Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện đợt 1 môn Sinh học Lớp 9 - Năm học 2015-2016 - Đề 4 (Có hướng dẫn chấm)

UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN ĐỢT I
Năm học: 2015 -2016
Môn thi: Sinh Học – Lớp 9
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian giao đề)
Bài 1: (2điểm)
 a) Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa nguyên phân và giảm phân?
b) Biến dị tổ hợp xuất hiện phong phú ở những loài sinh sản hữu tính được giải thích trên cơ sở khoa học như thế nào?
Bài 2: (2 điểm) 
a) Vì sao ADN con được tạo ra qua cơ chế nhân đôi lại giống với ADN ?
b) Vì sao protein có tính đa dạng và đặc thù ?
Bài 3: (2 điểm) 
Ở chuột, hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng về màu lông và hình dạng đuôi nằm trên nhiễm sắc thể thường và phân li độc lập với nhau
Khi cho giao phối hai dòng chuột thuần chủng lông xám, đuôi cong với chuột lông trắng, đuôi thẳng thu được F1.
Lập sơ đồ lai từ P đến F1.
 Cho giao phối giữa chuột F1 với chuột khác, thu được F2 có kết quả như sau:
37,5% số chuột có lông xám, đuôi cong
37,5% số chuột có lông xám, đuôi thẳng
12,5% số chuột có lông trắng, đuôi cong
12,5% số chuột có lông trắng, đuôi thẳng
Giải thích kết quả và lập sơ đồ lai của F1
Biết lông xám và đuôi cong là hai tính trạng trội hoàn toàn so với lông trắng và đuôi thẳng.
Bài 4: (2 điểm) Một đoạn của phân tử ADN có hai gen:
- Gen thứ nhất dài 0,306µm. Trên mạch thứ nhất của gen này có A=2T= 3G = 4X.
- Gen thứ hai có khối lượng 9.105 đvC và có 4050 liên kết hidro. 
Tính số lượng từng loại nucleotit và số liên kết hidro của đoạn AND nói trên
Bài 5: (2 điểm) 
Ở thỏ (2n = 44) có 10 tế bào sinh dục sơ khai nguyên phân liên tiếp một số đợt bằng nhau. Các tế bào con tạo ra đều được chuyển sang vùng chín và trở thành các tế bào sinh tinh. Các tế bào sinh tinh tiếp tục nhận của môi trường nguyên liệu tương đương 3520 nhiễm sắc thể đơn.
Xác định số lần nguyên phân của mỗi tế bào sinh dục sơ khai
Tất cả các tinh trùng tạo ra đều tham gia thụ tinh. Biết hiệu xuất thụ tinh của tinh trùng là 5%, trứng là 50%. Tính số hợp tử được hình thành
Nếu các trứng đều được tạo ra từ 1 tế bào sinh dục sơ khai cái. Hãy xác định
số lần nguyên phân của tế bào sinh dục sơ khai cái.
------------------ Hết -----------------------
( Đề thi gồm có 2 trang)
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn thi: Sinh học – Lớp 9
Bài 1: (2 điểm)
Ý/ Phần
Đáp án
Điểm
a
Nguyên phân
Giảm phân
- Xảy ra ở tế bào sinh dưỡng
- Xảy ra ở tế bào sinh dục ở thời kì chín
Xảy ra 1 lần phân bào có tính chu kì
Xảy ra 2 lần phân bào, không có tính chu kì
Ở kì giữa xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo
Ở kì giữa (lần phân bào I) xếp thành 2 hàng trên mặt phẳng xích đạo 
Có sự phân li đồng đều của các NST về hai cực của tế bào
 Có sự phân li đồng đều của các NST kép về hai cực của tế bào
Từ 1 tế bào mẹ (2n) 2 tế bào con (2n)
Từ 1 tế bào mẹ (2n) 4 tế bào con (n)
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
b
 Biến dị tổ hợp xuất hiện phong phú ở những loài sinh sản hữu tính được giải thích trên cơ sở tế bào học là:
- Trong giảm phân: ở kì đầu có sự tiếp hợp và bắt chéo giữa các NST kép trong cặp tương đồng có thể xảy ra sự trao đổi đoạn, ở kì sau của giảm phân I có sự phân li độc lập và tổ hợp tự do giữa các NST kép trong cặp tương đồng đã tạo ra nhiều giao tử khác nhau, là cơ sở cho xuất hiện biến dị tổ hợp
- Trong thụ tinh có sự kết hợp ngẫu nhiên giữa các loại giao tử khác nhau đã tạo vô số kiểu tổ hợp NST khác nhau
0,8
0,2
Bài 2: (2 điểm)
Ý / phần
Đáp án
Điểm
a
 ADN con được tạo qua cơ chế nhân đôi lại giống ADN mẹ vì quá trình tự sao diễn ra:
- Theo NTBS: các Nu ở mạch khuôn liên kết với các Nu tự do trong môi trường nội bào theo nguyên tắc: A liên kết với T, G liên kết với X hay ngược lại
- Theo nguyên tắc giữ lại 1 nửa: trong mỗi ADN con có 1 mạch của ADN mẹ, mạch còn lại được tổng hợp mới
- Nguyên tắc khuôn mẫu: 2ADN con được tổng hợp dựa trên mạch khuôn của AND mẹ.
0,1
0,3
0,3
0,3
b
 Protein có tính đa dạng và đặc thù vì:
- Protein là 1 đại phân tử, có cấu trúc theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là các axitamim, có khoảng hơn 20 loại aa khác nhau.
 Các loại aa sắp xếp tạo nên tính đa dạng và đặc thù của protein
-Tính đa dạng của protein do sự sắp xếp khác nhau của hơn 20 loại aa
- Tính đặc thù: là do số lượng, thành phần, trình tự sắp xếp khác nhau của các aa.
 Tính đa dạng và đặc thù của protein còn thể hiện ở các dạng cấu trúc không gian và số chuỗi aa
0,25
0,25
0,25
0,25
Bài 3: (2 điểm)
Ý /phần
Đáp án
Điểm
a) Quy ước: gen A quy định tính trạng lông xám
 Gen a quy định tính trạng lông trắng
 Gen B quy định tính trạng đuôi cong
 Gen b quy định tính trạng đuôi thẳng
 Kiểu gen của P: Lông xám đuôi cong: AABB
 Lông trắng đuôi thẳng: aabb
Sơ đồ lai:
 P: AABB × aabb
G: AB ab
F1 AaBb
0,25
0,25
0,5
b
Xét tỉ lệ từng cặp tính trạng:
Lông xám : Lông đen = (37,5% +37,5%) : (12,5% + 12,5%) = 3:1 ( tuân theo quy luật phân li của Menden) → P: Aa × Aa
Đuôi cong : đuôi thẳng = (37,5% +12,5% ) : ( 37,5% + 12,5%) = 1:1→ P : Bb × bb
Xét chung tỉ lệ hai cặp tính trạng:
(3:1) (1:1) = 3:3:1:1 = Tỉ lệ KH ở F2 → Phép lai trên tuân theo quy luật phân li độc lập của Menden → KG của cá thể lai với F1 : Aabb
Sơ đồ lai: F1 × cá thể khác: AaBb × Aabb
 G : AB: Ab:aB:ab â Ab:ab
 F2:: 3 A_B_ : 3A_bb: aaBb: aabb
KH: 3 lông xám, đuôi cong: 3 lông xám, đuôi thẳng: 1 lông trắng, đuôi cong: 1 lông trắng, đuôi thẳng
0,25
0,25
0,25
0,25
Bài 4: (2 điểm)
Ý/ phần
Đáp án
Điểm
- Xét gen thứ nhất:
 Số nucleotit trên 1 mạch của gen: N/2= L: 3,4= 3060: 3,4= 900 Nu
Ta có A1 = 2T1= 3G1 = 4X1
Suy ra: T1= A1/2; G1 = A1/3 ; X1 = A1/4
Ta có A1 + T1 + G1 +X1 = A1 + A1/2 +A1/3 +A1/4 = 900
Suy ra A1 = 432 nu
Suy ra: T1 = 216 Nu, G1 = 144 Nu, X1 = 108 Nu
Vậy A = T = 432 + 216 = 648 Nu
 G = X = 144 + 108 = 252 Nu
- Xét gen thứ 2
Số Nu của gen thứ 2 là:
N = M /300 = 900000 : 300 = 3000 Nu
Theo bài ra ta có: H = 2A + 3G = 4050
 N = 2A + 2G = 3000
Suy ra G = X = 1050 Nu
 A = T = 450 Nu
- Vậy số lượng từng loại Nu của đoạn phân tử ADN là:
A = T = 648 + 450 = 1098 Nu
G =X = 252 + 1050 = 1302 Nu
Số liên kết hidro cảu đoạn phân tử ADN:
H = 2A + 3G = 2. 1098 + 3. 1302 = 6102 liên kết
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,2
0,2
0,5
0,5
Bài 5: (2 điểm)
ý/ phần
Đáp án
Điểm
a
 Số NST trong tế bào sinh tinh = Số NST môi trường cung cấp = 3520 NST
Số tế bào sinh tinh = số tế bào con là: 3520 : 44 = 80 tế bào
Gọi x là số lần nguyên phân của mỗi tế bào sinh dục sơ khai đực:
 10 . 2x = 80
 x = 3 .
 Vậy mỗi tế bào sinh dục sơ khai nguyên phân 3 lần
0,25
0,25
0,25
b
Số tinh trùng tạo ra là: 80 × 4= 320 (tế bào)
Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 5% nên số hợp tử tạo thành là: 320 × 5%= 16 hợp tử
0,25
0,25
c
Số trứng thụ tinh = hợp tử = 16 (tế bào)
Hiệu suất thụ tình của trứng là 50% nên tổng số trứng tạo ra bằng số tế bào sinh trứng: 16 × 100 : 50 = 32 tế bào
Gọi số lần nguyên phân cảu tế bào sinh dục sơ khai cái là y
Tế bào con = tế bào sinh trứng là:
 2y = 32 = 25
Suy ra y = 5
0,25
0,25
0,25