Giáo án môn Đại số 9 - Trường THCS Quách Phẩm - Tiết 25, 26: Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau

TuÇn 13
 Học kỳ I.
Ngµy so¹n :
TiÕt 25
§4. §­êng th¼ng song song vµ ®­êng th¼ng c¾t nhau
I. Mơc tiªu	:
	* VỊ kiÕn thøc c¬ b¶n: HS n¾m v÷ng ®iỊu kiƯn hai ®­êng th¼ng y = ax + b (a ¹ 0) vµ y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) c¾t nhau, song song víi nhau, trïng nhau. 
	* VỊ kü n¨ng: HS biÕt chØ ra c¸c cỈp ®­êng th¼ng song song, c¾t nhau, HS biÕt vËn dơng lý thuyÕt vµo viƯc t×m c¸c gi¸ trÞ cđa tham sè trong c¸c hµm sè bËc nhÊt sao cho ®å thÞ cđa chĩng lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau, song song víi nhau, trïng nhau.
II. ChuÈn bÞ cđa GV vµ HS:
- GV: Gi¸o ¸n, SGK, SBT, phÊn, th­íc, sỉ ®iĨm, ®å dïng d¹y häc. 
- HS: Vë ghi, SGK, ®å dïng häc tËp.
II. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 
1. Ổn ®Þnh tỉ chøc
2. KiĨm tra 
VÏ trªn cïng mét mỈt ph¼ng to¹ ®é, ®å thÞ c¸c hµm sè y = 2x vµ y = 2x + 3
NhËn xÐt vỊ hai ®å thÞ nµy
3. Néi dung
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Hoạt động 1: Kiểm tra (7’).
GV đưa bảng phụ có sẵn ô vuông và nêu yêu cầu kiểm tra:
Vẽ trên cùng một mặt phẳng tọa độ, đồ thị các hàm số y = 2x và y = 2x + 3.
Nêu nhận xét về hai đồ thị này.
GV nhận xét, cho điểm.
? Trên cùng một mặt phẳng 2 đường thẳng có những vị trí nào?
GV: Với 2 đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) và y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) khi nào song song, khi nào trùng nhau, khi nào cắt nhau ta sẽ lần lượt xét.
Hoạt động 2: 1 . Đường thẳng song song (10’).
GV: Yêu cầu 1 HS khác lên vẽ tiếp đồ thị hàm số y = 2x – 2 trên cùng mặt phẳng tọa độ với 2 đồ thị y = 2x và y = 2x + 3.
Toàn lớp làm (?1) phần a.
GV bổ sung: chúng cắt trục tung tại 2 điểm khác nhau (0;3) ¹ (0;-2) nên chúng song song với nhau.
GV: TQ, 2 đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) và y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) khi nào song song? Khi nào trùng nhau?
- GV đưa bảng phụ có kết luận lên bảng.
- GV nêu (?2).
 -4
 -1
 2
 2
y=0,5x-1
y=0,5x+2
y=1,5x+2
x
y
GV đưa hình vẽ minh họa nhận xét:
? Hai đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) và y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) cắt nhau khi nào?
(d) cắt (d’) a a’.
GV:
? Khi nào 2 đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) và y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) cắt nhau tại một điểm trên trục tung: (GV gợi ý).
Hoạt động 4: 3. Bài toán áp dụng (10’).
GV đưa đề bài trang 54 SGK lên bảng phụ.
? Hàm số y = 2mx + 3 và y = (m+1)x + 2 có các hệ số a, b, a’, b’ bằng bao nhiêu? Tìm điều kiện của m để 2 hàm số là hàm số bậc nhất?
- Sau đó GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm để hoàn thành bài toán.
Nửa lớp làm câu a.
Nửa lớp làm câu b.
- GV kiểm tra hoạt động của các nhóm.
- GV nhận xét và kiểm tra bài làm của vài nhóm.
Hoạt động 5: Củng cố (8’).
Bài 20 Tr 54 SBT:
(GV đưa đề bài lên bảng phụ).
GV yêu cầu giải thích.
Bài 21 Tr 54 SGK.
HS vẽ và nhận xét:
y = 2x // y = 2x + 3 (a = 2 và 3 0 ).
HS lớp nhận xét bài làm của bạn.
HS: Trả lời.
 - 2
 - 2
 1 1
 2 1
 3 1
 x 1
 y 1
y= 2x+3 1
y= 2x 1
y= 2x -2 1
b/ HS: Hai đường thẳng y = 2x + 3 và y = 2x – 2 song song vì cùng song song với y = 2x.
HS: Hai đường thẳng ……………… song song khi a = a’ và b ¹ b’, trùng nhau a = a’, b = b’.
- HS ghi kết luận vào vở. Một học sinh đọc to kết luận SGK.
Hoạt động 3: 2 . Đường thẳng cắt nhau (8’).
HS trả lời (?2).
(Hai đường thẳng không song song, không cắt nhau thì phải trùng nhau).
HS quan sát đồ thị trên bảng phụ.
HS: Khi và chỉ khi a a’.
HS ghi kết luận vào vở.
Một HS đọc to kết luận SGK.
HS: Khi a a’; b = b’ cắt nhau tại điểm có tung độ là b.
HS: Trả lời.
HS hoạt đọng theo nhóm.
Sau 5’, lần lượt đại diện 2 nhóm lên trình bày.
HS lớp nhận xét, góp ý.
HS trả lời miệng.
+ Nêu 3 cặp đường thẳng cắt nhau.
+ Nêu 3 cặp đường thẳng song song.
BT 21:
Một HS lên bảng làm.
5. H­íng dÉn vỊ nhµ(2’)
- Nắm vững điều kiện về các hệ số để 2 đường thẳng song song, trùng nhau, cắt nhau.
- BT 22; 23; 24 trang 55 SGK và 18; 19 trang 59 SBT.
- Tiết sau luyện tập, mang đủ dụng cụ để vẽ đồ thị.
TUẦN 13. Học Kỳ I.
Ngµy so¹n :
TiÕt 26
LuyƯn tËp
I. Mơc tiªu	:
	- HS ®­ỵc cđng cè ®iỊu kiƯn ®Ĩ hai ®­êng th¼ng y = ax + b (a ¹ 0) vµ y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) c¾t nhau, song song víi nhau, trïng nhau. 
	- VỊ kü n¨ng, HS biÕt x¸c ®Þnh c¸c hƯ sè a, b trong c¸c bµi to¸n cơ thĨ. RÌn kü n¨ng vÏ ®å thÞ hµm sè bËc nhÊt. X¸c ®Þnh ®­ỵc gi¸ trÞ cđa c¸c tham sè ®· cho trong c¸c hµm sè bËc nhÊt sao cho ®å thÞ cđa chĩng lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau, song song víi nhau, trïng nhau.
II. ChuÈn bÞ cđa GV vµ HS:
- GV: Gi¸o ¸n, SGK, SBT, phÊn, th­íc, sỉ ®iĨm, ®å dïng d¹y häc. 
- HS: Vë ghi, SGK, ®å dïng häc tËp.
III. TiÕn tr×nh d¹y - häc: 
Ho¹t ®éng cđa THẦY VÀ trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1
KiĨm tra 
Cho hai ®­êng th¼ng y= ax +b (d) víi a ¹ 0 vµ y = a’x + b’ (d’) víi a’ ¹ 0. Nªn ®iỊu kiƯn vỊ c¸c hƯ sè ®Ĩ:
(d) // (d’)
(d) º (d’)
(d) c¾t (d’)
(d) // (d’) 
(d) º (d’) 
(d) c¾t (d’)Û a ¹ a’
Ch÷a bµi tËp 22 (a) SGK
Hµm sè y= ax + 3
x¸c ®Þnh hƯ sè a biÕt ®å thÞ cđa hµm sè // víi ®­êng th¼ng y = -2x
§å thÞ cđa hµm sè y = ax +3 // víi ®­êng th¼ng y = -2x khi vµ chØ khi a = -2 (®· cã 3 ¹ 0).
Bµi tËp 22 (b)
Cho hµm sè y = ax + 3. X¸c ®Þnh hƯ sè a biÕt khi x = 2 th× hµm sè cã gi¸ trÞ y = 7
Thay x = 2 vµ y = 7 vµo ph­¬ng tr×nh hµm sè:
y = ax + 3
7 = a . 2 + 3
-2a = - 4
a = 2
Ho¹t ®éng 2
LuyƯn tËp
Bµi 23 tr 55 SGK
Cho hµm sè y = 2x + b. X¸c ®Þnh hƯ sè b trong mçi tr­êng hỵp sau: 
a. §å thÞ cđa hµm sè c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng -3
b. §å thÞ hµm sè ®· cho ®i qua ®iĨm A(1;5)
? §å thÞ hµm sè y = 2x +b ®i qua ®iĨm A(1 ; 5) em hiĨu ®iỊu nµy nh­ thÕ nµo
§å thÞ hµm sã y = 2x +b c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng -3 , vËy tung ®é gèc b= -3
§å thÞ hµm sè y = 2x + b ®i qua ®iĨm A(1; 5) nghÜa lµ khi x = 1 th× y = 5
Ta thay 
x = 1; y =5 vµo ph­¬ng tr×nh 
y = 2x + b 
5 = 2.1 + b Þ b = 3
Bµi 24 tr 55 SGK
y = 2x + 3k (d)
y = (2m + 1)x + 2k - 3 (d’)
a) y = 2x + 3k (d)
y = (2m + 1)x + 2k - 3 (d’)
§K 2m + 1 ¹ 0 
(d) c¾t (d’) Û 2m + 1 ¹ 2 
KÕt hỵp ®iỊu kiƯn, (d) c¾t (d’) 
b. (d) // (d’) 
c. (d) º (d’) 
Bµi 24 tr 60 SBT
Cho ®­êng th¼ng 
y = (k + 1)x + k (1)
a. T×m gi¸ trÞ cđa k ®Ĩ ®­êng th¼ng (1) ®i qua gèc to¹ ®é 
b. T×m gi¸ trÞ cđa k ®Ĩ ®­êng th¼ng (1) c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng 
1-
c. T×m gi¸ trÞ k ®Ĩ ®­êng th¼ng (1) // víi ®­êng th¼ng y = 
a. §­êng th¼ng y = ax + b ®i qua gèc to¹ ®é khi b= 0, nªn ®­êng th¼ng y = (k + 1)x +k ®i qua gèc to¹ ®é khi k = 0.
b. §­êng th¼ng y = ax + b c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng b nªn ®­êng th¼ng (1) c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng 1- khi k = 1-.
c. §­êng th¼ng (1) // víi ®­êng th¼ng:
y = khi vµ chØ khi
5. H­íng dÉn vỊ nhµ
- Nắm vững điều kiện để đồ thị hàm số bậc nhất là một đường thẳng đi qua gốc tọa đọ, điều kiện để 2 hàm số bậc nhất là hai đường thẳng song song; trùng nhau, cắt nhau.
- Luyện kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất.
- Ôn tập khái niệm tg, cách tính góc khi biết tg bằng máy tính bỏ túi.
- Bµi tËp sè 26 tr 55 SGK, sè 20, 21, 22 tr 60 SBT
KÝ DUYỆT TUẦN 13.
Ngày tháng năm .
Tổ Trưởng.
Nguyễn Đức Tiến.