Giáo án Địa lý Lớp 7 - Tiết 1: Dân số - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Thị Mỹ Nga

DÂN SỐ
Bài 1– Tiết 1 
Tuần 1
Ngày dạy: 21 /8/2019
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức
 - HS biết được tình hình phát triển dân số, mật dộ dân số .
- HS hiểu nguyên nhân, hậu quả của sự gia tăng dân số và sự bùng nổ dân số
1.2. Kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng đọc và khai thác thông tin từ các biểu đồ dân số và tháp tuổi.
1.3. Thái độ
- Có thái độ đúng đắn về chính sách dân số
2. TRỌNG TÂM 
 - Dân số và nguồn lao động.
3. CHUẨN BỊ
3.1. Giáo viên: Hình 1.1 SGK phóng to.
3.2. Học sinh: Đọc và tìm hiểu bài trước ở nhà.
4. TIẾN TRÌNH
4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: kiểm diện HS
4.2. Kiểm tra miệng
- Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh về dụng cụ học tập.
4.3. Bài mới
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Hoạt động 1: giới thiệu bài
Các em có biết hiện nay trên Trái đất có bao nhiêu người sinh sống? Làm sao biết được trong số đó có bao nhiêu nam, bao nhiêu nữ, bao nhiêu trẻ, bao nhiêu già?Làm sao biết được số người trong từng độ tuổi, họ đang làm nghề gi?...Để biết được những vấn đề đó chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học hôm nay.
Hoạt động 2: cá nhân, nhóm
*Dân số và nguồn lao động
? Dân số là gì?
? Theo hiểu biết bản thân, dân số Việt Nam hiện nay là bao nhiêu người?
Theo Tổng cục dân số, Tính đến ngày 1/7/2016, dân số nước ta ước đạt 91,7 triệu người.
? Vậy làm sao để biết số dân của 1 địa phương 1 nước ?
HS : Dựa vào kết quả các cuộc điều tra dân số
? Vậy trong điều tra dân số, người ta cần điều tra những gì?
HS: tổng số dân, giới tính, độ tuổi, học vấn, nghề nghiệp
GV: Dân số laø nguoàn lao ñoäng quí baùu cho söï phaùt trieån KT-XH cuûa 1 ñòa phöông và dân số ñöôïc bieåu hieän cuï theå baèng 1 thaùp tuoåi (thaùp dân số )
HS quan sát H1.1
? Thaùp tuoåi ñöôïc chia thaønh maáy maøu ? Ý nghóa cuûa caùc maøu neâu cuï theå?
HS: 3 maøu , moãi maøu coù ñoä tuoåi khaùc nhau :
 Ñaùy thaùp (xanh laù) : 0 -14 t : nhoùm dưới tuoåi LÑ
 Thaân (xanh döông) : 15 -59 t : nhoùm trong tuoåi LÑ
 Ñænh (cam) : 60-100t : nhoùm trên tuoåi LÑ
? Caùc em thuoäc nhoùm tuoåi naøo ?
Tích hợp môn Toán
HS ñoïc caâu hoûi SGK /13
Thảo luận nhóm: 4 nhóm - 5phút
Nhóm 1: Trong toång soá caùc em töø khi môùi sinh ra ñeán 4 tuoåi à 100 tuổi ôû thaùp A öôùc tính bao nhieâu beù trai vaø gaùi ?
 Thaùp A Nam Nöõ
 0-4t khoûang 5,5 tr 5,5tr
 5-9t 4,5tr 4,8tr
Nhóm 2 : Trong toång soá caùc em töø khi môùi sinh ra ñeán 4tuoåi à 100t ôû thaùp B öôùc tính bao nhieâu beù trai vaø gaùi ?
 Thaùp B Nam Nöõ
 0-4t khoaûng 4,3tr 4,8tr
 5-9t 5,1tr 4,4tr
Nhóm 3: Hình daïng 2 thaùp tuoåi khaùc nhau nhö theá naøo ?
 A : Thaùp coù ñaùy roäng, thaân thon daàn veà ñænh à thaùp coù daân soá treû.
 B : Thaùp coù daùy thu heïp laïi, thaân thaùp roäng phình ra à thaùp coù daân soá giaø.
Nhóm 4: Thaùp tuoåi coù hình daïng nhö theá naøo thì tæ leä ngöôøi trong ñoä tuoåi lao động cao
HS: thaùp coù ñaùy thu heïp laïi, thaân thaùp phình roäng ra 
? Nhö vaäy thaùp tuoåi giuùp cho ta hieåu ñöôïc ñaëc ñieåm gì cuûa dân số ?
Hoạt động 3: cá nhân
*Tình hình phát triển dân số trong thế kỉ XIX và thế kỉ XX
? Bằng cách nào chúng ta biết được tình hình dân số trong nhiều năm?
? Sự gia tăng dân số phụ thuộc vào yếu tố nào?
HS: số trẻ sinh ra và số người chết đi trong 1 năm
Quan sát H1.3 và H1.4
HS :Ñöôøng xanh laø tyû leä sinh ñöôøng ñoû laø tæ leä töû
GV hướng dẫn học sinh phân tích: khoảng cách roäng taêng nhanh , heïp taêng chaäm.
HS quan sát hình 1.2
? Đến năm 1500, dân số thế giới bao nhiêu người?
HS: 0,5 tỉ người
? Tình hình dân số những năm đầu như thế nào?
? Nguyên nhân?
HS: dịch bệnh, đói kém, chiến tranh.
? Dân số thế giới tăng nhanh vào năm nào ?
HS: daân soá taêng nhanh vaøo 1804 -1 tỉ người
? Tăng vọt từ năm nào ?
HS: taêng voït vaøo 1960 -3 tỉ người
? Vì sao từ năm 1960 trở lại đây dân số lại tăng nhanh như vây ?
? Dân số tăng đột ngột dẫn đến tình trạng gì?
HS: bùng nổ dân số
GV: bùng nổ dân số xảy ra khi tỉ lệ gia tăng bình quân hàng năm của dân số hơn 2,1 % ( tỉ lệ tử giảm, tỉ lệ sinh vẫn cao)
? Bùng nổ dân số diễn ra khi nào? Ở các quốc gia nào?
? Nguyên nhân?
HS: các nước này giành được độc lập, đời sống cải thiện, tiến bộ y tế làm tỉ lệ tử giảm khi tỉ lệ sinh vẫn cao.
Lieân heä : Trong nông nghieäp ñoåi môùi canh taùc, taïo gioáng caây con, cho naêng suaát cao, trong CNH taïo böôùc nhaûy voït trong neàn kinh teá, trong y teá phaùt minh ra vaécxin tieâm chuûng
GDMT ?Bùng nổ dân số coù ảnh hưởng gì ñeán môi trường hay khoâng?
HS : Dân số taêng dẫn đđến nhu caàu aên maëc ôû tăng: chaët phaù röøng laøm raãy, nhaø ôû, maát caân baèng sinh thaùi (ñaát ñai xoùi moøn, lôû ñaát baïc maøu) söû duïng nhieàu hoaù chaát trong saûn xuaát, oâ nhieãm môi trường, gaây beänh cho ngöôøi vaø gia suùc.
? Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà treân treân chuùng ta caàn phaûi laøm gì?
HS: Thực hiện chính sách dân số, troàng và khai thác, bảo vệ röøng hợp lí, BVMT sinh thaùi.
MR: dân số Việt Nam
+1/4/1999 đạt 76, 3 triệu người,đứng thứ 2 ĐNA
+2005 đạt 83,1 triệu người đứng thứ 3 ĐNA
+ 1/7/2008 Dân số VN là 86,5 triệu người 
+Năm 2013, Việt Nam là quốc gia đông dân hàng thứ 8 của châu Á và thứ 14 so với thế giới
Liên hệ:
? Việt Nam thuộc nhóm nước nào, có ở trong tình trạng bùng nổ dân số không ? Nước ta có những chính sách gì ?
HS :nước đang phát triển
? Những biện pháp giải quyết tích cực để khắc phục bùng nổ dân số ?
HS: - Kiểm soát sinh đẻ.
 - Phát triển giáo dục.
 - Tiến hành cách mạng nông nghiệp và công nghiệp hoá.
1. Dân số, nguồn lao động
- Các cuộc điều tra dân số cho biết tình hình dân số, nguồn lao động của một địa phương, một quốc gia.
- Tháp tuổi cho biết đặc điểm cụ thể của dân số qua giới tính, độ tuổi, nguồn lao động hiện tại và tương lai của địa phương.
2. Dân số thế giới tăng nhanh trong thế kỉ XIX và thế kỉ XX
-Trong nhiều thế kỉ, dân số tăng hết sức chậm chạp.
-Đầu thế kỉ XIX đến nay, dân số thế giới tăng nhanh nhờ những tiến bộ về kinh tế - xã hội và y tế.
-Từ những năm 50 của thế kỉ XX, bùng nổ dân số diễn ra ở các nước đang phát triển châu Á, châu Phi, châu Mĩ Latinh
-Bùng nổ dân số tạo sức ép đối với việc làm, phúc lợi xã hội, môi trường, kìm hãm sự phát triển kinh tế -xã hội
- Nhiều nước có chính sách dân số và phát triển kinh tế - xã hội tích cực để khắc phục bùng nổ dân số.
4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố 
Câu 1: Tháp tuổi cho ta biết đặc điểm gì của dân số?
-Tổng số dân, nguồn lao động, độ tuổi, giới tính, học vấn, nghề nghiệp..
Câu 2: Bùng nổ dân số xảy ra khi nào? Nguyên nhân, hậu quả và phương hướng giải quyết?
-Từ những năm 50 của thế kỉ XX, bùng nổ dân số diễn ra ở các nước đang phát triển châu Á, châu Phi, châu Mĩ Latinh do các nước này giành được độc lập, đời sống cải thiện, tiến bộ y tế làm tỉ lệ tử giảm khi tỉ lệ sinh vẫn cao.
-Bùng nổ dân số tạo sức ép đối với việc làm, phúc lợi xã hội, môi trường, kìm hãm sự phát triển kinh tế -xã hội
- Nhiều nước có chính sách dân số và phát triển kinh tế - xã hội tích cực để khắc phục bùng nổ dân số.
4.5. Hướng dẫn học sinh tự học 
* Đối với bài học ở tiết này:
-Học thuộc bài và chú ý nguyên nhân, hậu quả của bùng nổ dân số
-Làm tập bản đồ Địa lí 7.
*Đối với bài học ở tiết tiếp theo:
- Chuẩn bị bài 2: “Sự phân bố dân cư. Các chủng tộc trên thế giới”
+Tìm hiểu sự phân bố dân cư nước ta ? Tại sao ?
+Tranh ảnh của các chủng tộc trên thế giới ? Các chủng tộc khác nhau như thế nào ?
+Mật độ dân số là gì ? Cách tính ?
5. RÚT KINH NGHIỆM
Nội dung
Phương pháp
Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học