Giáo án môn Ngữ văn 8 - Tiết 46 đến 48

nh.
? Theo em v¨n b¶n gåm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn ?Nhận xét bố cục văn bản ?
- Bè côc 3 phÇn:
+ Më bµi: Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸
+ Th©n bµi: T¸c h¹i cña thuèc l¸
+ KÕt bµi: KiÕn nghÞ chèng thuèc l¸
-> Bè côc râ rµng, chÆt chÏ: 
? Em hiÓu thÕ nµo vÒ nhan ®Ò cña v¨n b¶n “Ôn dÞch, thuèc l¸” ?DÊu phÈy ®­îc dïng ë ®©y có tác dông g× ?
- Thuèc l¸: lµ c¸ch nãi t¾t cña “tÖ nghiÖn thuèc l¸”
- ¤n dÞch: ChØ chung c¸c lo¹i bÖnh nguy hiÓm, l©y lan réng, lµm chÕt ng­êi hµng lo¹t trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh(vd: dÞch t¶, dÞch cóm)
- H¬n n÷a, l¹i ®Æt mét dÊu phÈy ng¨n c¸ch gi÷a hai tõ “«n dÞch” vµ “thuèc l¸”. DÊu phÈy ®­îc sö dông theo lèi tu tõ ®Ó nhÊn m¹nh s¾c th¸i biÓu c¶m võa c¨m tøc võa ghª ghím. Cã thÓ diÔn ý tªn gäi v¨n b¶n mét c¸ch n«m na nh­ sau: Thuèc l¸! Mµy lµ ®å «n dÞch.
? Cã thÓ söa nhan ®Ò thµnh “Ôn dÞch thuèc l¸” hoÆc “thuèc l¸ mét lo¹i «n dÞch” ®­îc kh«ng? T¹i sao?
- NÕu söa nhan ®Ò nh­ vËy th× vÒ mÆt néi dung kh«ng sai, nh­ng tÝnh chÊt biÓu c¶m kh«ng râ b»ng khi dïng dÊu phÈy ë gi÷a côm tõ.
? Tin tøc nµo ®ược th«ng b¸o trong phÇn më ®Çu cña v¨n b¶n vµ trong ®ã th«ng tin nµo mang chñ ®Ò cña v¨n b¶n ?
- Cã nh÷ng «n dÞch míi xuÊt hiÖn: AIDS vµ «n dÞch thuèc l¸.
- ¤n dÞch thuèc l¸ ®e dọa søc khoÎ, tÝnh m¹ng con ng­êi cßn nÆng h¬n c¶ AIDS -> NhËn ®Þnh nµy nh­ mét ®Þnh ®Ò, kh«ng cÇn chøng minh, biÖn luËn.
? Dùa vµo ®©u ng­êi viÕt cã thÓ khẳng ®Þnh nh­ vËy? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®Æc ®iÓm lêi v¨n thuyÕt minh c¸c th«ng tin më ®Çu?
- Dùa vµo kÕt luËn cña h¬n 5 v¹n c«ng tr×nh nghiªn cøu trong thùc tÕ, kh«ng cÇn ph¶i chøng minh, bµn luËn.
- Sö dông c¸c thuËt ng÷ cña ngµnh y: «n dÞch, dÞch h¹ch, AIDS, t¶ 
- Sö dông phÐp tu tõ so s¸nh: ¤n dÞch thuèc l¸ cßn nÆng h¬n c¶ AIDS.
- ViÖc sö dông lêi v¨n th«ng b¸o ng¾n gän, chÝnh x¸c, râ rµng, cã t¸c dông nhÊn m¹nh rÊt râ.
?: Em ®ãn nhËn th«ng tin nµy nh­ thÕ nµo?
- Ng¹c nhiªn, bÊt ngê
 §äc phÇn 2 cña VB
? Sau phÇn më bµi nãi vÒ hiÓm ho¹ cña dÞch thuèc l¸, t¸c gi¶ nãi chuyÖn ®¸nh giÆc cña cha «ng. V× sao t¸c gi¶ dÉn lêi TrÇn H­ng §¹o bµn vÒ viÖc ®¸nh giÆc tr­íc khi ph©n tÝch t¸c h¹i cña thuèc l¸? §iÒu ®ã cã t¸c dông g× trong lËp luËn?
- §äc c©u v¨n: “NÕu giÆc tÊn c«ng nh­ vò b·o th× kh«ng ®¸ng sî, ®¸ng sî lµ giÆc gÆm nhÊm nh­ t»m ¨n d©u”
- T¸c gi¶ muèn so s¸nh viÖc thuèc l¸ tÊn c«ng loµi ng­êi nh­ giÆc ngo¹i x©m ®¸nh ph¸. So s¸nh chèng hót thuèc l¸ nh­ chèng giÆc ngo¹i x©m.
-> T¸c gi¶ ®· m­în lèi so s¸nh rÊt hay cña nhµ qu©n sù thiªn tµi TrÇn H­ng §¹o ®Ó khẳng định một vấn ®Ò y häc, c¶nh b¸o thuèc l¸ lµ mét kÎ thï nguy hiÓm còng nh­ ngo¹i x©m. Muèn th¾ng ph¶i hµnh ®éng ngay, nh­ng ph¶i bÒn bØ, l©u dµi. Bëi thuèc l¸ gÆm nhÊm chóng ta mét c¸ch bÝ mËt, ©m thÇm tõng giê, tõng ngµy kh«ng dÔ nh×n thÊy, kh«ng dÔ ng¨n chÆn.-> t¨ng tÝnh thuyÕt phôc, nhÊn m¹nh sù nguy hiÓm
? T¸c h¹i cña thuèc l¸ ®­îc thuyÕt minh trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? H·y t×m hiÓu nh÷ng t¸c h¹i ®ã?
H: Chia 3 nhãm tæ ®Ó häc sinh t×m: 
1. Thuèc l¸ cã h¹i ®èi víi ng­êi hót?
2. Cã h¹i ®èi víi ng­êi xung quanh (Kh«ng hót thuèc l¸) ?
3. Hút thuốc ¶nh h­ëng kinh tÕ, ®Õn ®¹o ®øc ntn?
H: Tr×nh bµy ra b¶ng nhãm, treo b¶ng chÝnh
1. Theo c¸c nhµ nghiªn cøu cã trªn 4000 chÊt ho¸ häc trong khãi thuèc l¸, cã kh¶ n¨ng g©y c¸c bÖnh hiÓm nghÌo, mµ cßn thÊy s¶ng kho¸i khi nh¶ khãi ph× phÌo lµ nguyªn nh©n nhiÒu bÖnh vµ c¸i chÕt .
 - Khãi thuèc l¸ chøa nhiÒu ®éc tè thÊm vµo c¬ thÓ ng­êi hót:
+ ChÊt h¾c Ýn lµm tª liÖt l«ng mao ë vßm häng, phÕ qu¶n, nang phæi tÝch tô l¹i g©y ho hen, viªm phÕ qu¶n, ung th­ vßm häng.
+ ChÊt oxit c¸c bon thÊm vµo m¸u -> kh«ng tiÕp nhËn oxi -> Søc khoÎ suy gi¶m.
+ ChÊt ni- c«- tin lµm co th¾t c¸c ®éng m¹ch g©y nhåi m¸u c¬ tim
2. Thuèc l¸ cßn ®Çu ®éc ng­êi xung quanh: ®au tim m¹ch, ung th­, ®Î con thai nhi yÕu
3. Hót thuèc l¸ -> èm bÖnh, gi¶m ngµy c«ng, ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp.
- Tèn tiÒn. VÝ dô mét ng­êi hót thuèc 1 bao/ ngµy
C¬ thÓ con ng­êi ®­îc cÊu t¹oc¬ tim (SGV/126)
? V× sao t¸c gi¶ ®Æt giả ®Þnh “cã ng­êi b¶o: T«i hót, t«i bÞ bÖnh, mÆc t«i!” tr­íc khi nªu lªn nh÷ng t¸c h¹i vÒ ph­¬ng diÖn x· héi cña thuèc l¸?
- T¸c gi¶ ®­a ra một gi¶ ®Þnh cã vÎ hîp lÝ nh­ng sau ®ã l¹i b¸c bá gi¶ ®Þnh ®ã. Gi¶ ®Þnh nµy nh­ mét ®iÓm xuÊt ph¸t ®Ó t¹o sù chó ý cho ng­êi ®äc, ng­êi nghe. Tõ ®ã t¸c gi¶ ph©n tÝch, chøng minh ®Ó nªu bËt t¸c h¹i vÒ ph­¬ng diÖn x· héi cña thuèc l¸ mét c¸ch cô thÓ b»ng nh÷ng c©u v¨n kh¼ng ®Þnh ®Çy søc thuyÕt phôc: Hót thuèc l¸ lµ quyÒn cña anh, nh­ng anh kh«ng cã quyÒn ®Çu ®éc nh÷ng ng­êi ë gÇn anh......
 ? Qua nh÷ng dẫn chøng trªn, em h·y khái quát nh÷ng t¸c h¹i cña thuèc l¸?
pbyk nh­ b¶ng chÝnh. 
? NhËn xÐt c¸ch lËp luËn trong ®o¹n v¨n? T¸c dông cña diÔn ®¹t ®ã?
- Chøng cø khoa häc cô thÓ ®­îc ph©n tÝch vµ minh ho¹ b»ng c¸c sè liÖu thèng kª cã søc thuyÕt phôc cao.
- LËp luËn b»ng ph¶n b¸c, TN biÓu c¶m
=> T¸c dông nhÊn m¹nh møc ®é nguy hiÓm cña tÖ nghiÖn thuèc l¸, nªu râ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ, tÝnh m¹ng con ng­êi.
? H·y phát biểu một vµi suy nghÜ cña m×nh vÒ thuèc l¸?
- Tù do PBYK
- Thuèc l¸ ngµy cµng trë thµnh mèi lo cña con ng­êi Nã lµ một trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng huû ho¹i søc khoÎ, sù tiÕn bé, lèi sèng vµ nh©n c¸ch cña con ng­êi, ®Æc biÖt lµ thanh thiÕu niªn. Thuèc l¸ lµ một thø «n dÞch nguy hiÓm ®e do¹ ®êi sèng cña chóng ta. NÕu chóng ta kh«ng ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi th× nã sÏ g©y hËu qu¶ kh«n l­êng. 
? §äc phÇn cuèi cña VB. Th«ng tin mµ tác giả nªu ra trong ®o¹n v¨n lµ g×?
B¶ng chÝnh.
? PhÇn cuèi v¨n b¶n cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ c/dÞch chèng thuèc l¸? Em hiÓu thÕ nµo lµ c/dÞch vµ c/dÞch chèng thuèc l¸?
- ChiÕn dÞch lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng nh»m th«ng tin khÈn tr­¬ng, huy ®éng nhiÒu lùc l­îng x· héi trong thêi gian ng¾n ®Ó thùc hiÖn mét môc tiªu cô thÓ nµo ®Êy.
- ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸: Lµ ho¹t ®éng thèng nhÊt réng kh¾p cña toµn bé x· héi nh»m chèng l¹i mét c¸ch cã hiÖu qu¶ «n dÞch thuèc l¸.
? ChiÕn dÞch ®ã ®­îc thùc hiÖn vµ ®¹t kÕt qu¶ ntn ë c¸c n­íc phát triÓn? Víi n­íc ta tác giả ®· cã nh÷ng suy nghÜ vµ kiÕn nghÞ g× ?Th¸i ®é cña tác giả ë ®©y ntn? 
 - ChiÕn dÞch diÔn ra m¹nh mÏ ë c¸c n­íc phát triÓn, sè l­îng ng­êi hót thuèc l¸ gi¶m h¼n.
 - Việt Nam: nghÌo, bÖnh tËt nhiÒu l¹i thªm «n dÞch thuèc l¸=> nghÌo nµn, l¹c hËu=> mäi ng­êi ph¶i ng¨n ngõa vµ chèng l¹i «n dÞch thuèc l¸
Thái ®é: sî h·i lo l¾ng cho søc khoÎ cña céng ®ång tr­íc «n dÞch thuèc l¸, cæ vò cho chiÕn dÞch chèng thuuèc l¸. Tin t­ëng, hi väng vµo sù chiÕn th¾ng cña chiÕn dÞch chèng thuèc l¸.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch thuyÕt minh cña t¸c gi¶ ë phÇn cuèi cña v¨n b¶n?
- T¸c gi¶ dïng sè liÖu thèng kª vµ so s¸nh, vÝ dô:
+ TØ lÖ hót thuèc l¸ ë ta vµ c¸c n­íc ¢u- MÜ lµ t­¬ng ®­¬ng nhau=> sè tiÒn mÊt lµ nhá so víi n­íc MÜ nh­ng l¹i lµ lín so víi VN trong khi n­íc ta l¹i qu¸ nghÌo.
+ ë BØ tõ n¨m 1987, vi ph¹m hót thuèc n¬i c«ng céng lÇn thø nhÊt ph¹t 40, t¸i ph¹m ph¹t 500 ®« la. 
? T¹i sao tác giả l¹i ®­a ra nh÷ng sè liÖu ®Ó so s¸nh t×nh h×nh hót thuèc l¸ ë n­íc ta víi c¸c n­íc ¢u- MÜ tr­íc khi ®­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ? Tác dông cña biện ph¸p Êy?
- §­a ra nh÷ng so s¸nh Êy dông ý cña tg:
 + Gióp ng­êi ®äc thÊy ®­îc sù v« lÝ trong viÖc nghiÖn thuèc l¸. VN nghÌo nh­ng l¹i tèn kÐm rÊt nhiÒu tiÒn vµo nh÷ng viÖc v« cïng cã h¹i.
+ ThÊy ®ùoc sù nghiªm träng vµ cÊp b¸ch cña vấn ®Ò tõ ®ã lµm râ nh÷ng ®iÒu ®· thuyÕt minh ë trªn. Nhê tÝnh kh¸ch quan cña th«ng tin, VB ®· thuyÕt phôc ®­îc b¹n ®äc vÒ ý nghÜa cÇn cã chiÕn dÞch chèng thuèc l¸.
? Em biÕt ®­îc g× vÒ dÞch hót thuèc l¸ ë ®Þa ph­¬ng gia ®×nh vµ ë líp em? Em sÏ lµm g× khi dÞch thuèc l¸ ®· vµ ®ang lan réng trong thùc tÕ hiÖn nay?
- Tdo PBYK
? V¨n b¶n gióp em hiÓu ®­îc ®iÒu g× vÒ thuèc l¸? CÇn ph¶i lµm g× chèng lo¹i «n dÞch nµy?
§­a b¶ng phô:
 ? VB thuyÕt phôc ng­êi ®äc bëi nh÷ng yÕu tè NT nµo? Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt:
 A. KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a th.minh vµ NL
 B. Bè côc chÆt chÏ, râ rµng.
 C. Dïng ph­¬ng ph¸p liÖt kª, ph©n tÝch, d/ chøng, sè liÖu cô thÓ , phÐp so s¸nh hîp lÝ.
 D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng.
 => Chän ( D)
 H: §äc ghi nhí sgk
A/ Giới thiệu chung
1. T¸c gi¶: NguyÔn Kh¾c ViÖn.
2. T¸c phÈm
- TrÝch trong “Tõ thuèc l¸ ®Õn ma tuý- bÖnh nghiÖn” xuÊt b¶n n¨m 1992.
B/ Đọc –hiểu văn bản
1. §äc - chó thÝch
2. KÕt cấu - bè côc:
* V¨n b¶n nhËt dông
* Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t : thuyÕt minh + nghÞ luËn
* Bè côc: 3 phÇn
-> râ rµng, chÆt chÏ.
* Nhan ®Ò cña v¨n b¶n
 - §Æt dÊu phÈy ng¨n c¸ch gi÷a hai tõ “«n dÞch” vµ ”thuèc l¸” -> S¾c th¸i biÓu c¶m võa c¨m tøc võa ghª tëm thuèc l¸.
3. Ph©n tÝch
a/ Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ 
- ¤n dÞch thuèc l¸ ®e dọa søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ng­êi cßn nÆng h¬n c¶ AIDS.
-> Lêi th«ng b¸o râ rµng, chÝnh x¸c, ng¾n gän, nhÊn m¹nh hiÓm họa to lín.
b/ T¸c h¹i cña thuèc l¸
- g©y ra nhiÒu c¨n bÖnh hiÓm nghÌo-> c¸i chÕt ®èi víi ng­êi hót vµ c¶ ng­êi kh«ng hót.
 - Tæn h¹i lín vÒ KT, XH
 - Nªu g­¬ng xÊu vÒ ®¹o ®øc .
-> C¸ch lËp luËn: chÆt chÏ, râ rµng; dùa trªn c¬ së KH, x¸c thùc, sè liÖu cô thÓ-> nhÊn m¹nh sù nguy hiÓm, t¸c h¹i to lín cña thuèc l¸.
c/ Lêi kiÕn nghÞ chèng thuèc l¸
- Mäi ng­êi cÇn ph¶i ng¨n ngõa vµ chèng l¹i «n dÞch thuèc l¸.
- Th¸i ®é: lo l¾ng, sî h·i tr­íc sù nguy hiÓm cña thuèc l¸; cæ vò cho chiÕn dÞch chèng thuèc l¸.
 - Dïng sè liÖu thèng kª so s¸nh cô thÓ, chÝnh x¸c, thùc tÕ .
4. Tổng kết (5’) 
4.1/ Nội dung
- Giống như ôn dịch, nạn nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây những tổn thất to lớn cho sức khỏe và tính mạng con người. 
4.2/ Nghệ thuật
- KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a thuyết minh vµ nghị luận.
- Bè côc chÆt chÏ, râ rµng. - Dïng ph­¬ng ph¸p liÖt kª, ph©n tÝch, dẫn chøng, sè liÖu cô thÓ, phÐp so s¸nh hîp lÝ.
4.3. Ghi nhớ: SGK
4.4. Củng cố :
 (2’)Em dự định sẽ làm gì trong chiến dịch chống thuốc lá hôm nay? 
4.5. Hướng dẫn học sinh ở nhà và chuẩn bị bài (3’) 
- Đóng vai trò tuyên truyền viên để vận động, thuyết phục động viên mọi người từ bỏ thuốc lá. 
- Giải thích tại sao trên thuốc lá ghi khẩu hiệu: “Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe”
- Soạn: Bài toán dân số.
- Sưu tầm tư liệu về dân số và kế hoach hóa gia đình.
5. Rút kinh nghiệm 
 ---------------------------------------------------
Ngµy soạn: Tiết 46
Ngµy giảng: 
 Luyện tập: CÂU GHÉP 
 (Tiếp theo)
1. Mục tiêu cần đạt 
1.1/ Kiến thức :
- Mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép .
- Cách thể hiện quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép .
1.2/ Kĩ năng :
- Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp .
- Tạo lập tương đối thành thạo câu ghép phù hợp với nhu cầu giao tiếp.
1.3. Th¸i ®é :
- Gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c trong m«n häc.
1.4. Phát triển năng lực: năng lực đọc-hiểu,hợp tác và tư duy sáng tạo
2. Chuẩn bị: 
- HS	: Ôn lại các cặp từ, QHT, cặp hô ứng 
- GV	: Đọc “Những điều cần lưu ý”, chuẩn bị bảng phụ, soạn bài. 
3. Phương pháp: Quy nạp – luyện tập – thực hành 
4 . Tiến trình giờ dạy: 
4.1. Ổn định: 	
4.2. Kiểm tra: 
HS1: Nêu đặc điểm của câu ghép, cách nối các vế câu trong câu ghép? 
- Là câu do 2 hoặc nhiều cụm C – V tạo nên có quan hệ ngang hàng 
- Cách nối: Dùng từ nối, dùng dấu câu. 
HS2: Làm bài tập 2/123 
HS3: Đặt câu với cặp quan hệ từ hô ứng ?2
GV chữa => giữ nguyên góc phải bảng phụ 
4.3. Bài mới 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
GV treo bảng phụ – học sinh đọc VD
? Xác định các vế câu trong câu ghép? 
? Giữa các vế câu được nối với nhau bằng dấu hiệu ngữ pháp nào? 
- Gồm 3 vế câu. 
+ Vế 1 – Vế 2: Bởi vì 
+ Vế 2 – Vế 3: Bởi vì 
?Nhận xét về mối quan hệ giữa các vế câu trong câu ghép đó? 
- GV cho HS xem lại bài tập 2/113 ở góc phải 
? Tiếp tục xác định lại các vế câu mà mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu đó? 
? Từ việc tìm hiểu bài em hãy rút ra quan hệ ý nghĩa giữa các ý trong câu ghép 
HS đọc ghi nhớ
? Để nhận biết chính xác quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu phải chú ý điều gì? Ví dụ? 
- Dựa vào văn cảnh, hoàn cảnh giao tiếp: QHT chỉ nguyên nhân: Vì, tại, nhờ mang những sắc thái khác nhau (tiết trước) 
? Yêu cầu bài tập 2? 
a,b: Xác định câu ghép và quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong câu ghép đó?
HS lên bảng làm BT
Nhận xét, chỉnh sửa
? Yêu cầu bài tập 3? 
a,b: Xác định câu ghép và quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong câu ghép đó?
HS lên bảng làm BT
Nhận xét, chỉnh sửa
GV: Yêu cầu bài tập 4? 
Hướng dẫn HS làm
Nhân xét, chỉnh sửa
Thử tách các vế ra thành câu đơn, đọc, phân tích
GHI BẢNG
I. Quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu (15’) 
1/ Phân tích ngữ liệu: SGK/ 123 
-
 Quan hệ nhân quả 
- Quan hệ điều kiện/ giả thiết 
- Quan hệ tăng tiến 
- Quan hệ lựa chọn 
- Quan hệ bổ sung 
- Quan hệ nối tiếp 
- Quan hệ tương đồng 
- Quan hệ giải thích
II. Luyện tập 
1/ Bài tập1/124 
2/ Bài tập 2/124 
* Đoạn 1: 4 câu ghép
 * Đoạn trích 1: có 4 câu ghép (trừ câu 1), các vế của câu ghép đều là quan hệ điều kiện /giả thiết – hệ quả (vế1 chỉ ĐK, vế 2 chỉ hệ quả) ->không có từ nối.
* Đoạn trích 2: Có 2 câu ghép ( trừ câu 1) các vế câu có quan hệ nguyên nhân – hệ quả.Vế 1 chỉ nguyên nhân, vế 2 chỉ hệ quả 
c, Không nên tách mỗi vế câu trong câu ghép thành câu đơn vì ý nghĩa của các vế câu có quan hệ chặt chẽ với nhau.
3/ Bài tập 3/124 
- Xét về lập luận, mỗi câu ghép trình bày một sự việc mà lão Hạc nhờ cậy ông giáo. Nếu tách mỗi vế trong câu ghép thành một câu đơn thì không đảm bảo được tính mạch lạc của lập luận.
- Xét về giá trị biểu hiện, tác giả cố ý viết câu dài để tái hiện cách kể lể dài dòng của lão Hạc.
4/ Bài tập 4/124 
Đoạn văn có 3 câu ghép:
a, Quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép thứ 2 là quan hệ điều kiện -> Để thể hiện rõ mối quan hệ này, không nên tách mỗi vế câu thành một câu đơn.
b, Hai câu ghép còn lại, nếu tách mỗi vế câu thành câu đơn thì sẽ là hàng loạt câu ngắn xếp cạnh nhau như vậy có thể hình dung là nhân vật nói nhát gừng hoặc nghẹn ngào. Trong khi đó, cách viết của NTT gợi ra cách kể lể, van lài thiết tha của chị Dậu.
 4.4. Củng cố: (2’)
 - Các vế của câu ghép có quan hệ ý nghĩa với nhau ntn?
 4.5. Hướng dẫn học bài (3’)
Học bài, hoàn thành bài tập vào vở.
- Viết đoạn văn khoảng 5->7 câu chủ đề “Thầy cô- mái trường” trong đó có sử dụng câu ghép.
 Chuẩn bị bài: Phương pháp thuyết minh
- Đọc kĩ các bài tập trong bài tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh. 
5. Rút kinh nghiệm
.
 -----------------------------------------
Ngµy soạn: Tiết 48
Ngµy giảng:
PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
1. Mục tiêu cần đạt
1.1/ Kiến thức:
- Kiến thức về văn bản thuyết minh (trong cụm bài học về văn bản thuyết minh đã học và sẽ học).
- Đặc điểm, tác dụng của các phương pháp thuyết minh.
1.2/ Kĩ năng:
- Nhận biết và vận dụng các phương pháp thuyết minh thông dụng .
- Rèn luyện khả năng quan sát để nắm bắt được bản chất của sự việc .
- Tích lũy và nâng cao tri thức đời sống .
- Phối hợp sử dụng các phương pháp thuyết minh để tạo lập văn bản thuyết minh theo yêu cầu .
- Lựa chọn các phương pháp phù hợp như : định nghĩa, so sánh, phân tích, liệt kê để thuyết minh về nguốn gốc, đặc điểm, công dụng của đối tượng .
- GD KNS: 
+ KN giao tiếp: trao đổi, chia sẻ suy nghĩ, ý kiến khi tìm hiểu về văn thuyết minh – trình bày, giới thiệu, nêu định nghĩa về một nhân vật, sự kiện, danh thắng cảnh, cây cối, đồ vật 
+ KN tư duy sáng tạo về việc vận dụng thao tác xây dựng văn bản thuyết minh về danh thắng cảnh, về loài cây hay về một thể loại văn học, một món ăn, một thứ đồ chơi(Sử dụng các PP động não, viết 
sáng tạo...) 
1.3. Th¸i ®é: 
- RÌn ý thøc tù gi¸c trong m«n häc.
- GD đạo đức: giáo dục tinh thần sống có trách nhiệm, hòa bình, tôn trọng, tự do khi thuyết minh, giới thiệu về phong cảnh quê hương, giới thiệu thuyết minh món ăn, món quà ..của dân tộc. 
 => giáo dục giá trị TÔN TRỌNG, TRUNG THỰC, TRÁCH NHIỆM 
1.4. Phát triển năng lực: Năng lực: Phát triển năng lực hợp tác và tư duy sáng tạo.
2. Chuẩn bị:
 - SGK, Sách giáo viên, bảng phụ, tài liệu tham khảo.
3. Phương pháp: Qui nạp - luyện tập – thực hành
4. Tiến trình bài dạy.
4.1. Ổn định 
4.2 Kiểm tra: (3’)
 HS: Thế nào là văn bản thuyết minh ? Đặc điểm của nó ?
Đáp án:
- VBTM: Là VB thông dụng trongmọi lĩnh vực đời sống hàng ngày nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân...của các hiện tượng sự vật trong tự nhiên, xã hội bẵng phương pháp trình bày, giới thiệu, giải thích.
4.3 .Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
GHI BẢNG
Đọc nhẩm lại các văn bản vừa học: Cây dừa Bình Định, Tại sao lá cây có màu xanh lục, Huế, Khởi nghĩa Nông Văn Vân, Con giun đất. 
? Các văn bản ấy đã sử dụng các loại tri thức gì?
- Các văn bản ấy đã sử dụng các loại tri thức: 
+ Khoa học tự nhiên: địa lý, sinh học. 
+ Khoa học xã hội: lịch sử, văn hoá
? Làm cách nào để có tri thức ấy? Vai trò quan sát, học tập, tích luỹ ở đây như thế nào?
- Để có vốn tri thức ấy người viết phải quan sát, không ngừng học tập, tích luỹ tri thức.
?Hãy cụ thể hoá những việc cần làm trong quá trình q.sát, học tập, tích luỹ? 
- Quan sát không phải giản đơn là nhìn, xem mà còn phải xem xét, tìm hiểu sv- hiện tượng để phát hiện đặc điểm tiêu biểu của sự vật có ý nghĩa phân biệt sự vật này với các sự vật khác,phân biệt đặc điểm chính, phụ.
? Từ đó em hãy nêu vai trò của quan sát, học tập, tích lũy ?
- Giúp ta nắm chắc đặc điểm tiêu biểu, bản chất, đặc trưng của sự vật, hiện tượng.
? Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có tri thức để làm bài văn thuyết minh được không ?Vì sao?
- Để làm một bài văn thuyết minh, ta phải nắm được đặc điểm tiêu biểu, bản chất, đặc trưng của sự vật hiện tượng chứ không thể bằng tưởng tượng, suy luận mà có được làm được.
? Muốn có tri thức để làm tốt bài văn TM, người viết phải làm gì?
- PBYK như nd ghi nhớ 1
*Đọc các vd a, b, c, d, e, g ở mục 2/ 127 
? Các đoạn văn vừa đọc có phải là văn thuyết minh không ? Vì sao?
- Có. Vì các đoạn văn ấy đều trình bày những tri thức chính xác, khách quan về sv- ht có trong thực tế.
? Nội dung của mỗi đoạn văn?
- Tự trình bày những kiến thức đã học ở tiết trước.
GV: Yêu cầu H hoạt động nhóm: lớp chia làm 6 nhóm, mỗi nhóm thảo luận một vấn đề theo câu hỏi trong sgk.
- Thời gian thảo luận là 3 phút.
 - Câu hỏi thảo luận như sau: (gv ghi câu hỏi thảo luận vào phiếu học tập phát cho mỗi nhóm)
+ Nhóm 1- vd a: Trong các câu trên ta thường gặp từ gì? Sau từ ấy người ta cung cấp một kiến thức như thế nào? Xđ kiểu câu? Các câu có vị trí ntn trong đoạn văn?
 Chúng ta thường gặp kiểu câu này ở đâu? Lấy vd . - Thường gặp từ “là” biểu thị sự phán đoán.
- Sau từ ấy, người ta đã quy sự vật vào loại của nó và chỉ ra đặc điểm, công dụng riêng.
- kiểu câu định ghĩa, giải thích.
Các câu này phần lớn có vị trí ở đầu bài, đầu đoạn văn, giữ vai trò giới thiệu cho người đọc thấy được nét chung chủ yếu của đối tượng trước khi thuyết minh cụ thể từng bộ phận.
- kiểu câu này thường gặp trong việc định nghĩa các sv- ht.( hs tự lấy vd)
+ Nhóm 2- ví dụ b: Đoạn văn trên được thuyết minh bằng cách nào? Cách ấy có đặc điểm gì? Tác dụng của nó đối với việc trình bày tính chất của sự vật? Tìm ví dụ khác có cách trình bày giống như đoạn văn đó?
 - Thuyết minh = cách liệt kê:
 - Kể, giới thiệu lần lượt các đặc điểm, tính chất của sự vật theo một trật tự nhất định:
 + giới thiệu lợi ích cây dừa: thân cây, cọng, lá, gốc dừa, nước dừa
 + Giới thiệu, thuyết minh tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông bừa bãi.
 - Tdụng: sv- ht được hình dung 1 cách cụ thể, dễ hiểu, dễ nắm bắt, nhấn mạnh thêm lợi ích của cây dừa.
 - Tự tìm vd.
 + Nhóm 3- vd c: Chỉ ra các ví dụ trong đoạn văn sau và nêu tác dụng của nó đối với việc trình bày cách xử phạt những người hút thuốc lá ở nơi công cộng?
 - Ví dụ: ở Bỉ,500 đô la.
 - Giúp người đọc hình dung được cụ thể hơn vấn đề, hiểu được những tác hại của việc hút thuốc lá , chiến dịch phòng chống thuốc lá mạnh mẽ ở các nước phát triển và thấy được hình phạt rất nặng và nghiêm khắc đối với những người hút thuốc lá => Những ví dụ được nêu ra có cơ sở thực tế, đáng tin cậy, có sức thuyết phục cao.
 - Hs tự tìm Vd.
 + Nhóm 4- vd d: Đoạn văn cung cấp những số liệu nào? Nếu không có số liệu, có thể làm sáng tỏ được vai trò của cỏ trong TP không? tìm thêm những vd khác có sử dụng cách dùng số liệu?
 - Đoạn văn đã cung cấp những số liệu cụ thể về dưỡng khí v