Giáo án Đại số 9 - Tiết 30-32 + Tiết 37-38 - Năm học 2015-2016

Ngµy so¹n: 25/11/2016
Ngµy gi¶ng : 27/11/2012
Ch­¬ng III: hÖ hai ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn
Most two-equation two unknowns
TiÕt 30 : ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn
Most two-equation two unknowns
I. Môc tiªu.
- Häc sinh n¾m ®­îc kh¸i niÖm ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn vµ nghiÖm cña nã.
- HiÓu tËp nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn vµ biÓy diÔn h×nh häc cña nã.
- BiÕt c¸ch t×m c«ng thøc nghiÖm tæng qu¸t vµ vÏ ®­êng th¼ng biÓu diÔn tËp nghiÖm cña mét ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn .
II. ChuÈn bÞ.
	- GV : ®ddh , mtbt , b¶ng phô , sgk , stk.
	- HS : ®dht , mtbt , sgk , sbt .
III . TiÕn tr×nh bµi d¹y.
GV
hs
1/ æn ®Þnh tæ chøc :
SÜ sè :
2/ KiÓm tra :
* Gi¶i c¸c ph­¬ng tr×nh sau : (02 hs)
a) 2x + 4 = 0 ; b) 6x – 9 = 0 .
3/ Bµi míi:
* Ho¹t ®éng 1 :
- Gi¸o viªn giíi thiÖu 1 sè vÝ dô
 Tõ nh÷ng vÝ dô ®· cho em h·y cho biÕt nh­ thÕ nµo ®­îc gäi lµ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn ?
=> Kh¸i niÖm ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn .
- Nh­ thÕ nµo lµ nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh ?
- Yªu cÇu häc sinh lµm ?1; ?2.
-Mçi ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn cã bao nhiªu nghiÖm ?
Ho¹t ®éng 2: TËp nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn .
-Ta ®· biÕt ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn cã v« sè nghiÖm . VËy lµm nh­ thÕ nµo ®Ó biÓu diÔn tËp nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh ?
-XÐt ph­¬ng tr×nh :
-Häc sinh lµm ?3
-NÕu biÓu diÔn trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é, c¸c nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh 
y = 2x + 1 n»m trªn ®­êng th¼ng nµo ?
- Mét c¸ch tæng qu¸t :
- 9A:- 9B:..
* HS thùc hiÖn ra kÕt qu¶ :
a) x = - 2	b) x = 1,5
-KQ :..
1.Kh¸i niÖm ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn
The concept of first-order equation of two unknowns
VÝ dô : C¸c ph­¬ng tr×nh 
 2x + 3y = 0
 2x – 5y = 0 
 ax + by = c
lµ c¸c ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn .
* Kh¸i niÖm : SGK.
 Lµ pt cã d¹ng : ax + by = c (a,b,c thuéc R , a kh¸c 0 hoÆc b kh¸c 0 ).
* Kh¸i niÖm nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh : 
 Mçi nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh lµ mét cÆp sè (x0;y0) tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ax + by = c
VÝ dô : (1;1) lµ 1 nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh
 2x+3y = 0.
?1
a)Hai cÆp sè (1;1), (0,5;0) lµ 2 nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh 2x- y = 0 v× nã tho¶ m·n pt .
b)§Ó t×m thªm 1 nghiÖm kh¸c: Cho x = 2 => 
y = 3. VËy (2;3) lµ 1 nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh 
?2
 Ph­¬ng tr×nh 2x – y = 1 cã v« sè nghiÖm .
2/TËp nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn .
Collective experience of first-order equation of two unknowns
-XÐt ph­¬ng tr×nh y = 2x – 1 
-Häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy , ®iÒn vµo b¶ng .
Tãm l¹i cÆp sè (x; 2x - 1) lµ 1 nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh nÕu cho x mét gi¸ trÞ x¸c ®Þnh . Ta viÕt tËp nghiÖm S = {(x; 2x - 1) | xÎR} hoÆc 
NghiÖm cña ph­¬ng tr×nh 2x- y = 1 x¸c ®Þnh bëi ®­êng th¼ng y = 2x – 1
 * Tæng qu¸t : S¸ch gi¸o khoa 
4.Cñng cè.
- Cho häc sinh nh¾c l¹i KT träng t©m.
- Nh­ thÕ nµo lµ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn ?
- NghiÖm cña ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn lµ g× ?
- Ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn cã bao nhiªu nghiÖm ? 
- H­íng dÉn häc sinh lµm bµi 2aTr 7/s¸ch gi¸o khoa : C¸c nhãm thùc hiÖn , tr×nh bµy kÕt qu¶ vµ theo dâi LG trªn b¶ng phô .
5. H­íng dÉn vÒ nhµ.
- N¾m v÷ng lÝ thuyÕt .
- VN häc bµi cò theo vë ghi vµ s¸ch gi¸o khoa .
- Bµi tËp vÒ nhµ 1,2,3,4/7/s¸ch gi¸o khoa .
- HSG : + SBT .
- H­íng dÉn : Bµi 3 : §iÓm A (2;1) lµ nghiÖm cña 2 ptr×nh ®· cho .
Ngµy so¹n: 02/12/2012
Ngµy gi¶ng: 04/12/2012
TiÕt 31 : HÖ hai ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn
 Most two-equation two unknowns
I. Môc tiªu.
- Hiểu được như thế nào là hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn, lấy được ví dụ . Biết được như thế nào  là 1 nghiệm của hệ phương trình . Biết minh họa tập nghiệm của hệ phương trình bậc nhất hai ẩn . Nắm được như thế nào là hai hệ phương trình tương ương .
- RÌn kü n¨ng tÝnh nhanh , tÝnh nhÈm , kü n¨ng vÏ ®å thÞ cña hµm bËc nhÊt , kü n¨ng vËn dông.
- Gi¸o dôc hs thái độ nghiêm túc học tập; ph¸t huy tÝnh ®éc lËp , tù gi¸c vµ s¸ng t¹o .
II. ChuÈn bÞ.
	- GV : ®ddh , mtbt , b¶ng phô , sgk , stk.
	- HS : ®dht , mtbt , sgk , sbt .
III . TiÕn tr×nh bµi d¹y.
GV
HS
1/ æn ®Þnh tæ chøc :
SÜ sè :
2/ KiÓm tra :
Bµi 2b – SGK .
Bµi 2f – SGK .
3/ Bµi míi:
Hoạt động 1: Khái niệm về hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn
Xét 2 phương trình : 
- Hãy kiểm tra cặp số (x;y) = (2; - 1) có lµ nghiệm của 2 phương trình đã cho hay không ? 
 + Học sinh kiểm tra 
 + Kết luận 
 + Nhận xét 
- Giáo viên tổng quát hóa :
Hoạt động 2: Minh họa hình học tập nghiệm của hệ phương trình bậc nhất hai ẩn
- Yêu cầu học sinh làm ?2 : 
- Từ đó ta rút ra kết luận gì ?
- Học sinh nghiên cứu ví dụ trong sách giáo khoa :
- Học sinh làm ?3 ? 
- Một cách tổng quát : (Giáo viên tổng quát hóa )
Ho¹t ®éng 3 : HÖ ph­¬ng tr×nh t­¬ng ®­¬ng
- Tương tự như với phương trình ta có khởi nghĩa hệ phương trình tương đương 
- Giáo viên cho học sinh đọc sách giáo khoa sau khi gới thiệu định nghĩa : 
- Học sinh đọc : 
- Hãy lấy ví dụ về hệ phương trình tương đương : 
- 9A : -9B:..
* HS thùc hiÖn ra kÕt qu¶ :
* (-5y ; y ) .
* (x ; 5/2 ) .
- KQ :.
1. Khái niệm về hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (The concept of first-order system of two equations two unknowns.)
Ví dụ: Hai phương trình 2x +3y = 3
 và x - 2y = 4
?1: 
Cặp số (2; -1 ) là nghiệm của hai phương trình 
2x +3y = 3 và x - 2y = 4 
* Khái niệm : Cho 2 phương trình ax + by = c và a’x + b’y = c’. Khi đó ta có hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn (I)
- Mỗi nghiệm chung (x0 ;y0) là 1 nghiệm của hệ (I)
2. Minh họa hình học tập nghiệm của hệ phương trình bậc nhất hai ẩn .
(illustrates the learning experience of first-order system of equations two unknowns)
?2 : ..nghiệm ..
Kết luận : Tập nghiệm của hệ phương trình (I) được biểu biễn bởi tập hợp các điểm chung của đường thẳng (d) và (d’) 
Ví dụ : Sách giáo khoa 
?3 : Vô số nghiệm 
* Tổng quát : 
+ d//d’ => Hệ phương trình vô nghiệm .
+ d cắt d’ => Hệ phương trình có 1 nghiệm .
+ d trùng d’ => Hệ phương trình vô số nghiệm 
3. Hệ phương trình tương đương.
(Equivalent system of equations)
Định nghĩa : Sách giáo khoa 
Ví dụ : ó 
4.Cñng cè.
- Cho häc sinh nh¾c l¹i KT träng t©m.
 + Thế nào là phương trình bậc nhất hai ẩn ?
 + Nghiệm của phương trình bậc nhất hai ẩn là gì ?
 + Phương trình bậc nhất hai ẩn có bao nhiêu nghiệm ?
- H­íng dÉn häc sinh lµm 4/7/SGK qua b¶ng phô .
5. H­íng dÉn vÒ nhµ.
- VN häc bµi cò theo vë ghi vµ SGK.
- Nắm vững lí thuyết 
- Bµi tËp vÒ nhµ : Bµi 7 – 10 - SGK.
- H­íng dÉn : Bµi 9 : a) V« nghiÖm , b) V« nghiÖm .
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ngµy so¹n: 02/12/2012
Ngµy gi¶ng: 04/12/2012
TIẾT 32: LUYỆN TẬP ( PRACTICE)
I. Môc tiªu.
- Hiểu rõ về hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn . Biết cách tìm nghiệm của hệ phương trình . Biết minh họa tập nghiệm của hệ phương trình bậc nhất hai ẩn . Nắm được như thế nào là hai hệ phương trình tương ương .
- RÌn kü n¨ng tÝnh nhanh , tÝnh nhÈm , kü n¨ng vÏ ®å thÞ cña hµm bËc nhÊt , kü n¨ng vËn dông.
- Gi¸o dôc hs thái độ nghiêm túc học tập; ph¸t huy tÝnh ®éc lËp , tù gi¸c vµ s¸ng t¹o .
II. ChuÈn bÞ.
	- GV : ®ddh , mtbt , b¶ng phô , sgk , stk.
	- HS : ®dht , mtbt , sgk , sbt .
III . TiÕn tr×nh bµi d¹y.
GV
HS
1/ æn ®Þnh tæ chøc :
SÜ sè :
2/ KiÓm tra :
Bµi 4a,b – SGK .
Bµi 4c,d – SGK .
3/ Bµi míi:
Hoạt động 1:
Nêu cách tìm nghiệm tổng quát của 2 p.trình trên.
GV gọi 02 hs lên thực hiện.
Gv gọi hs lên thực hiện phần b, chấm điểm.
Cách tìm nghiệm chung của 2 p.trình trên?
GV dành thời gian cho hs thực hiện, sau đó đưa lg ra bảng phụ.
Hoạt động 2:
Nhóm 1+4+6: a.
Nhóm 2+3+5: b.
các nhóm thực hiện lời giải, sau đó gv chữa lại hoàn chỉnh.
Với mỗi hệ trên , nêu pp tìm nghiệm của chúng?
Ho¹t ®éng 3 :
Nêu dấu hiệu nhận biết 2 đường thẳng //, cắt nhau, trùng nhau?
Nêu dấu hiệu nhận biết số nghiệm của hệ phương trình bậc nhất 2 ẩn ?
GV dành thời gian cho hs thực hiện.
- 9A : -9B:.........
* HS thùc hiÖn.
- KQ :.
1. Bài 7 Tr12- SGK: 
a) Ptrình 2x + y = 4 có nghiệm tổng quát là: 
( x R; -2x + 4 ) hoặc ( ; y R ).
Phương trình 3x + 2y = 5 có nghiệm tổng quát là : 
( x R; ) hoặc ( ; y R )
b) 
Đồ thị của h/s y = -2x + 4 cắt Oy tại 4, cắt Ox tại 2.
Đồ thị của h/s y = ( -3/2)x + 5/2 cắt Oy tại 5/2, cắt Ox tại 5/3.
* Xét pt : -2x + 4 = (-3/2)x +5/2 => x = 3 => y = -2 là nghiệm chung của 2 p.trình đã cho.
2. Bài 8 tr 12-SGK: 
a) ; ta thấy 2 đường thẳng lấy từ hệ là cắt nhau, nên hệ có 1 nghiệm duy nhất.
Hệ có nghiệm ( 2; 1)
b) 
Hệ có nghiệm ( -4 ; 2)
3. Bài 10 tr 12-SGK: 
a) Ta có : , nên hệ đã cho có vô số nghiệm.
b) . Ta có : , nên hệ đã cho có vô số nghiệm.
4.Củng cố: 
- Bài 11: hệ có vô số nghiệm .
5. Hướng dẫn về nhà: 
- Ôn bài học; chuẩn bị ôn tập kỳ I.
- BTVN : Bài 8-> 15-SBT.
- Hướng dẫn: Bài 15: Tìm nghiệm chung của 2 pt bất kỳ rồi thay vào 2 pt còn lại. Nếu thoả mẫn cả 4 pt thì ta nói 04 đường đó là đồng quy,..
Ngµy so¹n: 09/1/2016
Ngµy gi¶ng: 11/1/2016
TiÕt 37 :gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p thÕ .
I. Môc tiªu.
- Học sinh hiểu được khái niệm “thế ”, tư đó nắm rõ quy tắc thế, vận dụng tốt quy tắc thế để biến đổi hệ phương trình tương đương, giải được hệ phương trình bằng phương pháp thế.
- Rèn kỹ năng tính nhanh, tính nhẩm, kỹ năng biến đổi hệ pt.
- Có thái độ nghiêm túc học tập, yêu thích bộ môn .
II. ChuÈn bÞ.
	- GV : ®ddh , mtbt , b¶ng phô , sgk , stk.
	- HS : ®dht , mtbt , sgk , sbt .
III . TiÕn tr×nh bµi d¹y.
GV
HS
1/ æn ®Þnh tæ chøc :
SÜ sè :
2/ KiÓm tra :
- Đoán nhận số nghiệm của hệ phương trình sau :
 a) b) 
- Giải thích vì sao ? 
3/ Bµi míi:
- Giáo viên giới thiệu : Muốn giải hệ phương trình cần đưa về phương trình khác tương đương dễ giải hơn. 
Hoạt động 1: Quy tắc thế
- Học sinh đọc sách giáo khoa 
- Học sinh học thuộc 
- Giáo viên trình bày và hướng dẫn học sinh cách giải hệ phương trình bằng phương pháp thế thông qua ví dụ : 
- Học sinh chú ý nghe giảng 
- Học sinh thắc mắc những điều không hiểu 
- Giáo viên giới thiệu phương pháp thế :
Ho¹t ®éng 2 : ¸p dông
- Sau đây chúng ta áp dụng phương pháp trên vào gải một số hệ phương trình :
- Yêu cầu học sinh đọc và giải hệ phương trình :
- Học sinh lên bảng trình này :
- Học sinh nhận xét 
- Giáo viên chuẩn hóa lêi gi¶i qua b¶ng phô .
- Vậy ta cã kết luận gì?
- Yêu cầu học sinh giải hệ phương trình trong ?1 :
- Học sinh trình bày trong vở :
- Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh làm 
- Gọi học sinh lên bảng trình bày 
- Hs khác nhận xét , sau ®ã gv ®­a lêi gi¶i ra b¶ng phô .
- Giáo viên đưa ra chú ý : Trong hệ có phương trình 0x= 0 hệ có thể vô nghiệm hoặc vô số nghiệm .
- Học sinh đọc chú ý: 
-GV Yêu cầu học sinh làm ?2; ?3 , sau ®ã GV ®­a lg ra b¶ng phô .
- GV chèt l¹i vÊn ®Ò .
- 9A : 
* HS thùc hiÖn ra kÕt qu¶ :
a) Hai đường thẳng cắt nhau => Hệ phương trình có 1 nghiệm 
b) Tương tự : Hai đường thẳng song song => Hệ phương trình vô nghiệm .
1. Quy tắc thế 
- Dùng để biến đổi hệ phương trình tương đương 
* Quy tắc (sách giáo khoa ) 
Ví dụ : Giải hệ phương trình : 
ó 
ó 
ó 
ó 
Cách giải như trên được gọi là giả hệ phương trình bằng phương pháp thế 
2. Áp dụng 
Ví dụ 2: Giải hệ phương trình : 
ó 
ó 
ó 
Kết luận: Vậy hệ có nghiệm (2;1)
?1: Giải hệ phương trình:
ó 
ó 
ó 
ó 
Kết luận: Học sinh tự kết luận .
* Chú ý : Sách giáo khoa .
Ví dụ : Giải hệ phương trình: 
ó 
ó ó 
* Tóm tắt giải hệ phương trình bằng phương pháp thế : 
1) Dùng quy tắc thế biến đổi hệ phương trình đã cho để được 1 hệ phương trình mới, trong đó có 1 phương trình 1 ẩn .
2) Giải phương trình 1 ẩn vừa có, rồi suy ra nghiệm của phương trình đã cho.
4.Cñng cè.
- Cho häc sinh nh¾c l¹i KT träng t©m.
 + Tóm tắt giải hệ phương trình bằng phương pháp thế ? 
 + Quy tắc thế ? 
- Hướng dẫn học sinh giải một số hệ phương trình : Bài 12,13/15/sách giáo khoa .
5. H­íng dÉn vÒ nhµ.
- VN häc bµi cò theo vë ghi vµ SGK.
- Nắm vững lí thuyết 	
- Bµi tËp vÒ nhµ : Bµi 13 – 17 Tr15/SGK.
- HSG : + SBT .
- HdÉn : Bµi 17c : 
 Rót y tõ ph­¬ng tr×nh (2) råi thay vµo PT (1) , t×m ®­îc : x = (3 +)/ 2 , y = -1/2 .
Ngµy so¹n: 09/1/2016
Ngµy gi¶ng: 11/1/2016
TiÕt 38 :gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh
 b»ng ph­¬ng ph¸p thÕ ( tiÕp)
I. Môc tiªu.
- Học sinh hiểu được khái niệm “thế ”, tư đó nắm rõ quy tắc thế, vận dụng tốt quy tắc thế để biến đổi hệ phương trình tương đương; giải được hệ phương trình bằng phương pháp thế.
-Rèn kỹ năng giải hệ pt, tính nhanh, tính nhẩm
- Có thái độ nghiêm túc học tập, yêu thích bộ môn; tinh thần vượt khó trong học tập.
II. ChuÈn bÞ.
	- GV : ®ddh , mtbt , b¶ng phô , sgk , stk.
	- HS : ®dht , mtbt , sgk , sbt .
III . TiÕn tr×nh bµi d¹y.
GV
HS
1/ æn ®Þnh tæ chøc :
SÜ sè :
2/ KiÓm tra :
Giải hệ phương trình sau :
 a) b) 
3/ Bµi míi:
Hoạt động 1: 
Nhóm 1+2 : a.
 Nhóm 3+4: b.
Nhóm 5+6: c
Các nhóm thực hiện và trình bày lg. Sau đó gv đưa lg ra bảng phụ.
Ho¹t ®éng 2:
Nhóm 1+2 : c.
 Nhóm 3+4: b.
Nhóm 5+6: a.
Các nhóm thực hiện và trình bày lg. Sau đó gv đưa lg ra bảng phụ.Gv chấm điểm nhóm thực hiện nhanh và chính xác.
Hoạt động 3
GV dành thời gian cho hs thực hiện, sau đó gọi 02 hs lên bảng trình bày.
GV hướng dẫn những học sinh còn lại trên bảng phụ.
- 9A : 
* HS thùc hiÖn ra kÕt qu¶ :
1. Bài 15-SGK: Giải hệ pt : 
Trong mỗi trường hợp sau:
a) a = -1. b) a = 0 . c) a = 1.
* LG: 
a) Với a = -1 ta có hệ : 
Từ pt x+3y = 1 ta có x = 1 - 3y , thay vào pt thứ 2 ta được hệ vô nghiệm.
b) Với a = 0 ta có hệ : 
Từ (1) ta có x = 1 - 3y , thay vào pt(2) ta có : y = -1/3, x = 2.
Vậy hệ pt có nghiệm ( 2, -1/3).
c) Với a = 1 ta có hệ : 
Giải hệ ta có (x;y) = ( 0; 1/3)
2. Bài 16 - SGK: Giải các hpt sau bằng pp thế:
a) 
b)
c) 
3. Bài 17- SGK: Giải các hpt sau bằng pp thế:
a) 
Có nghiệm 
b) 
Có nghiệm là : 
4. Củng cố: 
Nêu pp thực hiện bài 18 ?
5. Hướng dẫn về nhà: 
- Ôn bài học.
- BTVN : Bài 18, 19 - SGK. Bài 18-22(SBT)
-Hdẫn : Bài 19 (SGK) :
Thay lần lượt x = -1 , x = 3 vào P(x) ta có hệ pt với ẩn m và n. Giải hệ đó ta tìm được m 
và n.