Giáo án môn Đại số 8 - Tiết 33: Biến đổi các biểu thức hữu tỉ.giá trị của phân thức

 Tuần 15 Ngày soạn : 29/11/2009
Tiết 33 : 
 BIẾN ĐỔI CÁC BIỂU THỨC HỮU TỈ.GIÁ TRỊ CỦA PHÂN THỨC. 
 I. MỤC TIÊU : 
Kiến thức : HS có khái niệm về biểu thức hữu tỉ, biết rằng mỗi phân thức và những đa thức là những biểu thức hữu tỉ. 
Kĩ năng : HS biết cách biểu diển một biểu thức hữu tỉ dưới dạng một những phép toán trên những phân thức và hiểu rằng biến đổi một biểu thức hữu tỉ là thực hiện các phép toán trong biểu thức để biến nó thành một phân thức. HS biết cách tìm điều kiện của biến để giá trị của phân thức được xác định.
Thái độ : Cẩn thận, chính xác khi làm toán 
 II. CHUẨN BỊ :
Giáo viên : Bảng phụ ghi bài tập
Học sinh : Ôn tập các phép toán cộng, trừ, nhân, chia, rút gọn phân thức, điều kiện để một tích khác 0.
 III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Tổ chức lớp : 1’
Kiểm tra bài cũ : 5’
ĐT
Câu Hỏi
Trả lời
Điểm
TB
Phát biểu qui tắc chia phân thức. Viết công thức tổng quát.
Chữa bài tập 37a tr23 SGK
Phát biểu qui tắc chia phân thức. Viết công thức tổng quát.
Thực hiện phép tính :
3 đ
7 đ
3.Bài mới :
Giới thiệu bài :Biểu thức hữu tỉ là gì ? Làm thế nào để biến đổi biểu thức hữu tỉ thành một phân thức?
Tiến trình bài dạy 
TL
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Kiến thức
5’
12’
12’
8’
Hoạt động 1 : Biểu thức hữu tỉ 
Cho các biểu thức sau : 0 ; ; ; 2x2 - + ; (6x + 1)(x – 2) ;
, ;;
 Em hãy cho biết trong các biểu thức trên biểu thức nào là phân thức ?
Biểu thức nào biểu thị phép toán gì trên phân thức ?
 Lưu ý HS : Một số, một đa thức được coi là một phân thức
 Giới thiệu : Một biểu thức là một phân thức hoặc biểu thị một dãy các phép toán : cộng trừ , nhân, chia trên những phân thức là những biểu thức hữu tỉ .
Yêu cầu HS lấy ví dụ về biểu thức hữu tỉ .
Hoạt động 2. Biến đổi một biểu thức hữu tỉ thành một phân thức.
Ta biết trong tập hợp các phân thức đại số có các phép toán cộng, trừ, nhân, chia. Aùp dụng qui tắc các phép toán đó ta có thể biến đổi một biểu thức hữu tỉ thành một phân thức.
Đưa ví dụ 1 tr56 SGK lên bảng 
 Hướng dẩn HS dùng ngoặc đơn để viết phép chia theo hàng ngang 
Ta sẻ thực hiện phép tính theo thứ tự như thế nào ?
Gọi một HS lên bảng thực hiện phép tính 
GV yêu cầu HS làm ? 1 SGK
Gọi một HS lên bảng làm 
GV Cho HS nhận xét và sữa sai nếu có.
Yêu cầu HS hoạt động nhóm làm bài 46b tr57 SGK.
GV đưa kết quả làm của vài nhóm lên bảng cho HS nhận xét .
Hđ3. Giá trị của phân thức
GV cho HS tự đọc mục 3 tr 56 SGK 
GV nhấn mạnh : Khi tính giá trị của phân thức trước hết cần tìm giá trị của biến để giá trị của mẫu thức khác 0. Đó chính là điều kiện xác định của phân thức.
Đưa ví dụ 2 tr56 SGK lên bảng
 Muốn tìm điều kiện của x để giá trị của phân thức được xác định ta làm thế nào?
Phân thức được xác định khi nào ?
 từ x(x – 3) ¹ 0 là thế nào để tìm x ?
Lưu ý : A.B ¹ 0 Û A ¹ 0 và B ¹ 0 
Vậy để tìm điều kiện xác định của phân thức ta cho mẫu thức khác 0 rồi tìm x.
 x = 2004 có thoả mản điêù kiện xác định của phân thức không ?
Vậy để tính gía trị của phân thức tại x = 2004 ta làm thế nào ?
GV Yêu cầu HS làm ? 2 SGK
GV gọi môït HS lên bảng trình bày 
GV cho Hs nhận xét bài làm của bạn.
Nhấn mạnh khi tính giá trị cuả phân thức trước hết ta xét giá trị của biến có thoả mản điều kiện xác định của phân thức hay không .
HĐ3:Luyện tập
GV Đưa bài 48 tr 58 SGK lên bảng phụ
Yêu cầu HS hoạt động nhóm.
Đưa bài làm của vài nhóm lên bảng cho HS nhận xét.
GV đối với câu c và d sau khi tìm giá trị của biến ta phải xem giá trị của biến đó có thoả mản điều kiện xác định của phân thức hay không,
Các biểu thức là phân thức : 0 ; ; ; 2x2 - + ; (6x + 1)(x – 2) ; ,
 Biểu thức là phép cộng hai phân thức.
Biểu thức là dãy gồm tính cộng và chia thực hiện trên những phân thức.
Lấy một số ví dụ về biểu thức hữu tỉ 
Phải làm phép tính trong ngoặc trước sau đó đến phép chia.
Một HS lên bảng thực hiện, HS cả lớp làm vào vở.
Một HS lên bảng thực hiện, các HS khác làm vào vở.
HS nhận xét bài làm của bạn.
HS hoạt động nhóm 
HS các nhóm khác nhận xét và sữa sai.
HS : Phân thức được xác định khi x(x – 3) ¹ 0
HS trả lời 
 x = 2004 thoả mản điêù kiện xác định của phân thức
 Ta rút gọn phân thức rồi thay giá trị của x vào biểu thức đã rút gọn rồi tính
Môït HS lên bảng làm, HS cả lớp làm bài vào vở
HS nhận xét và sữa sai 
 Hoạt động nhóm làm bài 48 SGK
Biểu thức hữu tỉ (SGK)
2.Biến đổi một biểu thức hữu tỉ thành một phân thức.
Ví dụ 1. Biến đổi biểu thức 
A = thành một phân thức.
Giải :
? 1 Biến đổi biểu thức sau thành một phân thức.
B = 
Giải :
Bài 46b tr57 SGK.
3.Giá trị của phân thức
Ví dụ 2: Cho phân thức 
a.Tìm điều kiện của x để giá trị của phân thức được xác định
b.Tính giá trị của phân thức tại x = 2004
Giải :
Phân thức được xác định Û x(x – 3) ¹ 0 
Û x ¹ 0 và x – 3 ¹ 0 
Û x ¹ 0 và x ¹ 3
Vậy điều kiện để giá trị của phân thức được xác định là x ¹ 0 và x ¹ 3.
 = 
x = 1004 thoả mản điều kiện xác định của phân thức khi đó giá trị của phân thức bằng :
? 2 Cho phân thức 
Phân thức được xác định khi 
x2 + x ¹ 0 
x(x + 1) ¹ 0 
x ¹ 0 và x+ 1 ¹ 0 
x ¹ 0 và x ¹ -1
Vậy điều kiện xác định của phân thức là x ¹ 0 và x ¹ -1
Tại x = 1000000 thoả mản điều kiện xác định của phân thức khi đó giá trị của phân thức bằng 
Tại x = -1 không thoả mản điều kiện xác định của phân thức vậy với x = -1giá trị của phân thức không xác định 
Bài 48 tr 58 SGK
Cho phân thức 
Phân thức được xác định 
Û x + 2 ¹ 0 
Û x ¹ -2
Vậy với x ¹ -2 thì giá trị của phân thức được xác định.
b) 
c) Nếu giá trị của phân tức bằng 1 thì x + 2 = 1 Þ x = -1 (Thoả mản điều kiện xác định) Vậy với x = -1thì phân thức có giá trị bằng 1
d) Nếu giá trị của phân thức bằng 0 thì x + 2 = 0 Þ x = -2 (không thoả điều kiện xác định )
Vậy không có giá trị nào của x để giá trị của phân thức bằng 0
Hướng dẫn về nhà : 2’
Nắm cách tìm điều kiện xác định của phân thức. Chú ý khi tính giá trị của phân thức thì phải xem giá trị của biến có thoả mản điều kiện xác định hay không, nếu thoả mản thì ta thay giá trị của biến vào phân thức rồi tính, nếu không thoả mản thì tại giá trị của biến đó phân thức có giá trị không xác định.
Bài tập về nhà 50 ; 51 ; 52 ; 53 ; 54 ; 55 tr 58 SGK
Ôn tập các phương pháp phân tích đa thức thành nhân tử, ưứ«c của số nguyên
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG: