Giáo án Khoa học Lớp 4 - Bài 49: Ánh sáng và việc bảo vệ đôi mắt

ÁNH SÁNG VÀ VIỆC BẢO VỆ ĐÔI MẮT
I.Mục tiêu 
 Giúp HS:
 -Vận dụng kiến thức về sự tạo thành bóng tối, về vật cho ánh sáng truyền qua một phần, vật cản ánh sáng,  để bảo vệ mắt.
 -Hiểu và biết phòng tránh những trường hợp ánh sáng quá mạnh có hại cho mắt.
 -Biết tránh, không đọc, viết ở nơi ánh sáng quá yếu.
II.Đồ dùng dạy học 
 -Hình minh họa tranh 98, 99 SGK (phóng to).
III.Các hoạt động dạy học 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV
 HOẠT ĐỘNG CỦA HS
* Kiểm tra bài cũ
- Điều gì sẽ sảy ra nếu Mặt Trời khơng chiếu sáng?
- Bảng con( chọn ý đúng) Con người cần ánh sáng vì:
a) ánh sáng giúp con người nhìn rõ mọi vật, nhận biết thế giới hình ảnh, màu sắc.
b) ánh sáng giúp con người khỏe mạnh
c) ánh sáng giúp cho thực vật xanh tốt, nhờ đĩ con người cĩ thức ăn từ động vật
d) Tất cả những ý trên
- GV nhận xét
* Giới thiệu bài
 Con người không thể sống được nếu không có ánh sáng. Nhưng ánh sáng quá mạnh hay quá yếu sẽ ảnh hưởng đến mắt như thế nào? Bài học hơm nay sẽ giúp các em hiểu điều đĩ.
1. Hoạt động 1: Khi nào không được nhìn trực tiếp vào nguồn sáng ?
-Tổ chức cho HS hoạt động theo cặp.
-Yêu cầu: Quan sát hình minh hoạ 1, 2 trang 98 và dựa vào kinh nghiệm của bản thân, trao đổi, thảo luận và trả lời các câu hỏi sau:
 +Tại sao chúng ta không nên nhìn trực tiếp vào Mặt trời hoặc ánh lửa hàn ?
+Lấy ví dụ về những trường hợp ánh sáng quá mạnh cần tránh không để chiếu vào mắt.
-Gọi HS trình bày ý kiến.
-Kết luận: Aùnh sáng trực tiếp của Mặt Trời hay ánh lửa hàn quá mạnh nếu nhìn trực tiếp sẽ có thể làm hỏng mắt. Năng lượng Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất ở dạng sóng điện từ, trong đó có tia tử ngoại là tia sóng ngắn, mắt thường ta không thể nhìn thấy hay phân biệt được. Tia tử ngoại gây độc cho cơ thể sinh vật, đặc biệt là ảnh hưởng đến mắt. Trong ánh lửa hàn có chứa nhiều bụi, khí độc do quá trình nóng chảy sinh ra. Do vậy, chúng ta không nên để ánh sáng quá mạnh chiếu vào mắt.
2. Hoạt động 2: Nên và không nên làm gì để tránh tác hại do ánh sáng quá mạnh gây ra ? 
-Yêu cầu: quan sát hình minh hoạ 3, 4 trang 98 SGK và trả lời câu hỏi
- GV nhận xét
- GV dựa vào hình minh họa để đưa ra tình huống cho HS thảo luận theo nhĩm 4
+ Tình huống 1: Trời nắng to, Hùng, Mai, Lan đang đi học. Nga chạy theo sau và nĩi 
- Các câu chờ tớ lấy mũ với
- Hùng liền hỏi tại sao khi đi trời nắng chúng ta nên đeo kính râm, đội mũ, hay đi ơ nhỉ?. Nếu em là Nga, em sẽ giải thích cho bạn Hùng như thế nào ?
+ Tình huống 2: Hùng, Nam, Thắng ở gần khu tập thể nên rất hay chơi với nhau. Một lần Nam mang đèn pin đến lớp làm thí nghiệm, cậu ta đùa bật thẳng vào mắt Hùng để true bạn, Hùng che mắt tỏ vẻ khĩ chịu. Thấy vậy Thắng liền nĩi:
- Cậu khơng nên chiếu đèn pin thẳng vào mắt bạn như vậy. Nam liền trả lời:
- Tại sao thế? Tớ chỉ đùa thơi mà.
Nếu em là Thắng em sẽ giải thích như thế nào cho Hùng hiểu là tại sao khơng nên làm như vậy?
- GV cho các nhĩm thảo luận về tình huống
- GV đđi giúp đỡ các nhĩm bằng các câu hỏi gợi ý:
 +Đeo kính, đội mũ, đi ô khi trời nắng có tác dụng gì ?
 +Chiếu đèn pin vào mắt bạn có tác hại gì ?ê
- Yêu cầu đại diện mỗi nhĩm trình bày bài làm của nhĩm mình
- Yêu cầu các nhóm khác bổ sung, nhận xét.
- GV nhận xét.
 Hoạt động 3: Nên và không nên làm gì để đảm bảo đủ ánh sáng khi đọc.
-Tổ chức cho HS hoạt động theo cặp.
-Yêu cầu quan sát hình minh hoạ 5,6,7,8 trang 99, trao đổi và trả lời câu hỏi:
 +Những trường hợp nào cần tránh để đảm bảo đủ ánh sáng khi đọc, viết ? Tại sao ?
-Gọi đại diện HS trình bày ý kiến, yêu cầu mỗi HS chỉ nói về một tranh, các nhóm có ý kiến khác bổ sung.
-Nhận xét câu trả lời của HS.
- Kết luận: Khi đọc, viết tư thế phải ngay ngắn, khoảng cách giữa mắt và sách giữ cự li khoảng 30 cm. Không được đọc sách khi đang nằm, đang đi trên đường hoặc trên xe chạy lắc lư. Khi viết bằng tay phải, ánh sáng phải được chiếu từ phía trái hoặc từ phía bên trái phía trước để tránh bóng của tay phải, đảm bảo đủ ánh sáng khi viết.
4. Hoạt động 4: Củng cố - dặn dị
- GV tổ chức trị chơi “ giải ơ chữ”
- GV phổ biến luật chơi
- GV cho HS chơi trị chơi
- GV nhận xét tiết học
- Dặn dị học bài, chuẩn bị bài sau
- HS trả lời
- HS ghi đáp án vào bảng con
-HS thảo luận cặp đôi.
-HS trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
 +Chúng ta không nên nhìn trực tiếp vào Mặt Trời hoặc ánh lửa hàn vì: ánh sáng được chiếu sáng trực tiếp từ Mặt Trời rất mạnh và còn có tia tử ngoại gây hại cho mắt, nhìn trực tiếp vào Mặt Trời ta cảm thấy hoa mắt, chói mắt. Aùnh lửa hàn rất mạnh, trong ánh lửa hàn còn chứa nhiều: tạp chất độc, bụi sắt, gỉ sắt, các chất khí độc do quá trình nóng chảy kim loại sinh ra có thể làm hỏng mắt.
 +Những trường hợp ánh sáng quá manh cần tránh không để chiếu thẳng vào mắt: dùng đèn pin, đèn laze, ánh điện nê-ông quá mạnh, đèn pha ô-tô, 
-HS nghe.
- HS trả lời
-Các nhóm lên trình bày, cả lớp theo dõi, nhận xét, bổ sung.
-HS thảo luận cặp đôi quan sát hình minh hoạ và trả lời theo các câu hỏi:
 +H5: Nên ngồi học như bạn nhỏ vì bàn học của bạn nhỏ kê cạnh cửa sổ, đủ ánh sáng và ánh Mặt Trời không thể chiếu trực tiếp vào mắt được.
 +H6: Không nên nhìn quá lâu vào màn hình vi tính. Bạn nhỏ dùng máy tính quá khuya như vậy sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ, có hại cho mắt.
 +H7: Không nên nằm đọc sách sẽ tạo bóng tối, làm các dòng chữ bị che bởi bóng tối, sẽ làm mỏi mắt, mắt có thể bị cận thị.
 +H8: Nên ngồi học như bạn nhỏ. Đèn ở phía bên trái, thấp hơn đầu nên ánh sáng điện không trực tiếp chiếu vào mắt, không tạo bóng tối khi đọc hay viết.
-HS lắng nghe.
-HS trả lời.