Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 39, Bài 19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418 - 1427) (Tiết 3) - Đặng Thị Hường

Tuần: 21 Ngày soạn: 09/01/2016
 Tiết: 39 Ngày dạy: 11/01/2016
 BÀI 19: CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418 – 1427) (tiết 3)
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức: Sau bài học HS cần nắm được:
- Trình bày được trên lược đồ những nét chính về diễn biến của trận Tốt Động – Chúc Động và trận Chi Lăng – Xương Giang
- Hiểu được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
2. Thái độ:
- Thấy được tinh thần vượt khó, anh dũng, bất khuất của nghĩa quân Lam Sơn
- GD học sinh lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, biết ơn các anh hùng dân tộc.
- Bồi dưỡng cho HS lòng quyết tâm vượt khó vươn lên trong học tập
3. Kĩ năng:
- Bồi dưỡng cho học sinh kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, sưu tầm, tham khảo các tài liệu lịch sử phục vụ cho bài học.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Giáo án, lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn, chiến thắng Tốt Động – Chúc Động, chiến thắng Chi Lăng – Xương Giang.
2. Học sinh: - Sách giáo khoa, học bài theo yêu cầu giáo viên.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: (1 phút)
Kiểm tra sĩ số lớp học: 
Lớp 7A1Lớp 7A2.. 2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
- Trình bày tóm tắt các chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn cuối 1424 – 1425
- Dùng lược đồ nêu kế hoạch và nhiệm vụ tiến quân ra Bắc của 3 đạo quân Lam Sơn.
3. Giới thiệu bài mới: (1 phút) Như bài trước ta đã học, vao cuối 1426, nghĩa quân Lam Sơn tiến quân ra Bắc với khí thế như Nguyễn Trãi đã mô tả : “Càng đánh càng thắng, đi đến đâu đánh tan đến đó, như phá vật nát, như bẻ cành khô” đẩy quân Minh vào thế thủ trong thành Đông Quan chờ viện binh. Số phận của Vương Thông như thế nào? Cuộc KN kết thúc thắng lợi ra sao là nội dung chính của bài hôm nay.
4. Bài mới: (35 phút)
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu chiến thắng Tốt Động – Chúc Động (9 phút)
GV: Khái quát về tình hình ta và giặc cuối năm 1426: ta chủ động, giặc lâm vào bị động.
? Khi rơi vào thế bị động quân Minh đã có âm mưu gì?
HS: Dựa vào SGK suy nghĩ trả lời
GV: âm mưu của giặc Minh: Tăng quân lên 10 vạn ở Đông Quan để giành thế chủ động.
Để thực hiện âm mưu đó Vương Thông tiến đánh quân chủ lực của nghĩa quân ở Cao Bộ (7/11/1426).
GV: Treo lược đồ trận Tốt Động – Chúc Động, giải thích chủ giải và trình bày trên lược đồ diễn biến trận Tốt Động – Chúc Động.
? Dựa vào lược đồ em hãy tường thuật diễn biến trận Tốt Động – Chúc Động?
HS: Trình bày được diễn biến trên lược đồ
GV: Chốt.
? Trận Tốt Động – Chúc Động đem lai kết quả gì?
GV: kết thúc bằng hai câu thơ sgk, yêu cầu HS đọc
? Chiến thắng Tốt Động – Chúc Động để lại ý nghĩa gì ?
HS: ( Có ý nghĩa chiến lược quan trọng )
Hoạt động 2: Tìm hiểu về chiến thắng Chi Lăng – Xương Giang (15 phút)
? Để chuẩn bị cho cuộc phản công lần thứ hai này, nhà Minh đã chuẩn bị với kế hoạch như thế nào?
HS: Đầu tháng 10-1427, 15 vạn viện binh chia làm 2 đạo kéo vào nước ta
 + Đ1: Do Liễu Thăng chỉ huy từ Quảng Tây theo đường Lạng Sơn
 + Đ2 : Mộc Thạnh – Từ Vân Nam theo hướng Hà Giang)
? Khi viện binh của giặc kéo sang, Lam Sơn sẽ quyết định đánh Đông Quan trước hay viện binh trước? Tại sao?
GV: Chủ trương của nghĩa quân là vây thành, diệt viện. Lê Lợi cho rằng đánh thành Đông Quan là hạ sách, vì thành còn vững, khó hạ, kéo dài thời gian làm cho quân ta sẽ sức mỏi, khí nhụt. Nếu viện binh giặc kéo đến. trước mặt, sau lưng đều có giặc, đó là con đường nguy hiểm sao bằng dưỡng sức chứa ny để đợi viện binh. Khi viện binh bị phá thì thành tất phải đầu hàng, thế là làm 1 mà được 2.
