Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện đợt 1 môn Địa lý Lớp 9 - Năm học 2015-2016 - Đề 9 (Có hướng dẫn chấm)

 UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN ĐỢT 1
 Năm học 2015 - 2016
 Môn thi: Địa lí Lớp 9
Thời gian làm bài 120 phút (Không kể thời gian phát đề)
Câu 1 (3 điểm): Cho bảng số liệu:
Tỷ lệ dân số theo nhóm tuổi và giới tính của Việt Nam (đơn vị %)
Nhóm tuổi
Năm 1979
Năm 1989
Năm 1999
Nam
Nữ
Nam
Nữ
Nam
Nữ
0 – 14
21,8
20,7
20,1
18,9
17,4
16,1
15 – 59
23,8
26,6
25,6
28,2
28,4
30,0
60 trở lên
2,9
 4,2
 3,0
 4,2
 3,4
 4,7
Tổng số
48,5
51,5
48,7
51,3
49,2
50,8
a. Nhận xét và giải thích về sự thay đổi cơ cấu theo nhóm tuổi. Sự thay đổi cơ cẩu theo độ tuổi có ảnh hưởng gì đến việc phát triển kinh tế - xã hội nước ta?
b. Nhận xét về cơ cấu giới tính và sự thay đổi cơ cấu giới tính ở nước ta.
Câu 2(4 điểm): Cho bảng số liệu sau:
Diện tích, năng suất và sản lượng lúa cả năm ở nước ta
Năm
1985
1990
1995
2000
2002
2005
Diện tích (nghìn ha)
5704
6043
6765
7666
7504
7329
Sản lượng (nghìn tấn)
15874
19225
24964
32529
34400
35833
Năng suất (tạ/ha)
27,8
31,8
36,9
42,4
45,8
48,9
a.Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện tốc độ tăng trưởng về diện tích, sản lượng, năng suất lúa cả năm ở nước ta trong thời kỳ 1985 – 2005. 
b. Nhận xét và giải thích sự tăng trưởng đó.
Câu 3 (3điểm): Cho bảng số liệu:
Nhiệt độ và lượng mưa của các trạm khí tượng Hà Nội, Huế và TP Hồ Chí Minh.
 Tháng
Trạm
11
12
1
2
3
4
Hà Nội
Nhiệt độ (ºC)
21,4
18,2
16,4
17,0
20,2
23.7
Lượng mưa(mm)
43,4
23,4
18,6
26,2
43,8
90,1
Huế
Nhiệt độ ( ºC)
23,1
20,8
20,0
20,9
23,1
26,0
Lượng mưa(mm)
580,6
297,4
161,3
62,6
47,1
51,6
TP HCM
Nhiệt độ (ºC)
26,4
25,7
25,8
26,7
27,9
28,9
Lượng mưa(mm)
116,5
48,3
13,8
4,1
10,5
50,4
Nêu nhận xét về nhiệt độ và lượng mưa của ba trạm Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh trong thời kì từ tháng 11 đến tháng 4.
Nêu nhận xét chung về khí hậu nước ta trong mùa đông và giải thích nguyên nhân.
-----Hết----
(Đề thi gồm có 01 trang)
Thí sinh không được phép sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm
Họ và tên thí sinh:Số báo danh...........
 UBND HUYỆN LƯƠNG TÀI
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 HƯỚNG DẪN CHẤM 
 Môn thi: Địa lí Lớp 9
Câu 1(3điểm)
Ý/phần
Đáp án
Điểm
Ý a
( 2 điểm)
Ý b
(1 điểm)
a. Nhận xét về sự thay đổi cơ cẩu theo nhóm tuổi
- Nhóm tuổi 0 – 14 tỉ trọng ngày càng giảm.
 Dẫn chứng (phải cộng cả cột nam và nữ): từ 42.5% (1979), xuống 39.0% (1989) và 33.5% (1999).
- Nhóm tuổi trong và ngoài độ tuổi lao động (từ 15 – 59 và từ 60 trở lên) tỉ trọng tăng. 
 Dẫn chứng:
KL: nước ta có cơ cấu dân số trẻ và đang có xu hướng già hoá.
Nguyên nhân:
- Nhóm tuổi 0 – 14 giảm, do giảm tỉ lệ sinh, tỉ lệ sinh giảm do chính sách dân số được triển khai một cách có hiệu quả. 
- Nhóm tuổi trong và ngoài độ tuổi lao động tăng là do đời sống vật chất tinh thần ngày càng nâng cao tỉ lệ tử giảm, tuổi thọ trung bình tăng, 
Ảnh hưởng: 
+ Giảm tỉ lệ dân số phụ thuộc, giảm gánh nặng dân số. 
+ Cơ cấu dân số trẻ nên lực lượng lao động dồi dào, năng động, nguồn dự trữ lao động lớn.
+ Sự ra tăng nguồn lao động gây sức ép lên việc giải quyết việc làm.
b. Nhận xét sự thay đổi về giới:
- Nhóm tuổi từ 0 – 14: tỉ lệ nam nhiều hơn nữ.
- Từ 15 – 59 và từ 60 trở lên: tỉ lệ nam ít hơn nữ.
- Nước ta có cơ cấu giới tính mất cân đối và ít biến đổi trong 20 năm qua: nam 48,5% (1979) lên 49,2% (1999); nữ từ 51,5%(1979) xuống 50,8% (1999) (hoặc tỉ lệ giới tính nước ta luôn có sự mất cân đối và đang tiến tới cân bằng hơn).
0,75
0,25
0,25
0,25
0,5
0,25
0,25
0,75
0,25
0,25
0,25
1,0
0,25
0,25
0,5
Câu 2 (4 điểm)
Ý/phần
Đáp án
Điểm
Ý a
(2 điểm)
Ý b
(2 điểm)
a. Vẽ biểu đồ
* Lập bảng số liệu về gia tăng diện tích, sản lượng, năng suất lúa cả năm (lấy năm 1985 = 100%)
Đơn vị: %
Năm
1985
1990
1995
2000
2002
2005
Diện tích
100,0
105,9
118,6
134,3
131,5
128,4
Sản lượng
100,0
121,1
157,2
204,9
216,7
222,5
Năng suất
100,0
114,3
132,7
152,5
164,7
175,8
* Vẽ biểu đồ đường:
- Vẽ 3 đường thể hiện sự gia tăng diện tích, sản lượng và năng suất lúa cả năm trong thời gian 1985 – 2005.
- Đảm bảo chính xác, đẹp, ghi tên biểu đồ, có ghi chú giải khoa học. (nếu thiếu một trong các yêu cầu trên trừ 0,25 điểm)
b. Nhận xét
- Diện tích gieo trồng lúa có sự thay đổi
+ Giai đoạn 1985 – 2000 có xu hướng tăng (d/c)
+ Giai đoạn 2000 – 2005 có xu hướng giảm (d/c)
Nguyên nhân: 
+ Diện tích gieo trồng lúa tăng là do khai hoang, phục hoá mở rộng diện tích đát canh tác và do tăng vụ mở rộng diện tích gieo trồng
+ Diện tích gieo trồng lúa giảm là do sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng và quá trình công nghiệp hoá.
- Năng suất lúa tăng mạnh (d/c)
Nguyên nhân: là kết quả áp dụng các biện pháp thâm canh (thuỷ lợi, phân bón) trong đó nổi bật là việc đưa vào các giống mới và thay đổi cơ cấu mùa vụ.
- Sản lượng lúa cũng tăng nhanh, đặc biệt trong thời kỳ 1990 – 2005 (d/c)
Nguyên nhân là kết quả của việc mở rộng diện tích gieo trồng và thâm canh tăng năng suất thì trong đó việc đẩy mạnh thâm canh có ý nghĩa quan trọng nhất.
0,5
1,5
0,5
0,5
0,5
0,5
Câu 3 (3 điểm)
Ý/phần
Đáp án
Điểm
Ý a
( 2 điểm)
Ý b
(1 điểm)
* Nhận xét:
 -Về nhiệt độ:
 + Hà Nội có 2 tháng nhiệt độ dưới 18◦C ( tháng 1, 2), không tháng nào nhiệt độ trên 24◦C. 
 + Huế có 3 tháng nhiệt độ dưới 21◦C ( tháng 12, 1 và 2), có một tháng trên 24◦C ( tháng 4) 
+ Thành phố Hồ Chí Minh không có tháng nào nhiệt độ dưới 25◦C 
 => Nhiệt độ tăng dần từ Bắc vào Nam. 
- Về lượng mưa:
+ Hà Nội không có tháng nào lượng mưa dưới 15mm 
+ Huế không có tháng nào lượng mưa dưới 47 mm. Các tháng 11,12,1 có lượng mưa nhiều nhất, nhất là tháng 11 ( lượng mưa khoảng 586,6mm). 
+Thành phố Hồ Chí Minh có 3 tháng lượng mưa rất ít, nhất là tháng 2 lượng mưa chỉ 4,1 mm. 
=> Lượng mưa rất khác nhau giữa ba địa điểm: Huế có lượng mưa nhiều nhất, thành phố Hồ Chí Minh có 3 tháng khô hạn. 
* Nhận xét chung:
- Hà Nội có mùa đông khá lạnh và không khí quá khô hạn.
- Huế có mùa đông ấm và mưa nhiều.
- Thành phố Hồ Chí Minh không có mùa đông lạnh và có nhiều tháng rất khô hạn. 
1,5
0,75
(mỗi ý 0,25 điểm)
0,75
(mỗi ý 0,25 điểm)
0,5