Giáo án Lịch sử 10 cả năm

ấu tranh của nông dân:
- Sự phát triển kinh tế trong hoàn cảnh chế độ phong kiến thúc đẩy sự phân hóa xã hội.
+ Ruộng đất ngày càng tập trung địa chủ, quý tộc quan lại.
+ Giai cấp thống trị ngày càng ăn chơi, sa sĩ không còn chăm lo đến sản xuất và đời sống nhân dân.
+ Thiên tai gây mất mùa đói kém làm nhân dân cực khổ.Þ Những cuộc khởi/n nông dân bùng nổ, làm chính quyền nhà Trần rơi vào khủng hoảng. 
4. Củng cố :
Sự phát triển nông nghiệp và thủ công nghiệp thế kỷ XI- XV
5. Giao nhiÖm vô vÒ nhµ.
Học bài làm bài tập đọc trước bài 19 tìm hiểu các vị anh hùng dân tộc:
Trần Quốc Tuấn, Lý Thường Kiệt, Lê Lợi, Nguyễn Trãi...
 ******************************
Tiết 21 bµi 19: NHỮNG CUỘC CHIẾN ĐẤU CHỐNG NGOẠI XÂM Ở CÁC 
	 THẾ KỶ X – XV
Ngµy so¹n 10/11/2011
Ngµy d¹y.10a:	 sÜ sè.
 10b:
I. Môc tiªu bµi häc 
Häc sinh cÇn n¾m:
- Gần 6 thế kỷ đầu thời kỳ độc lập, nhân dân Việt Nam phải liên tiếp tổ chức những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.
- Với tinh thần dũng cảm, truyền thống yêu nước ngày càng sâu đậm, nhân dân ta đã chủ đọng sáng tạo, vượt qua mọi thử thách khó khăn đánh lại các cuộc xâm lược.
- Giáo dục lòng yêu nước, ý thức bảo vệ nền độc lập và thống nhất của tổ quốc-Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, tích cực bồi dưõng kỹ năng phân tích tổng hợp.
II. ThiÕt bÞ.
- Bản đồ lịch sử Việt Nam có ghi địa danh liên quan.
- Một số tranh ảnh về chiến trận hay về các anh hùng dân tộc. 
III. Tæ chøc d¹y häc
1. æn ®Þnh tæ chøc: GV ghi sÜ sè häc sinh
2. KiÓm tra 
Câu hỏi 1: Nguyên nhân tạo nên sự phát triển nông nghiệp ở thế kỷ XI - XV?
Câu hỏi 2: Sự phát triển của thủ công nghiệp thời Lý -Trần- Lê?
3. Bµi míi.
 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
 Néi dung cÇn ®¹t
H. Nguyªn nh©n Tèng sang x©m 
lưîc nưíc ta? 
H.TriÒu ®×nh tæ chøc kh¸ng chiÕn như thÕ nµo?
H. NhËn xÐt vÒ nguyªn nh©n th¾ng lîi ?
H. ¢m mưu Tèng x©m lưîc nưíc ta?
Nhµ LÝ Khñng ho¶ng.
? Nhµ LÝ tæ chøc kh¸ng chiÕn như thÕ nµo?
GV: ®äc bµi th¬ thÇn cña LÝ
Thưêng KiÖt sgk/97.
H. Bµi th¬ ®Ó l¹i ý nghÜa như thÕ nµo?
H. Tãm t¾t diÔn biÕn c¬ b¶n?
GV: Chư¬ng dư¬ng cưíp gi¸o giÆc
..
Th¸i b×nh nªn g¾ng søc Non nưíc Êy ngµn thu.
H. Nguyªn nh©n th¾ng lîi?
H. T×nh h×nh nưíc ta cuèi thÕ kØ XIV?
‘’Nưíng d©n ®en trªn ngän löa hung tµnhÇm tai v¹.
