Giáo án Lịch sử 7 - Bài 15: Sự phát triển kinh tế, văn hóa thời Trần (Tiết 2) - Năm học 2015-2016 - Phùng Duy Thống

Bài 15:
SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ, VĂN HOÁ THỜI TRẦN
( Tiết 2 )
I- MỤC TIÊU BÀI HỌC
1- Kiến thức:
 - Trình bày được nét chính sự phát triển văn hóa thời Trần 
2- Kĩ năng:
 - Giúp học sinh nhìn nhận sự phát triển về văn hoá qua phương pháp so sánh với thời kì trước.
 - Phân tích, đánh giá nhận xét những thành tựu văn hoá đặc sắc.
3- Tư tưởng:
 - Bồi dưỡng ý thức dân tộc và niềm tự hào về một thời lịch sử có nền văn hoá riêng mang đậm bản sắc dân tộc.
II- CHUẨN BỊ
1-Tài liệu tham khảo::
 SGV, SGK, Sách chuẩn kiến thức kĩ năng, tích hợp môi trường, THLSử 7 
 “Lịch triều hiến chương loại chí”.
 - Tranh ảnh các thành tựu văn hoá thời Trần.
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1- Kiểm tra bài cũ:
Tình hình kinh tế nhà Trần sau chiến tranh như thế nào ? 
2- Giới thiệu bài:
Ở bài học trước chúng ta đã biết dưới thời Trần mặc dù phải trải qua các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm rất ác liệt nhưng nền kinh tế rất phát triển, xã hội ổn định. Vây trên lĩnh vực văn hoá có những gì nổi bật ? Đó là những nôi dung mà chúng ta sẽ tìm hiểu hôm nay. 
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Thời Trần có những tín ngưỡng nào ?
Vậy tín ngưỡng cổ truyền như phát triển thế nào kể tên một số tín ngưỡng ?( Được duy trì và phát triển).
Liên hệ thực tế ?
? Đạo phật thời Trần so với thời Lý phát triển ntn ?-> Tuy vẫn phát triển nhưng không mạnh bằng thời Lý.
? Nêu những biểu hiện chứng tỏ đạo phật thời Trần vẫn phát triển?
->Nhiều người đi tu kể cả những người thuộc giai cấp thống trị, chùa chiền mọc lên khắp nơi.
-Cho h/s đọc chữ in nghiêng..
? Vị trí của nho giáo so với đạo phật ntn ?
->Nho giáo ngày càng được nâng cao và phát triển hơn so với đạo phật.
? Vì sao thời Trần Nho giáo ngày càng được nâng cao và phát triển ? 
-> Do nhu cầu xây dựng bộ máy nhà nước của giai cấp thống trị, các nhà nho được bổ nhiệm giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước....
? Kể tên một số nhà nho tiêu biểu thời Trần ?
->Trương Hán Siêu, Đoàn Nhữ Hài, Phạm Sư Mạnh, Lê Quát, đặc biệt là nhà giáo Chu Văn An.
? Em hãy giới thiệu vài nét về Chu Văn An (sgv).
? Nêu những dẫn chứng về tập quán sống giản dị của nhân dân Đại Việt -> Đi chân đất, áo quần giản dị
 ? Sinh hoạt văn hoá thời Trần thể hiện như thế nào ? SGK
? Em cho biết vài nét về văn học thời Trần ?
-> Phong phú, mang đậm sắc bản dân tộc...
 ? Kể tên một số tác giả, tác phẩm phẩm em biết ?
->Trần Quốc Tuấn với hịch tướng sĩ, Trần Quang Khải với bài thơ Phò giá về kinh, Trương Hán Siêu với phú sông Bạch Đằng.
? Tại sao văn học thời Trần phát triển mạnh mẽ và mang đậm lòng yêu nước, niềm tự hào của dân tộc ?
->Các tác phẩm ra đời trong khói lửa, xương máu của chiến tranh như hịch tướng sĩ để động viên tinh thần binh lính, đề cao niềm tự hào dân tộc, ca ngợi chiến công hiến hách như “Phú sông Bạch Đằng”, bài thơ “phò giá về kinh” thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc. Các tác phẩm phản ánh tinh thần đoàn kết một lòng từ vua tôi, quân thần đều quyết tâm đánh giặc.
? Trình bày vài nét về tình hình giáo dục thời Trần ? Em có nhận xét gì về tình hình đó ? ->Phát triển hơn thời Lý, các trường học được mở nhiều, các kì thi được tổ chức đều đặn, có quy cũ, nề nếp
 ? Trình bày vài nét về khoa học –kỉ thuật thời Trần ? SGK
? Em có nhận xét gì về khoa học- kỉ thuật thời Trần ?->Phát triển mạnh hơn thời Lý trên mọi lĩnh vực và có nhiều đóng góp cho nền văn hoá dân tộc, tạo bước phát triển cao cho nền văn minh Đại Việt.
? Nêu những công trình kiến trúc và điêu khắc mới ra đời ở thời Trần ? -> Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô, tượng hổ, sư tử, hình rồng
H/s đọc chữ in nghiêng.
-Cho h/s quan sát H. 37, 38 và nhận xét về sự phát triển của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc ?
- >Nghệ thuật ngày càng đạt đến trình độ tinh xảo rõ nét.
? Em có nhận xét gì về tình hình văn hóa, giáo dục, khoa học, kĩ thuật thời Trần? -> có sự phát triển mạnh mẽ hơn thời Lý
Thảo luận nhóm: Tại sao văn học, giáo dục, khoa học, nghệ thuật thời Trần phát triển ?
Nhờ có sự quan tâm của nhà nước với` nhiều chính sách và biện pháp tích cực, tiến bộ; kinh tế phát triển, xã hội ổn định; lòng tự hào, tự cường được củng cố và nâng cao sau các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thắng lợi.
1/ Đời sống văn hoá.
- Các tín ngưỡng cổ truyền được duy trì và phát triển: thờ cúng tổ tiên và các anh hùng dân tộc...
- Đạo phật phát triển nhưng không bằng thời Lý.
- Nho giáo ngày càng phát triển. 
 Các hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian: ca hát, nhảy múa, .duy trì và phát triển.
2/ Văn học:
- Nền văn học (gồm văn học chữ Hán và chữ Nôm) phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc, chứa đựng lòng yêu nước, tự hào của dân tộc.
3/ Giáo dục và khoa học- kĩ thuật.
- Quốc tử giám được mở rộng, các lộ, phủ đều có trường, các kì thi được tổ chức thường xuyên.
- Năm 1272, tác phẩm Đại việt sử kí của Lê Văn Hưu ra đời.
- Quân sự, y học, khoa học kĩ thuât đạt được nhiều thành tựu.
4/ Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc.
- Với các công trình nổi tiếng: tháp Phổ Minh, thành Tây Đô.
- Nghệ thuật chạm khắc tinh tế như: tượng hổ, sư tử, hình rồng.
4- Củng cố:
 Sắp xếp theo thứ tự các kì thi dưới thời Trân là: 
 A. Thi Đình b. Thi Hương c. Thi Hội
 Trong đó kì thi để định thú tự tam khôi là....................................
 Tam khôi là ......................................................................................
 5- Dặn dò:
 - Học bài nắm những nội dung cơ bản trong sinh hoạt văn hoá thời Trần.
 - Xem bài trước 16: Tình hình kinh tế-xã hội nước ta nửa sau TK XIV ?
 - Sự bùng nổ các cuộc khởi nghĩa nông dân, nô tì ở nửa sau TK XIV nói lên điều gì ?