Giáo án Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 7 - Năm học 2015-2016

Luyện từ và câu
TIẾT 13 : TỪ NHIỀU NGHĨA
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: HS hiểu thế nào là từ nhiều nghĩa: nghĩa gốc và nghĩa chuyển trong từ nhiều nghĩa.
2. Kĩ năng: Phân biệt được nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ nhiều nghĩa trong một số câu văn. Tìm được ví dụ về sự chuyển nghĩa của một số danh từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật. 
3. Thái độ: Có ý thức tìm hiểu các nét nghĩa khác nhau của từ để sử dụng cho đúng. 
* Nội dung tích hợp : HCM, KNS (Khai thác nội dung gián tiếp)
II. MỤC TIÊU GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG : 
1. KN ra quyết định : Biết lựa chọn từ nhiều nghĩa trong văn miêu tả và trong ca dao, tục ngữ .
2. KN giao tiếp – tự nhận thức : Trao đổi với bạn về cách dùng từ nhiều nghĩa trong văn miêu tả và các bài tập áp dụng .
3. KN kiên định: Đưa ra nhthức, suy nghĩ và sửa chữa những thiếu sót trong bài tập về từ nhiều nghĩa .
III. CHUẨN BỊ:
GV: Bảng từ - Giấy - Từ điển đồng nghĩa Tiếng Việt 
HS : SGK , VBT .
IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
PHƯƠNG PHÁP
1. Khởi động: 
- Hát 
2. Bài cũ: Dùng từ đồng âm để chơi chữ
- Yêu cầu HS nêu ví dụ cặp từ đồng âm và đặt câu .
- HS nêu 1 ví dụ có cặp từ đồng âm và đặt câu để phân biệt nghĩa
Kiểm tra 
3. Giới thiệu bài mới: 
4. Phát triển các hoạt động: 
Hoạt động 1: Nhận xét 
Mục tiêu: HS nhận biết được từ nhiều nghĩa.
Hoạt động nhóm - lớp
Bài 1:
KNS
- Yêu cầu HS đọc bài 1 .
- HS đọc bài 1 và mẫu.
Trực quan 
- Các từ răng,mũi, tai là nghĩa gốc của mỗi từ
- HS sửa bài
- Trong quá trình sử dụng, các từ này còn được gọi tên cho nhiều sự vật khác và mang thêm những nét nghĩa mới ® nghĩa chuyển .
- Lớp nhận xét
Bài 2:
- Yêu cầu HS đọc bài 2 .
- 1 HS đọc bài 2 - Lớp đọc thầm
Trực quan
- HS trao đổi nhóm đôi .
Thảo luận
- HS lần lượt nêu : 
Trình bày
à Nghĩa đã chuyển: từ mang những nét nghĩa mới ...
Bài 3: 
- Yêu cầu HS đọc bài 3 .
- HS đọc yêu cầu bài 3
- HS trao đổi nhóm đôi - Lần lượt nêu giống: 
Răng à chỉ vật nhọn, sắc .
Mũià chỉ bộ phận đầu nhọn .
Taià chỉ bộ phận ở bên chìa ra .
Trực quan 
Thảo luận 
- Thế nào là từ nhiều nghĩa?
- 2, 3 HS đọc phần ghi nhớ trong SGK.
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS
 về nghĩa chuyển của một số từ 
Mục tiêu: HS làm được các bài tập.
Hoạt động nhóm - lớp
HCM
Bài 1: 
KNS
à Lưu ý : 
- HS làm bài
Thực hành
+ Nghĩa gốc 1 gạch .
+ Nghĩa gốc chuyển 2 gạch
- HS sửa bài - lên bảng sửa
a/ Mắt – đôi mắt . Từ mắt trong các câu còn lại là nghĩa chuyển .
b/ Chân – đau chân . Từ chân trong các câu sau là nghĩa chuyển .
c/ Đầu – nghẹo đầu . Từ đầu trong các câu còn lại là nghĩa chuyển .
Bài 2: 
- Yêu cầu HS đọc bài 2 .
- GV theo dõi các nhóm làm việc .
- 1 HS đọc bài 2 .
- Tổ chức nhóm - Dùng tranh minh họa cho nghĩa gốc và nghĩa chuyển 
Trực quan
Thảo luận
- GV chốt lại
- Đại diện lên trình bày nghĩa gốc và nghĩa chuyển 
Hoạt động 3: Củng cố
Mục tiêu: Ôn lại các kiến thức vừa học
Hoạt động lớp
- GV nêu tên trò chơi.
- Thi tìm các nét nghĩa khác nhau của từ “chân”, “đi”. 
- GV nhận xét - tuyên dương.
- HS lắng nghe .
- HS thi đua.
Trò chơi 
5. Tổng kết - dặn dò: 
- Chuẩn bị:Luyện tập về từ nhiều nghĩa
- Nhận xét tiết học 
- Hs lắng nghe
Rút kinh nghiệm : 
Thứ năm, ngày 06 tháng 10 năm 2016
Luyện từ và câu
Tiết 14: LUYỆN TẬP TỪ NHIỀU NGHĨA
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức: 	
- HS nhận biết nét khác biệt về nghĩa của từ nhiều nghĩa. Hiểu mối quan hệ giữa chúng. 
2. Kĩ năng: 	
- Biết phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển trong câu văn có dùng từ nhiều nghĩa. Biết đặt câu phân biệt nghĩa gốc của từ nhiều nghĩa là động từ. 
3. Thái độ: 	
- Giáo dục HS có ý thức dùng từ đúng nghĩa và hay. 
* Nội dung tích hợp : HCM, KNS (Khai thác nội dung gián tiếp)
II. MỤC TIÊU GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG: 
1. KN ra quyết định : 
- Biết lựa chọn từ nhiều nghĩa để thực hiện bài tập cho đúng .
2. KN giao tiếp – tự nhận thức : 
- Trao đổi với bạn về cách dùng từ nhiều nghĩa trong văn miêu tả và các bài tập áp dụng .
3. KN kiên định : 
- Đưa ra nhận thức , suy nghĩ và sửa chữa những thiếu sót trong bài tập về từ nhiều nghĩa – áp dụng cách dùng từ nhiều nghĩa vào trong cuộc sống .
III. CHUẨN BỊ: 
GV : Bảng phụ 
HS : SGK , VBT .
IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
PHƯƠNG PHÁP
1. Khởi động: 
- Hát 
2. Bài cũ: Từ nhiều nghĩa
- Yêu cầu HS nêu lại ghi nhớ .
- Yêu cầu HS đặt câu và giải thích .
- 3 HS nêu lại .
- 3 HS đặt câu –giải thích .
Kiểm tra
3. Giới thiệu bài mới: 
4. Phát triển các hoạt động: 
Hoạt động 1: Nhận biết nét
 khác biệt về nghĩa của từ nhiều nghĩa. Hiểu mối quan hệ giữa chúng. 
Mục tiêu : HS đạt được các yêu cầu của hoạt động 1 . 
Hoạt động nhóm - lớp
KNS
Bài 1: 
- Yêu cầu HS đọc bài 1 .
- GV ghi 2 đề bài 1 lên bảng
- HS đọc yêu cầu bài 1 – Lớp đọc thầm .
Trực quan
- 2, 3 học sinh giải thích yêu cầu .
Động não
- HS làm bài .
Thực hành
- Học sinh sửa bài .
- GV nhận xét – chốt ý đúng .
- Chạy – bé chạy . Từ chạy trong các câu sau là nghĩa chuyển .
Trình bày
Bài 2: 
- Yêu cầu HS đọc bài 2 . 
- Các nghĩa của từ “chạy” có mối quan hệ thế nào với nhau? 
- HS đọc yêu cầu bài 2
- HS suy nghĩ trả lời .
Trực quan 
Động não 
- GV nhận xét – chốt ý .
- Lớp nhận xét 
Hoạt động 2: Phân biệt nghĩa
 gốc và chuyển trong câu văn có dùng từ nhiều nghĩa. 
Mục tiêu: HS đạt được yêu cầu của hoạt động 2 .
Hoạt động nhóm – lớp
Bài 3: 
KNS
- Yêu cầu HS đọc bài 3 .
- Yêu cầu HS làm bài .
- 1 HS đọc bài 3 .
- HS làm bài 
- GV nhận xét – chốt ý .
- HS sửa bài – Nêu nghĩa của từ “ăn”
Bài 4:
- Yêu cầu HS đọc bài 4 .
- HS đọc yêu cầu , giải thích yêu cầu 
Trực quan
- HS làm bài . sửa bài
Thực hành
Hoạt động 3: Củng cố 
Mục tiêu : Ôn lại các kiến thức vừa học.
- Thi tìm từ nhiều nghĩa và nêu
- Nhận xét - tuyên dương.
Hoạt động nhóm
 - HS thi đua.
HCM
Thi đua
5. Tổng kết - dặn dò: 
- Chuẩn bị: Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên . 
- Hs lắng nghe
- Nhận xét tiết học 
Rút kinh nghiệm :