Giáo án Lịch sử 7 bài 23: Kinh tế văn hóa thế kỉ XVI - XVIII

Tuaàn: 25	Ngaøy soaïn: 01/02/ 2015
Tieát : 48	Ngaøy daïy: 05/02/ 2015
Bài 23: KINH TẾ, VĂN HÓA THẾ KỈ XVI - XVIII
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức: Sau bài học HS cần nắm được:
Bức tranh tổng quát về tình hình kinh tế nước ta ở các thế kỉ XVI – XVIII:
Nông nghiệp ở Đàng Trong phát triển hơn Đàng Ngoài, nguyên nhân của sự khác nhau đó
Thủ công nghiệp phát triển: Chợ phiên, thị tứ xuất hiện thêm một số thành thị. Sự phồn vinh của các thành thị.
 2. Thái độ:
Nhận thức rõ tiềm năng kinh tế của đất nước, tinh thần lao động cần cù sáng tạo của nông dân, thợ thủ công Việt Nam thời bấy giờ.
 3. Kĩ năng:
Rèn kĩ năng rút ra nhận xét, xác định địa danh trên bản đồ Việt Nam
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
Giáo án, hình ảnh liên quan đến bài học
2. Học sinh:
Sách giáo khoa, bài cũ, soạn bài mới theo yêu cầu GV
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định:(1’) 7A17A2.7A3
 7A47A5.7A6.
 1. Kiểm tra bài cũ – Kiểm tra 15’
Đê bài: Em hãy cho biết nguyên nhân, hậu quả của chiến tranh Nam – Bắc triều và Trịnh- Nguyễn? Tính chất của các cuộc chiến tranh này?
Đáp án: 
* Chiến tranh Nam – Bắc triều (4đ)
- Nguyên nhân:
Mạc Đăng Dung thâu tóm mọi quyền hành
Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê, lập triều Mạc ( Bắc triều)
- Hậu quả: Nhân dân đói khổ, đất nước bị chia cắt
* Chiến tranh Trịnh – Nguyễn (4đ)
- Nguyên nhân chiến tranh
+ Năm 1545, Trịnh Kiểm lên nắm toàn bộ binh quyền, 
+ Nguyễn Hoàng được vào trấn thủ Thuận Hóa, Quảng Nam, hình thành thế lực họ Nguyễn .
- Hậu quả:
+ Đất nước bị chia cắt
Đàng Ngoài: chế độ “ Vua Lê chúa Trịnh”
Đàng Trong, các “chúa Nguyễn” thay nhau cầm quyền
+ Nhân dân đói khổ, li tán
* Tính chất của các cuộc chiến tranh (2đ)
Là cuộc chiến tranh phi nghĩa, là chiến tranh tranh giành quyền lực của các tập đoàn phong kiến, gây đau khổ bất hạnh cho nhân dân
2.Giới thiệu bài mới: Khi đất nước bị chia cắt, tình hình kinh tế của Đại Việt trong các thế kỉ XVI- XVIII như thế nào bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng được tìm hiểu.
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu về tình hình nông nghiệp Đại Việt ở các thế kỉ XVI-XVIII (17’)
GV: Do đất nước bị chia cắt thành Đàng Trong, Đàng Ngoài nên tình hình kinh tế Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVI có khác nhau ở các vùng.
? Em hãy cho biết tình hình kinh tế Đại Việt ở Đàng Ngoài?
HS (yếu): Dựa vào SGK, trả lời
GV: Nhấn mạnh: Sản xuất nông nghiệp bị phá hoại nghiêm trọng, ruộng công bị thu hẹp, ruộng bỏ hoang, mất mùa, đói kém sảy ra dồn dập, nhất là vùng Sơn Nam và Thanh – Nghệ, nông dân phải bỏ làng đi phiêu tán.
? Vì sao nền nông nghiệp Đàng Ngoài lại bị phá hoại nghiêm trọng?
HS: Suy nghĩ, thảo luận theo cặp 
GV: Hướng dẫn HS thảo luận cặp
Chốt: Do chiến tranh Nam – Bắc triều, nhà Lê – Trịnh ít quan tâm tới tổ chức thủy lợi và khẩn hoang, ruộng đất công bị cường hào, ác bá chiếm đoạt đem bán, nông dân mất ruộng đất phải phiêu tán khắp nơi.
? Em hãy cho biết tình hình kinh tế ở Đàng Trong ở các thế kỉ XVI – XVIII? Nguyên nhân của tình hình đó?
HS: Dựa vào SGK và suy nghĩ, trả lời
GV: Nhấn mạnh sự phát triển sản xuất nông nghiệp ở đây, làng ấp mới lập ở khắp vùng Thuận – Quảng
Nguyên nhân là do các Chúa Nguyễn quan tâm tổ chức nhân dân đi khai hoang, cấp lương ăn, nông cụ khuyến khích khai hoang, diện tích không ngừng mở rộng, đất đai màu mỡ
Hoạt động 2: Tìm hiểu về sự phát triển của thủ công và buôn bán ở thế kỉ XVI - XVIII (18’)
GV: Dựa vào SGK em hãy cho biết:
? Tình hình thủ công nghiệp nước ta ở các thế kỉ XVI – XVIII? Hãy kể tên các làng nghề thủ công nổi tiếng mà em biết từ xưa tới nay?
HS (yếu): Dựa vào SGK, trả lời
GV: Chốt: Thế kỉ XVII, xuất hiện thêm nhiều làng nghề thủ công, trong đó có nhiều làng nghề nổi tiếng: gốm Thổ Hà ( Bắc Giang), Bát Tràng ( Hà Nội), dệt La Khê (Hà Nội), rèn sắt ở Nho Lâm ( Nghệ An) ( kết hợp khai thác hình ảnh trong SGK, để miêu tả chất lượng gốm Bát Tràng)
? Ở địa phương em có nghề thủ công truyền thống nào mà em biết? Em hãy quảng bá sản phẩm thủ công của quê hương mình với bạn bè năm châu?
HS: Nêu được những mặt hàng truyền thống và nét đặc trưng của các mặt hàng thủ công truyền thống của quê hương
GV: GD HS ý thức bảo tồn và phát huy các ngành nghề thủ công truyền thống vì đó chính là di sản văn hóa phi vật thể của mỗi dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam
? Nêu tình hình thương nghiệp nước ta thời kì này?
HS (yếu): Dựa vào SGK, trả lời
? Em hãy kể tên các đô thị nước ta thời kì này?
HS (yếu): Dựa vào SGK, trả lời
GV: Hướng dẫn HS quan sát mô tả hình 52 SGK – Một cảnh của Thăng Long thế kỉ XVII. Nêu câu hỏi:
? Em hãy nhận xét về tình hình thương nghiệp nước ta thời kì này?
HS: Suy nghĩ, đưa ra nhận xét của mình
GV: Nguyên nhân của sự phát triển thương nghiệp là do các Chúa Trịnh, Chúa Nguyễn cho thương nhân nước ngoài buôn bán để nhờ họ mua vũ khí. Về sau lại thực hiện chính sách hạn chế ngoại thương.
 Tình trạng chia cắt Đàng trong – Đàng Ngoài đã cản trở nghiêm trọng nhu cầu giao lưu, buôn bán trong và ngoài nước. Nhu cầu thống nhất để mở rộng giao lưu kinh tế của nước ta càng trở nên bức thiết.
I. KINH TẾ
1 Nông nghiệp 
* Đàng Ngoài:
Sản xuất nông nghiệp bị phá hoại nghiêm trọng, ruộng đất bị thu hẹp, bỏ hoang, mất mùa, đói kém, nhân dân phiêu tán
* Đàng Trong:
Nhờ khai hoang và điều kiện tự nhiên thuận lợi nên sản xuất phát triển nhạnh, nhất là vùng Đồng bằng sông Cửu Long, các làng mới được lập nên khắp các vùng Thuận – Quảng
2. Sự phát triển của nghề thủ công và buôn bán
- Thủ công nghiệp:
Từ thế kỉ XVII, xuất hiện thêm nhiều làng nghề thủ công nổi tiếng như gốm Bát Tràng, dệt La Khê ( Hà Nội)
- Thương nghiệp:
Buôn bán phát triển nhất là vùng đồng bằng và ven biển,
Phố Hiến, Hội An là nơi các thương nhân Châu Á, Châu Âu đến buôn bán tấp nập
Xuất hiện một số đô thị: Phố Hiến, Thanh Hà ( Thừa Thiên - Huế), Hội An, Gia Định
Nửa sau thế kỉ XVIII, các thành thị suy tàn dần
 4. Củng cố: (1’)
 Em hãy cho biết nguyên nhân dẫn tới sự khác biệt giữa nông nghiệp Đàng Trong và Đàng Ngoài?
 Thủ công nghiệp và thương nghiệp nước ta thế kỉ XVI – XVIII như thế nào?
 5. Hướng dẫn học tập ở nhà: (1’)
Học bài theo vở ghi, làm bài tập trang 112, Chuẩn bị tiết 2, phần II
 IV. RÚT KINH NGHIỆM: