Đề thi học sinh giỏi Giáo dục công dân 9 - Trường THCS Thanh Thùy

ĐỀ SỐ 14 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Năm học 2013- 2014
Môn thi: GDCD 
Thời gian làm bài :150 phút (Không kể thời gian giao đề)
a. Tự chủ là gì? Tự chủ có ý nghĩa như thế nào?
b. Cho tình huống sau: Hoàng đã từng là một học sinh chăm ngoan, học giỏi. Kể từ khi bố mẹ li dị, bạn ấy chán nản, trốn học và đi theo một số bạn xấu. Sau đó một thời gian, Hoàng bị nghiện ma túy. 
	- Em có suy nghĩ gì về việc làm của Hoàng?
	- Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ làm gì? 
Câu 2: (4,5 điểm)
 Hợp tác là gì? Vì sao phải hợp tác? Trong khi mở rộng quan hệ hợp tác, nước ta tôn trọng theo những nguyên tắc nào? Những nguyên tắc đó có tác dụng gì? 
Câu 3: (4,5 điểm)
a. Lý tưởng sống là gì? Lý tưởng sống của thanh niên, học sinh ngày nay là gì?
b. Trong bức thư gửi học sinh nhân ngày khai trường (9/1945) Bác Hồ viết: “Non sông Việt Nam có có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu’’.
 - Câu nói trên có đề cập tới vấn đề thuộc về lí tưởng sống của thanh niên không?
 - Tại sao học tập được coi là nội dung quan trọng để thực hiện lí tưởng sống của thanh niên.
Câu 4: (6 điểm) Phân tích ý nghĩa của việc kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tôn trọng, học hỏi, cũng như hợp tác quốc tế. Chính sách của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta về các vấn đề đó.
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
Câu 1: (5 điểm)
Tự chủ là làm chủ bản thân (làm chủ suy nghĩ, tình cảm, hành vi của mình) trong mọi hoàn cảnh. (1điểm)
- Ý nghĩa của tự chủ: Tự chủ là đức tính quý giá giúp con người:
+ Cư xử đúng đắn, có đạo đức, có văn hóa. (0,5điểm)
+ Vượt qua mọi khó khăn, thử thách và cám dỗ. (0,5điểm)
 b. - Việc làm của Hoàng là sai, thiếu tính tự chủ... (1 điểm)
- Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ: (2 điểm)
+ Sống gần gũi, động viên bạn...
+ Phân tích cho bạn hiểu tác hại của tệ nạn xã hội.
+ Khuyên bạn chăm lo học tâp, không đi theo kẻ xấu... 
+ Vận động mọi người cùng động viên, giúp đỡ Hoàng và những người có hoàn cảnh như Hoàng 
+ Tham gia tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội. 
Câu 2: (4,5 điểm)
* Hợp tác là chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì sự phát triển chung của các bên. (1 điểm)
* Ý nghĩa: (1,5 điểm):
- Hợp tác giúp tận dụng về vốn, trình độ quản lí, khoa học công nghệ.
- Cùng nhau giải quyết những vấn đề nóng bỏng có tính toàn cầu.
- Tạo điều kiện cho các nước cùng phát triển.
* Nguyên tắc: (1 điểm)
 	 + Tôn trọng độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ.
 	 + Không can thiệp nội bộ, không dùng vũ lực.
 	 + Bình đẳng cùng có lợi.
 	 + Giải quyết bất đồng bằng thương lượng hoà bình.
 	 + Phản đối âm mưu, hành động gây xức ép cường quyền.
* Tác dụng: (1 điểm)
 	 + Giúp nước ta phát triển toàn diện, cùng nhau giải quyết các vấn đề bức xúc toàn cầu.
 	+ Tạo điều kiện cho nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng trở thành nước CNH – HĐH.
Câu 3: (4,5 điểm) 
a. Lý tưởng sống là cái đích của cuộc sống mà mỗi người khao khát muốn đạt được. (0,5điểm)
- Lý tưởng sống của thanh niên, học sinh ngày nay là xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. (1 điểm)
b. Câu nói trên có vấn đề thuộc về lí tưởng là: Bác Hồ đã khẳng định vai trò to lớn của các cháu học sinh là phải phấn đấu học tập để đưa đất nước bước tới đài vinh quang, sánh vai với các cường quốc năm châu. Đó chính là lí tưởng cao đẹp của học sinh. (1,5 điểm)
 - Học tập là nội dung quan trọng để thực hiện lí tưởng vì: (1,5 điểm)
 	 + Học tập là con đường ngắn nhất để thực hiện lí tưởng.
 	 + Học tập giúp chúng ta tiếp thu tri thức nhân loại, thành tựu khoa học kĩ thuật, những tinh hoa văn hoá nhân loại để vận dụng vào điều kiện, hoàn cảnh của đất nước nhằm phát triển đưa đất nước đi lên.
 	+ Học tập và rèn luyện về mọi mặt để có đủ tri thức, phẩm chất và năng lực cần thiết nhằm thực hiện lí tưởng sống cao đẹp. 
Câu 4: (6 điểm)
- Sức mạnh của việc kết hợp giữa kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc với việc tôn trọng học hỏi và hợp tác quốc tế : là điều kiện thuận lợi cho các quốc gia, dân tộc phát triển. Ngày nay thế giới đang có xu thế như vậy (1 điểm)
- HS phân tích:
+ Kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc là làm theo, phát huy những giá trị tinh thần tốt đẹp đã được hình thành từ rất lâu đời. Nhờ có việc kế thừa, phát huy truyền thống đó mà chúng ta giữ được bản sắc riêng của mình, không bị đánh mất mình. Thực tế cho thấy những quốc gia dân tộc bỏ qua yếu tố này sẽ dễ dàng bị lệ thuộc. Nước ta đã chiến thắng biết bao kẻ thù bởi nhờ có việc kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc như : truyền thống yêu nước, căm thù giặc, yêu hòa bình, yêu tự do, độc lập, đoàn kết, cần cù trong lao động, anh dũng, mưu trí trong chiến đấu....(HS lấy dẫn chứng thêm)(1.5 điểm)
+ Tôn trọng, học hỏi, hợp tác quốc tế cũng không thể bỏ qua trên con đường xây dựng nước nhà. Bởi lẽ thế giới có nhiều kinh nghiệm quý báu về các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá. (HS lấy dẫn chứng thêm) (1.5 điểm)
+ Tuy nhiên chúng ta học hỏi cần phải có chọn lọc, phù hợp với đất nước con người Việt Nam. Nếu không học hỏi sẽ tự bó mình, cô độc, tự cung tự cấp và đương nhiên không phát triển. Nếu học hỏi, hợp tác một cách thái quá (sính ngoại), ta sẽ đánh mất mình. Nếu ta cứ khư khư giữ lại những gì của dân tộc không còn phù hợp (xã hội luôn phát triển) thì ta lại trở thành một đất nước, dân tộc lạc hậu, mà lạc hậu thì dễ bề bị cai trị. Hiện nay thế giới đang có xu thế hội nhập, nếu ta cứ bó mình là đi ngược lại xu thế. (0.5 điểm)
- Chính sách của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta về các vấn đề đó : ( 1.5 điểm)
+ Tích cực tuyên truyền, giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong nhân dân để nhân dân hiểu, học tập và làm theo.
+ Khuyến khích phát triển những làng nghề truyền thống, cho phép khôi phục lại những nét văn hoá tiêu biểu nhớ ơn cội nguồn...., dẹp bỏ, bài trừ các tập tục lạc hậu như chữa bệnh bằng cúng bái, hành nghề mê tín dị đoan, cưới hỏi linh đình....
+ Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng việc tăng cường hợp tác với các nước XHCN, các nước trong khu vực và trên thế giới theo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực; bình đẳng cùng có lợi; giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng thương lượng, hoà bình; phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền.