Giáo án Lịch sử 8 - Tiết 17, Bài 11: Các nước Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX

Tuần: 09
Tiết: 17 
Bài 11 CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á CUỐI THẾ KỈ XIX-ĐẦU THẾ KỈ XX
Ngày soạn: 08/10/2013
Ngày dạy: 14/10/2013 
I. Mục tiêu bài học: 
1. Kiến thức: Giúp HS nhận rõ:
- Sự thống trị bóc lột của CNTD là nguyên nhân làm cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ngày càng phát triển ở các nước Đông Nam Á
- Khi g/cPK trở thành công cụ tay sai cho CNTD thì g/cTS đấu tranh ở các nước thuộc địa mặc dù còn non yếu, đã tổ chức lãnh đạo các phong trào dân tộc. Đặc biệt g/cCN ngày 1 trưởng thành , từng bước vươn lên nắm giữ vai trò lãnh đạo trong cuộc đấu tranh GPDT.
- Những phong trào đấu tranh GPDT tiêu biểu vào cuối thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX diễn ra ở các nước Đông Nam Á, trước tiên là Inđônêxia, Philippin, CPC, Lào, VN.
2. Kĩ năng: 
- Biết sử dụng lược đồ Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX trong SGK để trình bày những sự kiện tiêu biểu. 
- Phân biệt những nét chung, riêng của các nước khu vực Đông Nam Á, cuối TKXIX-đầu TKXX. 
3. Tư tưởng: 
Nhận thức đúng dắn thời kì phát triển sôi động của phong trào GPDT chống CNĐQ, CN TD. Có tinh thần đoàn kết, hữu nghị ủng hộ cuộc đấu tranh vì độc lập tự do và tiến bộ của nhân dân các nước trong khu vực.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên
- Bản đồ Đông Nam Á cuối TKXIX-đầu TKXX.
- Các tài liệu tham khảo về Inđônêxia-Lào
2. Học sinh: 
 - Soạn bài trước ở nhà vẽ lược đồ khu vực ĐNA cuối thế kỉ XIX -đầu TK XX
III. Phương pháp dạy học
-Trực quan -Thảo luận -Tái hiện -Tích hợp
IV. Hoạt động dạy và học:
1. Ổn định (1’)
2. KTBC: ( 4') Nêu ý nghĩa-hạn chế của CMTH 1911.
3. Bài mới: Cuối thế kỉ XIX hầu hết các nước Đông Nam Á đều bị các đế quốc xâm lược-> quá trình xâm lược và phong trào đấu tranh của nhân dân như thế nào? ta tìm hiểu qua bài học hôm nay.
TG
Hoạt động của GV
Nội dung ghi bảng
18’
? Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân ở các nước Đông Nam Á.
a. Các nước tư bản phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á vì:
- Đông Nam Á là một khu vực có vị trí địa lí quan trọng, giàu tài nguyên, chế độ phong kiến lại đang lâm vào khủng hoảng, suy yếu nên không tránh khỏi bị các nước phương Tây nhòm ngó, xâm lược.
b. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân ở các nước Đông Nam Á.	
+ Từ nửa sau thế kỉ XIX, tư bản phương Tây đẩy mạnh xâm lược Đông Nam Á: Anh chiếm Mã Lai, Miến Điện; Pháp chiếm Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia; Tây Ban Nha, rồi Mĩ chiếm Phi-líp-pin; Hà Lan và Bồ Đào Nha chiếm In-đô-nê-xi-a.	
+ Xiêm (nay là Thái Lan) là nước duy nhất ở Đông Nam Á vẫn còn giữ được độc lập, nhưng cũng trở thành “vùng đệm” của tư bản Anh và Pháp. (Do có chính sách ngoại giao khôn khéo, biết lợi dụng mâu thuẩn giữa Anh và Pháp.)
 I/ Quá trình xâm lược của CNTB ở các nước Đông Nam Á:
- Đông Nam Á là thị trường rộng lớn có vị trí chiến lược quan trọng, già tài nguyên, chế độ phong kiến suy yếu.
=> Phương Tây xâm lược.
17’
? Nêu những nét chính về phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX.
a. Nguyên nhân:
- Do các nước thực dân đã chà đạp lên quyền tự do, độc lập của nhân dân các nước thuộc địa, thi hành những chính sách cai trị hà khắc: vơ vét của cải, đàn áp nhân dân, chia để trị…
- Chính sách cai trị của chính quyền thực dân càng làm cho mâu thuẫn dân tộc ở các nước Đông Nam Á thêm gay gắt, hàng loạt phong trào đấu tranh nổ ra.
b. Một số phong trào đấu tranh tiêu biểu của nhân dân Đông Nam Á.
- Ở In-đô-nê-xi-a, từ cuối thế kỉ XIX, nhiều tổ chức yêu nước của trí thức tư sản tiến bộ ra đời. Năm 1905, các tổ chức công đoàn thành lập và bắt đầu quá trình truyền bá chủ nghĩa Mác, chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản (1920).
- Ở Phi-líp-pin, cuộc cách mạng 1896 - 1898, do giai cấp tư sản lãnh đạo chống lại thực dân Tây Ban Nha giành thắng lợi, dẫn tới sự thành lập nước Cộng hòa Phi-líp-pin, nhưng ngay sau đó lại bị đế quốc Mĩ thôn tính.
- Ở Cam-pu-chia, có cuộc khởi nghĩa của A-cha Xoa lãnh đạo ở Ta-keo (1863 - 1866), tiếp đó là khởi nghĩa của nhà sư Pu-côm-bô (1866 - 1867), có liên kết với nhân dân Việt Nam gây cho Pháp nhiều khó khăn.
- Ở Lào, năm 1901, Pha-ca-đuốc lãnh đạo nhân dân Xa-van-na-khét tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang. Cũng năm đó, cuộc khởi nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven bùng nổ, lan sang cả Việt Nam, gây khó khăn cho thực dân Pháp trong quá trình cai trị, đến năm 1907 mới bị dập tắt.
- Ở Việt Nam, sau khi triều đình Huế đầu hàng, phong trào Cần vương nổ ra và quy tụ thành nhiều cuộc khởi nghĩa lớn (1885 - 1896). Phong trào nông dân Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo, kéo dài 30 năm (1884 – 1913) cũng gây nhiều khó khăn cho thực dân Pháp.
* Nhận xét chung:
- Ngay từ khi thực dân phương Tây nổ súng xâm lược, nhân dân Đông Nam Á đã nổi dậy đấu tranh để bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, do thế lực đế quốc mạnh, chính quyền phong kiến ở nhiều nước lại không kiên quyết đánh giặc tới cùng, chính quyền phong kiến ở nhiều nước đã thỏa hiệp, đầu hàng, làm tay sai cho giặc. Các cuộc đấu tranh của nhân dân nổ ra thiếu tổ chức, thiếu lãnh đạo nên bọn thực dân đã hoàn thành xâm lược, áp dụng chính sách “chia để trị” để cai trị, vơ vét của cải của nhân dân.
- Các phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đều thất bại, song phong trào vẫn tiếp tục làm cơ sở cho sự phát triển tiếp theo ở những giai đoạn sau này.
II. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc:
1. Ở Inđônêxia:
Đầu thế kỉ XX, phong trào đấu tranh phát triển mạnh mẽ->nhiều tổ chức ra đời -> 1920, Đảng Công sản Inđônêxia thành lập
2. Ở Philippin: 
- 1571, Tây Ban Nha xâm lược, nhân dân đấu tranh GPDT
- Mĩ thôn tính đạt ách thống trị, nhân dân Phi lại tiếp tục chống Mĩ.
3. Campuchia-Lào-Miến Điện:
- Khởi nghĩa của A-cha Xoa và nhà sư Pucômbô, chống thực dân Pháp.
- Lào: KN Pha-ca-đuốc, cuộc khởinghĩa của nhân dân ở cao nguyên Bôlôven.
- Miến Điện: Chống TD Anh
4. Việt Nam: Phong trào diễn ra liên tục, quyết liệt.
4. Củng cố: (4')
a. Viết vào chỗ trống tên các nước ĐNA bị TSPT xâm chiếm làm thuộc địa hoặc phân chia khu vực ảnh hưởng:
Đ. quốc
Các nước ĐNÁ
Anh
Pháp
Hà Lan
TBN-Mĩ
BĐN
b. Lập bảng thống kê về cuộc đấu tranh của nhân dân ĐNA cuối TKXIX-đầu TKXX
5. Dặn dò: (1') Học bài 3 câu hỏi SGK, làm bài tập.
Soạn bài: Nhật Bản giữa TKXIX-đầu TKXX, theo nội dung các câu hỏi cuối mục, cuối bài.
V. Rút kinh nghiệm:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...