Giáo án Hóa học khối 9 tiết 57: Chất béo

Tuần: 29 Ngày soạn: 21/03/2015
Tiết : 57 Ngày dạy : 23/03/2015	
Bài 47: CHẤT BÉO
I. MỤC TIÊU: Sau bài này HS phải:
1. Kiến thức: Biết đươc:
 - Khái niệm chất béo, trạng thái thiên nhiên, công thức tổng quát của chất béo đơn giản là (RCOO)3C3H5, đặc điểm cấu tạo.
 - Tính chất vật lí: trạng thái, tính tan.
 - Tính chất hóa học: Phản ứng thủy phân trong môi trường axit và trong môi trường kiềm 
( phản ứng xà phòng hóa).
 - Ứng dụng: Là thức ăn quan trọng của người và động vật, là nguyên liệu trong công nghiệp.
2. Kĩ năng: 
 - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh ...rút ra được nhận xét về công thức đơn giản, thành phần cấu tạo và tính chất của chất béo.
 - Viết được PTHH phản ứng thủy phân của chất béo trong môi trường axit, môi trường kiềm.
 - Phân biệt chất béo (dầu ăn, mỡ ăn) với hiđrocacbon (dầu, mỡ công nghiệp).
 - Tính khối lượng xà phòng thu được theo hiệu suất.
3. Thái độ: 
 - Giúp HS yêu thích môn học để vận dụng kiến thức vào trong cuộc sống.
4. Trọng tâm:
 - Khái niệm chất béo, đặc điểm cấu tạo và tính chất hóa học của chất béo. 
5. Năng lực cần hướng tới:
 - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.
 - Năng lực thực hành hóa học
 - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học.
II. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên và học sinh:
a. Giáo viên: Các thí nghiệm, tính tan của chất béo .
b. Học sinh: Xem trước bài mới. 
2. Phương pháp:
 - Trực quan, vấn đáp, làm việc nhóm, làm việc với SGK.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
1. Ổn định lớp(1’): 9A1:.....................................................................................................
 9A2:..................................................................................................... 
2. Kiểm tra 15':
Câu 1 (2đ): Nêu phương pháp hóa học khác nhau để phân biệt hai dung dịch C2H5OH và CH3COOH. 
Câu 2(8đ): Hoàn thành phương trình phản ứng cho sơ đồ sau:
Etilen " rượu etilic " axit axetic " etylaxetat " axetat natri.
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM:
Câu/phần
Đáp án chi tiết
Biểu điểm
1
Dùng quỳ tím nhúng vào hai dung dịch trên:
+ Nếu quỳ tím hóa đỏ thì đó là dung dịch CH3COOH.
+ Không hiện tượng thì đó là dung dịch C2H5OH.
2.0
1.0
1.0
2
 C2H4 + H2O C2H5OH
 C2H5OH + O2 CH3COOH + H2O
 CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O
 CH3COOC2H5 + NaOH CH3COONa + C2H5OH
8.0
2.0
2.0
2.0
2.0
3. Vào bài mới: 
* Giới thiệu bài: (1') Chất béo là thành phần quan trọng trong bữa ăn hàng ngày của chúng ta. Vậy chất béo là gì? Thành phần và tính chất của nó như thế nào?
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Chất béo có ở đâu? (5’)
- GV: Trong thực tế chất béo có ở đâu? 
- GV: Nhận xét. 
- HS: Trả lời
- HS: Lắng nghe. 
I. CHẤT BÉO CÓ Ở ĐÂU?
 ( SGK)
Hoạt động 2: Tính chất vật lí của chất béo (5’)
- GV: Cho các nhóm làm thí nghiệm: Cho vài giọt dầu ăn lần lượt vào 2 ống nghiệm đựng nước và benzen, lắc nhẹ và quan sát
- GV: Gọi HS nêu hiện tượng và nhận xét về tính chất vật lí của chất béo.
- GV: Nhận xét 
- HS: Làm thí nghiệm 
- HS: Trả lời
- HS: Lắng nghe. 
II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA CHẤT BÉO:
- Chất béo không tan trong nước, nhẹ hơn nước và nổi lên trên mặt nước.
- Chất béo tan được trong benzen, dầu hoả
Hoạt động3: Thành phần và cấu tạo của chất béo (5’)
- GV giới thiệu: Khi đun chất béo ở nhiệt, áp suất cao người ta thu được glixerol và các axit béo
- GV giới thiệu: công thức chung của các axit béo: R – COOH sau đó có thể thay R bằng C17H35, C17H33
- GV: Gọi HS nhận xét thành phần của chất béo 
- HS: Nghe giảng
- HS: Nghe giảng 
- HS: Chất béo là hỗn hợp nhiều este vủa glixerol với các axit béo và có công thức chung là (R - COO)3C3H5 
III. THÀNH PHẦN VÀ CẤU TẠO CỦA CHẤT BÉO:
- Chất béo là hỗn hợp nhiều este vủa glixerol với các axit béo và có công thức chung là (R - COO)3C3H5

Hoạt động4: Tính chất hoá học quan trọng của chất béo (5’)
- GV giới thiệu: Khi đun các chất béo với nước có axit xúc tác tạo thành các axit béo và glixerol
- GV: Yêu cầu HS viết PTHH
- GV giới thiệu: Phản ứng của các chất béo với dung dịch kiềm
- GV: Yêu cầu HS viết PTHH 
- GV: Giới thiệu phản ứng xà phòng hoá. 
- HS: Nghe giảng
- HS: Viết PTHH
- HS: Nghe giảng và ghi bài
- HS: Viết PTHH.
- HS: Lắng nghe
IV. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA CHẤT BÉO: 
(R-COOH)3C3H5 + 3H2O 3RCOOH + C3H5(OH)3
 (R-COOH)3C3H5 + 3NaOH 3RCOONa + C3H5(OH)3
=> phản ứng xà phòng hoá.
Hoạt động 5: Ứng dụng (5’)
- GV: Yêu cầu HS liên hệ thực tế để nêu các ứng dụng của chất béo.
- GV: Nhận xét. 
- HS: Nêu ứng dụng của chất béo.
- HS: Lắng nghe. 
V. ỨNG DỤNG: 
 (SGK)
4. Củng cố (2’): Cho HS làm phiếu học tập : Hoàn thành các phương trình phản ứng sau:
(CH3COOH)3C3H5 + NaOH ? +?
(C17H35COOH)3C3H5 + H2O ? + ?
(C17H33COOH)3C3H5 + ? 	C17H33COONa
CH3COOC2H5 + ? 	CH3COOK + ?
5. Nhaän xeùt vaø daën doø: (1’)
 - Nhaän xeùt thaùi ñoä hoïc taäp và đaùnh giaù khaû naêng tieáp thu baøi cuûa hoïc sinh.
 - Dặn các em làm bài tập về nhà: 1,2,3,4/147, dặn các em xem trước bài “luyện tập”. 
IV. RÚT KINH NGHIỆM:
............