Ta phục kích chặn đánh giành thắng lợi bằng trận Chi Lăng – Xương Giang.
GV: Treo lược đồ trận Chi Lăng – Xương Giang, trình bày diễn biến trên lược đồ
? Dựa vào lược đồ em hãy trình diễn biến của trận Chi Lăng – Xương Giang?
HS: Theo dõi GV trình bày và dựa vào lược đồ trình bày
=> GV giảng: Cùng lúc đó Lê Lợi sai tướng đem chiến lợi phẩm ở ải Chi Lăng đến doanh trại tướng Mộc Thạnh. Trông thấy đã hoảng sợ vội rút chạy về nước
? Sau khi nghe tin 2 đạo quân viện bị tiêu diệt, thái độ của Vương Thông như thế nào?
HS: (Vương Thông khiếp đảm, vội xin hòa, chấp nhận mở hội thề Đông Quan để rút quân về nước )
GV: Đoạn trích “Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi đã nêu lên được kết quả của trận Chi Lăng, Xương Giang.
Đất nước sạch bóng quân thù, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng
? Lập niên biểu các diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427)?
HS: Thảo luận nhóm 5’
GV: Hướng dẫn HS thảo luận (tiếp của niên biểu giai đoạn 1418-1423) trên phiếu học tập
Thời gian
Sự kiện tiêu biểu
HS: Trình bày kết quả thảo luận
GV: Nhận xét, bổ sung, hoàn thiện
Hoạt động 3: Tìm hiểu về nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (11 phút)
? Những nguyên nhân nào đưa đến thành công của cuộc khởi nghĩa?
? Khởi nghĩa Lam Sơn có nghĩa như thế nào?
HS: đọc đoạn trích Bình Ngô đại cáo sgk
GV khẳng định: Đây là bản tuyên ngôn độc lập lần thứ 2 của nước ta.
III. KHỞI NGHĨA LAM SƠN TOÀN THẮNG (cuối năm 1426 - cuối năm 1427)
1. Trận Tốt Động – Chúc Động (cuối năm 1426)
 - 7/11/1426, Vương Thông tiến đánh Cao Bộ.
- Quân ta phục binh ở Tốt Động – Chúc Động
- Kết quả: 5 vạn giặc bị tử thương, trên 1 vạn bị bắt, nghĩa quân vây hãm thành Đông Quan, giải phóng thêm nhiều châu, huyện.
2. Trận Chi Lăng – Xương Giang (tháng 10 năm 1427)
- Đầu tháng 10/1427, 15 vạn viện binh giặc chia làm hai đạo kéo sang
- 8/10, nghĩa quân giết Liễu Thăng ở ải Chi Lăng, Lương Minh lên thay trên đường xuống Xương Giang bị ta tiêu diệt 3 vạn
- Tại Xương Giang, nghĩa quân tiến công nhiều hướng tiêu diệt và bắt sống toàn bộ giặc.
* Kết quả
- Liễu Thăng, Lương Minh cùng hàng vạn tên giặc bị giết
- Mộc Thạnh hoảng loạn rút chạy.
- 10/12/1427 Vương Thông tham gia hội thề Đông Quan để được an toàn rút quân về nước.
- 3/1/1428, toán quân giặc cuối cùng rút khỏi nước ta, nước ta sạch bóng quân thù.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử
a) Nguyên nhân thắng lợi
- Lòng yêu nước thiết tha, căm thù giặc sâu sắc, ý chí quyết tâm giành độc lập của nhân dân ta.
- Đã hội tụ được sức mạnh của cả nước trong khối đoàn kết
- Có đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo, có bộ tham mưu tài giỏi mà đứng đầu là Lê Lợi và Nguyễn Trãi.
b) Ý nghĩa lịch sử
- Kết thúc 20 năm đô hộ của nhà Minh.
- Mở ra một thời kỳ phát triển mới của nước ta.
5. Củng cố: (2 phút)
 - GV khái quát toàn bộ nội dung đã học
6. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1 phút) 
- Học bài, làm bài tập SGK trang 93.
- Chuẩn bị bài tiếp theo: Bài 20, phần I
IV. RÚT KINH NGHIỆM: