Giáo án Lịch sử 10 bài 32: Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu

Bài 32: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP Ở CHÂU ÂU
Người thực hiện: Tướng Thị Nga
I, Mục tiêu bài học:
Sau bài học học sinh có khả năng: 
1.Về kiến thức
-Trình bày được điều kiện, tiền đề của cuộc cách mạng công nghiệp.
-Kể tên được các thành tựu tiêu biểu nhất của cách mạng công nghiệp ở Châu Âu.
-Giải thích được khái niệm cách mạng công nghiệp.
-Phân tích được hệ quả của cách mạng công nghiệp ở châu Âu đối với thế giới?
2. Về kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích tranh ảnh.
- Kĩ năng phân tích một sự kiện lịch sử.
3. Về thái độ
- Đánh giá được công lao của các phát minh kỹ thuật trong cuộc Cách mạng công nghiệp và những giá trị mà nó để lại.
II. Tài liệu tham khảo
-Phan Ngọc Liên- Đào Tuấn Thành- Nguyễn Thị Huyền Sâm-Mai Phú Phương, Lịch sử thế giới cận đại, Tập 1, NXB Đại học Sư phạm( 162-185)
-SGK lịch sử lớp 10, NXB Giáo Dục
-Phan Ngọc Liên, Từ điển thuật ngữ lịch sử phổ thông, NXB Đại học quốc gia Hà Nội.
III. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
1.Chuẩn bị của giáo viên
-Thiết kế phiếu học tập cho học sinh về thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp.
-Chuẩn bị các câu hỏi
2.Chuẩn bị của học sinh
-Đọc trước SGK
-Tìm hiểu những thành tựu tiêu biểu của cuộc cách mạng công nghiệp.
IV. Tiến trình tổ chức dạy học 
1.Giới thiệu bài mới
-Giáo viên giới thiệu hình ảnh: Máy hơi nước của Giêm oát và yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Hãy cho biết những hình ảnh trên liên tưởng đến sự kiện lịch sử nào? Ý nghĩa của sự kiện lịch sử đó?
Giáo viên giới thiệu và dẫn dắt HS vào bài mới.
2. Tổ chức hoạt động dạy học trên lớp
Hoạt động của GV và HS
Kiến thức trọng tâm
Hoạt động 1: Tìm hiểu tiền đề của cách mạng công nghiệp
*GV: đặt câu hỏi:
Tại sao Anh là nước đầu tiên tiến hành Cách mạng công nghiệp?
*HS: Đọc SGK và trả lời câu hỏi
*GV nhận xét, bổ sung và kết luận: Anh có nhiều điều kiện thuận lợi để tiến hành cách mạng công nghiệp sớm hơn các nước khác:
-Cách mạng tư sản nổ ra sớm giai cấp tư sản lên nắm quyền, mở đường cho quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển.
-Có nguồn vốn ( tư bản) lớn từ hoạt động cướp biển và buôn bán nô lệ da đen
-Có nguồn nhân công dồi dào do hệ quả của hoạt động “dào đất cướp ruộng”người nông dân bị mất ruộng đất buộc phải bán sức lao động của mình trở thành công nhân làm thuê
-Có thị trường rộng khắp với hệ thống các thuộc địa
-Các phát minh kỹ thuật sớm ra đời
=> Anh là nước đầu tiên tiến hành Cách mạng công nghiệp.
Hoạt động 2: Tìm hiểu những thành tựu tiêu biểu của cuộc Cách mạng công nghiệp ở Anh.
*Trình chiếu: Video về các thành tựu chính của cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh.
*GV: Phát phiếu học tập cho học sinh, giới thiệu về phiếu học tập. Yêu cầu học sinh theo dõi đoạn video,lựa chọn điền những thông tin còn thiếu vào phiếu học tập.
*HS: xem video và hoàn thành phiếu học tập.
*GV nhận xét và kết luận:
Thời gian
Người phát minh
Tên phát minh
Ý nghĩa phát minh
1764
Giêm Hagrivơ
Máy kéo sợi Gienni
Sử dụng từ 16 đến 18 cọc suốt=>năng suất lao động tăng từ 16-18 lần
1769
Ác crai tơ
Máy kẹo sợi chạy bằng sức nước
Sợi dệt chắc hơn
1785
Ét-mơn-cacrai
Máy dệt chạy bằng sức nước
Tăng năng suất gần 40 lần, cho ra sợi nhỏ dai
1784
Giêm oát
Máy hơi nước
Tạo ra nguồn động lực mới giảm sức lao động cơ bắp của con người.
1814
Xti-phen-xơn
Đầu máy xe lửa đầu tiên
Thúc đẩy việc vận chuyển nguyên liệu trong cách mạng công nghiệp
1735
Abra ham
Phương pháp nấu than cốc
Đóng góp quan trọng cho việc luyện gang thép.
*HS đọc SGK và trả lời câu hỏi:
Tại sao Cách mạng công nghiệp lại bắt đầu từ ngành dệt?
*GV: giới thiệu hình ảnh( Máy kéo sợi Gienni và Máy kéo sợi chạy bằng sức nước)
*GV nhận xét và kết luận:
-Dệt là ngành công nghiệp truyền thống,đầu tư vốn ít quay vòng vốn nhanh,sản phẩm có thị trường tiêu thụ rộng và cho lợi nhuận lớn nhất .
*HS đọc SGK và trả lời câu hỏi :
Tại sao máy hơi nước là phát minh quan trọng nhất?
*GV: giới thiệu hình ảnh: Máy hơi nước của Giêm oát.
*GV nhận xét và kết luận:
-Nhờ có máy hơi nước nền công nghiệp thoát khỏi sự lệ thuộc vào nguồn nước,các nhà máy có thể xây dựng ở những nơi thuận tiện
-Tốc độ sản xuất và năng suất lao động tăng lên rõ rệt, lao động bằng chân tay dần được thay thế lao động bằng máy móc
=>Việc phát minh ra máy hơi nước là thành tựu lớn nhất trong cuộc cách mạng công nghiệp.
Hoạt động 3: Tìm hiểu hệ quả của cách mạng công nghiệp Anh
*HS quan sát hình ảnh (Lược đồ nước Anh giữa thế kỉ XVIII,nước Anh giữa thế kỉ XIX, Máy móc trong nông nghiệp, xưởng công nghiệp ở Anh) và trả lời câu hỏi:
Hãy cho biết sự biến đổi về cơ cấu kinh tế và dân cư của nước Anh sau cách mạng công nghiệp?
*GV nhận xét và tổng kết:	
-Đến giữa thế kỉ XIX, nước Anh được mệnh danh là “công xưởng của thế giới”.Luân Đôn trở thành trung tâm thương mại với 80 vạn dân và là thủ đô đầu tiên của châu Âu tiến lên con đường công nghiệp hóa
-Mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản ngày càng cao đây chính là nơi đầu tiên khởi phát phong trào công nhân đập phá máy móc
Hoạt động 4: Tìm hiểu cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức
*GV đặt câu hỏi, hướng dẫn HS tìm hiểu:
1. Tại sao cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức diễn ra muộn nhưng tốc độ lại nhanh?
2.Những thành tựu chính của cách mạng công nghiệp Pháp, Đức?
3.Ý nghĩa của cách mang công nghiệp với kinh tế Pháp, Đức?
Hoạt động 5: Tìm hiểu hệ quả của Cách mạng công nghiệp
*HS đọc SGK và trả lời câu hỏi:
Cách mạng công nghiệp đem lại những hệ quả gì?
*GV nhận xét và tổng kết:
-Kinh tế:
+,Thay đổi bộ mặt các nước tư bản nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân xuất hiện
+,Tăng năng suất lao động lên gấp nhiều lần với việc sử dụng rộng rãi máy móc.Được chứng minh tron bản tuyên ngôn Đảng Cộng Sản Mác viết” trong vòng chưa tới một thế kỉ giai cấp tư sản đã tạo ra một lượng của cải vật chất khổng lồ bằng tất cả các thế kỉ trước cộng lại”.
-Về xã hội:
Thúc đẩy sự ra đời và trưởng thành của hai giai cấp cơ bản tư sản công nghiệp- vô sản công nghiệp. Giai cáp tư sản tăng cường bóc lột công nhân làm cho mâu thuẫn tư sản và vô sản ngày càng gay gắt và trở thành mâu thuẫn của thời đại.
*HS trả lời câu hỏi : Thế nào là “ Cách mạng công nghiệp”?
*GV nhận xét và kết luận:
Cách mạng công nghiệp là cuộc cách mạng kĩ thuật trong lĩnh vực sản xuất, là bước nhảy vọt trong sự phát triển của lực lượng sản xuất, từ sản xuất công trường thủ công sang sản xuất cơ khí.
1.Cách mạng công nghiệp ở Anh
a. Tiền đề của cuộc Cách mạng công nghiệp
-Cách mạng nổ ra sớm chính quyền thuộc về tay giai cấp tư sản, kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh.
-Có nguồn vốn (tư bản) lớn
-Có nguồn nhân công dồi dào
-Có thị trường rộng lớn với hệ thống các thuộc địa
-Sự tiến bộ của kỹ thuật
=> Anh là nước đầu tiên tiến hành Cách mạng công nghiệp.
b.Những phát minh về máy móc
-Công nghiệp nhẹ:
+, Năm 1764 Giêm Hagrivơ phát minh ra máy kéo sợi Gienni sử dụng từ 16-18 cọc suốt năng suất tăng từ 16-18 lần.
+,Năm 1769 Ác-crai-tơ chế tạo ra máy kéo sợi chạy bằng sức nước
+,Năm 1785 Et-mơn-cacrai chế tạo ra máy dệt chạy bằng sức nước đưa năng suất lao động tăng gần 40 lần so với dệt tay.
-Năm 1784, Giêm oát phát minh ra máy hơi nước và được đưa vào sử dụng.
-Luyện kim:
+,Năm 1735 phát minh ra phương pháp nấu than cốc
+, Năm 1784 lò luyện gang đầu tiên ra đời
-Giao thông vận tải:
+,Năm 1814 Xti-phen-xơn chế tạo thành công chiếc đầu máy xe lửa
+,Năm 1825 nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên
c.Hệ quả cách mạng công nghiệp Anh
-Đến thế kỉ XX, Anh được mệnh danh là “công xưởng thế giới”
-Mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản ngày càng cao
2. Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức
(đọc thêm)
3. Hệ qủa của cách mạng công nghiệp
-Về kinh tế:
+, Nâng cao năng suất lao động
+, Nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân xuất hiện.
-Về xã hội:
+,Thúc đẩy sự ra đời và trưởng thành của 2 giai cấp tư sản và vô sản
+, Mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản không ngừng tăng lên trở thành mâu thuẫn của thời đại.
3. Sơ kết bài học
HS trả lời các câu hỏi trắc nghiệm:
1. Nội dung nào không phải là tiền để của cuộc cách mạng công nghiệp
A. Nguồn nhân công dồi dào
B. Thị trường rộng lớn
C. Có chỗ dựa là tôn giáo
D. Có nguồn vốn lớn
2. Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu diễn ra trong thời gian nào?
A. Từ thế kỉ XV-XVI
B. Từ thế kỉ XVI- XVII
C. Từ thế kỉ XVII-XVIII
D. Từ thế kỉ XVIII-XIX
3. Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu diễn ra đầu tiên tại quốc gia nào?
A. Anh
B. Pháp
C. Đức
D. Tây Ban Nha
4. Thành tựu quan trọng nhất của cách mạng công nghiệp ở Châu Âu là:
A. Máy kéo sợi Giennni
B. Máy hơi nước
C. Đầu máy xe lửa
D. Phương pháp nấu than cốc
5. Nội dung nào không phải là hệ quả cuộc cách mạng công nghiệp
A. Tăng năng suất lao động
B. Nhiều trung tâm công nghiệp mới ra đời
C. Hình thành 2 giai cấp tư sản công nghiệp-vô sản công nghiệp
D. Giai cấp vô sản tăng cường bóc lột giai cấp tư sản