Giáo án Đại số khối 9 - Kỳ I - Tiết 30: Phương trình bậc nhất hai ẩn số

Tuần15 Tiết 	30	Ngày soạn: 10/12/06
	Ngày dạy: 15/12/06
phương trình bậc nhất hai ẩn số
A-Mục tiêu: 
Học sinh nắm được khái niệm phương trình bậc nhất hai ẩn và nghiệm của nó . 
Hiểu được tập nghiệm của một phương trình bậc nhất hai ẩn và biểu diễn hình học của nó 
Biết cách tìm công thức nghiệm tổng quát và vẽ đường thẳng biểu diễn tập nghiệm của một phương trình bậc nhất hai ẩn . 
B-Chuẩn bị: 
Thày : 
Soạn bài chu đáo , đọc kỹ giáo án . 
- Bảng phụ ghi tóm tắt tổng quát trong sgk . Thước kẻ , com pa 
Trò :
Nắm chắc cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất , cách tìm giá trị của hàm theo giá trị của biến . 
Giấy kẻ ô vuông , thước kẻ , com pa . 
C-tiến trình bài giảng 
Tg
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
13’
10’
GV cho học sinh nhận xét bài làm của bạn và giáo viên cho điểm
I-Kiểm tra bài cũ: 
Học sinh 1
Làm bàI tập 37a
Học sinh 2
Làm bàI tập 37b
II-Bài mới: 
1 : Khái niệm về phương trình bậc nhất hai ẩn 
- GV lấy ví dụ giới thiệu về phương trình bậc nhất hai ẩn . 
- nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn là gì ? có dạng nào ? 
- GV lấy ví dụ về nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn . Sau đó nêu chú ý 
- GV yêu cầu HS thực hiện ? 1 tương tự như ví dụ trên . 
- Để xem các cặp số trên có là nghiệm của phương trình hay không ta làm thế nào ? nêu cách kiểm tra ? 
- Tương tự hãy chỉ ra một cặp số khác cũng là nghiệm của phương trình . 
- GV nêu nhận xét .
2 : Tập nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn 
x
- 1
0
0,5
1
2
2,5
y = 2x -1
- 3
-1
0
1
3
4
- GV lấy tiếp ví dụ sau đ ó gợi ý HS biến đổi tương đương để tìm nghiệm của phương trình trên . 
- Hãy thực hiện ? 3 ( sgk ) để tìm nghiệm của phương trình trên ? 
- Một cách tổng quát ta có nghiệm của phương trình 2x - y = 1 là gì ? 
- Tập nghiệm của phương trình trên là gì ? cách viết như thế nào ? 
17’
- GV hướng dẫn HS viết nghiệm tổng quát của phương trình theo 2 cách . 
- GV treo bảng phụ vẽ hình 1 biểu diễn tập nghiệm của pt (1) trên Oxy . 
- GV ra tiếp ví dụ yêu cầu HS áp dụng ví dụ 1 tìm nghiệm của phương trình . 
- NGhiệm của phương trình là các cặp số nào ? công thức nghiệm tổng quát là gì ? 
- TRên Oxy đường biểu diễn tập nghiệm như thế nào ? 
- Tương tự với phương trình 4x + 0y= 6 ta có nghiệm tổng quát như thế nào ? 
- Hãy viết nghiệm tổng quát sau đó biểu diễn nghiệm trên Oxy .
- GV treo bảng phụ vẽ hình biểu diễn , HS đối chiếu và vẽ lại
Học sinh Làm bàI tập 37a
Học sinh Làm bàI tập 37b
II-Bài mới: 
1 : Khái niệm về phương trình bậc nhất hai ẩn 
Phương trình bậc nhất hai ẩn x và y là hệ thức dạng : 
ax + by = c (1) . Trong đó a , b và c là các số đã biết . 
Ví dụ 1 : các phương trình 2x - y = 1 ; 3x + 4y = 0 ; 
0x + 2y = 4 ; x + 0y = 5 là những phương trình bậc nhất hai ẩn . 
- Nếu với x = x0 và y = y0 mà VT = VP thì cặp số (x0; y0) được gọi là một nghiệm của phương trình . 
Ta viết : phương trình (1) có nghiệm là (x ; y) = ( x0; y0) 
Ví dụ ( sgk ) 
( 3 ; 5 ) là nghiệm của phương trình 2x - y = 1 . 
Chú ý ( sgk ) . 
?1 ( sgk ) 
+ Cặp số ( 1 ; 1 ) thay vào phương trình 2x - y = 1 ta có 
VT = 2 . 1 - 1 = 2 - 1 = 1 = VP đ ( 1 ; 1 ) là nghiệm của phương trình . 
+ Thay cặp số ( 0,5 ; 0 ) vào phương trình ta có : 
VT = 2 . 0,5 - 0 = 1 - 0 = 1 = VP đ cặp số ( 0,5 ; 0) là nghiệm của phương trình . 
+ Cặp số ( 2 ; 3 ) cũng là nghiệm của phương trình . 
? 2 ( sgk ) : Phương trình 2x - y = 1 có vô số nghiệm thoả mãn x ẻ R và y = 2x - 1 . 
Nhận xét ( sgk ) 
2 : Tập nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn 
* Xét phương trình : 2x - y = 1 (2) 
Chuyển vế ta có : 2x - y = 1 Û y = 2x - 1 
? 3 ( sgk ) 
Tổng quát : với x ẻ R thì cặp số ( x ; y ) trong đó y = 2x - 1 là nghiệm của phương trình (2) . Vậy tập nghiệm của phương trình (2) là : 
S = { x ; 2x - 1 ẵx ẻ R } đ phương trình (2) có nghiệm tổng quát là ( x ; 2x - 1) với x ẻ R hoặc : 
- Trong mặt phẳng toạ độ Oxy tập hợp các điểm biểu diễn các nghiệm của phương trình (2) là đường thẳng y = 2x - 1 ( hình vẽ 1) ( sgk ) .( đường thẳng d ) 
ta viết : (d ) :y = 2x - 1 
Xét phương trình : 0x + 2y = 4 ( 3) 
nghiệm tổng quát của (3) là các cặp số ( x ; 2 ) với x ẻ R , hay 
- Trên Oxy tập nghiệm của (3) được biểu diễn bởi đường thẳng đi qua A ( 0 ; 2 ) và // Ox . Đó là đường thẳng y = 2 . ( hình 2 - sgk )
Xét phương trình : 4x + 0y = 6 ( 4) 
Vì (5) nghiệm đúng với x = 1,5 và mọi y nên có nghiệm tổng quát là : ( 1,5 ; y ) với y ẻ R , hay 
Trong mặt phẳng Oxy tập nghiệm của (4) được biểu diễn bởi đường thẳng đi qua điểm B ( 1,5 ; 0) và // Oy . Đó là đường thẳng x = 1,5 . 
Tổng quát ( sgk ) 
III-Củng cố kiến thức-Hướng dẫn về nhà: 
5'
a) Củng cố : 
Nêu công thức nghiệm tổng quát của phương trình ax + by = c trong các trường hợp . 
GV yêu cầu HS làm bài tập 1 ( sgk ) sau đó lên bảng làm bài . 
	b) Hướng dẫn : 
 Nắm chắc công thức nghiệm tổng quát của phương trình ax + by = c . 
Xem lại các ví dụ và bài tập đã chữa , cách tìm nghiệm của phương trình . 
Giải các bài tập trong sgk - 7 ( BT 2 ; BT 3 ) - như ví dụ đã chữa .