Giáo án Lịch sử 7 - Lê Thị Nguyện - Tiết 15, Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (Tiết 2)

Tuaàn: 8	Ngaøy soaïn: 03/ 10/ 2014
Tieát : 15	Ngaøy daïy: 07/ 10/ 2014
Bài 11 :CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG ( Tiết 2 )
I. MỤC TIÊU
 1. Kiến thức : Giúp học sinh:
Diễn biến của cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn 2 và chiến thắng to lớn của quân dân Đại Việt.
Tài năng và công lao của Lý Thường Kiệt.
 2. Thái độ:
Giáo dục cho học sinh lòng tự hào về tinh thần đấu tranh chống ngoại xâm của nhân dân.
Sự thông minh, sáng tạo của nhân dân ta trong cách đánh giặc, đứng đầu là Lý Thường Kiêt..
 3. Kỹ năng.
 - Rèn kỹ năng tường thuật diễn biến theo lược đồ, tranh ảnh, biết tóm tắt kết cục kháng chiến.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên:
Giáo án, lược đồ phòng tuyến sông Như Nguyệt.
Lược đổ cuộc kháng chiến chống Tống lần hai (1075-1077)
2. Học sinh
Sách giáo khoa, vở bài học, đọc bài trước ở nhà, học bài cũ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
 Ổn định: lớp: 7A1…………….7A2……………..7A3…………………
 7A4……………7A5……………7A6…………………..
 1. Kiểm tra bài cũ:
Trình bày âm mưu xâm lược của nhà Tống ? Thủ đoạn của nhà Tống ?
Dựa vào lược đồ trình bày lại cuộc tiến công để phòng vệ ? Ý nghĩa (tác dụng) ?
 2. Giới thiệu bài mới: Như chúng ta đã biết, tháng 10 – 1075 quân ta tiến công vào đất Tống và nhanh chóng hạ được các như căn cứ, kho tàng, quân lương của chúng, sau đó nhanh chóng rút quân về nước, gấp rút chuẩn bị cho cuộc kháng chiến. Vậy,cuộc kháng chiến diễn ra như thế nào?-> Bài hôm nay sẽ tìm hiểu.
3. Bài mới. 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu kháng chiến bùng nổ như thế nào. 
? Sau khi rút quân về nước Lý Thường Kiệt chuẩn bị cuộc kháng chiến như thế nào?
? Vai trò của đồng bào dân tộc ít người ?
? Tại sao Lý Thường kiệt lại chọn sông Như Nguyệt để xây dựng phòng tuyến chống Tống ?
HS: đọc đoạn chữ nhỏ SGK /41 ® Nhận xét về phòng tuyến Như Nguyệt .
GV: dùng lược đồ phòng tuyến sông Như Nguyệt để miêu tả ). Khẳng định đoạn sông Như Nguyệt có vị trí chiến lược – là án ngữ con đường phía Bắc chạy về Thăng Long, nơi chắc chắn giặc sẽ tiến vào
HS: nhắc lại về tình hình quân Tống năm 1075.
GV: Tường thuật cuộc tấn công xâm lược của quân Tống trên lược đồ.
HS: Quan sát, nghe và trình bày lại trên lược đồ.
? Nhận xét về tình hình quân Tống?
GV: Sau khi mọi sự chuẩn bị của ta đã sẵn sàng, quân địch gặp khó khăn cuộc kháng chiến của ta trên phòng tuyến Như Nguyệt diễn ra như thế nào® mục 2
II. GIAI ĐOẠN THỨ HAI 1076 - 1077
1. Kháng chiến bùng nổ 
a. nhà Lý chuẩn bị 
 - Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở các vị trí chiến lược ở biên giới và sông Như Nguyệt .
b. Diễn biến
 - Cuối năm 1076 quân Tống theo hai đường thủy, bộ vào xâm lược nước ta
- Tháng 1/1077 quân Tống theo đường bộ vào bị ta chặn đánh, buộc phải đóng ở bờ bắc sông Như Nguyệt – Quân thủy bị chặn đánh nên không thể tiếp ứng.
Hoạt động 2: Tìm hiểu cuộc chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt
GV: sử dụng lược đồ “ cuộc chiến đấu tại sông Như Nguyệt” để tường thuật sự tấn công tuyệt vọng của quân Tống.
HS: Quan sát, nghe.
GV: Trong thời gian này, Lý Thường Kiệt cho sáng tác bài thơ thần “Nam Quốc Sơn Hà” hằng đêm cho người vào đền Trương Hống – Trương Hát ngâm vang.
HS: đọc bài thơ.
? Bài thơ Nam Quốc sơn hà nói lên điều gì?
HS: (khích lệ tinh thần chiến đấu của quân ta…)
GV: khẳng định đây là bản tuyên ngôn độc lập lần thứ nhất của ta ,sau này còn có “Bình Ngô Đại Cáo ” của Nguyễn Trãi và tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh.
GV: nêu câu hỏi: Tìm những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt ?
Phân nhóm, quy định thời gian cách thức tiến hành
HS: thảo luận nhóm 3’
GV: Hướng dẫn, gợi ý sao cho HS nêu được các ý:
 + Thực hiện chủ trương:Tiến công trước để tự vệ.
 + Làm thơ Nam Quốc sơn hà 
 + Xây dựng phòng tuyến.
 + Chủ động kết thúc chiến tranh
GV nhận xét, chốt
 ? Vì sao,Lý Thường Kiệt lại chọn kết thúc chiến tranh bằng việc giảng hòa? 
GV: Đảm bảo mối quan hệ bang giao giữa hai nước,không làm tổn thương danh dự của nước lớn, đảm bảo nền hòa bình dài lâu, truyền thống cốt trọng khoan dung, nhân đạo của dân tộc ta… 
GV: GD tinh thần đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo của dân tộc với tư tưởng cốt khoan dung, hòa bình dài lâu và tinh thần nhân văn truyền thống của dân tộc
HS: Nguyên nhân thắng lợi ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Tống ?
GV: chốt lại các nội dung chính.
2. Cuộc chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt
 a. Diễn biến
 - Quân Tống: nhiều lần tấn công để xuống phía Nam phòng tuyến sông Như Nguyệt nhưng đều bị quân ta đẩy lùi -> chán nản, tiêu hao 
- Cuối tháng 3 / 1077 Lý Thường Kiệt chỉ huy quân ta vượt sông phản công® Quân Tống thua to.
- Quân ta chủ động giảng hoà ® Quân Tống rút về nước 
b. Ý nghĩa
 - Đập tan hòan toàn âm mưu xâm lược của nhà Tống
 - Nền độc lập dân tộc được giữ vững
c. Nguyên nhân thắng lợi
 - Toàn dân đánh giặc
 - Bộ chỉ huy sáng suốt đứng đầu là Lý Thường Kiệt.
	.
4. Củng cố: 
 	1. Thuật lại diễn biến cuộc kháng chiến trên phòng tuyến sông Như Nguyệt.
 	2. Hãy nối các niên đại với các sự kiện lịch sử dưới đây cho đúng ?
 - Nhà Lý thành lập - Năm 1054.
 - Đổi tên nước là Đại Việt - Năm 1009.
 - Tấn công thành Ung Châu - Năm 1100.
 - Chiến thắng ở Như Nguyệt - Năm 1075
 - Năm 1077.
	3. Trả lời nhanh các câu hỏi sau :
 a. Vì sao Quách Qùy lại hạ lệnh cho các tướng sĩ rằng : “ Ai bàn đánh sẽ bị chém”
 ……………………………………………………………………………………………………
 b.Quân ta chiến thắng nhưng Lí Thường Kiệt vẫn chủ động giảng hoà với giặc vì :
 ……………………………………………………………………………………………………
5. Hướng dẫn học tập ở nhà:
 	Chuẩn bị cho tiết sau làm bài tập: Lưu ý các nội dung sau :
	- Thời gian hình thành, phát triển, Đặc điểm xã hội, kinh tế thời phong kiến ở Châu Âu, Châu Á.
	- Bộ máy nhà nước thời Ngô, Đinh – Tiền Lê, Lý. Các đặc điểm kinh tế xã hội, cuộc kháng chiến chống Tống .
 IV. RÚT KINH NGHIỆM
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………