H. C¸c cuéc ®Êu tranh diÔn ra ntn?
H. Rót ra ®Æc ®iÓm cña cuéc khëi nghÜa?
I. C¸c cuéc kh¸ng chiÕn chiÕn chèng qu©n x©m lưîc Tèng. 
1. Kh¸ng chiÕn chèng Tèng thêi TiÒn Lª.
* Nguyªn nh©n
- N¨m 890 nh©n lóc triÒu ®×nh nhµ Lª gÆp khã kh¨n vua Tèng cö qu©n sang x©m lưîc nưíc ta.
- Th¸i hËu hä Dư¬ng vµ triÒu ®×nh nhµ Lª t«n Lª hoµn lªn lµm vua ®Ó l·nh ®¹o kh¸ng chiÕn.
* KÕt qu¶
-Th¾ng lîi nhanh chãng ngay vïng §«ng B¾c khiÕn vua Tèng kh«ng d¸m nghÜ ®Õn viÖc x©m 
lưîc §¹i ViÖt.
2. Kh¸ng chiÕn chèng Tèng thêi LÝ (1075-1077).
- Nhµ Tèng khñng ho¶ng ®em qu©n sang x©m 
lưîc nưíc ta.
- Nhµ LÝ tæ chøc kh¸ng chiÕn.
+ Giai ®o¹n 1: chñ ®éng ®em qu©n ®¸nh.
+ Giai ®o¹n 2: chñ ®éng lui vÒ phßng ngù.
- 1077 30 v¹n qu©n Tèng kÐo sang bÞ ta ®¸nh b¹i ë bê s«ng Như NguyÖt, ta chñ ®éng gi¶ng hßa vµ kÕt thóc chiÕn tranh.
II. Kh¸ng chiÕn chèng M«ng-Nguyªn thêi TrÇn thÕ kØ XIII
- N¨m 1258-1288 qu©n M«ng- Nguyªn 3 lÇn x©m lưîc nưíc ta, giÆc rÊt m¹nh vµ hung b¹o.
- Vua TrÇn cïng TrÇn Quèc TuÊn l·nh ®¹o nh©n d©n c¶ nưíc quyÕt t©m ®¸nh giÆc cøu nưíc.
- Nh÷ng th¾ng lîi tiªu biÓu: §«ng Bé §Çu, Hµm Tö, Chư¬ng Dư¬ng, V¹n KiÕp.
-> tiªu biÓu lµ trËn B¹ch §»ng 1288 ®Ì bÑp ý chÝ x©m lưîc cña Nguyªn- M«ng gi÷ v÷ng nÒn ®éc lËp d©n téc.
+ Nhµ TrÇn cã vua hiÒn, tưíng giái, néi bé triÒu ®×nh ®oµn kÕt vµ nh©n d©n ñng hé
III. Phong trµo ®Êu tranh chèng qu©n x©m 
lưîc Minh vµ khëi nghÜa Lam S¬n.
+ N¨m 1407 cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh cña nhµ Hå thÊt b¹i, nưíc ta r¬i vµo ¸ch thèng trÞ cña nhµ Minh.
+ N¨m 1418: khởi nghĩa Lam S¬n do Lª Lîi vµ NguyÔn Tr·i l·nh ®¹o.
+ Th¾ng lîi tiªu biÓu:
- Cuéc khëi nghÜa Lam S¬n- Thanh Hãa.
- ChiÕn th¾ng Tèt §éng- Chóc §éng.
- ChiÕn th¾ng Chi L¨ng- Xư¬ng Giang
+ §Æc ®iÓm:
- Tõ 1 cuéc chiÕn tranh ë ®Þa phư¬ng ph¸t triÓn thµnh cuéc chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc.
- Suèt tõ ®Çu ®Õn cuèi cuéc khëi nghÜa tư tưëng nh©n nghÜa ®ưîc ®Õ cao.
- Cã ®¹i b¶n doanh, c¨n cø ®Þa v÷ng tr¾c.
4. Củng cố:
- Đặc điểm của cuộc kháng chiến chống Tống và khởi nghĩa Lam Sơn? Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên. Hướng dẫn HS lập niên biểu cho cuộc kháng chiến XI- XV.
5. Giao nhiÖm vô vÒ nhµ
- Lập niên biểu của cuộc kháng chiến XI - XV theo mẫu.
 TIẾT 22 bµi 20. XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC
	TRONG CÁC THẾ KỶ X - XV
Ngµy so¹n : 10/11/2011
Ngµy d¹y. 10a :	sÜ sè :
 10b :
I. Môc tiªu bµi häc
Häc sinh cÇn n¾m :
- Trong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nỗ lực xây dựng cho mình một nền văn hóa dân tộc, tiến lên..
- Bồi dưỡng niềm tự hào vì nền văn hóa đa dạng của dân tộc. Bồi dưỡng các ý thức bảo vệ các di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
- Quan sát, phát hiện.
II. ThiÕt bÞ d¹y häc
- Một số tranh ảnh nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thế kỷ X - XV.
- Một số bài thơ, phú cúa các nhà văn học lớn.
III.Tæ chøc d¹y häc 
1. æn ®Þnh tæ chøc : GV ghi sÜ sè häc sinh
2. Kiểm tra bài cũ
- Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên?
3. Bµi míi:
 Từ sau ngày giành độc lập, trải qua gần 6 thế kỷ lao động và chiến đấu nhân dân Việt Nam đã xây dựng cho mình một nền văn hóa đa dạng, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Để thấy được những thành tựu văn hóa, nhân dân ta xây dựng được từ thế kỷ X - XV, chúng ta cùng tìm hiểu bài 20.
 hoạt động của thầy và trò
 Néi dung cÇn ®¹t
H. Nho giáo có nguồn gốc từ đâu? Do ai sáng lập? 
H. Giáo lý cơ bản của Nho giáo là gì?
Nho giáo lúc đầu cũng chưa phải là một tôn giáo mà là một học thuyết của Khổng Tử (ở Trung Quốc). Sau này một đại biểu của nho học là Đông Trung Thư đã dùng thuyết âm dương dùng thần học để lý giải biện hộ cho những quan điểm của Khổng Tử biến nho học thành một tôn giáo (Nho giáo).
+ Tư tưởng quan điểm của Nho giáo: đề cao những nguyên tắc trong quan hệ xã hội theo đạo ký "Tam cương, ngũ thường" trong đó tam cương có 3 cặp quan hệ Vua - Tôi, Cha - Con, Chồng - Vợ.
Ngũ thường là: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín (5 đức tính của người quân tử).
H: Tại sao Nho giáo và chữ Hán sớm trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị nhưng lại không phổ biến trong nhân dân?
Những quan điểm, tư tưởng của Nho giáo đã quy định một trật tự, kỷ cương, đạo đức phong kiến rất quy củ, khắt khe, vì vậy giai cấp thống trị đã triệt để lợi dụng Nho giáo để làm công cụ thống trị, bảo vệ chế độ phong kiến. Còn với nhân dân chỉ tiếp thu khía cạnh đạo đức của Nho giáo. Nhà Lê sơ Nho giáo trở thành độc tôn vì lúc này nhà nước quân chủ chuyên chế đạt mức độ cao, hoàn chỉnh.
- Vai trò của Phật giáo trong thế kỷ X - XV Phật giáo giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân và trong triều đình phong kiến, nhà nước phong kiến thời Lý coi đạo Phật là Quốc đạo...
- GV có thể giới thiệu sự phát triển của Phật giáo hiện nay, kể về một số ngôi chùa cổ.
- GV cả 10 thế kỷ Bắc thuộc của nhân dân ta không được học hành, giáo dục không có ai quan tâm, khi đó ở Trung Quốc giáo dục đã được coi trọng từ thời Xuân thu (thời Khổng Tử - Khổng Tử được coi là ông tổ của nghề dạy học ở Trung Quốc).
H: Việc làm nói trên của Lý Thánh Tông có ý nghĩa gì?
Thể hiện sự quan tâm của nhà nước phong kiến đến giáo dục, tôn vinh nghề dạy học.
- các kỳ thi hương, hội, đình.
H. Việc dựng bia tiến sĩ có tác dụng gì?
- HS quan sát hình 35 bia tiến sĩ ở Văn Miếu (Hà Nội) .
việc làm này có tác dụng khuyến khích học tập để đề cao những người tài giỏi cần cho đất nước.
H: Qua sự phát triển của giáo dục thế kỷ XI - XV em thấy giáo dục thời kỳ này có tác dụng gì?
nội dung giáo dục chủ yếu thiên về thiên văn học, triết học, thần học, đạo đức, chính trị... (SGK là Tứ thư ngũ kinh). Hầu như không có nội dung khoa học, kĩ thuật vì vậy không tạo điều kiện cho kinh tế phát triển.
H: Lý giải tại sao văn học thế kỷ XI - XV phát triển?
 Trần Nguyên Đán, qua một số đoạn trong Hịch tướng sĩ, Cáo bình ngô... khẳng định sức sống bất diệt của những áng văn thơ bất hủ.
 GV: giảng giải về lĩnh vực nghẹ thuật gồm: kiến trúc, điêu khắc, sân khấu, âm nhạc..
GV: HS xem một số tranh ảnh sưu tầm được: Chân cột đá ở Hoàng thành Thăng Long (hình hoa sen nở) ấn tín thời Trần, rồng cuộn trong lá đề, bình gốm Bát Tràng 
Tháp Báo Thiên (Hà Nội), Chuông Quy Điền (Hà Nội), Tượng Quỳnh Lâm - Đông Triều (Quảng Ninh), Vạc Phổ Minh (Nam Định), Tháp Chàm...Chân cột đá ở Hoàng thành Thăng Long (Hình hoa sen nở). Hình rồng cuộn trong lá đề, chùa Một Cột, tháp Phổ Minh nhiều tầng và chỉ ra những nét độc đáo.
H: Em có nhận xét gì về đời sống văn hóa của cư dân thời Lý - Trần - Hồ?
 - GV yêu cầu đọc SGK lập bảng thống kê các thành tựu khoa học kĩ thuật X - XV theo mẫu.
- HS theo dõi SGK, tự hoàn thiện bảng thống kê.
I. Tư tưëng t«n gi¸o.
*Ở thời kỳ độc lập nho giáo, phật giáo, đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.
+ Nho giáo: du nhËp vµo nưíc ta tõ thêi B¾c thuéc bưíc sang thÕ kØ ®éc lËp cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn.
+ Tư tưëng nho gi¸o ®Ò cao: Nguyªn t¾c tam cư¬ng ngò thưêng
- Thời Lý, Trần Nho giáo dần dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị, chi phối nội dung giáo dục thi cử song không phổ biến trong nhân dân.
- Thời Lý - Trần ®¹o phËt được phổ biến rộng rãi, chùa chiền được xây dựng khắp nơi, sư sãi đông.
- Thời Lê sơ Phật giáo bị hạn chế, đi vào trong nhân dân.
II. Gi¸o dôc, v¨n häc, nghÖ thuËt.
1. Giáo dục
- Bước vào thế kỷ độc lập, nhà nước phong kiến đã quan tâm đến giáo dục.
- Để phát triển giáo dục: 
- Thêi Lª S¬: quy chÕ thi cö ®ưîc ban hµnh.
+ 1070 lập Văn Miếu, 1075 mở kỳ thi Nho học.
+ 1484 dựng bia tiến sỹ.
- Tác dụng của giáo dục đào tạo người làm quan, người tài cho đất nước, nâng cao dân trí, song không quan tâm đến KHKT và phát triển kinh tế.
2. Phát triển văn học
- Phát triển mạnh từ thời nhà Trần, nhất là văn học chữ Hán. Tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ.
- Từ thế kỷ XV văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển.
- Đặc điểm:
+ Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng yêu nước, tự hào dân tộc.
+ Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp của quê hương đất nước.
3. Sự phát triển nghệ thuật
+ Kiến trúc phát triển chủ yếu ở giai đoạn Lý - Trần - Hồ thế kỷ X - XV theo hướng Phật giáo gồm chùa, tháp, đền.
+ Bên cạnh đó có những công trình kiến trúc ảnh hưởng của nho giáo: Cung điện, thành quách, thành Thăng Long.
+ Điêu khắc: Gồm những công trình chạm khắc, trang trí ảnh hưởng của Phật giáo và Nho giáo song vẫn mang những nét độc đáo riêng.
+ Nghệ thuật sân khấu ca, múa, nhạc mang đậm tính dân gian truyền thống.
- Nhận xét:
+ Văn hóa Đại Việt thế kỷ X - XV phát triển phong phú đa dạng.
+ Chịu ảnh hưởng của yếu tố ngoài song vẫn mang đậm tính dân tộc và dân gian.
4. Khoa học kỹ thuật
- Thời Trần có bộ Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu, Đại Việt sử ký toàn thư, Lam Sơn thực lục.
- Địa lý; Dư địa chí, Hồng Đức bản đồ,
- Toán học: Đại thành toán pháp của Lương Thế Vinh, Lập thành toán pháp của Vũ Hữu
- Quân sự: Súng thần cơ của Hồ Nguyên Trừng, Thuyền chiến có lầu. 
4. Củng cố. 
- Sự phát triển của giáo dục qua các thời kỳ Đinh, tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê sơ?
- Vì sao Phật giáo phát triển ở thời Lý, Trần nhưng đến thời Lê lại khoong phát triển?
- Đặc điểm thơ văn thế kỷ XI-XV.
- Nét độc đáo, tính dân tộc và dân gian trong lĩnh vực nghệ thuật thế kỷ X-XV.
5. Giao nhiÖm vô về nhà:
- HS học bài, trả lời câu hỏi SGK
- Chuẩn bị bài 21: Những biến đổi của nhà nước phong kiến các thế kỷ XVI-XVIII:
+ Nguyên nhân suy sụp của nhà Lê.
+ Nguyên nhân của các cuộc chiến tranh PK.
 tiÕt 23. kiÓm tra 1 tiÕt
Ngµy so¹n:20/11/2011
Ngµy d¹y: 10a.	sÜ sè.
 10b.
I. Môc tiªu bµi häc
- BiÕt tr×nh bµy nh÷ng kiÕn thøc ®· häc 1 c¸ch c¬ b¶n kh¸i qu¸t phÇn lÞch sö ViÖt Nam tõ thÕ kØ X- XV.
- ThÓ hiÖn tinh thÇn yªu mÕn nh÷ng thµnh tùu v¨n hãa, chiÕn c«ng hiÓn h¸ch cña «ng cha ta
- Tr×nh bµy ®¸nh gi¸ nh÷ng sù kiÖn lÞch sö ®óng ®¾n kh¸ch quan.
II. ChuÈn bÞ 
Nghiªn cøu c©u hái
§¸p ¸n, thang ®iÓm
III. Tæ chøc d¹y vµ häc
æn ®Þnh tæ chøc: GV ghi sÜ sè häc sinh
Ph¸t ®Ò: h­íng dÉn hs c¸ch lµm bµi
Sù ph©n hãa x· héi n­íc ta trong c¸c thÕ kØ X-XV ®­îc biÓu hiÖn nh­ thÕ nµo? Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ph©n hãa vµ hÖ qu¶ cña nã?
Cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh cña vua Lª Th¸nh T«ng cã t¸c dông g×?
Nguyªn nh©n th¾ng lîi, ý nghÜa lÞch sö cña chiÕn th¾ng B¹ch §»ng n¨m 938
3. §¸p ¸n- thang ®iÓm:
C©u 1: (3,0® ). 
 - Ruéng ®Êt tËp trung vµo tay ®Þa chñ, quÝ téc, quan l¹i.
Giai cÊp thèng trÞ kh«ng quan t©m ®Õn s¶n xuÊt, ®êi sèng nh©n d©n.
Thiªn tai, mÊt mïa ®ãi kÐm.
1344 nhiÒu cuéc khëi nghÜa bïng næ.
C©u 3: ( 5 ® ).
Thñ c«ng nghiÖp trong d©n gian.
C¸c nghµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ph¸t triÓn.
ChÊt lîng s¶n phÈm cao.
H×nh thµnh c¸c lµng nghÒ thñ c«ng.
C¸c c«ng tr×nh ®Òn chïa.
Thñ c«ng nghiÖp trong nhµ n­íc.
Chó träng ph¸t triÓn: phôc vô cho vua quan quèc phßng.
§Èy m¹nh khai má.
C©u 3: (2®).
Nguyªn nh©n: Tinh thÇn yªu n­íc, ®oµn kÕt, quyÕt t©m chiÕn ®Êu chèng giÆc ngo¹i x©m.
Tµi thao l­îc cña Ng« QuyÒn.
Më ra kØ nguyªn míi, ®éc l©p, tù chñ l©u dµi cho d©n téc.
4. Cñng cè: NhËn xÐt giê lµm bµi.
5. Giao nhiÖm vô vÒ nhµ: xem l¹i bµi ®äc tr­íc bµi 21 ch­¬ng III
 CHƯƠNG III: VIỆT NAM TỪ THẾ KỶ XVI ĐẾN THẾ KỶ XVIII
TI ẾT 24 bµi 21 NHỮNG BIẾN ĐỔI CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TRONG 
 CÁC THẾ KỶ XVI - XVIII
Ngµy so¹n: 20/11/2011
Ngµy d¹y:10a	sÜ sè.
 10b
I. Môc tiªu bµi häc.
- Sự sụp đổ của triều đình nhà Lê đã dẫn đến. Nhà Mạc ra đời và tồn tại hơn nửa thế kỷ đã góp phần ổn định xã hội trong một thời gian.Chiến tranh phong kiến diễn ra trong bối cảnh xã hội Việt Nam thế kỷ XVI - XVIII đã dẫn đến sự chia cắt đất nước.
- Bồi dưỡng ý thức xây dựng và bảo vệ đất nước thống nhất, bồi dưỡng tinh thần dân tộc.
- Rèn kĩ năng phân tích, tổng hợp vấn đề, khả năng nhận xét về tính giai cấp trong xã hội.
II. ThiÕt bÞ 
- Bản đồ Việt Nam phân rõ ranh giới hai miền.
III. Tæ chøc d¹y häc
1. æn ®Þnh tæ chøc: GV ghi sÜ sè häc sinh
2. Kiểm tra bài cũ
 Vị trí của Phật giáo trong các thế kỷ XI - XVI? Biểu hiện nào chứng tỏ sự phát triển của Phật giáo ở giai đoạn này?
3. bµi míi
 Hoạt động của thầy - trò
 Néi dung cÇn ®¹t
? Tại sao thế kỷ XVI nhà Lê sơ suy yếu? Biểu hiện của sự suy yếu đó?
GV kể về nhân vật Mạc Đăng Dung (1483- 1541): quê ở làng Cổ Trai, Nghi Dương, Hải Phòng. Vốn xuất thân từ nghề chài lưới, có sức khỏe, đánh vật giỏi, thi đậu đô lực sĩ được tuyển vào đội Túc vệ. Nhờ có sức khỏe, cương trực, lập được nhiều công lớn trong việc dẹp yên xung đột giữa các đại thần nên nhanh chóng được thăng quan, tiến chức. Ông từng làm đến chức Thái phó, Tiết chế 13 đạo quân thủy bộ, có thế lực lớn trong triều đình (thao túng triều đình).
? Sau khi nhà Mạc lên cầm quyền đã thi hành chính sách gì?
? Trong thời gian cầm quyền nhà Mạc gặp khó khăn gì?
? nguyên nhân của cuộc chiến tranh Nam - Bắc triều, kết quả?
 ? nguyên nhân dẫn đến chiến tranh Trịnh - Nguyễn và hậu quả của nó.
GV sử dụng bản đồ để chỉ cho HS quan sát. 
? tổ chức chính quyền trung ương và địa phương của nhà nước Lê - Trịnh ở Đàng Ngoài.
?Em có nhận xết gì về bộ máy Nhà nước thời Lê - Trịnh?
- GV: vẽ sơ đồ chính quyền Đàng Trong: 
? Em có nhận xét gì về chính quyền Đàng Trong, điểm khác biệt với Nhà nước Lê - Trịnh ở Đàng Ngoài?
1. Sự sụp đổ của nhà Lê, nhà Mạc thành lập.
*Sự sụp đổ của nhà Lê. Nhà Mạc thành lập.
- Đầu thế kỷ XVI nàh Lê sơ lâm vào khủng hoảng suy yếu.
- Biểu hiện:
+ Vua quan ¨n ch¬i xa xØ kh«ng quan t©m ®Õn triÒu chÝnh, ®Þa chñ chiÕm ®o¹t ruéng ®Êt cña nh©n d©n.
+ Các thế lực phong kiến nổi dậy tranh chấp quyền lực - Mạnh nhất là thế lực Mạc Đăng Dung.
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân bùng nổ ở nhiều nơi.
- Năm 1257 Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê lập triều Mạc.
* Chính sách của nhà Mạc:
- Nhà Mạc xây dựng chính quyền theo mô hình cũ của nhà Lê.
- Tổ chức thi cử đều đặn.
- Xây dựng quân đội mạnh.
- Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân .
Þ Những chính sách của nhà Mạc bước đầu đã ổn định lại đất nước.
- Do sự chống đối của cựu thần nhà Lê và do chính sách cắt đất, thần phục nhà Minh Þ nhân dân phản đối. Nhà Mạc bị cô lập.
2. Đất nước bị chia cắt
* Chiến tranh Nam - Bắc triều
- Cựu thần nhà Lê, đứng đầu là Nguyễn Kim đã quy tụ lực lượng chống Mạc "Phù Lê diệt Mạc" ® Thành lập chính quyền ở Thanh Hóa gọi là Nam triều, đối đầu với nhà Mạc ở Thăng Long - Bắc triều.
- 1545 - 1592 chiến tranh Nam Bắc triều bùng nổ Þ nhà Mạc bị lật đổ, đất nước thống nhất.
* Chiến tranh Trịnh - Nguyễn
+ Ở Thanh Hóa, Nam Triều vẫn tồn tại nhưng quyền lực nằm trong tay họ Trịnh.
+ Ở mạn Nam: họ Nguyễn cát cứ xây dựng chính quyền riêng.
+ 1627 họ Trịnh đem quân đánh họ Nguyễn, chiến tranh Trịnh - Nguyễn bùng nổ.
+ Kết quả: 1672 hai bên giảng hòa, lấy sông Gianh làm giới tuyến Þ đất nước bị chia cắt.
3. Nhà nước phong kiến Đàng Ngoài
- Cuối XVI Nam Triều chuyển về Thăng Long.
- Chính quyền trung ương gồm:
- Chính quyền địa phương: Chia thành các trấn, phủ, huyện, châu xã như cũ.
- Chế độ tuyển dụng quan lại như thời Lê.
- Luật pháp: Tiếp tục dùng quốc triều hình luật (có bổ sung).
- Quân đội gồm:
+ Quân thường trực (Tam phủ), tuyển chủ yếu ở Thanh Hóa
+ Ngoại binh: Tuyển từ 4 trấn quanh kinh thành.
- Đối ngoại: Hòa hiếu với nhà Thanh ở Trung Quốc.
4. Chính quyền ở Đàng Trong
- Thể kỷ XVII lãnh thổ Đàng Trong được mở rộng từ Nam Quảng Bình đến Nam Bộ ngày nay.
 - Địa phương: Chia làm 12 dinh, nơi đóng phủ chúa (Phú Xuân) là dinh chính, do chúa Nguyễn trực tiếp cai quản.
- Dưới dinh là: phủ, huyện, thuộc, ấp.
- Quân đội là quân thường trực, tuyển theo nghĩa vụ, trang bị vũ khí đầy đủ.
- Tuyển chọn quan lại bằng nhiều cách: Theo dòng dõi, đề cử, học hành.
- 1744 chúa Nguyễn Phúc Khoát xưng vương, thành lập chính quyền trung ương. Song đến cuối XVIII vẫn chưa hoàn chỉnh.
4. Củng cố
- Nguyên nhân của chiến tranh Nam - Bắc triều, Trịnh - Nguyễn.
- So sánh chính quyền Đàng Trong, Đàng Ngoài.
5. Giao nhiÖm vô vÒ nhµ
HS vẽ sơ đồ đơn giản bộ máy chính quyền Đàng Trong, Đàng Ngoài rồi so sánh. Học bài, đọc trước bài 22.
 TIẾT 25 bµi 22. TÌNH HÌNH KINH TẾ Ở CÁC THẾ KỶ XVI - XVIII
Ngµy so¹n:20/11/2011
Ngµy d¹y: 10a	sÜ sè.
 10b
I. Môc tiªu bµi häc
+ HiÓu ®­îc tuy ®Êt n­íc cã nhiÒu biÕn ®éng, nh­ng kinh tÕ cã biÓu hiÖn ph¸t triÓn. §µng trong më réng l·nh thæ t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng nghiÖp ph¸t triÓn gãp phÇn æn ®Þnh ®êi sèng, kinh tÕ hµng ho¸ ®· gãp phÇn t¹o sù phån vinh.
+ NhËn thøc ®­îc tÝnh 2 mÆt cña kinh tÕ thÞ tr­êng.
+ RÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch vµ liªn hÖ thùc tÕ.
II.ThiÕt bÞ: T­ liÖu nhËn xÐt vÒ n­íc ta cña th­¬ng nh©n n­íc ngoµi.
III.tiÕn tr×nh d¹y vµ häc: 
1. æn ®Þnh tæ chøc: GV kiÓm tra sÜ sè .
2. KiÓm tra: 1; Nguyªn nh©n sôp ®æ cña nhµ Lª s¬ ?
 2; §¸nh gi¸ vai trß cña nhµ M¹c ?
3. Bµi míi.
 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
? nh÷ng h¹n chÕ vµ mÆt tÝch cùc cña n«ng nghiÖp thÕ kû XVI~XVIII ?
- Häc sinh ®äc phÇn 1 rót ra 2 giai ®o¹n.
? HËu qu¶: §êi sèng khæ cùc, nh©n d©n næi dËy ®Êu tranh
? Tõ thÕ kØ XVIII n«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh­ thÕ nµo ?
- C¶ ®µng ngoµi vµ ®µng trong.
- §¾p ®ª, n¹o vÐt kªnh, m­¬ng.
- Gièng lóa, c©y ¨n qu¶.
- “ N­íc, Ph©n, CÇn, Gièng ”
- NghÒ Gèm, DÖt, §óc ®ång rÌn s¾t.
- Kh¾c, in b¶n gç, tranh s¬n mµi, ®ång hå.
- Lµng dÖt v¶i, ®óc ®ång, lµm gèm 
Ph­êng võa s¶n xuÊt võa b¸n hµng.
- C¶ §µng ngoµi, ®µng trong. C¶ ng­êi trong n­íc vµ ng­êi Hoa.
? ho¹t ®éng Néi, Ngo¹i th­¬ng vµ t¸c dông cña nã ?
Chia 2 nhãm: Néi th­¬ng, Ngo¹i 
Th­¬ng
-Trùc quan h×nh 45 ( SGK )
- Hoa, NhËt, Giava, Xiªm
 Bå §µo Nha, Hµ Lan, Anh, Ph¸p
- Bu«n b¸n vò khÝ, thuèc sóng, len d¹, l©m s¶n
? nguyªn nh©n vµ sù ph¸t triÓn c¸c ®« thÞ míi ë n­íc ta.
 Néi dung cÇn ®¹t
1.T×nh h×nh N«ng nghiÖp ë c¸c thÕ kû XVI~XVII.
+ Tõ thÕ kû XV n«ng nghiÖp bÞ h¹n chÕ v× vËy thÕ kû XVI~XVII còng bÞ h¹n chÕ.
- ChiÕn tranh liªn miªn ( Nam~B¾c, §µng trong~§µng ngoµi ).
-