Giáo án Hoá học lớp 9 - Tiết 51: Nhiên liệu

Bài: 41
NHIÊN LIỆU
Tuần: 27 NS: .
Tiết PPCT: 51 Ngày dạy: 
1. Mục tiêu:
a. Kiến thức: Nắm được nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy chúng tỏa nhiệt và phát sáng.
Ÿ Nắm được cách phân loại nhiên liệu, đặc điểm và ứng dụng của 1 số nhiên liệu thông dụng, cách sử dụng nhiên liệu hiệu quả.
b. Kĩ năng: 
- Biết cách sử dụng nhiên liệu cĩ hiệu quả, an tồn
- Tính được nhiệt lượng tỏa ra khi đốt than, khí metan, 
c. Thái độ: Giáo dục HS ý thức bảo vệ mơi trường, tính tiết kiệm khi sử dụng nhiên liệu.
2.Chuẩn bị:
a. GV: Biểu đồ H4.21, 4.22, 4.23
b. HS: Học và làm các BT ở nhà, soạn và xem trước bài mới.
3. Trọng tâm: Khái niệm, phân loại, cách sử dụng nhiên liệu cĩ hiệu quả.
4. Tiến trình:
 4.1. Ổn định tổ chức, kiểm diện HS: Kiểm diện
4.2. Kiểm tra miệng:
 1. Hãy cho biết các sản phẩm chế biến từ dầu mỏ ?
 2. Em hãy cho biết các loại chất đối thường dùng trong đời sống hằng ngày?
 Đáp án:
 1. Các sản phẩm chế biến tử dầu mỏ: khí đốt, xăng, dầu thấp, dầu điezen, dầu mazut, và nhựa đường (6đ)
 2. Các chất đốt thường dùng: xăng, củi, than, dầu hỏa,  (3đ)
- GV kiểm tra tập của HS: nếu cĩ làm bài tập đầy đủ (1đ)
4.3. Bài mới: 
 Nhiên liệu là vấn đề được mọi quốc gia trên thế giới quan tâm. Vậy nhiên liệu là gì? Sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
* Hoạt động 1: Tìm hiểu nhiên liệu là gì.
Ÿ Quan sát một số hình ảnh về chất đốt đang cháy
Ÿ Các chất trên khi cháy cĩ hiện tượng gì? (đều tỏa nhiệt và phát sáng).
Người ta gọi các chất đốt đó là nhiên liệu. Vậy nhiên liệu là gì?
Ÿ Cho HS làm bài tập nhanh: Các chất sau đây, chất nào khơng phải là nhiên liệu?
 a/ Cồn b/ Điện
 c/ Dầu hỏa d/ Củi
Ÿ Nhiên liệu cĩ từ đâu?
HS nêu: - 1 số nhiên liệu có sẳn trong tự nhiên như: than, củi, dầu mỏ,
 - 1 số nhiên liệu được điều chế từ các nguồn nhiên liệu có sẳn trong tự nhiên: cồn đốt, khí than,
Ÿ Vậy nhiên liệu cĩ vai trị như thế nào trong đời sống sản xuất?
HS: Cĩ vai trị rất quan trọng 
GV chốt ý: điện là 1 loại năng lượng có thể phát sáng và tỏa nhiệt nhưng không phải là nhiên liệu.
* Hoạt động 2: Nhiên liệu được phân loại như thế nào.
Ÿ Cĩ các nhiên liệu sau: gỗ, củi, xăng, dầu hỏa, khí thiên nhiên, khí than, khí gaz,người ta phân nhiên liệu thành mấy loại ?
- HS thảo luận đôi trong 1/ và báo cáo.
Nêu tên từng nhiên liệu.
Ÿ Căn cứ vào đâu người ta chia nhiên liệu thành 3 loại?
Ÿ GV sử dụng các hình ảnh và câu hỏi để thuyết trình cho HS:
Nhiên liệu rắn 
- Than mo:û + Than gầy
 + Than mỡ 
 + Than non
 + Than bùn
- Than gỗ
Nhiên liệu lỏng 
- Sản phẩm chế biến từ dầu mỏ: xăng, dầu.
- Rượu.
Nhiên liệu khí 
- Khí thiên nhiên.
- Khí dầu mỏ.
- Khí lò cốc, khí lò cao, khí than.
