Đề thi chọn học sinh giỏi huyện môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2014-2015 (Có hướng dẫn chấm)

UBND huyÖn kinh M«n
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI HUYỆN
Môn: Ngữ văn lớp 9
Năm học 2014 - 2015
 Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể giao đề)
Đề thi gồm: 01 trang
Câu 1: (2.0 điểm) 
	Cho đoạn thơ:
"Đêm nay rừng hoang sương muối
 Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
 Đầu súng trăng treo. ”
 (Trích "Đồng chí"- Chính Hữu )
	Em hãy nêu cảm nhận về ý nghĩa của hình ảnh "Đầu súng trăng treo” trong đoạn thơ trên.
Câu 2: (3.0 điểm)
	Suy nghĩ của em về thông điệp cuộc sống trong câu chuyện sau:
BÀN TAY YÊU THƯƠNG
Trong một tiết dạy vẽ, cô giáo bảo các em học sinh lớp 1 vẽ về điều gì làm các em thích nhất trong đời. Cô thầm nghĩ: “Chắc rồi các em cũng lại vẽ những gói quà, những ly kem hoặc những món đồ chơi, quyển truyện tranh”. Thế nhưng cô đã hoàn toàn ngạc nhiên trước một bức tranh lạ của em học sinh tên Đắc-gờ-lớt: bức tranh vẽ một bàn tay.
Nhưng đây là bàn tay của ai? Cả lớp bị lôi cuốn bởi hình ảnh đầy biểu tượng này. Một em đoán: “Đó là bàn tay bác nông dân”. Một em khác cự lại: “Bàn tay thon thả thế này phải là bàn tay của một bác sĩ phẫu thuật”. Cô giáo đợi cả lớp bớt xôn xao dần rồi mới hỏi tác giả. Đắc-gờ-lớt cười ngượng nghịu: “Thưa cô, đó là bàn tay của cô ạ!”.
Cô giáo ngẩn người. Cô nhớ lại những phút ra chơi thường dùng bàn tay để dắt Đắc-gờ-lớt bước ra sân, bởi em là một cô bé khuyết tật, khuôn mặt không được xinh xắn như các trẻ khác, gia cảnh từ lâu lâm cảnh ngặt nghèo. Cô chợt hiểu ra tuy cô vẫn làm điều tương tự với các em khác nhưng hoá ra đối với Đắc-gờ-lớt, bàn tay cô lại mang ý nghĩa sâu xa, một biểu tượng của tình yêu thương.
 (SGK Ngữ Văn 6- Tập 1- Trang 123)
Câu 3: (5.0 điểm)
	Từ bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận và liên hệ tình hình biển Đông hiện nay, em có suy nghĩ gì về vẻ đẹp của những người ngư dân Việt Nam?
--------------Hết-------------
UBND huyÖn kinh M«n
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI HUYỆN
Môn: Ngữ văn lớp 9
Năm học 2014 - 2015
 Thời gian làm bài: 150 phút (Không kể giao đề)
Đề thi gồm: 04 trang
A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giá được một cách khái quát, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt đáp án, nên sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo.
- Với câu 2- 3, học sinh phải làm đúng đặc trưng kiểu bài nghị luận, bố cục ba phần rõ ràng; lập luận chặt chẽ, mạch lạc; dẫn chứng phù hợp; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách riêng nhưng phải đảm bảo được các yêu cầu đáp ứng được các yêu cầu cơ bản của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
*Lưu ý: Khi cho điểm giáo viên cần trân trọng những cảm nhận tinh tế, cách viết sáng tạo của học sinh để cho điểm phù hợp. Điểm bài thi có thể để lẻ đến 0,25 và không làm tròn số
B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Câu 1: (2.0 điểm) 
* Mức tối đa: (2,0 điểm)
	+ Về nội dung(1,5 điểm): Nêu được ý nghĩa của hình ảnh thơ:
- Hình ảnh "Đầu súng trăng treo” là hình ảnh đặc sắc nhất trong bài thơ Đồng chí"của Chính Hữu. Đây là hình ảnh vừa mang ý nghĩa tả thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng (0,25 điểm):
 	.Ý nghĩa tả thực: Hình ảnh người lính bồng súng đứng gác giữa rừng khuya dưới ánh trăng khiến ta có cảm giác ánh trăng như đang treo lơ lửng trên đầu mũi súng. Đây là một hình ảnh thật đẹp vì có sự gắn bó hài hòa giữa thiên nhiên và con người.(0,5 điểm)
	. Ý nghĩa biểu tượng: Sự kết hợp đẹp đẽ giữa "súng" và "trăng gợi những liên tưởng thú vị, bất ngờ. “Súng” là biểu tượng của chiến đấu, “trăng” là biểu tượng của cái đẹp, của niềm vui lạc quan, của cuộc sống bình yên. “Súng” và “trăng” là hiện thực và lãng mạn, là chiến sĩ và thi sĩ, là thực tại và mơ ước cho thấy người chiến sĩ vượt qua mọi khó khăn gian khổ của cuộc sống đời lính và luôn cảm thấy cuộc đời vẫn đẹp, vẫn thơ mộng. Đây là một biểu tượng đẹp về hình ảnh người lính trong chiến đấu.(0,5 điểm)
- Hình ảnh này đã thể hiện rõ cảm hứng của bài thơ và cũng là cảm hứng chung của thơ ca kháng chiến về người lính: "khai thác chất thơ, vẻ đẹp của người lính trong cái bình dị, bình thường, chân thật." (0,25 điểm)
	+ Về hình thức (0,5 điểm): Học sinh có thể viết đoạn văn hoặc bài văn nhưng phải đảm bảo được yêu cầu: Hình thức trình bày đẹp, chữ viết rõ ràng, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt... 
* Mức chưa tối đa: Gv căn cứ vào các tiêu chí ở mức tối đa để xem xét đánh giá mức chưa tối đa theo tổng điểm đạt là 1,75 điểm hoặc các điểm dưới 1,75 cho bài làm của học sinh.
* không đạt: Học sinh làm lạc đề hoặc không làm bài.
Câu 2: (3.0 điểm)
* Mức tối đa: (3,0 điểm)
	+ Về nội dung(2,5 điểm): Bài văn của học sinh cần nêu được quan điểm riêng, hợp lí về vấn đề nghị luận nhưng phải đảm bảo được các ý cơ bản sau:
- Giới thiệu câu chuyện và vấn đề nghị luận: một thông điệp ý nghĩa về tình yêu thương con người. (0,25 điểm)
- Phân tích ngắn gọn ý nghĩa của câu chuyện (chú ý hình ảnh biểu tượng: bàn tay yêu thương), khẳng định thông điệp câu chuyện đem đến cho người đọc: Cuộc sống của con người không thể thiếu tình yêu thương, đặc biệt là đối với những cảnh đời bất hạnh. Tình yêu thương có thể được biểu hiện bằng những hành động rất giản dị như hành động của cô giáo trong câu chuyện: dùng bàn tay để dắt một học sinh khuyết tật bước ra sân trong những giờ ra chơi.(0,5 điểm)
- Bàn luận, mở rộng vấn đề: 
	. Ý nghĩa của tình yêu thương trong cuộc sống: tình yêu thương giúp con người trở nên tin yêu cuộc đời, suy nghĩ tích cực, có nghị lực vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Tình yêu thương là sợi dây gắn kết giữa người với người và làm cho mối quan hệ trong xã hội ngày càng trở nên tốt đẹp hơn (có dẫn chứng).(0,5 điểm)
	. Cách thể hiện tình yêu thương trong cuộc sống: bằng lời nói, hành động, cử chỉ...Cần đặc biệt quan tâm thể hiện tình yêu thương với những mảnh đời bất hạnh (có dẫn chứng). (0,5 điểm)
	. Phê phán lối sống vô cảm, ích kỉ trong xã hội. (có dẫn chứng) (0,25 điểm)
- Liên hệ bản thân và rút ra bài học. (0,25 điểm)
- Khẳng định lại giá trị của thông điệp trong câu chuyện. (0,25 điểm)
	+ Về hình thức (0,5 điểm): Bài làm của học sinh phải đảm bảo được các yêu cầu sau:
- Học sinh viết được một bài văn có bố cục ba phần rõ ràng; lập luận chặt chẽ, thuyết phục; liên kết câu, liên kết đoạn hợp lí. Hình thức trình bày đẹp, chữ viết rõ ràng, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt. 
- Học sinh thể hiện được sự sáng tạo trong diễn đạt: dùng từ, viết câu, sử dụng kết hợp các phương thức biểu đạt, tạo nhịp điệu cho lời văn...
* Mức chưa tối đa: Gv căn cứ vào các tiêu chí ở mức tối đa để xem xét đánh giá mức chưa tối đa theo tổng điểm đạt là 2,75 điểm hoặc các điểm dưới 2,75 cho bài làm của học sinh.
* không đạt: Học sinh làm lạc đề hoặc không làm bài.
Câu 3: (5.0 điểm)
* Mức tối đa: (5,0 điểm)
	+ Về nội dung(4,0 điểm): Bài văn của học sinh cần nêu được quan điểm riêng, hợp lí về vấn đề nghị luận nhưng phải đảm bảo được các ý cơ bản sau:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: hình ảnh người ngư dân Việt Nam qua bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận và từ tình hình biển Đông hiện nay.(0,25 điểm)
- Giới thiệu được hoàn cảnh thể hiện vẻ đẹp của người ngư dân Việt Nam: trong lao động sản xuất xây dựng đất nước theo con đường CNXH (bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận) và trong công cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền dân tộc (người ngư dân Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo hiện nay). (0,25 điểm)
- Trên cơ sở phân tích nội dung, nghệ thuật của bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận (có thể liên hệ với các tác phẩm khác cùng chủ đề) và liên hệ đến hình ảnh người ngư dân kiên cường bám biển trước sự tấn công, ngăn cản, phá hoại của các tàu Trung Quốc trong tình hình căng thẳng ở biển Đông hiện nay, học sinh cảm nhận được những vẻ đẹp của người ngư dân Việt Nam (2,5 điểm):
	+ Tình yêu lao động và tinh thần hăng say lao động để góp phần xây dựng đất nước giàu đẹp.
	+ Tầm vóc lớn lao, tư thế làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc đời, sự khỏe khoắn, mạnh mẽ, oai hùng trong lao động.
	+ Tình yêu và khát vọng chinh phục thiên nhiên .
	+ Tâm hồn lãng mạn, lạc quan, yêu đời, tin tưởng vào tương lai tốt đẹp.
	+ Lòng biết ơn, lối sống ân tình với biển.
	+ Anh dũng, kiên cường bám biến để góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo của dân tộc.
- Đánh giá chung về vẻ đẹp của người ngư dân Việt Nam (0,5 điểm) :
	+ Họ thực sự là những người anh hùng của biển cả, đẹp trong lao động, trong chiến đấu. Vẻ đẹp của họ được thể hiện rõ nét trong sự hài hoà, gắn bó với thiên nhiên và có sự kết hợp giữa cái giản dị, bình thường với cái cao cả, vĩ đại. Họ chính là một biểu tượng đẹp cho con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
	+ Khi viết về những người ngư dân Việt Nam, các nghệ sĩ luôn thể hiện tình cảm yêu thương, biết ơn, cảm phục, ngợi ca chân thành. Đó cũng chính là tình cảm của mỗi người dân Việt Nam dành cho họ.
- Liên hệ tình cảm của bản thân với người ngư dân Việt Nam và thể hiện những mong ước của bản thân về việc giúp người ngư dân có thể tiếp tục kiên cường bám biển trong tình hình biển Đông căng thẳng như hiện nay.(0,5 điểm)
	+ Về hình thức (1,0 điểm): Bài làm của học sinh phải đảm bảo được các yêu cầu sau:
- Học sinh viết được một bài văn có bố cục ba phần rõ ràng; lập luận chặt chẽ, thuyết phục; liên kết câu, liên kết đoạn hợp lí. Hình thức trình bày đẹp, chữ viết rõ ràng, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt. 
- Học sinh thể hiện được sự sáng tạo trong diễn đạt: dùng từ, viết câu, sử dụng kết hợp các phương thức biểu đạt, tạo nhịp điệu cho lời văn...
* Mức chưa tối đa: Gv căn cứ vào các tiêu chí ở mức tối đa để xem xét đánh giá mức chưa tối đa theo tổng điểm đạt là 4,75 điểm hoặc các điểm dưới 4,75 cho bài làm của học sinh.
* không đạt: Học sinh làm lạc đề hoặc không làm bài.
...................................... Hết...................................