Giáo án dạy thêm Ngữ văn 8

«ng cã thùc.
 + Nãi qu¸: nh»m nhÊn m¹nh, lµm næi bËt b¶n chÊt cña sù thËt gióp ng­êi nghe nhËn thøc sù thùc râ rµng h¬n; t¨ng søc biÓu c¶m.(cho HS lÊy vd ®Ó so s¸nh) 
3. Nh÷ng l­u ý khi sö dông nãi qu¸ trong giao tiÕp:
- CÇn thËn träng khi sö dông nãi qu¸, ®Æc biÖt khi giao tiÕp víi ng­êi trªn, ng­êi lín tuæi.
- BiÖn ph¸p nãi qu¸ th­êng ®­îc sö dông kÌm víi biÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, Èn dô, ho¸n dô. VÝ dô: RÎ nh­ bÌo, nhanh nh­ c¾t....
* LuyÖn tËp:
Bµi 1:
 T×m biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ cho biÕt hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña chóng trong c¸c vÝ dô sau ®©y: 
a. §éi trêi, ®¹p ®Êt ë ®êi
 Hä Tõ, tªn H¶i vèn ng­êi ViÖt §«ng.
b. Chó t«i Êy µ, ®¹n b¾n vµo lç mòi chó hØ ra lµ chuyÖn th­êng!
c. Søc «ng Êy cã thÓ v¸ trêi lÊp biÓn.
d. Ng­êi say r­îu mµ ®i xe m¸y th× tÝnh m¹ng nh­ ngµn c©n treo sîi tãc.
e. TiÕng h¸t ¸t tiÕng bom.
Bµi 2:
 T×m c¸c thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ ®Ó diÔn ®¹t c¸c ý sau ®©y råi ®Æt c©u víi thµnh ng÷ Êy:
a. Ch¾t läc, chän lÊy c¸i quÝ gi¸, tinh tóy trong nh÷ng c¸i t¹p chÊt kh¸c.
b. KhuÕch tr­¬ng, cæ ®éng, lµm ån µo.
c. Sî h·i, khiÕp ®¶m ®Õn møc mÆt t¸i mÐt.
d. Lu«n kÒ c¹nh bªn nhau hoÆc g¾n bã chÆt chÏ, kh¨ng khÝt víi nhau.
e. Gan d¹, dòng c¶m, kh«ng nao nóng tr­íc khã kh¨n hiÓm nguy.
g. Gièng hÖt nhau ®Õn møc t­ëng chõng nh­ cïng mét thÓ chÊt.
( * G¹n ®ôc kh¬i trong, §¸nh trèng khua chiªng, MÆt c¾t kh«ng cßn giät m¸u, Nh­ h×nh víi bãng, Gan vµng d¹ s¾t, Nh­ hai giät n­íc.)
Bµi 3:
T×m 5 thµnh ng÷ cã sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ vµ ®Æt c©u víi mçi thµnh ng÷ ®ã.
Bµi vÒ nhµ:
Bµi tËp 1. T×m hiÓu gi¸ trÞ biÓu hiÖn cña biÖn ph¸p nãi qu¸ trong c¸c c©u sau:
a. G­¬m mµi ®¸, ®¸ nói còng ph¶i mßn
 Voi uèng n­íc, n­íc s«ng ph¶i c¹n
 §¸nh mét trËn, s¹ch kh«ng k×nh ng¹c
 §¸nh hai trËn, tan t¸c chim mu«ng.
 B×nh Ng« ®¹i c¸o – NguyÔn Tr·i
=> Tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng cña nh©n d©n §¹i ViÖt (K/n Lam S¬n).
b. Ta ®i tíi trªn ®­êng ta b­íc tiÕp
R¾n nh­ thÐp, v÷ng nh­ ®ång
§éi ngò ta trïng trïng ®iÖp ®iÖp.
 Ta ®i tíi – Tè H÷u
=> §éi qu©n ta hïng m¹nh, kÕt thµnh mét khèi v÷ng ch¾c, kh«ng g× lay chuyÓn ®­îc.
c. "B¸c ¬i, tim B¸c mªnh m«ng thÕ 
¤m c¶ non s«ng, mäi kiÕp ng­êi."
 NhÊn m¹nh t×nh th­¬ng yªu bao la cña B¸c Hå.
Bµi tËp 2. Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c biÖn ph¸p nãi qu¸ ®­îc sö dông trong nh÷ng c©u sau:
a. ChÝnh bän nµy còng ®ang ch¹y long tãc g¸y lªn v× chuyÖn dÇu mì ®Êy.
=> Ch¹y long tãc g¸y: vÊt v¶, ®Õn chç nµy chç nä ®Ó lo toan c«ng viÖc.
b. Nã häc dèt cã chu«i (®u«i) thÕ th× cßn biÕt lµm g× mµ tr«ng mong cËy nhê.
=> Dèt cã chu«i: qu¸ dèt vµ ®Ó lé c¸I dèt ra, kh«ng che næi.
c. Mét cËu ng­êi ®Þa ph­¬ng ®­îc giíi thiÖu lµ du kÝch nh­ng nom mÆt bóng ra s÷a.
=> MÆt bóng ra s÷a: mÆt non choÑt, cßn trÎ m¨ng.
d. Th»ng bÐ cø nh­ con ong c¸i kiÕn, suèt ngµy ch¨m ch¾m vµo s¸ch vë.
=> Con ong c¸i kiÕn: siªng n¨ng, ch¨m chØ, cÇn mÉn, chÞu khã trong c«ng viÖc.
Bµi tËp 3: §äc c¸c VD sau vµ cho biÕt c¸c tr­êng hîp nãi qu¸ sau ®©y ®­îc vËn dông dùa trªn ph­¬ng thøc nµo (1 hay 2)? (®¸nh dÊu (1) vµo tr­êng hîp nãi qu¸ kÕt hîp víi so s¸nh; ®¸nh sè (2) vµo tr­êng hîp sö dông c¸c tõ phãng ®¹i.) 
a. DÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa ta còng vui lßng. 
b. 	TuÊn kiÖt nh­ sao buæi sím
	Nh©n tµi nh­ l¸ mïa thu
c. 	¦íc g× s«ng réng mét gang
 B¾c cÇu d¶i yÕm cho chµng sang ch¬i.
d. 	NgÈng ®Çu m¸i tãc m¸i tãc mÑ rung
	Giã lay nh­ sãng biÓn tung tr¾ng bê.
®. 	Ng­êi ®en nh­ cét nhµ ch¸y.
II. Nãi gi¶m nãi tr¸nh (Nh· ng÷, uyÓn ng÷)
1. Kh¸i niÖm: Lµ biÖn ph¸p tu tõ dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn, tr¸nh g©y c¶m gi¸c qu¸ ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ; tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù.
 VD: Ch¸u bÐ ®· bít ®i ngoµi ch­a?
2. Mét sè c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh th­êng gÆp.
a. Sö dông c¸c tõ ®ång nghÜa H¸n viÖt
 - ChÕt: tõ trÇn, t¹ thÕ
 - Ch«n: mai t¸ng, an t¸ng
b. Sö dông hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa th«ng qua c¸c h×nh thøc Èn dô, ho¸n dô.
 VD: B¸c ®· lªn ®­êng theo tæ tiªn.
c. Phñ ®Þnh tõ tr¸i nghÜa.
 VD: XÊu: ch­a ®Ñp, ch­a tèt.
d. Nãi trèng
 VD: ¤ng Êy chØ nay mai th«i.
Nãi gi¶m nãi tr¸nh chñ yÕu ®­îc dïng trong lêi nãi hµng ngµy, VB chÝnh luËn, VB nghÖ thuËt...
* Bµi tËp:
BTTN:
Bµi tËp 1.
1. Nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ g×?
A. Lµ ph­¬ng tiÖn tu tõ lµm t¨ng, lµm m¹nh lªn mét ®Æc tr­ng tÝch cùc nµo ®ã cña ®èi t­îng ®­îc nãi ®Õn.
B. Lµ mét biÖn ph¸p tu tõ trong ®ã, ng­êi ta thay tªn gäi cña mét ®èi t­îng nµy b»ng sù m« t¶ nh÷ng dÊu hiÖu cña nã.
C. Lµ mét biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i quy m«, møc ®é, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng.
D. Lµ mét biÖn ph¸p tu tõ dïng c¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn. 
2. ý nµo nãi ®óng nhÊt vÒ t¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m - nãi tr¸nh?
A. Lµm cho lêi v¨n, th¬ tÕ nhÞ, uyÓn chuyÓn . 	C. Tr¸nh th« tôc, thiÕu lÞch sù.
B. Tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, ghª sî, nÆng nÒ. D. C¶ ba ý kiÕn trªn.
3. Khi nµo kh«ng nªn nãi gi¶m nãi tr¸nh?
A. Khi cÇn ph¶i nãi n¨ng lÞch sù, cã v¨n ho¸. 
B. Khi muèn lµm cho ng­êi nghe bÞ thuyÕt phôc.
C. Khi muèn bµy tá t×nh c¶m cña m×nh. 	
D. Khi cÇn ph¶i nãi th¼ng, nãi ®óng nhÊt sù thËt.
4. C©u nµo sau ®©y sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh?
A. Th«i ®Ó mÑ cÇm còng ®­îc. 	C. B¸c trai ®· kh¸ råi chø?
B. Mî mµy ph¸t tµi l¾m, cã nh­ d¹o tr­íc ®©u. 	D. L·o h·y yªn lßng mµ nh¾m m¾t!
5. Chän mét tõ ë cét A ®iÒn vµo chç trèng ë cét B ®Ó ®­îc c¸c c©u cã sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh.
A
B
1. phóc hËu
a. Anh Êy ... khi nµo?
2. hiÕu th¶o
b. Em ... ®i ch¬i nhiÒu nh­ vËy.
3. hi sinh
c. Bµ ta kh«ng ®­îc ... cho l¾m!
4. kh«ng nªn
d. CËu nªn ... víi b¹n bÌ h¬n!
5. hoµ nh·
®. Nã kh«ng ph¶i lµ ®øa ... víi cha mÑ!
Bµi tËp 2. C¸ch nµo sau ®©y th­êng dïng ®Ó nãi gi¶m - nãi tr¸nh?
	A. Dïng tõ ®ång nghÜa ®Ó nãi gi¶m - nãi tr¸nh
	B. Dïng c¸ch phñ ®Þnh tõ ë mÆt tÝch cùc trong cÆp tõ tr¸i nghÜa 
	C. Dïng c¸ch nãi trèng
	D. C¶ ba ý kiÕn trªn.
Bµi tËp 3. LÊy vÝ dô minh ho¹ cho c¸c c¸ch nãi gi¶m - nãi tr¸nh ë bµi tËp 2:
	a. Tö thi, thi hµi; lÝnh - chiÕn sÜ; yÕu kÐm - tån t¹i cÇn kh¾c phôc
	b. H¸t dë - h¸t ch­a hay; rÊt xÊu - kh«ng ®­îc ®Ñp
	c. ¤ng Êy s¾p chÕt - ¤ng Êy chØ nay mai th«i
BTTL.
Bµi 1: T×m biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh trong c¸c c©u sau vµ cho biÕt ý nghÜa cña nã.
a. ChØ ®Õn lóc th©n tµn lùc kiÖt, tr¶ x¸c cho ®êi, ThÞ KÝnh míi ®­îc minh oan vµ ®­îc ®øc PhËt ®ãn vÒ miÒn vÜnh cöu, trong niÒm xãt th­¬ng, nuèi tiÕc cña mu«n ng­êi.
b. ThÕ råi DÕ Cho¾t t¾t thë. T«i th­¬ng l¾m. Võa th­¬ng võa ¨n n¨n téi m×nh.
c. Ch¼ng bao l©u, ng­êi chång mÊt.
d. Tr­íc kia, khi bµ ch­a vÒ víi Th­îng ®Õ chÝ nh©n, bµ ch¸u ta ®· tõng sung s­íng biÕt bao!
e. C¸ch mÊy th¸ng sau, ®øa con lªn sµi l¹i bá ®i ®Ó chÞ ë mét m×nh.
Bµi 2: Cã thÓ thay tõ chÕt trong c¸c c©u sau b»ng c¸ch nãi nh­ ë bµi tËp 1 ®­îc kh«ng? V× sao?
a. Trong nh÷ng n¨m qua sè ng­êi m¾c bÖnh truyÒn nhiÔm vµ chÕt v× c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm gi¶m dÇn -> VB khoa häc.
b. Sau trËn b·o, c©y cèi trong v­ên chÕt hÕt c¶ -> §å vËt.
c. Qu©n triÒu ®×nh ®· ®èt rõng ®Ó giÕt chÕt ng­êi thñ lÜnh nghÜa qu©n ®ã, khëi nghÜa bÞ dËp t¾t -> GiÕt chÕt (®©m chÕt, b¾n chÕt) cã tÝnh æn ®Þnh chÆt chÏ, thªm vµo ®ã, cóng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp kh¸c víi tõ chÕt ®øng riªng.
Bµi 3: §Æt 3 c©u nãi gi¶m nãi tr¸nh b»ng c¸ch phñ ®Þnh tõ tr¸i nghÜa.
 VD: Em nÊu ¨n ch­a ®­îc ngon l¾m.
Bµi 4: Thay c¸c tõ ng÷ g¹ch ch©n b»ng c¸c tõ ng÷ ®ång nghÜa ®Ó thÓ hiÖn c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh:
a. Anh cø chuÈn bÞ ®i, bµ cô cã thÓ chÕt trong nay mai th«i. 
b. ¤ng Êy muèn anh ®i khái n¬i nµy.
c. Bè t«i lµm ng­êi g¸c cæng cho nhµ m¸y.
d. CËu Êy bÞ bÖnh ®iÕc tai, mï m¾t.
®. MÑ t«i lµm nghÒ nÊu ¨n.
e. ¤ng gi¸m ®èc chØ cã mét ng­êi ®Çy tí.
(®i; l¸nh mÆt khái ®©y mét chót; b¶o vÖ; khiÕm thÝnh, khiÕm thÞ; cÊp d­ìng; ng­êi gióp viÖc).
Bµi vÒ nhµ.
Bµi 1: T×m biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh trong c¸c tr­êng hîp sau.
a. B¸c D­¬ng th«i ®· th«i råi
 N­íc m©y man m¸c, ngËm ngïi lßng ta. (NguyÔn KhuyÕn)
- Th«i ®· th«i råi: Gi¶m nhÑ sù mÊt m¸t, trèng v¾ng kh«ng ph­¬ng bï ®¾p.
b. KiÕp hång nhan cã mong manh
 Nöa chõng xu©n tho¾t g·y cµnh thiªn h­¬ng. (NguyÔn Du)
G·y cµnh thiªn h­¬ng: Cuéc ®êi, sè phËn nµng kiÒu bÞ vïi dËp, s¾c ®Ñp tµn phai, bÞ dµy vß.
c. 	"Bçng loÎ chíp ®á 
	 Th«i råi l­îm ¬i!"
	- T¸c gi¶ lÊy tiÕng than ®Ó (thay) tr¸nh nãi ®Õn c¸i chÕt.
	- C¸ch nãi nµy võa thÓ hiÖn sù hi sinh cña L­îm diÔn ra nhanh, ®ét ngét, võa thÓ hiÖn sù th­¬ng tiÕc v« h¹n cña t¸c gi¶ ®èi víi L­îm.
d. "Th«i u kh«ng ¨n, ®Ó phÇn cho con. Con chØ ®­îc ¨n ë nhµ b÷a nay n÷a th«i. U kh«ng muèn ¨n tranh cña con. Con cø ¨n thËt no, kh«ng ph¶i nh­êng nhÞn cho u".
Bµi 2: T×m c¸c c©u cã vËn dông c¸ch nãi gi¶m, nãi tr¸nh trong giao tiÕp mµ em th­êng gÆp.
( VD: ChÞ Lan d¹o nµy cã vÎ th­a ®i lµm.
 Tr«ng c« Êy cã vÎ kh«ng hiÒn l¾m.)
Bµi 3: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông biÖn ph¸p nãi gi¶m nãi tr¸nh.
4. H­íng dÉn häc ë nhµ:
- N¾m v÷ng néi dung «n tËp + Hoµn thiÖn bµi tËp.
***********************************************
Ngµy so¹n: 1/11/2013
 Buæi 10. 
¤n tËp v¨n b¶n NHËT DôNG
Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i ®Êt n¨m 2000
a. môc tiªu cÇn ®¹t: Gióp häc sinh 
- TiÕp tôc hiÓu ®­îc t¸c h¹i, mÆt tr¸i cña viÖc sö dông bao ni l«ng. Tõ ®ã cã ý thøc h¹n chÕ sö dông bao ni l«ng.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng t×m hiÓu, ph©n tÝch v¨n b¶n nhËt dông.
B. ChuÈn bÞ:
	GV: §äc tµi liÖu - so¹n bµi
	HS: ¤n c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n 
C. Ho¹t ®éng D¹Y – HäC:
1. æn ®Þnh tæ chøc:
SÜ sè:... V¾ng:
2. KiÓm tra bµi cò:
	Kt bµi tËp buæi 8 cña HS.
3. Bµi míi:
* Gi¸ trÞ vÒ néi dung & NT: Lêi kªu gäi b×nh thuêng: “Mét ngµy kh«ng dïng bao ni l«ng” ®­îc truyÒn ®¹t b»ng h×nh thøc rÊt trang träng: Th«ng tin vÒ Ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000. §iÒu ®ã, cïng víi sù gi¶i thÝch ®¬n gi¶n mµ s¸ng tá vÒ t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng, vÒ lîi Ých cña viÖc gi¶m bít chÊt th¶i ni l«ng, ®· gîi cho chóng ta nh÷ng viÖc cã thÓ lµm ngay ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng sèng, ®Ó b¶o vÖ tr¸i ®Êt, ng«i nhµ chung cña chóng ta.
	Bµi tËp 1: Khoanh trßn vµo ®¸p ¸n ®óng.
C©u 1: V¨n b¶n “Th«ng tin vÒ tr¸i ®Êt n¨m 2000” chñ yÕu sö dông p/thøc biÓu ®¹t nµo?
	A. Tù sù	B. NghÞ luËn	C. ThuyÕt minh	 D. BiÓu c¶m.
C©u 2: "Mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng" lµ chñ ®Ò vÒ Ngµy Tr¸i §Êt cña quèc gia hay khu vùc nµo?
	A. Toµn thÕ giíi	C. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn	
	B. ViÖt Nam	D. Khu vùc ch©u ¸	
C©u 3: Trong v¨n b¶n "Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i ®Êt n¨m 2000", bao b× ni l«ng ®­îc coi lµ:
A. Mét lo¹i r¸c th¶i c«ng nghiÖp	C. Mét lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t 	
	B. Mét lo¹i chÊt g©y ®éc h¹i	D. Mét lo¹i vËt liÖu kÐm chÊt l­îng	
C©u 4: ý nµo nãi lªn môc ®Ých lín nhÊt cña t¸c gi¶ khi viÕt v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i ®Êt n¨m 2000”?
	A. §Ó mäi ng­êi kh«ng sö dông bao b× ni l«ng n÷a.
	B. §Ó mäi ng­êi hiÓu m«i tr­êng ®ang bÞ « nhiÔm nghiªm träng.
	C. §Ó gãp phÇn vµo viÖc tuyªn truyÒn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng tr¸i ®Êt.
	D. §Ó gãp phÇn vµo viÖc thay ®æi thãi quen sö dông bao b× ni l«ng cña mäi ng­êi.
C©u 5: Trong v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000”, t¸c gi¶ ®· chØ ra ®iÒu g× lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt khiÕn cho viÖc sö dông bao b× ni l«ng cã thÓ g©y nguy h¹i ®èi víi m«i tr­êng tù nhiªn?
A. TÝnh kh«ng ph©n huû cña platic 	C. Khi biÕt bao b× ni l«ng cã nhiÒu chÊt khÝ ®éc
B. Trong ni l«ng cã chÊt ®éc h¹i. 	D. Ch­a cã ph­¬ng ph¸p sö lý r¸c th¶i.
C©u 6: NhËn dÞnh nµo lµ ®óng nhÊt vÒ c¸c gi¶i ph¸p h¹n chÕ viÖc dïng bao b× nil«ng mµ ng­êi viÕt ®­a ra trong bµi?
A. Cã tÝnh thuyÕt phôc vµ kh¶ thi	C. Ch­a phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña con ng­êi.
B. V­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña con ng­êi. 	D. Kh«ng cã tÝnh thuyÕt phôc vµ kh¶ thi 
Bµi tËp 2: V¨n b¶n “Th«ng tin ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000” ®· cung cÊp cho ng­êi ®äc nh÷ng kiÕn thøc nµo?
Gîi ý:
- Bao b× nil«ng cã thÓ g©y ra nh÷ng t¸c h¹i nghiªm träng, kh«n l­êng cho søc khoÎ con ng­êi vµ m«i tr­êng.
- HiÖn nay vÉn ch­a cã lo¹i bao b× nµo thay thÕ hoµn toµn bao b× nil«ng. V× vËy, ®Ó gi¶m thiÓu t¸c h¹i cña nã ®èi víi m«i tr­êng, mçi ng­êi cÇn thay ®æi thãi quen sö dông bao b× nil«ng, h¹n chÕ sö dông chóng ®Ó gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng chung Tr¸i §Êt.
Bµi tËp 3: Nªu nh÷ng nhËn xÐt cña em vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña nh÷ng lêi kªu gäi cã tÝnh thuyÕt phôc ë phÇn cuèi v¨n b¶n.
V¨n b¶n ®­îc kÕt thóc b»ng nh÷ng lêi kªu gäi vµ ®éng viªn. Víi viÖc sö dông ®iÖp tõ "h·y", lêi kªu gäi cø t¨ng dÇn, t¸c ®éng tõ ý thøc ®Õn nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ, thiÕt thùc: H·y quan t©m ®Õn tr¸i ®Êt, h·y b¶o vÖ tr¸i ®Êt, h·y cã tr¸ch nhiÖm víi cuéc sèng cña b¶n th©n vµ cña c¶ céng ®ång b»ng hµnh ®éng "Mét ngµy kh«ng sö dông bo b× nil«ng".
Bµi tËp 4: ViÕt mét bµi v¨n ng¾n tuyªn truyÒn vÒ viÖc h¹n chÕ dïng bao b× nil«ng ®Ó gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr­êng?
- T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao b× ni l«ng;
- Kªu gäi mäi ng­êi b¶o vÖ m«i tr­êng b»ng hµnh ®éng h¹n chÕ sö dông bao b× ni l«ng.
VD tham kh¶o:
Tr¸i ®Êt lµ ng«i nhµ chung cña chóng ta. Tµi nguyªn tr¸i ®Êt kh«ng ph¶i lµ v« h¹n. Søc chÞu ®ùng cña tr¸i ®Êt còng chØ lµ h÷u h¹n. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt vµ sù v« t©m cña con ng­êi ®· lµm cho tr¸i ®Êt bÞ tæn th­¬ng, trong ®ã cã vÊn ®Ò r¸c th¶i sinh ho¹t ®ang ngµy cµng g©y « nhiÔm nÆng nÒ cho m«i tr­êng tr¸i ®Êt.
Cïng víi nh÷ng ­u ®iÓm nh­ tèt, rÎ, thuËn tiÖn trong sö dông, bao b× nil«ng l¹i lµ mét lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t ®éc h¹i vµ khã xö lÝ. §Æc tÝnh næi bËt cña bao b× nil«ng lµ "kh«ng ph©n huû" ®· t¹o nªn hµng lo¹t t¸c h¹i khã l­êng nh­: c¶n trë qu¸ tr×nh sinh tr­ëng cña thùc vËt, lµm t¾c cèng r·nh khiÕn cho muçi ph¸t sinh, dÞch bÖnh cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Bao nill«ng mµu cßn chøa hµng lo¹t chÊt ®éc h¹i cã thÓ g©y ra nhiÒu bÖnh tËt hiÓm nghÌo cho con ng­êi. §ã cßn lµ lo¹i r¸c th¶i rÊt khã xö lÝ nh­ ch«n lÊp th× kh«ng bÞ ph©n huû, ®èt th× g©y ra ®éc h¹i vµ tèn kÐm,... 
VËy ®Ó gi¶m thiÓu ®­îc t¸c h¹i cña bao b× nill«ng ®èi víi m«i tr­êng, mçi ng­êi cÇn gãp phÇn b»ng nh÷ng viÖc lµm cô thÓ, nh÷ng hµnh ®éng thiÕt thùc: tËn dông bao nil«ng, h¹n chÕ sö dông bao nil«ng, sö dông c¸c tói ®ùng kh¸c ®Ó thay thÕ, tuyªn truyÒn ®Ó mäi ng­êi hiÓu râ t¸c h¹i cña bao b× nil«ng...
4. H­íng dÉn häc ë nhµ:
- N¾m v÷ng néi dung «n tËp + Hoµn thiÖn bµi tËp.
***********************************
Ngµy so¹n: 10/11/2013
 Buæi 11. 
¤n tËp v¨n THUYÕT MINH
A. môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp häc sinh: 
- Cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph¸t hiÖn, ph©n tÝch c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh.
B. ChuÈn bÞ:
	GV: §äc tµi liÖu - so¹n bµi.
	HS: ¤n c¸c kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh.
C. Ho¹t ®éng D¹Y – HäC:
1. æn ®Þnh tæ chøc:
SÜ sè:... V¾ng:
2. KiÓm tra bµi cò:
	Kt bµi tËp buæi 7 cña HS.
3. Bµi míi:
I. V¡N THUYÕT MINH
1. V¨n b¶n thuyÕt minh cã vai trß g×? 
V¨n b¶n thuyÕt minh cã vai trß cung cÊp tri thøc kh¸ch quan vÒ sù vËt, hiÖn t­îng, ph­¬ng ph¸p, c¸ch thøc nh»m gióp con ng­êi hiÓu vÒ sù vËt hiÖn t­îng, ph­¬ng ph¸p, c¸ch thøc mét c¸ch ®Çy ®ñ, ®óng ®¾n, cÆn kÏ.
2. §Ó viÕt ®­îc v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn cã ®iÒu kiÖn g×? 
§Ó viÕt ®­îc v¨n b¶n thuyÕt minh, ng­êi viÕt ph¶i cã vèn tri thøc tæng hîp phong phó vµ s©u s¾c.
3. Lµm thÕ nµo ®Ó cã ®­îc tri thøc ®Ó tr×nh bµy v¨n b¶n thuyÕt minh? 
a. Quan s¸t: Nh×n, xem dïng trÝ tuÖ ®Ó ph¸t hiÖn b¶n chÊt cña ®èi t­îng, ph©n biÖt ®Æc ®iÓm cña ®èi t­îng, ®©u lµ ®Æc ®iÓm chÝnh, ®©u lµ ®Æc ®iÓm phô, ®Æc ®iÓm nµo cã ý nghÜa ph©n biÖt sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c.
- X¸c ®Þnh mçi ®Æc ®iÓm cã h×nh d¸ng, ý nghÜa t¸c dông g× víi sù tån t¹i cña ®èi t­îng.
b. Tra cøu tµi liÖu: 
- Tra cøu tõ ®iÓn ®Ó x¸c ®Þnh kh¸i niÖm.
- Nghiªn cøu sgk, b¸o, tµi liÖu nh»m tÝch luü tri thøc vÒ ®èi t­îng.
c. Ph©n tÝch:
- Chia t¸ch ®èi t­îng, lËp dµn ý hîp lý vµ h×nh thµnh v¨n b¶n thuyÕt minh.
II. Ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh: 
1. Ph­¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa.
- Nªu §N lµ ph­¬ng ph¸p vËn dông tri thøc ®Ó nªu kh¸i niÖm vÒ sù vËt, hiÖn t­îng.
- Th­êng dïng trong phÇn më ®Çu cña bµi v¨n thuyÕt minh.
- Vai trß: Giíi thiÖu chung.
- CÊu tróc: Th­êng ®­îc tr×nh bµy theo kiÓu c©u ®¼ng thøc. 
2. Ph­¬ng ph¸p liÖt kª
3. Ph­¬ng ph¸p dÉn sè liÖu cô thÓ
4. Ph­¬ng ph¸p dïng vÝ dô.
5. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh.
6. Ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch. 
* Y£U CÇU Vµ PH¦¥NG PH¸P TM
a. Yêu cầu: 
- Trước hết phải hiểu rõ yêu cầu của bài làm là cung cấp tri thức khách quan, khoa học về đối tượng thuyết minh
- Phải quan sát, tìm hiểu kĩ lưỡng, chính xác đối tượng cần thuyết minh, nhất là phải nắm bắt được bản chất, đặc trưng của chúng, để tránh sa vào trình bầy các biểu hiện không phải tiêu biểu, không quan trọng. 
- Phải sử dụng ngôn ngữ chính xác, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc
- Cần chú ý thời gian được thuyết minh, đối tượng đọc, nghe bài thuyết minh của mình.
b. Phương pháp
Để bài văn thuyết minh có sức thuyết phục, dễ hiểu, sáng rõ, người ta có thể sử dụng phối hợp nhiều phương pháp thuyết minh như : nêu định nghĩa, mô tả sự vật, sự việc, nêu ví dụ, liệt kê, so sánh, đối chiếu phân tích, phân loại, dùng số liệu, nói vừa phải, tránh đại ngôn
III. C¸CH LµM BµI V¡N TM.
- B1. Phải tìm hiểu đề bài, nhằm xác định đối tượng sẽ thuyết minh
- B2. Tiếp theo, người làm bài phải tìm các tri thức khách quan, khoa học về đối tượng thuyết minh (có thể đến tận nơi quan sát, tìm hiểu kĩ lưỡng, chính xác, ghi chép lại) hoặc tìm đọc ở sách báo các kiến thức tin cậy về đối tượng thuyết minh
- B3. Tiếp theo nữa, sau khi có kiến thức rồi, cần tìm một hướng trình bày theo một trình tự thích hợp với đối tượng cần thuyết minh, sao cho người đọc dễ hiểu
VD: Nếu thuyết minh về chiếc xe đạp có thể đi từ bộ phận quan trọng, đến không quan trọng, đến tác dụng của xe đạp với người sử dụng
Nếu thuyết minh về chiếc nón lá Việt Nam cần đi theo trình tự từ nguồn gốc, cách làm nón, các kiểu dáng nón, tác dụng khi con người sử dụng
- B4. Khi làm văn thuyết minh, chú ý sử dụng ngôn ngữ chính xác, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. Chú ý “chất văn” phù hợp với văn thuyết minh.
II. LuyÖn tËp
BTTN:
C©u 1: ý nµo nãi ®óng nhÊt bµi häc vÒ c¸ch lµm bµi v¨n thuyªt minh?
A. N¾m ®­îc yªu cÇu cña ®Ò bµi, ph¹m vi tri thøc kh¸ch quan, khoa häc vÒ ®èi t­îng thuyÕt minh
B. N¾m ®­îc bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh gåm 3 phÇn, mçi phÇn cã mét nhiÖm vô riªng
C. N¾m ®­îc yªu cÇu cña viÖc sö dông ng«n ng÷; ®Æc biÖt häc ®­îc c¸ch phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh trong mét bµi viÕt
D. KÕt hîp c¶ ba néi dung trªn
C©u 2: NhiÖm vô ®Æc tr­ng cña v¨n b¶n thuyÕt minh lµ g×?
A. Båi d­ìng, x©y ®¾p t×nh c¶m, t©m hån cho ng­êi ®äc
B. Cung cÊp tri thøc vÒ c¸c sù vËt, hiÖn t­îng trong ®êi sèng
C. RÌn luyÖn c¸c kü n¨ng sèng, lao ®éng c¬ b¶n cho ®éc gi¶
D. C¶ A, B vµ C
C©u 3: Dßng nµo nãi ®óng nhÊt c¸c ph­¬ng ph¸p sö dông trong bµi v¨n thuyÕt minh?
A. ChØ sö dông ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch
B. ChØ sö dông ph­¬ng ph¸p nªu vÝ dô, ph©n tÝch, ph©n lo¹i
C. ChØ sö dông ph­¬ng ph¸p liÖt kª, dïng sè liÖu
D. CÇn sö dông phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p trªn
C©u 4: Ng«n ng÷ cña v¨n b¶n thuyÕt minh cã ®Æc ®iÓm g×?
A. Cã tÝnh h×nh t­îng, giµu gi¸ trÞ biÓu c¶m
B. Cã tÝnh chÝnh x¸c, c« ®äng, chÆt chÏ vµ sinh ®éng
C. Cã tÝnh ®a nghÜa vµ giµu c¶m xóc
D. Cã tÝnh c¸ thÓ vµ giµu h×nh ¶nh
BTTL:
1. Bµi tËp 1: H·y giíi thiÖu vÒ c«ng tr×nh thñy ®iÖn Hßa B×nh
- §èi t­îng: Nhµ m¸y thñy ®iÖn Hßa B×nh
- Ph¹m vi thuyÕt minh: Khoa häc - §êi sèng
- Lµ mét trung t©m ®iÖn lùc lín nhÊt ViÖt Nam
- 4 chøc n¨ng chÝnh
+ Chèng lò
+ Cung cÊp ®iÖn
+ §iÒu tiÕt t­íi tiªu
+ §¶m b¶o giao th«ng ®­êng thñy
- Gian m¸y: gåm 8 tæ m¸y – Mçi tæ cã c«ng suÊt 240MW ®­îc ®Æt ngÇm trong lßng nói ®¸ cã chiÒu cao 50,5 m - réng 19,5 m – dµi 240 m
- Cöa nhËn n­íc: cao 70 m – dµi 190 m
- Khèi l­îng ®Êt ®¸ ®µo ®¾p: 20.256.103 m3
- Ngµy khëi c«ng: 6/11/1976
- Ngµy kh¸nh thµnh: 20/12/1994
- 30.000 c¸n bé c«ng nh©n viªn S«ng §µ
- 5000 chiÕn sÜ s­ ®oµn 565
- 1000 c¸n bé c«ng nh©n ban qu¶n lý c«ng tr×nh
- 750 chuyªn gia Liªn X«
- 168 ng­êi hy sinh (11 chuyªn gia Liªn X«)
- Vai trß:
Gãp phÇn æn ®Þnh, an toµn vÒ kinh tÕ, hÖ thèng ®iÖn
- NiÒm tù hµo cña c¸n bé c«ng nh©n x©y dùng thñy ®iÖn S«ng §µ.
2. Bài tập 2: Lập dàn ý cho đề bài sau: 
“Thuyết minh về một con vật nuôi mà em yêu thích (chó, mèo, thỏ, gà...)
* Dàn ý thuyết minh về mèo:
1. Mèo là động vật bốn chân thuộc lớp thú, mình nó khoác một bộ lông dày mượt mà. Bộ lông ấy có thể màu đen trắng (mèo khoang), có thể màu tro (mèo mướp) và cũng có khi là ba màu khác nhua (mèo tam thể)
2. Mèo n