Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện đợt 1 môn Giáo dục công dân Lớp 9 - Năm học 2015-2016 - Đề 5 (Có hướng dẫn chấm)

UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN ĐỢT I
Năm học 2015 – 2016
Môn thi: Giáo dục công dân - Lớp 9
Thời gian làm bài:120 phút (không kể thời gian giao đề)
Câu 1: (2,0 điểm) 
Thế nào là tự chủ ? Biểu hiện của tính tự chủ ? Có ý kiến cho rằng “ Tự chủ là bảo vệ quan điểm của mình tới cùng, không cần lắng nghe ý kiến của người khác”. Em có đồng ý với ý kiến đó không ? Vì sao ? 
Câu 2: (2,5 điểm )
 Hãy trình bày những hiểu biết của em về pháp luật, kỷ luật? Theo em bản nội quy nhà trường có phải là pháp luật không? Vì sao? Tính kỷ luật của học sinh được biểu hiện như thế nào trong học tập, sinh hoạt ở nhà trường và ngoài cộng đồng?
Câu 3: (2,5điểm)
 Quyền khiếu nại và tố cáo của công dân là gì ? Nêu sự giống và khác nhau giữa quyền khiếu nại và tố cáo ?
Câu 4: (3 điểm)
 Tệ nạn xã hội là gì ? Tác hại của các tệ nạn xã hội ? Em hãy nêu một số qui định của pháp luật về phòng chống các tệ nạn xã hội ?
 * Tình huống:
 Nam là một học sinh giỏi, gia đình của Nam khá giả. Năm học vừa qua Nam thi tốt nghiệp đạt loại giỏi và thi đậu vào trường đại học kinh tế TPHCM. Bố mẹ, gia đình, dòng họ và bạn bè đều hãnh diện về Nam. Lên thành phố được một năm, Nam bắt đầu quen được nhiều bạn bè và từ đó Nam bị bạn bè rủ rê tụ tập ăn chơi. Một lần Nam được bạn mời hút thử ma túy. Từ lần đó Nam bị nghiện ma túy luôn, bao nhiêu tiền ba mẹ cho ăn học Nam đều dồn hết cho vào các cuộc chơi thâu đêm và ma túy. Hết tiền, Nam bán cả xe để có tiền hút ma túy. Nam bỏ bê việc học và đầu năm học thứ hai Nam bị thi lại nhiều môn và bị nhà trường đuổi học vì bị phát hiện hút ma túy. 
 - Theo em, có những nguyên nhân nào dẫn đến Nam bị nghiện ma túy ?
- Em hiểu biết gì về ma túy?Pháp luật có những qui định gì đối với người sử dụng trái phép chất ma túy ?
-Nếu em là Nam em sẽ làm gì để không sa vào ma túy và học tập tốt ?
 ---------HẾT---------
( Đề thi gồm có 1 trang)
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh..; Số báo danh
UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn thi: Giáo dục công dân- Lớp 9
Câu 1: (2,0 điểm)
Ý/Phần
Đáp án
Điểm
Ý1
*Khái niệm tự chủ: Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm và hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống. Luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin và biết tự điều chỉnh hành vi của mình
0,5 điểm
Ý2
* Biểu hiện của tự chủ : 
+ Không nóng nảy, vội vàng, biết kiềm chế cảm xúc của bản thân. Khi gặp khó khăn không hoang mang sợ hãi, bình tĩnh tự tin trong mọi tình huống.
+ Trong cách cư xử với mọi người tỏ ra ôn tồn, lịch sự, hòa nhã.
+ Biết điều chỉnh hành vi , thái độ của bản thân khi sai.
+ Biết tự ra quyết định cho mình, không bị lôi kéo trước những cám dỗ, áp lực.
1 điểm
Ý3
*Lý giải quan điểm :
 Tự chủ không chỉ là làm chủ bản thân mà còn biết điều chỉnh hành vi, thái độ của mình vì thế cần lắng nghe ý kiến của người khác để tiếp thu một cách có chọn lọc để kịp thời điều chỉnh chứ không phải là bảo vệ quan điểm của mình tới cùng, không cần lắng nghe ý kiến của người khác ...
0,5 điểm
	Câu 2: ( 2,5 điểm )
Ý/phần
ĐÁP ÁN
Điểm
Ý1
* Những hiểu biết về pháp luật, kỷ luật
- Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do nhà nước xây dựng, ban hành và đảm bảo thực hiện bằng quyền lực của nhà nước. 
- Pháp luật bao gồm các quy định về: những việc được làm; những việc phải làm; những việc không được làm. 
- Kỷ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng ( tập thể) về những hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo sự phối hợp hành động thống nhất, chặt chẽ của mọi người. 
- Pháp luật có tính bắt buộc chung ở phạm vi rộng, thống nhất trong cả nước, không phân biệt dân tộc, tôn giáo ...
 - Kỷ luật là những quy định, quy ước ở phạm vi hẹp trong một tập thể, một cơ quan ...Nhưng không được trái quy định của pháp luật.
 - Những quy định của pháp luật và kỷ luật giúp cho mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,5điểm
0,25điểm
Ý2
* Xác định bản nội quy của nhà trường có phải là pháp luật không, giải thích
- Bản nội quy trường không phải là pháp luật mà là kỷ luật vì bản nội quy đó không do nhà nước ban hành. 
0,25 đểm
Ý3
* Biểu hiện của tính kỷ luật của học sinh trong học tập, sinh hoạt ở nhà trường và ngoài cộng đồng
- Trong học tập: tự giác, thực hiện nghiêm nội quy của nhà trường,..
- Trong sinh hoạt hằng ngày ở ngoài cộng đồng: biết giúp đỡ bố mẹ, có trách nhiệm với công việc chung, có lối sống lành mạnh
0,25điểm
0,25điểm
Câu 3: (2,5điểm)
Ý/Phần
Đáp án
Điểm
Ý 1
*Quyền khiếu nại và quyền tố cáo của công dân
- Quyền khiếu nại là quyền của công dân đề nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét lại các quyết định, các việc làm của cán bộ công chức nhà nước khi thực hiện công vụ theo quy định của pháp luật, quyết định kỷ luật, khi cho rằng quyết định hoặc hành vi đó trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
- Quyền tố cáo là quyền của công dân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về một vụ việc vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
0,25điểm
0,25điểm
Ý 2
 *So sánh sự giống và khác nhau nhau giữa quyền khiếu nại và quyền tố cáo.
- Giống nhau.
+ Đều là những quyền chính trị cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp năm 1992 và các văn bản pháp luật.
+ Đều là công cụ để công dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tập thể và của công dân.
+ Đều là phương tiện để công dân tham gia quản lí Nhà nước, quản lí xã hội.
- Khác nhau:
Nội dung
Khiếu nại
Tố cáo
Đối tượng
- Là các quyết định hành chính, hành vi hành chính
- Là hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
Cơ sở
- Là quyền, lợi ích hợp pháp của bản thân người khiếu nại khi bị xâm phạm
- Là tất cả các hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
Mục đích
- Là để khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại đã bị xâm phạm hoặc bị thiệt hại
- Là nhằm phát giác, ngăn chặn, hạn chế kịp thời mọi hành vi vi phạm pháp luật xâm phạm đến lợi ích nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức
Người khiếu nại và tố cáo
- Phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ (từ 18 tuổi trở lên, không bị mất năng lực hành vi). Người chưa có năng lực hành vi đầy đủ có thể thực hiện quyền khiếu nại thông qua người đại diện.
- Người khiếu nại phải là người có quyền, lợi ích hợp pháp có liên quan trực tiếp đến quyết định, hành vi mình khiếu nại. 
-Là mọi công dân, bất cứ ai, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp cũng đều có quyền tố cáo trước cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về việc làm vi phạm pháp luật của bất cứ người nào, tổ chức, cơ quan nào, gây thiệt hại cho lợi ích của nhà nước, tập thể và của công dân
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,5điểm
Câu 4 (3 điểm)
Ý/phần
Đáp án
Điểm
 Ý 1
Ý 2
Ý3
Ý 4
Ý 5
 Ý 6
* Tệ nạn xã hội 
 Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức, pháp luật, gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội. Có nhiều tệ nạn xã hội nhưng nguy hiểm nhất là cờ bạc, ma tuý, mại dâm. 
 * Tác hại: 
- Ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, tinh thần và đạo đức con người, làm tan vỡ hạnh phúc gia đình, suy thoái giống nòi, rối loạn trật tự xã hội và làm giảm sút nền kinh tế gia đình, đất nước.
- Gây đại dịch AIDS, dẫn đến cái chết. 
* Những quy định của pháp luật:
- Cấm đánh bạc dưới bất kì hình thức nào, nghiêm cấm tổ chức đánh bạc.
- Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, cưỡng bức, lôi kéo sử dụng trái phép chất ma tuý. Những người nghiện ma tuý bắt buộc phải cai nghiện. 
- Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ hoặc dẫn dắt mại dâm.
- Trẻ em không được đánh bạc, hút thuốc và dùng chất kích thích có hại cho sức khỏe. Nghiêm cấm lôi kéo trẻ em đánh bạc, cho trẻ em uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích. Nghiêm cấm dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm, bán hoặc cho trẻ em sử dụng những văn hóa phẩm đồi trụy, đồ chơi hoặc chơi trò chơi có hại cho sự phát triển lành mạnh của trẻ. 
* Tình huống: 
 - Theo em, có những nguyên nhân dẫn đến Nam bị nghiện ma túy :
 + Nam thiếu hiểu biết về tác hại của ma túy.
 + Không tự chủ bản thân. 
 + Nam tò mò muốn tìm thử cảm giác lạ.
 + Nam bị bạn bè xấu rủ rê, lôi kéo. 
 - Theo em ma túy là một chất gây nghiện khi xâm nhập vào cơ thể chúng ta nó sẽ kích thích trung ương thần kinh tạo ra nhiều ảo giác làm cho con người không tự chủ được bản thân, là chất dễ gây nghiện dù chỉ thử một lần, là con đường ngắn nhất dẫn đến căn bệnh AIDS, gây ra cái chết trắng nếu thiếu hiểu biết về ma túy. 
 * Pháp luật có những qui định gì đối với người sử dụng trái phép chchất ma túy :
 + Bộ luật hình sự năm 1999, điều 199 “ Tội sử dụng trái phép chất ma túy”
 1. Người nào sử dụng trái phép chất ma tuý dưới bất kì hình thức nào, đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử lí hành chính bằng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buộc mà còn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm.
 2. Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ hai năm đến năm năm. 
* Nếu em là Nam 
 Em sẽ không chơi và không nghe theo lời dụ dỗ của những bạn bè xấu, luôn phải biết tự chủ bản thân, không tò mò và phải luôn tìm hiểu tác hại của ma túy để không sa vào ma túy . Khuyên bạn bè và mọi người không nên sử dụng ma túy. Tố giác những nơi buôn bán, tàng trữ, tổ chức sử dụng chất ma túy cho cơ quan chính quyền để kịp thời xử lí.
 0,25điểm 
 0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm 
0,25điểm
0,25điểm
 0,5điểm
0,25điểm
 0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm