Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 23, Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỷ XIII (Tiếp theo)

Tuần: 12
Tiết: 23 
Bài 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỶ XIII (tt)
II. NHÀ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Ngày soạn: 31/10/2013
Ngày dạy: 05/11/2013 
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Cho h/s thấy sau khi lên thay nhà Lý, nhà Trần củng cố chính quyền, sửa đổi pháp luật, xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng một cách vững mạnh mà còn phát triển kinh tế.
2. Kỹ năng: Nhận xét, phân tích, đánh giá
3. Giáo dục: Lòng yêu nước, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và những người có công với đất nước.
B. CHUẨN BỊ: 
GV: Sưu tầm tranh ảnh, đồ gốm, vũ khí thời Trần.
HS: Đọc sgk, quan sát kênh hình
C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
1. Ổn định. (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (4')
Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào? Thời Trần vua thường nhường ngôi sớm cho ai và tự xưng là gì?
Đáp án:
-Cuối TK XII, quan lại nhà Lý ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống nhân dân, hạn hán lụt lội xảy ra liên miên, nhân dân cực khổ nhiều nơi nổi dậy đấu tranh, các thế lực phong kiến chống lại triều đình.
- Nhà Lý dựa vào họ Trần để dẹp loạn.
- Năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh, nhà Trần thành lập.
- Vua thường nhường ngôi sớm cho con và tự xưng là Thái thượng hoàng.
3. Bài mới:
Giới thiệu: Nhà Trần thay nhà Lý đã thực hiện nhiều biện pháp để xây dựng quân đội, củng có quốc phòng, phục hồi và phát triển kinh tế. Vậy những biện pháp đó có tác dụng gì đối với đất nước, xã hội Đại Việt lúc bấy giờ?
Tg
Hoạt động của GV&HS
Nội dung cần đạt
17'
HĐ1: Nhà Trần xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng.
Hs đọc mục 1 sgk
GV: Quân đội thời Trần được tổ chức như thế nào?
HS: Cấm quân, quân các lộ
FV: Cách tuyển cấm quân?
HS: Thanh niên trai tráng quê Trần
GV: Chủ trương tuyển quân của nhà Trần?
HS: Quân binh cốt tinh......
GV: Em biết gì về chính sách " ngụ binh ư nông"
HS: Gửi lính ở nhà nông
GV: Em hãy nêu những điểm giống và khác nhau giữa quân đội thời Lý - Trần?
HS
+ Giống: Thực hiện chính sách “ngụ binh ư nông”.
+ Khác: 
- Khi có chiến tranh còn có quân đội của các vương hầu.
- Nhà Trần xây dựng quân đội theo chủ trương:" quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông" 
Để củng cố quốc phòng nhà Trần đã làm gì?
HS: Trả lời theo sgk
Giải thích thêm cách đánh giặc của nhà Trần (Lấy yếu thắng mạnh, lấy ít địch nhiều, phát huy sức mạnh đoàn kết của quân dân, biết lựa sức mình mà đánh, trên dưới một lòng thì trăm trận, trăm thắng.)
1. Nhà Trần xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng.
- Quân đội gồm: + Cấm quân.
 + Quân ở các lộ.
- Thực hiện chính sách “ngụ binh ư nông”.
- Chủ trương:" quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông" - Xây dựng tinh thần đoàn kết.
- Quân đội được học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ.
- Bố trí tướng giỏi ở vùng hiểm yếu. 
- Vua Trần thường đi tuần tra việc phòng bị.
18'
HĐ1: Phục hồi và phát triển kinh tế.
GV: Em hãy nêu những biện pháp phục hồi NN?
HS: Khai hoang, đắp đê, nạo kênh.
GV:Khai hoang, đắp đê, nạo kênh.
GV: em có nhận xét gì về chủ trương phát triển nông nghiệp nhà Trần?
HS: Chăm lo phục hồi nông nghiệp.
GV: Tác dụng của chính sách trên?
HS: Nông nghiệp ổn định, đời sống ổn định.
HS: Đọc phần TCN
GV: Tình hình thủ công nghiệp như thế nào?
HS: Thủ công nghiệp nhà nước và nhân dân đều phát triển.
GV: Thương nghiệp ntn?
HS: Chợ mọc lên, phường thủ công....
GV: Em có nhân xét gì về thủ công nghiệp, thương nghiệp?
 HS: đều phát triển.
2. Phục hồi và phát triển kinh tế.
a. Nông nghiệp
- Đẩy mạnh khai hoang.
- Đắp đê, đào sông, nạo vét kênh mương.
- Đặt chức Hà đê sứ để trông coi việc đắp đê.
- Cho lập điền trang.
→Nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.
b. Thủ công nghiệp
- Gồm 2 bộ phận:
+ TCN nhà nước: Gốm, dệt, chế tạo vũ khí…
+ TCN trong nhân dân: đúc đồng, làm giấy…
c. Thương nghiệp.
- Trong nước: 
+ Chợ mọc lên ngày càng nhiều.
+ Ở kinh thành Long, bên cạch Hoàng thành, đã có 61 phường.
- Buôn bán với nước ngoài phát triển nhất là ở Vân Đồn (Quảng Ninh)…
 Kết luận: Nhà Trần thay nhà Lý đã thực hiện nhiều chủ trương và biện pháp tích cực để xây dựng quân đội phát triển kinh tế và chủ trương đó cùng với tinh thần lao động cần cù và sáng tạo của nhân dân đưa nước Đại Việt vào thế kỷ XIII thành quốc gia hùng mạnh.
4. Củng cố: (4')
Bài tập : Hãy chọn câu trả lời đúng :
Câu 1 : Thời Trần cấm quân là đạo quân bảo vệ:
A. Nhân dân B. Nông dân C. Thợ thủ công D. Kinh thành, triều đình, nhà vua
Câu 2 : Cấm quân thời Trần được tuyển chọn từ những chàng trai khỏe mạnh ở đâu?
A. Quê hương Nhà Đinh C. Quê hương nhà Trần
B. Quê hương nhà Lý D. Quê hương nhà Ngô.
Câu 3 :Nhà Trần đặt chức gì để trông coi việc đắp đê?
A. Đồn điền sứ B. Hà đê sứ C. Khuyến nông sứ D. Kênh mương sứ
Câu 4 : Chính sách “ngụ binh ư nông” có nghĩa là:
A. Cho quân lính đi chơi. 
B. Cho quân lính ăn nhiều. 
C. Cho quân lính học võ. 
D. Khi không có chiến tranh thì cho quân lính về làm ruộng. 
5. Dăn dò: (1')
- Học bài theo câu hỏi sgk
- Quan sát kênh hình 55
- Vẽ bản đồ tr.56 sgk
- Xem, đọc kỹ bài 14
. Rút kinh nghiệm:............................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………