Giáo án Giáo dục công dân 10 - Tiết 14, Bài 9: Con người là chủ thể của lịch sử, là mục tiêu phát triển của xã hội

Tiết 14 - Bài 9
CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ,
LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
(tiết 2)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong tiết học này, HS phải:
1. Kiến thức:
Hiểu được con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội, phát triển xã hội phải vì hạnh phúc của con người.
2. Kỹ năng: 
Chứng minh được mọi hoạt động của xã hội đều nhằm mục đích phục vụ con người.
3. Thái độ
Đồng tình, tích cực tham gia các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của đất nước, của nhân loại.
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN THIẾT BỊ DẠY HỌC
1. Phương pháp: Thảo luận lớp, đàm thoại gợi mở, tranh luận, giảng giải, giải quyết vấn đề, sử dụng bản đồ trực quan, động não
2. Phương tiện thiết bị dạy học:
- GV chuẩn bị: SGK, giáo án, tài liệu tham khảo, Máy tính, máy chiếu, tranh ảnh,…
- HS chuẩn bị: SGK, Các tư liệu liên quan…
III. NỘI DUNG BÀI GIẢNG
Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội
IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ: Không
3. Giảng bài mới
	3.1. Gv giới thiệu bài (Thì gian: 1 phút): Trong tiết trước, các em đã được biết con người là chủ thể của lịch sử, con người sáng tạo ra giá trị vật chất và tinh thần cho xã hội, là động lực của các cuộc cách mạng xã hội. Vai trò của con người quan trọng như vậy nên sự phát triển của xã hội cũng phải vì con người. Vấn đề này được thưc hiện trên thế giới và Việt Nam như thế nào? Tiết học này các em cùng tìm hiểu phần 2: Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội.
3.2 Nội dung
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
2. Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội
HOẠT ĐỘNG 1: a) Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội?
(Thời gian:10 phút. Phương pháp: vấn đáp, động não kết hợp với thuyết trình, giảng giải)
Bước 1: Đặt vấn đề
- GV hỏi: Con người sáng tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần, tiến hành các cuộc cách mạng xã hội để làm gì?
- HS trả lời
Bước 2: Giải quyết vấn đề: Chứng minh:
GV hỏi: Em có biết mơ ước sống trong một thế giới tự do, hạnh phúc, thoát khỏi sự lệ thuộc vào tự nhiên của con người được biểu hiện ở đâu?
HS nêu Vd ( GV bổ sung): 
 GV chuyển ý: Nhưng khi xã hội phân chia thành giai cấp, có sự áp bức, bất công => loài người đã không ngừng đấu tranh chống lại áp bức bất công, đòi quyền tự do, bình đẳng....
GV hỏi: Em hãy nêu 1 số những cuộc đấu tranh Giai cấp mà em biết?
HS trả lời
GV chiếu hình ảnh về 1 số cuộc đấu tranh giai cấp.
GV chuyển ý: 
- Xã hội ngày càng phát triển, văn minh -> nhu cầu ngày càng lớn -> con người đã không ngừng phát minh KHKT để phục vụ và thỏa mãn nhu cầu vật chất, tinh thần của con người.
 (Chiếu hình ảnh về cuộc sống đầy đủ, phong phú về vật chất và tinh thần, nghiên cứu khoa học…) con người luôn khát khao, khám phá, chinh phục, cải tạo thế giới như nghiên cứu vũ trụ, khám phá đại dương…
 - Tuy nhiên, xã hội phát triển chứa đựng những yếu tố đi ngược lại lợi ích con người 
GV hỏi: Ngày nay nhân loại đang phải đối mặt với những vấn đề lo ngại nào?
HS nêu VD (GV bổ sung và Chiếu hình ảnh): 
GV hỏi: Con người đã có những biện pháp gì để giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu?
HS nêu VD (GV bổ sung và Chiếu hình ảnh): 
GV Tóm lại: Tất cả mọi hoạt động của con người ở tất cả các lĩnh vực đều nhằm mục đích cuối cùng đó là phục vụ, nâng cao cuộc sống của con người cả về vật chất và tinh thần.
GV Kết luận và cho HS ghi bài: Con người là chủ thể của lịch sử nên con người cần được tôn trọng, cần được đảm bảo các quyền chính đáng của mình và con người phải là mục tiêu của sự phát triển xã hội.
HOẠT ĐỘNG 2: b) CNXH với sự phát triển toàn diện con người
(Thời gian: 7 phút. Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình)
Bước 1 : Đặt vấn đề
- GV hỏi: CNXH là gì? CNXH có điểm gì khác so với các chế độ xã hội trước đó?
(Nếu HS không trả lời được thì GV gới ý bằng câu hỏi: VN của chúng ta đi theo chế độ xã hội nào? Chế độ đó có đặc điểm gì?)
- HS trả lời
Bước 2: Chứng minh CNXH với sự phát triển toàn diện con người
- GV hỏi: Loài người đã trải qua 5 chế độ xã hội: CSNT, CHNL, PK, TBCN, XHCN. 
Từ kiến thức bài 9 phần 1 Con người là chủ thể của lịch em có nhận xét gì về trình độ kinh tế và chính trị của các Chế độ xã hội trước XHCN?
- HS trả lời (GV gợi ý):
- GV giảng: Ngay cả CNTB hiện đại với nhiều thành tựu về KT, KHKT…nhưng vẫn là chế độ có giai cấp, bất công, mất ổn định về mặt chính trị, kinh tế... (Chiếu hình ảnh) CCVC con người làm ra rất nhiều nhưng của cải vật chất đó chỉ phục vụ cho một số ít người (G/c thống trị trong xã hội) chứ không phải phục vụ cho đa số nhân dân lao động trong xã hội.
Chỉ có CNXH mới là một XH tốt đẹp, một XH không có áp bức, bất công, một XH thống nhất giữa văn minh với nhân đạo, một XH phát triển vì tự do, hạnh phúc của con người và tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện… XH đó coi con người là mục tiêu của sự phát triển XH. Đây chính là tính ưu việt của CNXH.
CNXH ra đời đầu tiên ở Liên Xô năm 1917. Nhân dân Liên Xô đã xây dựng gần thành công nhưng do sai lầm về đường lối chính trị nên bị tan rã cùng với các nước CNXH ở Đông Âu. CNXH từ khi ra đời cho đến nay mới gần 1 thế kỉ, hiện nay trên thế giới chỉ có bốn nước đi theo con đường XHCN, còn các nước TBCN đã tồn tại hơn 5 thế kỉ đang phát triển ở giai đoạn cực thịnh. Hiện nay, CNXH đang phát triển với những bước đi còn quanh co, phức tạp, thậm chí có lúc còn bị thoái trào, các chỉ số phát triển con người đang kém hơn; nhưng theo quy luật tiến hoá của lịch sử, với bản chất hướng tới con người, tính ưu việt nhất của CNXH mà không một xã hội nào trước đó có được, tương lai chắc chắn sẽ thuộc về CNXH.
GV kết luận và cho HS ghi bài: 
HOẠT ĐỘNG 3: XÂY DỰNG CHXH Ở VIỆT NAM
(Thời gian: 15 phút. Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình)
Bước 1: Đặt vấn đề
- GV hỏi: Em có biết VN xây dựng CNXH từ khi nào? 
- HS trả lời: 
Bước 2: Giải quyết vấn đề Nội dung XÂY DỰNG CHXH Ở VIỆT NAM
* Về lí luận
- GVgiảng: CNXH là sự lựa chọn duy nhất và quyết tâm xây dựng thành công.
 Duy nhất:
+ Bác Hồ lựa chọn con đường đi cho cả dân tộc từ 1924 khi Người bắt gặp chủ nghĩa Mac – Lê nin. Người khẳng định đây là con đường giải phóng cho dân tộc, con đường CNXH 
+ Mong muốn, nguyện vọng của Bác, lúc sinh thời, Bác của chúng ta chỉ có một ham muốn, : “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn đến tột bậc là làm sao nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm no, áo mặc, ai cũng được học hành.”. 
+ Ngay từ khi thành lập Đảng (1930), trong luận cương chính trị, Đảng ta đã quyết tâm lựa chọn con đường đi lên CNXH: “Trước làm cách mạng quốc gia, sau làm cách mạng quốc tế”. Không giống như quy luật tiến trình lịch sử các nước lần lượt đi từ TBCN lên CNXH nhưng Việt Nam quyết định tiến thẳng lên CNXH bỏ qua giai đoạn phát triển của TBCN.
Quyết tâm:
+ Năm 1954, khi miền Bắc nước ta được giải phóng, chúng ta bắt tay vào công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc. Sau đó, khi miền Nam được hoàn toàn giải phóng, lúc này, cả nước ta tiến lên xây dựng CNXH. Tuy nhiên, từ giai đoạn này đến năm 1986, do có những sai lầm, khuyết điểm về đường lối nên CNXH ở Việt Nam bị suy thoái về kinh tế... Đảng ta đã nhận ra sai lầm, khuyết điểm và tiến hành đổi mới đất nước (ĐH VI – 1986), khắc phục tình trạng suy thoái về kinh tế, đặt con người ở vị trí trung tâm của quá trình phát triển (Thể hiện ở đặc trưng thứ 5: “Con người được giải phóng khỏi áp bức, bất công, có cuộc sông ấm no, hạnh phúc, phát triển toàn diện”)
+ Khi CNXH ở Liên Xô và các nước Đông Âu tan rã 1990 – 1991, CNXH đi vào thoái trào, các lực lượng phản động và CNĐQ tấn công quyết liệt với những âm mưu thủ đoạn vô cùng tinh vi nhằm xóa bỏ CNXH ở VN nhưng toàn Đảng, toàn Quân và toàn dân ta vẫn quyết tâm theo đuổi con đường CNXH cho đến ngày nay.
* Về thực tiễn 
- GV hỏi: Em có biết Mục tiêu xây dựng CNXH ở nước ta là gì?
- HS trả lời: 
- GV giảng: Hiện nay, công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta còn gặp nhiều khó khăn, thử thách nhưng chúng ta vẫn kiên trì xây dựng đất nước theo con đường XHCN. Với đường lối đổi mới, nước ta đang từng bước phát triển, đời sống con người ngày càng được cải thiện. mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đều đặt con người ở vị trí trung tâm, coi con người là mục tiêu chính của sự phát triển xã hội.
- GV hỏi: Đảng ta đã làm gì để phát triển đời sống con người?
- HS trả lời
- GV chiếu hình ảnh: (Chính sách phát triển kinh tế: CNH, HĐH đất nước; đầu tư vốn, kỹ thuật; phát triển văn hoá, giáo dục, khoa học và công nghệ, Xoá đói, giảm nghèo, chính sách với những người có công với cách mạng…).
- GV kết luận : Như vậy, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng con người, coi con người là mục tiêu của sự phát triển XH và tất cả các chủ trương, chính sách của Đảng là vì sự phát triển toàn diện của con người. Việt Nam còn nghèo nhưng với bản chất ưu việt của CNXH, chúng ta sẽ tạo được 1 xã hội tốt đẹp. Sau sự kiện 11/09/2001, VN được thế giới ghi nhận là 1 trong những nước có chế độ chính trị an toàn nhất. Chỉ số phát triển con người VN đứng 108/177 nước (GV chiếu hình ảnh)
GV kết luận toàn bộ mục 2 và cho HS ghi bài: Xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện là mục tiêu cao cả của CNXH.
* HOẠT ĐỘNG 4: Bài học: 
(Thời gian: 2 phút. Phương pháp: vấn đáp)
- Bước 1: GV hỏi: Em rút ra được bài học gì trong cuộc sống?
- Bước 2: HS trả lời
- Bước 3: GV kết luận
 Muốn XH phát triển phải quan tâm đến con người, chính con người quyết định cuộc sống của họ chứ không phải do lực lượng siêu nhiên nào quyết định.
 Đoàn kết, xiết chặt tay nhau để ngăn chặn tất cả các hoạt động mang tính phi nhân đạo, chống lại lợi ích của con người.
Tóm tắt nội dung:
(Thời gian: 1 phút. Phương pháp: Sử dụng lược đồ tư duy)
 GV tóm tắt cả bài 9 theo lược đồ.
2. Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội
a) Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội?
Vì con người là chủ thể của lịch sử nên sự phát triển của xã hội phải vì con người, thỏa mãn nhu cầu của con người.
Kết luận: Con người là chủ thể của lịch sử nên con người cần được tôn trọng, cần được đảm bảo các quyền chính đáng của mình
 => con người phải là mục tiêu của sự phát triển xã hội
b) CNXH với sự phát triển toàn diện con người
CNXH là:
+ một XH tốt đẹp, 
+ một XH không có áp bức, bất công,
+ một XH thống nhất giữa văn minh với nhân đạo,
+ một XH phát triển vì tự do, hạnh phúc của con người và tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện
=> một xã hội coi con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội
- Ở nước ta: CNXH là sự lựa chọn duy nhất và quyết tâm xây dựng thành công;
- Mục tiêu xây dựng CNXH ở Việt Nam là: “Xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”.
Kết luận: Xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện là mục tiêu cao cả của CNXH
* Bài học:
- Muốn XH phát triển phải quan tâm đến con người, vì chính con người quyết định cuộc sống của họvà sự phát triển của xã hội.
- Đoàn kết, xiết chặt tay nhau để ngăn chặn tất cả các hoạt động mang tính phi nhân đạo, chống lại lợi ích của con người
4. Củng cố: (Thời gian: 8 phút. Phương pháp: động não)
 	Bước 1: GV đưa câu hỏi: 
Câu 1: Em hãy lấy ví dụ chứng minh sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ta đối với trẻ em? 
Câu 2: Nếu em là chủ tịch xã ở địa phương, em sẽ làm gì để phát triền nhân tố con người?
Bước 2: HS trả lời
	5. Hoạt động tiếp nối: (Thời gian: 1 phút)
	Bước 1: GV dặn dò
	- Làm bài tập 2, 4 trong SGK (59, 60).
	- Sưu tầm những chính sách mà Đảng và Nhà nước ta quan tâm đến chiến lược con người.
	- Chuẩn bị bài 10: QUAN NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC
	Bước 3: HS lắng nghe và ghi nhớ