Ÿ GV Cho HS quan sát tranh để giới thiệu hàm lượng Cacbon trong các loại than: H4.21, năng suất tỏa nhiệt của 1 số nhiên liệu H4.22.
- GV cho HS làm bài tập nhĩm (5 phút)
Than gầy
Than mỡ
Than non
Than bùn
Hàm lượng C
NS tỏa nhiệt
Lĩnh vực ứng dụng
Ÿ Cho HS xem thông tin trong SGK và tóm tắt về đặc điểm, ứng dụng của nhiên liệu lỏng, khí. (SGK).
* Hoạt động 3: Tìm hiểu về cách sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả.
Ÿ Vì sao chúng ta phải sử dụng nhiên liệu cho hiệu quả, và sử dụng nhiên liệu như thế nào là hiệu quả.
- Nhóm nhỏ HS thảo luận trong 3/ 
 + Nếu nhiên liệu cháy không hoàn toàn sẽ gây lãng phí, làm ô nhiễm môi trường.
 + Sử dụng nhiên liệu hiệu quả là phải làm thế nào để nhiên liệu cháy hoàn toàn, đồng thời tận dụng được nhiệt lượng do quá trình cháy tạo ra.
- nhóm khác nhận xét, và báo cáo
- GV cho HS làm bài tập nhanh:
 + Khi đun bếp củi vừa bị tắt, chúng ta thường thổi hoặc quạt giĩ vào bếp để làm gì?
 + Cấu tạo của than tổ ong, bếp gas cĩ tác dụng gì?
 + Tại sao người ta phải đậy bớt cửa lị khi ủ bếp?
- HS: trả lời 
- GV: nhận xét, bổ sung (nếu cĩ)
à Để sử dụng nhiên liệu cĩ hiệu quả ta phải đảm bảo các yêu cầu nào?
I. Nhiên liệu là gì
Ÿ Nhiên liệu là những chất cháy được, khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng.
VD: Than, củi, dầu hỏa, khí gaz,
II. Nhiên liệu được phân loại như thế nào.
Ÿ Dựa vào trạng thái, người ta chia nhiên liệu thành 3 loại : rắn, lỏng và khí.
 1. Nhiên liệu rắn: than, củi, gỗ,
 2. Nhiên liệu lỏng: Xăng, dầu hỏa, và rượu
 3. Nhiên liệu khí: khí thiên nhiên, khí than, khí gaz , khí lò cốc, khí lò cao
III. Sử dụng nhiên liệu như thế nào cho hiệu quả:
 Ta phải bào đảm các yêu cầu sau:
 1. Cung cấp đủ khí 02 (không khí) cho quá trình cháy như thổi không khí vào lò, xây ống khói cao để hút gió.
 2 . Tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với không khí (02) bằng cách:
- Trộn đều nhiên liệu khí, lỏng với không khí.
- Chẻ củi nhỏ.
- Đập than nhỏ khi đốt cháy.
 3. Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết phù hợp với nhu cầu sử dụng nhằm tận dụng nhiệt lượng do sự cháy tạo ra.
 4.4 Câu hỏi, bài tập củng cố: 
1/. Điền các cụm từ thích hợp để hồn thành khái niệm sau: 
Ÿ Nhiên liệu là những chất ., khi cháy .. và
Đáp án: cháy được, tỏa nhiệt, phát sáng
2/ Tính nhiệt lượng tỏa ra khi đốt 5kg than chứa 90% cacbon. Biết 1 mol cacbon cháy tỏa ra nhiệt lượng là 394kj
Đáp án: - Số gam C trong 5kg than là: 
 mC = (5000.90)/100 = 4500 gam
 - Số mol của C trong 4500 gam:
 nC = 4500/12 = 375 mol
 - Nhiệt lượng tỏa ra khi đốt số than trên là:
 Q = 375. 394 = 17750 kj
4.5 Hướng dẫn HS tự học: 
- Học thuộc bài học ( Chú ý: giải thích các hiện tượng trong đời sống)
- Làm các BT: 2,3,4 trang 132 SGK.
- Xem lại các kiến thức đã học ở chương IV: “Luyện tập chương IV: Hiđrocacbon - nhiên liệu” 
 Chú ý: các dạng bài tập ở bài luyện tập trong SGK trang 133
5. RÚT KINH NGHIỆM:
* Thời gian tồn bài: 	
* Nội dung: 	
* Phương pháp: 	
* Sử dụng ĐDDH: