Giáo án dạy hè Ngữ văn lớp 8 lên lớp 9

hµo khÝ §«ng a.
* Bài tập 1 : Chøng minh HÞch t­íng sÜ cña TQT cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lÝ vµ t×nh.
Gợi ý: 
 Bài hịch có lËp luËn chÆt chÏ, lí lẽ sắc bén thuyÕt phôc: khÝch lÖ nhiÒu mÆt ®Ó tËp trung vµo mét h­íng ( khÝch lÖ ý chÝ lËp c«ng danh, lßng tù träng c¸ nh©n, tù t« d©n téc -> lßng c¨m thï giÆc -> tinh thÇn trung qu©n ¸i quèc, nghÜa t×nh cèt nhôc... ®Ó råi cuèi cïng khÝch lÖ lßng yªu n­íc bÊt khuÊt, tinh thÇn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m l­îc). Sử dụng phép lập luận linh hoạt: so sánh, bác bỏ,chặt chẽ từ hiện tượng đến quan niệm, nhận thức; tập trung một hướng từ nhiều phương diện. Giäng v¨n khi th× tha thiÕt gan ruét, lóc ®anh thÐp r¾n rái, nghiªm kh¾c, mØa mai giÔu cît... C©u v¨n chÝnh luËn giµu h×nh ¶nh, giµu c¶m xóc thể hiện tình cảm yêu nước mãnh liệt, chân thành gây xúc động trong người đọc.
 CM cụ thể:
- Mở đầu bài hịch tác giả ®· nªu nh÷ng tÊm g­¬ng trung thÇn trong sö s¸ch TQ ®Ó khÝch lÖ ý chÝ lập công danh, tinh thần hi sinh x¶ th©n v× n­íc.
- Sau khi nªu g­¬ng trung thÇn nghÜa sÜ t¸c gi¶ chØ ra hiÖn t×nh ®Êt n­íc, vạch rõ téi ¸c cña kÎ thï cho mäi ng­êi thÊy nçi nhôc lín khi chñ quyÒn ®Êt n­íc bÞ x©m ph¹m, quốc thể bị sỉ nhục.
- TrÇn Quèc TuÊn bày tỏ lßng c¨m thï giÆc sâu sắc của mình “ta th­êng tíi b÷a quªn ¨n, nöa ®ªm vç gèi, ruét ®au nh­ c¾t, n­íc m¾t ®Çm ®×a chØ c¨m tøc ch­a x¶ thÞt, lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï, dÉu cho tr¨m th©n nµy ... vui lßng. Th¸i ®é uÊt øc, c¨m tøc ®Õn tét cïng, ®Õn bÇm gan tÝm ruét khi ch­a tr¶ ®­îc thï cho d©n téc, s½n sµng hi sinh ®Ó röa mèi nhôc cho ®Êt n­íc, v× nghÜa lín mµ coi th­êng x­¬ng tan, thÞt n¸t. Lßng c¨m thï ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng tr¹ng th¸i t©m lÝ cao nhÊt tét cïng cña sù lo l¾ng tét cïng cña sù ®au xãt. Mçi ch÷ mçi lêi nh­ ch¶y trùc tiÕp tõ tr¸i tim qua ngän bót trªn trang giÊy ®· kh¾c ho¹ sinh ®éng h×nh t­îng ng­êi anh hïng yªu n­íc. Khi tù bµy tá nçi lßng m×nh chÝnh TrÇn Quèc TuÊn ®· lµ mét tÊm g­¬ng yªu n­íc bÊt khuÊt cã t¸c dông ®éng viªn to lín ®èi víi t­íng sÜ.
- TrÇn Quèc TuÊn nªu mèi ©n t×nh gi÷a m×nh vµ t­íng sÜ ®Ó khÝch lÖ ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña mçi ng­êi ®èi víi ®¹o vua t«i, t×nh cèt nhôc còng nh­ ®èi víi d©n téc. C¸ch c­ xö cña TQT h»ng ngµy víi t­íng sÜ ©n cÇn, quan t©m ®Õn cuéc sèng cña hä “Kh«ng cã ¸o..cho ¸o,c¬m; quan nhá th× th¨ng chøc; l­¬ng Ýt th× cÊp bæng; ®i bé cïng nhau vui c­êi”. Quan hÖ gi÷a TrÇn Quèc TuÊn vµ c¸c t­íng sÜ lµ quan hÖ tèt ®Ñp, ©n t×nh trän vÑn. §ã lµ mèi quan hÖ trªn d­íi nh­ng kh«ng theo ®¹o thÇn chñ mµ lµ quan hÖ b×nh ®¼ng cña nh÷ng ng­êi cïng c¶nh ngé.
- TiÕp theo «ng phª ph¸n th¸i ®é sèng, hµnh ®éng sai lÇm cña t­íng sÜ ®Ó t­íng sÜ nhËn râ. Để tác động vào nhận thức TQT đã sử dụng nghệ thuật so sánh tương phản và điệp từ điệp ý tăng tiến: nh×n chñ nhôc mµ kh«ng biÕt lo, thÊy n­íc nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn, thÝch chäi gµ, ®¸nh b¹c, thÝch r­îu ngon... Hä ®· ®¸nh mÊt danh dù cña ng­êi lµm t­íng thê ¬, bµng quan tr­íc vËn mÖnh ®Êt n­íc, lao vµo c¸c thó vui hÌn h¹, toan tÝnh tÇm th­êng. Lèi sèng h­ëng l¹c, th¸i ®é bµng quan v« tr¸ch nhiÖm tr­íc vËn mÖnh cña TQ sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ tai h¹i kh«n l­êng: th¸i Êp bæng l«c kh«ng cßn, gia quyÕn vî con khèn cïng, tan n¸t; x· t¾c, tæ t«ng bÞ giµy xÐo, thanh danh bÞ « nhôc... Mét c¶nh ®au ®ín u ¸m do chÝnh hä g©y ra. Cã khi t¸c gi¶ dïng c¸ch nãi th¼ng, gÇn nh­ sØ mắng, cã khi mØa mai, chÕ giÔu nghiªm kh¾c r¨n ®e lóc l¹i ch©n thµnh bµy tá thiÖt h¬n ''cùa gµ ...'' nghÖ thuËt ®èi lËp ®Ó hä thÊy ®­îc sù v« lÝ trong c¸ch sèng cña m×nh, giäng khÝch t­íng ®Ó hä mau chãng muèn chøng minh tµi n¨ng, phÈm chÊt cña m×nh. TrÇn Quèc TuÊn võa ch©n t×nh chØ ra nh÷ng c¸i sai t­ëng nh­ nhá nhÆt nh­ng cã tÝnh gi¸o dôc rÊt cao: võa phª ph¸n nghiªm kh¾c hµnh ®éng h­ëng l¹c, th¸i ®é bµng quan tr­íc vËn mÖnhcña ®Êt n­íc. §ã kh«ng chØ lµ thê ¬ n«ng c¹n mµ cßn lµ vong ©n béi nghÜa v« tr¸ch nhiÖm víi vËn mÖnh quèc gia. Sù ham ch¬i h­ëng l¹c kh«ng chØ lµ mét vÊn ®Ò nh©n c¸ch mµ cßn lµ sù t¸ng tËn l­¬ng t©m khi vËn mÖnh ®Êt n­íc ®ang ngh×n c©n treo sîi tãc.võa chØ ra nh÷ng viÖc ®óng nªn lµm, ®ã lµ nªu cao tinh thÇn c¶nh gi¸c ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghÖ. Lêi phª ph¸n thøc tØnh c¸c t­íng sÜ ham ch¬i bêi h­ëng l¹c ®Ó thay ®æi c¸ch sèng ®ã nêu cao trách nhiệm trước vận mệnh đất nước.
- Cïng víi viÖc phª ph¸n th¸i ®é, hµnh ®éng sai cña hä, «ng cßn chØ cho hä thÊy nh÷ng viÖc ®óng lªn lµm lµ tinh thÇn c¶nh gi¸c, ch¨m lo luyÖn tËp vâ nghiÖp “Nªn nhí c©u ''®Æt .. r¨n sî''- biÕt lo xa. HuÊn luyÖn qu©n sÜ, tËp d­ît cung tªn t¨ng c­êng vâ nghÖ.
Cã thÓ bªu ®Çu, lµm r÷a thÞt ... chèng ®­îc ngo¹i x©m. Ch¼ng nh÷ng th¸i Êp cña ta m·i m·i v÷ng bÒn ... mµ tªn hä c¸c ng­¬i còng sö s¸ch l­u th¬m” Nh÷ng lêi khuyªn ®ã lµm cho t­íng sÜ thøc tØnh, ®Ó th¾ng kÎ thï, gi÷ v÷ng n­íc nhµ.
- PhÇn cuèi cña bµi hÞch, «ng l¹i mét lÇn n÷a v¹ch râ ranh giíi gi÷a 2 con ®­êng: chÝnh vµ tµ, sèng vµ chÕt ®Ó thuyÕt phôc t­íng sÜ. §ã lµ th¸i ®é rÊt døt kho¸t hoÆc lµ ®Þch hoÆc lµ ta. ¤ng kªu gäi t­íng sÜ häc tËp Binh th­ b»ng c¸ch chØ râ 2 con ®­êng chÝnh vµ tµ, sèng vµ chÕt ®éng viªn ý chÝ quyÕt t©m chiÕn ®Êu cña mäi ng­êi mét c¸ch cao nhÊt.
- Bµi HÞch t­íng sÜ cña TQT ph¶n ¸nh tinh thÇn yªu n­íc nång nµn cña d©n téc ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m, thÓ hiÖn lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, ý chÝ quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m l­îc. §©y lµ mét ¸ng v¨n chÝnh luËn xuÊt s¾c, cã sù kÕt hîp gi÷a lËp luËn chÆt chÏ, s¾c bÐn víi lêi v¨n thèng thiÕt cã søc l«i cuèn m¹nh mÏ.
Bài tập 2: Tinh thần yêu nước được biểu hiện như thế nào trong “Hịch tướng sĩ”?
 Gợi ý:
 - Tinh thần yêu nước thể hiện ở nỗi lo lắng cho vận mệnh đất nước, lòng căm thù giặc sâu sắc.
 - Thể hiện ở tinh thần quyết chiến quyết thắng giặc xâm lược.
III - Nước Đại Việt ta - Trích "Cáo Bình Ngô" của Nguyễn Trãi:
* Chủ đề: 
 Kh¼ng ®Þnh nÒn v¨n hiÕn l©u ®êi vµ chñ quyÒn ®éc lËp cña d©n téc §¹i ViÖt.
* Ý nghĩa: Nước Đại Việt ta thể hiện quan niệm, tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về Tổ quốc, đất nước và có ý nghĩa như bản tuyên ngôn độc lập.
Bài tập1: Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của nguyễn Trãi là gì? 
Gợi ý:
- Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của NT là yên dân, trừ bạo. Yên dân: làm cho dân được an hưởng thái bình, hạnh phúc. Trừ bạo: diệt trừ mọi thế lực bạo tàn mà ở đây là đánh đuổi giặc Minh cướp nước.
- Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi gắn với yêu nước chống xâm lược. Đây là tư tưởng tiến bộ của tư tưởng nhân nghĩa của NT so với quan niệm Nho giáo. Nội dung nhân nghĩa trong phạm trù Nho giáo chủ yếu là mối quan hệ giữa người với người. Nội dung nhân nghĩa trong tư tưởng NT còn có cả mối quan hệ giữa dân tộc với dân tộc.
Bài tập 2: CM "Nước Đại Việt ta" thuyết phục bởi có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và thực tiễn.
Gợi ý: ( xem tài liệu ôn tập - BGDDT)
IV– VB“Bàn về phép học” – La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp:
1. Nhận xét cách nêu vấn đề trong VB?
2. Theo tác giả, mục đích chân chính của việc học là gì?
3. Tác giả đã phê phán những lối học lệch lạc, sai trái nào? Tác hại của lối học ấy là gì?
4. Tác giả đã bàn về phép học nào? Tác dụng, ý nghĩa của phép học ấy?
5. Từ thực tế việc học của bản thân, em thấy phương pháp học tập nào là tốt nhất, vì sao?
6. Xác định trình tự lập luận của VB bằng một sơ đồ?
Gợi ý:
1. Đoạn mở đầu:
 - Nội dung: tác giả nêu mục đích chân chính của việc học là học để làm người.
 - Cách nêu: trích dẫn câu châm ngôn vừa dễ hiểu, vừa tăng sức thuyết phục: “Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo” -> Khái niệm “học” được giải thích bằng hình ảnh so sánh cụ thể: ngọc không mài giũa không thành đồ vật giá trị của ngọc sẽ không được nâng lên. Con người cũng vậy nếu không học không biết rõ đạo. Khái niệm “đạo” trìu tượng, phức tạp được giải thích ngắn gọn, rõ rang: đạo là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người, là đạo lí, là lẽ phải. tức là đạo đức, nhân cách của con người. Cũng cần hiểu đầy đủ hơn về chữ “đạo” là những tri thức để làm người.
=> Mượn câu nói của người xưa, Nguyễn Thiếp muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học; Khẳng định mục đích và tác dụng của việc học : học để làm người có ích, có giá trị. Đó mới là ý nghĩa của việc học chân chính.
2. Tác giả phê phán những biểu hiện lệch lạc, sai trái trong việc học, chỉ ra tác hại của lối học đó:
- Những biểu hiện lệch lạc, sai trái: lối học chuộng hình thức, cầu danh lợi
 + Lối học chuộng hình thức: học thuộc lòng câu chữ mà không hiểu nội dung, chỉ có cacis danh mà không có thực chất.
 + Lối học cầu danh lợi: học để có danh tiếng, được trọng vọng, được nhàn nhã, được nhiều lợi lộc,...
- Tác hại của những lối học này:
 + Làm cho “chúa tầm thường, thần nịnh hót”, kẻ trên người dưới đều thích sự chạy chọt, luồn cúi, không có thực chất, dẫn đến cảnh “nước mất, nhà tan”. (d/c: Cuối đời Lê Trịnh, tệ nạn buôn quan bán tước hoành hành. Sử sách cho biết năm 1750, đời vua Lê Hiển Tông, vì nhà nước thiếu tiền, đã đặt ra lệ thu tiền thông kinh hễ ai nộp 3 quan thì được đi thi hương, không phải khảo hạch. Thành ra những người làm ruộng, đi buôn, ai cũng nộp tiền vào thi, người thì dùng sách, kẻ thì thuê người làm bài, kẻ thuê học, 10 người không được 1...)
 + Trong thực tế, lối học đó hiện nay vẫn còn -> tác hại: chạy theo thành tích không có thực, có những người có học hàm cao song lại không giúp ích cho đất nước,...
3. Tác giả đã bàn về phép học: 
- Việc học phải được phổ biến rộng khắp: mở thêm trường, mở rộng thành phần người học, tạo điều kiện thuận lợi cho người đi học.
- Việc học phải bắt đầu từ những kiến thức cơ bản, có tính chất nền tảng; phương pháp học phải: tuần tự tiến lên, từ thấp đến cao; học rộng, nghĩ sâu, biết tóm lược những điều cơ bản, cốt yếu nhất; học phải kết hợp với hành. Học không chỉ để biết mà còn để làm.
=> Tác dụng, ý nghĩa của phép học ấy: đất nước nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh, quốc gia hưng thịnh: “Đạo học thành thì thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị”. 
 Quan điểm của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp là tư tưởng tiến bộ đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
4 - HDVN:
 Đề bài: Qua văn bản “Chiếu dời đô” của Lí Công Uẩn và “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn hãy suy nghĩ về vai trò của các vị lãnh đạo anh minh đối với đất nước.
Gợi ý:
1.Giải thích thế nào là nhà lãnh đạo anh minh:
 - Người lãnh đạo anh minh là người có trí tuệ sáng suốt, biết nhìn xa trông rộng, có tầm chiến lược
 - Là người có lòng yêu nước thương dân, có tinh thần trách nhiệm cao đối với vện mệnh quốc gia, dân tộc, sẵn sàng xả thân vì nước.
 2. Vai trò của các nhà lãnh đạo anh minh đối với đất nước:
 2.1. Sự anh minh của các nhà lãnh đạo Lí Công Uẩn và Trần Quốc Tuấn:
 ( Phân tích d/c từ 2 VB )
 2.2. Suy nghĩ về vai trò của các vị lãnh đạo anh minh đối với đất nước:
 - Những nhà lãnh đạo anh minh có vai trò to lớn trong việc quyết định sự tồn vong, sự phát triển của quốc gia, dân tộc: Dưới triều vua Lí Thái Tổ, triều đình trung ương được củng cố,[1] các thế lực phiến quân bị đánh dẹp, cuộc sống nhân dân được cải thiện, được hưởng thái bình. Kinh đô Thăng Long thực sự là kinh đô của nước Việt cho đến tận ngày nay sau hơn 1000 năm vẫn bền vững phát triển. Thời đại nhà Trần có những vị tướng giỏi như Trần quốc Tuấn đã ba lần đánh tan quân Nguyên – Mông xây dựng quốc gia độc lập, nhân dân được hưởng thái bình “ non sông muôn thuở vững âu vàng”.
 - Lịch sử đất nước cũng còn những trang đau thương bởi những vị lãnh đạo vô tài vô đức đã bán nước cầu vinh, “cõng rắn cắn gà nhà”, “rước voi về giày mả tổ” như Lê Chiêu Thống, Nguyễn Ánh đã hèn hạ dâng đất nước cho giặc ngoại xâm để rồi nhân dân ta phải rên xiết trong gót giày nô lệ của quân xâm lược. 
Soạn: 6/ 7/2013
Giảng: 9 / 7 / 2013
 ÔN TẬP THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 1930 - 1945
A - Mục tiêu cần đạt:
 Giúp học sinh : 
 - Nắm vững được những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của các VB thơ hiện đại Việt Nam 1930 - 1945 ( "Nhớ rừng", "Ông đồ", “Quê hương”, “Khi con tu hú”; “Tức cảnh Pác Bó”, “Ngắm trăng”, “Đi đường”)
 - Rèn kĩ năng làm bài cảm thụ văn học; phân tích hình ảnh thơ. 
 - Giáo dục ý thức tự học sáng tạo cho học sinh.
B - Tiến trình lên lớp:
 1 - Tổ chức:
 2 - Kiểm tra: Bài tập làm ở nhà của học sinh
 3 - Nội dung bài học:
1 - Bài thơ "Nhớ rừng" - Thế Lữ:
 * Chủ đề: 
 Mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú diễn tả nỗi chán ghét thực tại tầm thường, tù túng và kín đáo bộc lộ tình cảm yêu nước, niềm khao khát thoát khỏi kiếp đời nô lệ.
 * Nội dung:
 - Bài thơ khắc họa nổi bật hình tượng con hổ bị giam cầm trong vườn bách thú nhớ rừng, tiếc nuối những tháng ngày huy hoàng sống giữa đại ngàn hùng vĩ; thể hiện khát vọng hướng về cái đẹp tự nhiên - một đặc điểm thường thấy trong thơ ca lãng mạn. 
 - Bài thơ mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú để nói lên một cách đầy đủ, sâu sắc tâm sự của lớp trí thức những năm 1930:
 + Khao khát tự do, chán ghét thực tại tầm thường, tù túng.
 + Biểu lộ lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước.
* Nghệ thuật:
- Bài thơ được viết theo thể thơ tự do: thể thơ 8 chữ giàu nhạc tính, âm điệu dồi dào, ngắt nhịp linh hoạt ( có câu ngắt nhịp ngắn, có câu nhịp điệu trải dài). Âm điệu thơ biến hóa qua mỗi đoạn thơ nhưng thống nhất ở giọng điệu dữ dội, bi tráng trong toàn bộ bài thơ ( Giọng thơ khi thì u uất bực dọc, dằn vặt, khi thì say sưa, tha thiết, hùng tráng, song tất cả vẫn nhất quán, liền mạch và đều tràn đầy cảm xúc)
- Xây dựng hình tượng nghệ thuật có nhiều tầng ý nghĩa ( Với hình tượng con hổ bị nhốt trong vườn bách thú, tác giả đã có một biểu tượng thích hợp và đẹp để thể hiện chủ đề bài thơ. Con hổ có một vẻ đẹp oai hùng được gọi là chúa sơn lâm đầy uy quyền ở chốn nước non hùng vĩ, nay bị tù hãm trong cũi sắt là biểu tượng thích hợp về người anh hùng chiến bại mang tâm sự u uất.); ( Cảnh rừng đại ngàn hoang vu, giang sơn của chúa sơn lâm -> biểu tượng của thế giới rộng lớn, khoáng đạt, thế giới của tự do, vườn bách thú với cũi sắt và rừng suối nhân tạo là biểu tượng cho thực tại tù túng, giả dối, tầm thường) -> Với những hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng đó, nhà thơ rất thuận lợi trong việc nói lên tâm sự, cảm hứng lãng mạn của mình.
- Sử dụng bút pháp lãng mạn, với nhiều biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, đối lập: cảnh vườn bách thú, nơi con hổ bị nhốt ( đoạn 1 và đoạn 4); cảnh núi rừng hùng vĩ, nơi con hổ ngự trị những "ngày xưa" ( đoạn 2 và đoạn 3).
- Từ ngữ giàu giá trị gợi hình, giàu sức biểu cảm.
Bài tập 1: Căn cứ vào nội dung của bài thơ hãy giải thích vì sao tác giả lại mượn lời con hổ trong vườn bách thú. Việc mượn lời con hổ trong vườn bách thú có tác dụng thế nào trong việc thể hiện nội dung cảm xúc của nhà thơ? 
Gợi ý: Xem lại phần tóm tắt đặc điểm nghệ thuật ở trên
Bài tập 2: Bài thơ có 2 cảnh tượng được được miêu tả đầy ấn tượng đó là những cảnh tượng nào? Qua sự đối lập sâu sắc giữa hai cảnh tượng nêu trên, tâm sự con hổ trong vườn bách thú được biểu hiện như thế nào? Tam sự ấy có gì gần gũi với tâm sự của người dân đương thời?
Gợi ý:
- Hai cảnh tượng đối lập được miêu tả đầy ấn tượng trong bài thơ: cảnh vườn bách thú, nơi con hổ bị nhốt ( đoạn 1 và đoạn 4); cảnh núi rừng hùng vĩ, nơi con hổ ngự trị những "ngày xưa" ( đoạn 2 và đoạn 3)
- Làm nổi bật sự tương phản đối lập gay gắt giữa 2 cảnh tượng, hai thế giới nhà thơ đã thể hiện tâm sự của lớp trí thức lúc bấy giờ: bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng giả dối, ngột ngạt đương thời, họ khao khát cái "tôi" được khẳng định và phát triển trong một cuộc sống rộng lớn tự do; đồng thời thể hiện tâm sự của người dân mất nước lúc bấy giờ: nỗi đau khổ vì thân phận nô lệ, niềm khao khát tự do, khao khát thoát khỏi cuộc đời nô lệ. )
Bài tập : Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
 Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
 ...........................................................
 - Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Gợi ý: 
* Nội dung: 
 - Đoạn thơ khắc họa hình ảnh con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ của nó. Cảnh núi rừng đại ngàn vừa hùng vĩ tráng lệ, vừa thơ mộng, con hổ nổi bật với tư thế lẫm liệt kiêu hùng, là một chúa sơn lâm đầy uy lực.
 - Đoạn thơ có nhiều tầng ý nghĩa:
 + Trước hết đoạn thơ là lời của con hổ nhớ tiếc quá khứ huy hoàng thủa "tung hoành hống hách những ngày xưa" của nó: Con hổ bị nhốt trong vườn bách thú chán ghét thực tại tầm thường, tù túng, giả dối nó nhớ về quá khứ huy hoàng, nhớ về những kỉ niệm đẹp nơi núi rừng đại ngàn, nơi nó đã từng ngự trị. Đó là cảnh sơn lâm núi rừng hùng vĩ tráng lệ, thơ mộng là thế giới khoáng đạt, rộng lớn, cao cả: đêm vàng, ngày mưa, bình minh, hoàng hôn. Con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ đó là chúa tể của muôn loài đầy uy lực. Đó là "thời oanh liệt" của chúa sơn lâm.
 + Tâm trạng của con hổ bị nhốt trong vườn bách thú cũng là tâm trạng của lớp trí thức những năm 1930. Những thanh niên trí thức "Tây học" vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng giả dối, ngột ngạt đương thời, họ khao khát cái "tôi" được khẳng định và phát triển trong một cuộc sống rộng lớn tự do.
 + Tâm trạng của con hổ cũng là tâm trạng của người dân mất lúc bấy giờ: nỗi đau khổ vì thân phận nô lệ "nhục nhằn tù hãm", tiếc nhớ khôn nguôi "thời oanh liệt" với những chiến công chống giặc ngoại xâm vẻ vang trong lịch sử dân tộc, niềm khao khát tự do, khao khát thoát khỏi cuộc đời nô lệ. 
* Nghệ thuật:
- Đoạn thơ có thể coi như bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy với ngôn ngữ giàu giá trị tạo hình và giàu giá trị gợi cảm ( phân tích từng bức tranh: cảnh đêm trăng, ngày mưa, bình minh, hoàng hôn)
- Sử dụng thành công các biện pháp tu từ:
 + Nhân hóa: Hình tượng con hổ được nhân hóa có tâm trạng nhớ tiếc quá khứ huy hoàng.
 + Ẩn dụ: “ đêm vàng” là những đêm trăng sáng, những đêm tự do trong quá khứ của con hổ (Ánh trăng sáng bao trùm khắp không gian, thấm đẫm lên những cành cây, kẽ lágợi một khung cảnh thiên nhiên đẹp, thơ mộng và huyền ảo. Đó cũng là những đêm tự do trong quá khứ của con hổ, con hổ làm chủ không gian rộng lớn bao la).
 + Điệp từ “ta” : nhấn mạnh và khẳng định vị thế và uy quyền ngự trị tuyệt đối của con hổ; điệp ngữ "nào đâu", "đâu những" diễn tả thấm thía nỗi nhớ tiếc không nguôi của con hổ đối với những cảnh không bao giờ được nhìn thấy nữa. Các câu hỏi tu từ như lời chấn vấn quá khứ, giống như ánh mắt kiếm tìm khắc khoải đớn đau hướng về quá khứ một đi không trở lại, nó càng xoáy sâu vào nỗi đau đớn, nuối tiếc khôn nguôi của con hổ khi nghĩ về quá khứ.
 + Nhân hóa mặt trời chết -> Mặt trời cũng là một sinh thể, là đối thủ duy nhất của con hổ -> tô đậm tầm vóc vũ trụ của con hổ
* Khái quát chung : 
 Đoạn thơ vẽ lên 4 cảnh, cảnh nào cũng có núi rừng hùng vĩ với con hổ uy nghi làm chúa tể, thể hiện nỗi tiếc nhớ quá khứ, khao khát tự do của con hổ đồng thời nói lên tâm trạng của lớp thi sĩ lãng mạn lúc bấy giờ và tâm sự thầm kín của người dân mất nước thuở ấy.
2 - Bài thơ "Ông đồ" - Vũ Đình Liên:
* Chủ đề: 
 Bài thơ khắc họa tình cảnh tàn tạ đáng thương của ông đồ, thể hiện niềm cảm thương chân thành trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi tiếc nuối những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc đang bị tàn phai
* Nghệ thuật: 
 - Thể thơ ngũ ngôn được sử dụng, khai thác có hiệu quả nghệ thuật cao. Thể thơ này có khả năng biểu hiện phong phú, có thể tự sự (kể chuyện), miêu tả, triết lý, như nhiều thể thơ khác, nhưng dường như thích hợp nhất với việc diễn tả tâm tình sâu lắng. Giọng chủ âm của bài thơ là trầm lắng, ngậm ngùi, phù hợp với việc diễn tả tâm tư, cảm xúc của bài thơ.
- Kết cấu bài thơ giản dị mà chặt chẽ có nghệ thuật. Đó là kết cấu đầu cuối tương ứng và có hai cảnh tượng tương phản sâu sắc cùng miêu tả ông đồ ngồi viết thuê bên hè phố ngày Tết; cách kết cấu ấy đã làm nổi bật chủ đề bài thơ, thể hiện tình cảnh xuất thế, tàn tạ đáng buồn của ông đồ một cách đầy ám ảnh.
- Ngôn ngữ bài thơ rất trong sáng, bình dị, đồng thời hàm súc, dư ba. Hình ảnh thơ cũng vậy, không có gì tân kì, độc đáo, nhưng đầy gợi cảm. Chẳng hạn những câu “Giấy đỏ buồn không thắm – Mực đọng trong nghiên sầu”, hoặc “Lá vàng rơi trên giấy – Ngoài trời mưa bụi bay”, có thể coi là toàn bích, là ý tại ngôn ngoại. Chính vì chất lọc, tinh luyện mà bài thơ tuy chỉ có một hình thức bình dị, khiêm nhường,