - Gi¸ trÞ: C¶m nhËn mét h×nh tîng ®Ñp lÉm liÖt ngang tµng cña ngêi anh hïng cøu níc dï gÆp bíc nguy nan vÉn kh«ng sên lßng ®æi chÝ. III/ Bµi míi: Nªu vÊn ®Ò: TiÕt tríc, c¸c em ®· ®îc lµm quen víi mét giäng th¬ hµo hïng, ®anh thÐp, thÊy ®îc mét t thÕ bÊt khuÊt, hiªn ngang, coi thêng tï ngôc, coi thêng c¸i chÕt cña ngêi tï c¸ch m¹ng Phan Béi Ch©u. Trong bµi häc h«m nay, c¸c em l¹i ®îc cÈm nhËn mét h×nh ¶nh tuyÖt ®Ñp vÒ t thÕ cña ngêi c¸ch m¹ng lóc sa c¬, r¬i vµo vßng tï ngôc, ph¶i lao ®éng khæ sai nhng l¹i to¸t lªn ý chÝ chiÕn ®Êu vµ niÒm tin kh«ng dêi ®æi vµo sù nghiÖp cña m×nh. G: Treo ¶nh Phan Ch©u Trinh. ? H·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶? H: tr×nh bµy nh sgk G: cïng víi PBC , PCT lµ 1 chÝ sÜ tiªu biÓu cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá cho ptrµo CM : - Cã nh÷ng chñ tr¬ng m¹nh b¹o lµ cÇn ph¶i lËt ®æ chÕ ®é qu©n chñ pk, kh«ng thÓ dùa vµo nã. - cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é nhd vÒ mäi mÆt: d©n quyÒn, d©n trÝ, d©n sinh. - CÇn ph¶i lµm cuéc vËn ®éng” Tù lùc khai ho¸”réng lín, b¸c bá chñ tr¬ng cÇu ngo¹i. - ¤ng ®· cã 1 sè nh÷ng c¸ch t©n ®¸ng chó ý t¹o lªn 1 ph/trµo duy t©n réng lín, gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc thøc tØnh sÜ phu, d©n chóng, n©ng d©n trÝ lªn 1 bËc trong nh÷ng n¨m ®Çu tkØ XX. - Lµ ngêi yªu níc nång nhiÖt, dòng c¶m, bÊt khuÊt, cã ãc tæ chøc, s¸ng t¹o, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng S¸ng t¸c cña «ng rÊt phong phó: ch÷ H¸n, ch÷ N«m, ch÷ Quèc ng÷, v¨n chÝnh luËn, - Nh÷ng bµi v¨n chÝnh luËn cña «ng næi tiÕng ®anh thÐp hïng hån; th¬ v¨n tr÷ t×nh th× thÊm ®Ém tinh thÇn yªu níc, d©n chñ - T¸c phÈm chÝnh: T©y Hå thi tËp, TØnh Quèc hån ca, giai nh©n kú ngé => C¸c t¸c phÈm cña «ng ®· gãp phÇn vµo bíc tiÕn cña v¨n häc yªu níc nhÊt lµ v¨n xu«i nghÞ luËn b»ng TiÕng ViÖt . - ¤ng lµ ngêi giái biÖn luËn vµ cã tµi v¨n ch¬ng, v¨n chÝnh luËn, hïng biÖn ®anh thÐp, th¬ v¨n tr÷ t×nh, them ®îm t tëng yªu níc vµ d©n chñ ? Hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬? H: nªu nh sgk. G: N¨m 1908 nhd trung k× næi dËy chèng su thuÕ m¹nh mÏ. Thd Ph¸p ®µn ¸p d· man, nhiÒu sÜ phu yªu níc bÞ b¾t , bÞ giÕt, bÞ tï ®µy. PCT bÞ khÐp téi xói giôc nhd næi lo¹n, «ng bÞ b¾t, bÞ kÕt ¸n chÐm vµ bÞ ®µy ra C«n §¶o . Ngµy ®Çu tiªn PCT ®· nÐm 1 m¶nh giÊy vµo kh¸m cña nh÷ng th©n sÜ yªu níc an ñi vµ ®éng viªn hä r»ng C«n §¶o lµ 1 trênghäc thiªn nhiªn, ®· lµm trai gi÷a thÕ kØ XX cÇn nÕm mïi cay ®¾ng cho biÕt. ë ®©y «ng vµ nh÷ng ngêi tï ph¶i l® khæ sai hÕt søc nÆng nhäc. Bµi th¬ ®îc viÕt trong hoµn c¶nh Êy. ? Bµi th¬ cã g× gièng víi bµi “ Vµo nhµ ngôc” vÒ thÓ lo¹i? H: thÓ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. G: Nªu y/ c ®äc: 4 c©u ®Çu: giäng hµo hïng, m¹nh mÏ; khÈu khÝ ngang tµng, r¾n rái. 4 c©u cuèi: giäng trÇm l¾ng Ng¾t nhÞp 2/ 2/ 3. NhÊn m¹nh nh÷ng tõ ng÷ MT ë c©u 2, 3, 4. G: ®äc mÉu. H: 2- 3 em ®äc-> HS kh¸c NX. ? Em biÕt g× vÒ ®Þa danh C«n L«n? H: gthÝch theo chó thÝch sgk. G: C«n L«n lµ 1 hßn ®¶o n»m gi÷a ®¹i d¬ng mªnh m«ng, tr¬ träi gi÷a n¾ng giã vµ biÓn kh¬i . - Tríc kia, n¬i ®©y thd©n Ph¸p ®· XD nh÷ng nhµ tï kiªn cè cßn gäi lµ “chuång cäp” ®Ó giam cÇm ®µy ®o¹ nh÷ng chiÕn sÜ CM. N¬i ®©y cßn gäi lµ “®Þa ngôc trÇn gian” bëi chÕ ®é nhµ tï cùc k× kh¾c nghiÖt vµ tµn b¹o. - Ngµy nay, C«n L«n gäi lµ C«n §¶o- 1 di tÝch lÞch sö næi tiÕng, 1 ®Þa danh cã tiÒm n¨ng ktÕ biÓn vµ du lÞch thuéc tØnh Bµ RÞa- Vòng Tµu. ? Em hiÓu ntn vÒ nhan ®Ò bµi th¬? H: Nãi vÒ c«ng viÖc L§ khæ sai nÆng nhäc cña nh÷ng ngêi tï CM ë C«n L«n- c«ng viÖc ®Ëp ®¸. G: Nªu kÕt cÊu cña bµi th¬? H: ë bµi th¬ nµy chóng ta tËp trung vµo t×m hiÓu theo 2 m¶ng c¶m xóc suy t lín trong con ngêi Phan Ch©u Trinh nªn ta chia thµnh 2 phÇn: 4 c©u th¬ ®Çu 4 c©u th¬ cuèi. G: Bµi th¬ cã bè côc 4 phÇn nhng xÐt vÒ nd 4 c©u th¬ ®Çu liÒn m¹ch, 4 c©u th¬ cuèi còng liÒn m¹ch. ? §äc vµ nªu nd cña 4 c©u th¬ ®Çu? H: T thÕ ngêi tï vµ c«ng viÖc ®Ëp ®¸. ? C¶m xóc cña tg ®îc kh¬i nguån tõ c«ng viÖc nµo? H: Cx ®îc kh¬i nguån tõ c«ng viÖc ®Ëp ®¸-> ptb® MT vµ biÓu c¶m. ? Ngay ë c©u th¬ ®Çu, tg ®· ®a ra q.niÖm “ lµm trai”. §a ra q.niÖm nµy trong h/ c¶nh tï ®µy, tg muèn thÓ hiÖn ®iÒu g×? H: ý chÝ tù kh®Þnh m×nh, kh¸t väng h®éng m·nh liÖt cña ngêi cã lÝ tëng, cã chÝ lín. G: “ Lµm trai” lµ 1 q.niÖm nh©n sinh truyÒn thèng cña c¸c ®Êng trîng phu mµ rÊt nhiÒu c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ ®· nh¾c tíi: Ca dao: Lµm trai cho ®¸ng lªn trai§oµi yªn” NguyÔn C«ng Trø: “ChÝ lµm trai...vÉy vïng trong 4 bÓ” PBC: “ Lµm trai ph¶i l¹ ë trªn ®êi ...tù chuyÓn dêi” N§ChiÓu: “ Lµm trai trong câi thÕ gian, phß ®êi gióp níc ph¬i gan anh hµo” ? Tõ ng÷ nµo trong c©u th¬ ®Çu MT bèi c¶nh kh«ng gian vµ t thÕ ngêi tï? PB c¶m nhËn cña em vÒ h/ ¶ ngêi tï cm qua côm tõ “®øng gi÷a ®¸t C«n L«n”? H: Tù do pbyk G: §øng gi÷a ®Êt C«n L«n, ®øng gi÷a non cao biÓn réng, ®Çu ®«Þ trêi, ch©n ®¹p ®Êt, con ngêi trong t thÕ ®êng hoµng, sõng s÷ng, hiªn ngang, lín lao ngang tÇm vò trô. Mét vÎ ®Ñp hïng tr¸ng.Mét kh¸t väng h®éng m·nh liÖt cña con ngêi cã chÝ lín. ? 3 c©u th¬ tiÕp theo cã 2 líp nghÜa . Hai líp nghÜa Êy lµ g×? H : 2 líp nghÜa : - T¶ thùc c«ng viÖc ®Ëp ®¸ cña ngêi tï khæ sai. - Kh¾c ho¹ næi bËt tÇm vãc, søc m¹nh, ý chÝ cña ngêi tï CM. ? Ph©n tÝch gi¸ trÞ NT cña nh÷ng c©u th¬ trªn? H: h®éng nhãm: 2 nhãm – thêi gian: 3phót ? Nhãm 1( ph©n tÝch nghÜa thùc) Em h×nh dung c«ng viÖc ®Ëp ®¸ cña ngêi tï ë C«n §¶o lµ c«ng viÖc ntn? ( Chó ý kh«ng gian, ®k lµm viÖc, tÝnh chÊt c«ng viÖc) ? Nhãm 2: ( ph©n tÝch líp nghÜa bãng) ? Gi¶i nghÜa tõ “ lõng lÉy”? ? Tõ ng÷,c¸c biÖn ph¸p NT, giäng ®iÖu ®îc sdông trong 3 c©u th¬ lµ g×? ? Nx vÒ tÇm vãc, hµnh ®éng, søc m¹nh, ý chÝ cña ngêi tï ë ®©y? Sau khi th¶o luËn nhãm, H cö ®¹i diÖn tr×nh bµy. G: chèt kthøc: * Nhãm 1: Ba c©u th¬ ®· MT ch©n thùc c«ng viÖc L§ nÆng nhäc, vÊt v¶ vµ ®Çy nguy hiÓm trong 1 kh«ng gian kh¾c nghiÖt, ®kiÖn lµm viÖc thñ c«ng cña nh÷ng ngêi tï khæ sai. Ngêi tï chØ cã thÓ dïng bóa ®Ó khai th¸c ®¸ ë nh÷ng hßn nói ngoµi C«n §¶o trong sù qu¶n thóc nghiªm ngÆt cña bän cai ngôc, lÝnh ngôc ®éc ¸c, d· man. Kh«ng Ýt ngêi ®· kiÖt søc , gôc ng·. * Nhãm 2: - Tõ lõng lÉy: ng¹o nghÔ, lÉm liÖt. - Trong 3 c©u th¬ , tg ®· sdông nh÷ng bph¸p NT®Æc s¾c: + 1 lo¹t nh÷ng tõ ng÷ gîi t¶, gîi c¶m( c¸c §T, TT gîi t¶): lõng lÉy, lë, x¸ch , ®¸nh tan, ra tay, ®Ëp bÓ, + H×nh ¶nh võa t¶ thùc võa cã ý nghÜa Èn dô, tîng trng. + PhÐp ®èi ( X¸ch bóa ®¸nh tan..mÊy tr¨m hßn), nÐt bót khoa tr¬ng. + KhÈu khÝ ngang tµng, ng¹o nghÔ. => Kh¾c ho¹ næi bËt tÇm vãc khæng lå, oai phong lÉm liÖt cña ngêi anh hïng. VÞ thÇn Êy ®ang xÎ nói, ®µo s«ng, v¹t ®åi, chuyÓn ®¸ ®Ó t¹o dùng ®æi thay vò trô. Ngêi anh hïng Êy hµnh ®éng m¹nh mÏ, qu¶ quyÕt, phi thêng “ x¸ch bóa, ra tay”; søc m¹nh ghª gím gÇn nh thÇn k× “lµm cho lë nói non, ®¸nh tan, ®Ëp bÓ mÊy.”; ý chÝ kiªn ®Þnh vµ lßng c¨m thï ®ang bèc lªn ngïn ngôt. ? 4 c©u th¬ ®Çu cña bµi th¬ ®· kh¾c ho¹ h/¶ ngßi tï CM ntn? ? Em hiÓu 2 c©u th¬ “ Th¸ng ngµy bao qu¶n..d¹s¾t son” ? H: Th¸ng ngµy, ma n¾ng tîng trng cho nh÷ng thö th¸ch gian khæ, nh÷ng sãng giã trong c®êi cã thÓ kÐo dµi d»ng dÆc nhng tinh thÇn ngêi chiÕn sÜ CM vÉn trung kiªn, kh«ng sên lßng ®æi chÝ, s½n sµng chÊp nhËn mäi gian khæ “ th©n sµnh sái, d¹ s¾t son” ? H×nh ¶nh “ nh÷ng kÎ v¸ trêi” khiÕn em liªn tëng ®Õn ai? Tù cho m×nh lµ “nh÷ng kÎ v¸ trêi”, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn th¸I ®é ntn cña tg? H: - Liªn tëng ®Õn h/¶ bµ N÷ Oa ®éi ®¸ v¸ trêi®Ó cøu loµi ngêi-> 1 c«ng viÖc v« cïng to lín vµ cã ý nghÜa Tù cho m×nh lµ kÎ “v¸ trêi” , tg ®· thhiÖn th®é tù hµo kiªu h·nh, d¸m kh®Þnh c«ng viÖc m×nh lµm lµ 1 sù nghiÖp to lín, cã ý nghÜa. §ã lµ snghiÖp cøu níc. Chøng tá «ng lµ 1 ngêi cã chÝ lín. ? Th¸i ®é ®ã cßn thÓ hiÖn qua tõ l¸y “con con” ntn? H: coi thêng mäi gian nan, thö th¸ch, biÓu thÞ th¸i ®ç s¨n sµng chÊp nhËn, quyÕt t©m th¸ch thøc víi b¹o lùc qu©n thï. TÊt c¶ nh÷ng gian nan, thö th¸ch Êy chØ lµ nhá bÐ, kh«ng ®¸ng kÓ. ? ChØ ra nh÷ng biÖn ph¸p NT ®Æc s¾c ®îc sdông trong 4 c©u th¬ cuèi? Qua ®ã em c¶m nhËn thªm ®îc ®iÒu g× vÒ PCT? ( Lu ý: giäng ®iÖu, khÈu khÝ, h/¶ th¬,biÖn ph¸p tu tõ ) H: - Giäng ®iÖu trÇm l¾ng nh 1 lêi tù b¹ch, khÈu khÝ ngang tµng - H/¶: Èn dô, tîng trng ( th¸n ngµy, ma n¾ng, th©n sµnh sái, d¹ s¾t son, nh÷ng kÎ v¸ trêi) - PhÐp ®èi lËp: + C©u 5-6: ®èi lËp gi÷a thö th¸ch gian nan víi ý chÝ ch®Êu son s¾t. + C©u 7-8: §èi lËp gi÷a chÝ lín( v¸ trêi) víi nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch ( chØ lµ “ viÖc con con”). 4 c©u th¬ kh¼ng ®Þnh ý chÝ ch®Êu son s¾t, bÒn gan v÷ng chÝ,coi thêng hiÓm nguy, mu ®å viÖc lín=> phong th¸i ung dung, ng¹o nghÔ cña ngêi chiÕn sÜ CM. G: Tõ c«ng viÖc ®Ëp ®¸ cô thÓ, tg ®· bµn luËn ®Õn p/chÊt, khÝ ph¸ch ngêi chiÕn sÜ: gian nan kh«ng sên lßng, uy vò kh«ng khuÊt phôc, tï ®µy, giam h·m khæ ®au kh«ng lµm mÊt niÒm tin vµo sù nghiÖp cøu níc,cøu d©n. Tinh thÇn Êy ta ®· gÆp trong “ NhËt kÝ trong tï” cña HCM – ngêi chiÕn sÜ CM vÜ ®¹i: “ Kiªn tr× vµ nhÉn n¹i. Kh«ng nao nóng tinh thÇn” ? ND bµi th¬? H: pbyk nh ghi nhí ? Bµi th¬ thµnh c«ng bëi nh÷ng yÕu tè NT nµo? H·y chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt trong nh÷ng ®¸p ¸n sau: G: §a b¶ng phô: H: chän ®¸p ¸n D G: TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè NT trªn t¹o lªn bót ph¸p l·ng m¹n cho bµi th¬. §äc ghi nhí / sgk Ho¹t ®éng 3: luyÖn tËp ? §äc diÔn c¶m bµi th¬ ? ? C©u hái 2 SGK? * §Æc ®iÓm chung : - T¸c gi¶ : §Òu lµ nh÷ng nhµ nho yªu níc, l·nh tô c¸ch m¹ng næi tiÕng ë níc ta ®Çu thÕ kû XX - T thÕ hµo hïng, phong th¸i ung dung, l¹c quan tin tëng cña ngêi vît lªn hoµn ch¶nh khã kh¨n, hiÓm nghuy trong chèn tï ®µy, kh«ng nh÷ng gi÷ v÷ng t tëng vµ phÈm chÊt mµ cßn s½n sµng chÊp nhËn vµ vît lªn hoµn c¶nh, quyÕt trÝ thùc hiÖn hoµi b·o, lý tëng cøu níc cøu d©n - Lo¹i th¬ tá chÝ tá lßng Ýt thiªn vÒ t¶ thùc. Giäng th¬ hµo s¶ng, lèi nãi khoa tr¬ng, vËn dông nhuÇn nhuyÔn thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ®êng luËt víi phÐp ®èi ë 2 cÆp c©u thùc, luËn rÊt chÆt, rÊt chØnh * VÎ ®Ñp hµo hïng l·ng m¹n cña h×nh tîng nhµ nho yªu níc vµ c¸ch m¹ng ®Çu thÕ kû XX biÓu hiÖn tríc hÕt ë khÝ ph¸ch ngang tµng, lÉm liÖt ngay c¶ trong thö th¸ch gian lao, cã thÓ ®e do¹ ®Õn tÝnh m¹ng (xem ë tï nh mét bíc dõng ch©n t¹m nghÜ, xem viÖc lao ®éng khæ sai nh mét viÖc con con, kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn). VÎ ®Ñp Êy cßn thÓ hiÖn ë ý chÝ chiÕn ®Êu vµ niÒm tin ë dêi ®æi vµo sù nghiÖp cña m×nh (Th©n Êy sù nghiÖp, th¸ng ngµy con con) A. Giíi thiÖu chung 7' 1. T¸c gi¶: - Phan Chu Trinh (1872 – 1926) - HiÖu : T©y Hå - Quª : T©y Léc – Hµ §«ng – tØnh Qu¶ng Nam - Lµ nhµ nho yªu níc, nhµ c¸ch m¹ng lín ë níc ta ®Çu thÕ ký XX. 2, T¸c phÈm: - 4 – 1908, Phan Béi Ch©u bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t trong phong trµo chèng thuÕ ë thêi kú vµ bÞ ®µy ra C«n §¶o B. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch: 2. KÕt cÊu - Bè côc 2 phÇn 3. Ph©n tÝch a). Bèn c©u ®Çu: - Tõ ng÷ gîi t¶, h/¶ t¶ thùc cã ý nghÜa tîng trng , phÐp ®èi, khÈu khÝ ngang tµng => Giäng khÈu khÝ ngang tµng, sõng s÷ng cña chÝ lµm trai víi lßng kiªu h·nh vµ kh¸t väng hµnh ®éng m·nh liÖt b. 4 c©u th¬ cuèi: - Giäng ®iÖu trÇm l¾ng, khÈu khÝ ngang tµng; h/¶ Èn dô tîng trng, phÐp ®èi => ý chÝ chiÕn ®Êu son s¾t, coi thêng hiÓm nguy, mu ®å viÖc lín.=> phong th¸i ung dung ng¹o nghÔ cña ngêi chiÕn sÜ CM. 4. Tæng kÕt: 4.1 Néi dung: H×nh ¶nh ngêi anh hïng trong t thÕ hiªn ngang lÉm liÖt vµ tinh thÇn ý chÝ s¾t ®¸ kh«ng sî gian nan, nguy hiÓm. 4.2.NghÖ thuËt: _ Giäng ®iÖu hµo hïng _ Bót ph¸p l·ng m¹n mang tÝnh chÊt sö thi. _ NT: ®èi lËp. 4.3. Ghi nhí: sgk/ 150 C. LuyÖn tËp : bµi 2 - C
File đính kèm:
- tuan 15.doc