Đề thi học sinh giỏi huyện môn Hóa học Lớp 9 - Năm học 2010-2011 (Có hướng dẫn chấm)
Câu 1(2đ)
1. Môt hỗn hợp A gồm; Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO. Cho khí CO dư đi qua A nung nóng, sau phản ứng thu được chất rắn B. Hoà tan chất rắn B vào dung dịch NaOH dư thu được dung dịch C và chất rắn D. Cho dung dịch C tác dụng với dung dịch HCl dư. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
2. Nêu hiện tượng và giải thích.
- Cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch Na2CO3
- Dẫn khí CO2 lội chậm qua dung dịch Ca(OH)2 đến dư, sau đó cho tiếp dung dịch Ca(OH)2 vào dung dịch vừa thu được.
Câu 2(2đ)
Viết phương trình hoá học theo sơ đồ chuyển hoá sau
A B C
M — H M
D E F
Biết M là một nguyên tố có số p = 13.
Câu 3(2đ)
1. Cho 307 gam dung dịch Na2CO3 tác dụng vừa đủ với 365 gam dung dịch HCl. Sau
phản ứng thu được dung dịch muối có nồng độ 9%. Tính C% của hai dung dịch ban đầu?
2. Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp gồm; K2O, BaCl2, KHCO3 và NH4Cl có số mol mỗi chất
bằng a(mol) vào nước sau đó đun nhẹ. Sau khi kết thúc thí nghiệm thu được dung dịch X. Viết phương trình hoá học xảy ra và xác định dung dịch X chứa bao nhiêu mol chất gì?
Câu 4(2đ)
1. Chỉ dùng thêm một kim loại, hãy trình bày phương pháp hoá học nhận biết 4 dung dịch đựng riêng biệt trong bốn lọ bị mất nhãn là: HCl, K2SO4, K2CO3, Ba(NO3)2.
2. Chọn 4 chất khử thoả mãn sơ đồ sau và hoàn thành phương trình hoá học.
FexOy + ? --- Fe + ?
UBND huyÖn kinh m«n ®Ò thi chän häc sinh giái huyÖn Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o M«n: Hãa Häc - Líp 9 N¨m häc: 2010 - 2011 (Thêi gian 120 phót) C©u 1(2®) 1. M«t hçn hîp A gåm; Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO. Cho khÝ CO d ®i qua A nung nãng, sau ph¶n øng thu ®îc chÊt r¾n B. Hoµ tan chÊt r¾n B vµo dung dÞch NaOH d thu ®îc dung dÞch C vµ chÊt r¾n D. Cho dung dÞch C t¸c dông víi dung dÞch HCl d. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 2. Nªu hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch. - Cho tõ tõ dung dÞch HCl vµo dung dÞch Na2CO3 - DÉn khÝ CO2 léi chËm qua dung dÞch Ca(OH)2 ®Õn d, sau ®ã cho tiÕp dung dÞch Ca(OH)2 vµo dung dÞch võa thu ®îc. C©u 2(2®) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau A B C M — H M D E F BiÕt M lµ mét nguyªn tè cã sè p = 13. C©u 3(2®) Cho 307 gam dung dÞch Na2CO3 t¸c dông võa ®ñ víi 365 gam dung dÞch HCl. Sau ph¶n øng thu ®îc dung dÞch muèi cã nång ®é 9%. TÝnh C% cña hai dung dÞch ban ®Çu? Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm; K2O, BaCl2, KHCO3 vµ NH4Cl cã sè mol mçi chÊt b»ng a(mol) vµo níc sau ®ã ®un nhÑ. Sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm thu ®îc dung dÞch X. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra vµ x¸c ®Þnh dung dÞch X chøa bao nhiªu mol chÊt g×? C©u 4(2®) 1. ChØ dïng thªm mét kim lo¹i, h·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt 4 dung dÞch ®ùng riªng biÖt trong bèn lä bÞ mÊt nh·n lµ: HCl, K2SO4, K2CO3, Ba(NO3)2. 2. Chän 4 chÊt khö tho¶ m·n s¬ ®å sau vµ hoµn thµnh ph¬ng tr×nh ho¸ häc. FexOy + ? --- Fe + ? C©u 5(2®) Hoµ tan 115,3 gam hçn hîp gåm MgCO3 vµ RCO3 b»ng 500 ml dung dÞch H2SO4 lo·ng thu ®îc dung dÞch A, chÊt r¾n B vµ 4,48 lÝt khÝ CO2 ë (®ktc). C« c¹n dung dÞch A thu ®îc 12 gam muèi khan. MÆt kh¸c nung chÊt r¾n B tíi khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 11,2 lÝt khÝ CO2 ë (®ktc) vµ chÊt r¾n C. TÝnh CM cña H2SO4 vµkhèi lîng chÊt r¾n B, C. X¸c ®Þnh nguyªn tè R. BiÕt trong hçn hîp tØ lÖ nRCO = 2,5 nMgCO (Fe = 56; Mg = 24; Zn = 65; Ba = 137; Na = 23; C = 12; O = 16; S = 32; Al = 27) Hä, tªn thÝ sinh: . .. Sè b¸o danh: Ch÷ ký gi¸m thÞ 1: .... UBND huyÖn kinh m«n Phßng GD&§T KINH M¤n §¸p ¸n - BiÓu ®iÓm ®Ò thi chän häc sinh giái huyÖn M«n: Hãa Häc N¨m häc: 2010 - 2011 C©u ý §¸p ¸n §iÓm 1 2.0 1 1,0 A t¸c dông víi CO d Fe3O4 + 4CO 3Fe + 4CO2 CuO + CO Cu + CO2 ChÊt r¾n B: MgO, Al2O3, Fe, Cu B t¸c dông víi dung dÞch NaOH d Al2O3 + 2NaOH 2NaAlO2 + H2O Dung dÞch C: NaAlO2 vµ NaOH d ChÊt r¾n D: MgO, Fe, Cu. Dung dÞch C t¸c dông víi dung dÞch HCl d NaOH + HCl NaCl + H2O NaAlO2 + H2O + HCl Al(OH)3 + NaCl Al(OH)3 + 3HCl AlCl3 + 3H2O 0,25 0,25 0,25 0,25 2 1,0 Khi cho tõ tõ dung dÞch HCl vµo dung dÞch Na2CO3 Lóc ®Çu kh«ng cã khÝ tho¸t ra HCl + Na2CO3 NaHCO3 + NaCl Sau ®ã cã khÝ tho¸t ra HCl + NaHCO3 NaCl + CO2 + H2O DÉn khÝ CO2 néi chËm qua dung dÞch Ca(OH)2 ®Õn d Lóc ®Çu cã kÕt tña tr¾ng, sau ®ã kÕt tña tan dÇn t¹o dung dÞch trong suèt CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O CaCO3 + CO2+ H2O Ca(HCO3)2 Khi cho tiÕp dung dÞch Ca(OH)2 vµo dung dÞch th× l¹i thÊy kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 CaCO3 + 2H2O 0,25 0,25 0,25 0,25 2 2,0 V× M lµ mét nguyªn tè cã sè p = 13. VËy M lµ nguyªn tè Al. 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 NaAlO2 + H2O + HCl Al(OH)3 + NaCl 2Al(OH)3 + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 6H2O H2 + Cl2 2HCl 2HCl + Ba(OH)2 BaCl2 + 2H2O Al2(SO4)3 + 3BaCl2 2AlCl3 + 3BaSO4 2AlCl3 2Al + 3Cl2 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 3 2,0 1 1,0 Gi¶ sö nång ®é % cña dung dich axit lµ a% (a > 0) nHCl = = 0,1a (mol) Ph¬ng tr×nh ho¸ häc 2HCl + Na2CO3 2NaCl + CO2 + H2O 0,1a 0,05a 0,1a 0,05a mdd sau ph¶n øng = 307 + 365 - (0,05a.44) = 672 - 2,2a Theo ®Ò bµi ta cã Gi¶i ra: a = 10 C%HCl = 10% C%NaCO = 17,26% 0,25 0,25 0,25 0,25 2 1,0 Khi hoµ tan hçn hîp vµo níc x¶y ra c¸c ph¶n øng: K2O + H2O 2KOH a 2a KHCO3 + KOH K2CO3 + H2O a a a NH4Cl + KOH KCl + NH3 + H2O a a a a BaCl2 + K2CO3 BaCO3 + 2KCl a a a 2a Khi ®un nãng nhÑ NH3 bay ra hoµn toµn khái dung dÞch. VËy sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm dung dÞch X chØ chøa 3a mol KCl 0,25 0,25 0,25 0,25 4 2,0 1 1,0 LÊy mçi ch¸t mét Ýt cho vµo èng nghiÖm, ®¸nh sè thø tù lµm mÉu thö Dïng kim lo¹i Zn cho vµo 4 èng nghiÖm trªn èng nghiÖm nµo dung dÞch xuÊt hiÖn khÝ tho¸t ra, èng nghiÖm ®ã chøa dung dÞch HCl Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 LÊy dung dÞch HCl võa nhËn ®îc nhá vµo 3 èng nghiÖm cßn l¹i. èng nghiÖm nµo chøa mÉu cã khÝ tho¸t ra èng nghiÖm ®ã chøa K2CO3. K2CO3 + 2HCl 2KCl + H2O + CO2 LÊy dung dÞch K2CO3 võa nhËn ®îc nhá vµo 2 èng nghiÖm cßn l¹i. èng nghiÖm nµo thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña èng nghiÖm ®ã chøa Ba(NO3)2 K2CO3 + Ba(NO3)2 BaCO3 + 2KNO3 VËy èng nghiÖm cßn l¹i chøa dung dÞch K2SO4. 0,25 0,25 0,25 0,25 2 1,0 FexOy + yH2 xFe + yH2O FexOy + yCO xFe + yCO2 2FexOy + yC 2xFe + yCO2 3FexOy + 2yAl 3xFe + yAl2O3 0,25 0,25 0,25 0,25 V 1 - C¸c PTHH: MgCO3 + H2SO4 MgSO4 + CO2 + H2O (1) 0,1 0,1 0,1 0,1 mol RCO3 + H2SO4 RSO4 + CO2 + H2O (2) 0,1 0,1 0,1 0,1 mol 0,25 - Theo bµi ra: Theo PTHH (1,2) sè mol muèi sunfat b»ng sè mol CO2 NÕu chØ cã gèc SO4 cã sè mol 0,2 > 12 (g) ®iÒu ®ã chøng tá trong dung dÞch A chØ cã MgSO4 (muèi tan), RSO4 kh«ng tan. 0,25 - MÆt kh¸c, nung B thu ®îc khÝ CO2 muèi cacbonat cßn d, axit hÕt. Theo (1,2) 0,25 - Trong B gåm: , Gäi x, y lÇn lît lµ sè mol cña MgCO3 vµ RCO3 trong B. Nung B MgCO3 MgO + CO2 (3) x x x (mol) RCO3 RO + CO2 (4) y y y (mol) RSO4 RSO4 (kh«ng bÞ nhiÖt ph©n) 0,1 0,1 mol 0,25 mB= 115,3 - (0,1.84) - 0,1(R +60) + 0,1(R + 96) = 110,5 (g) ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng, ta cã: mC = mB -= 110,5 - 0,5 . 44 = 88,5 (g) 0,25 - Theo PTHH (1, 2, 3, 4), ta cã : Sè mol MgCO3(b®) = 0,1 + x, sè mol RCO3(b®) = 0,1 + y. Theo bµi ra : (0,1 + y) = 2,5(0,1 + x) (5) Theo PTHH (3,4) vµ sè mol CO2 ta cã: x + y = 0,5 (6) 0,25 - KÕt hîp (5,6) ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 0,25 Theo khèi lîng hçn hîp ban ®Çu ta cã: 84. 0,2 + (R + 60). 0,5 = 115,3 R = 137 VËy R lµ kim lo¹i Ba 0,25 Ghi chó: - Häc sinh lµm c¸c c¸ch kh¸c, nÕu ®óng cho ®iÓm t¬ng ®¬ng. - C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc cã chÊt viÕt sai kh«ng cho ®iÓm, thiÕu ®iÒu kiÖn ph¶n øng hoÆc c©n b»ng sai th× trõ mét nöa sè ®iÓm cña ph¬ng tr×nh ®ã. - Trong c¸c bµi to¸n, nÕu sö dông ph¬ng tr×nh ho¸ häc kh«ng c©n b»ng hoÆc viÕt sai ®Ó tÝnh to¸n th× kÕt qu¶ kh«ng ®îc c«ng nhËn. - §iÓm cña bµi thi lµm trßn ®Õn 0,25.
File đính kèm:
- de_thi_hoc_sinh_gioi_huyen_mon_hoa_hoc_lop_9_nam_hoc_2010_20.doc