Dạy học Lịch sử 8 - Chủ đề: chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918)

Ngày soạn: 16/10/2014
Giảng: 24/10/2014
CHỦ ĐỀ: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914-1918)
1. Chuẩn kiến thức kĩ năng thái độ theo chương trình hiện hành
*/Kiến thức: HS nhận biết và trình bày những nét chính về sự mâu thuẫn giữa các nước đế quốc và sự hình thành hai khối quân sự ở châu Âu: Khối liên minh ( Đức, Áo- Hung, I- ta- li – a) và khối Hiệp ước ( Anh, Pháp, Nga).
Hiểu Chiến tranh thế giới thứ nhất là cách giải quyết mâu thuẫn giữa đế quốc với đế quốc. Sơ lược diễn biến của chiến tranh qua hai giai đoạn: 
+ 1914- 1916: ưu thế thuộc về Đức, Áo- Hung.
+ 1917-1918: ưu thế thuộc về Anh, Pháp.
Phân tích hậu quả của chiến tranh.
*/ Kĩ năng: Phaân bieät “Chieán tranh ñeá quoác”, “Chieán tranh caùch maïng”, “Chieán tranh chính nghóa”, “Chieán tranh phi nghóa”
-Trình baøy dieãn bieán cô baûn cuûa treân löôïc ñoà.
-Ñaùnh giaù nguyeân nhaân saâu xa, nguyeân nhaân tröïc tieáp.	
*/ Th¸i ®é: Giaùo duïc tinh thaàn ñaáu tranh choáng chieán tranh ñeá quoác, baûo veä hoaø bình, uûng hoä ñaáu tranh cuûa nhaân daân caùc nöôùc vì ñoäc daân toäc vaø chuû nghóa xaõ hoäi.
THMT: Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra, thủ phạm là các nước đế quốc, đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phá hoại môi trường sống.
2. Bảng mô tả các mức yêu cầu cần đạt cho mỗi loại câu hỏi/ bài tập trong chủ đề
Nội dung
Nhận biết 
( Mô tả yêu cầu cấn đạt)
Thông hiểu
( Mô tả yêu cầu cấn đạt)
Vận dụng thấp
( Mô tả yêu cầu cấn đạt)
Vận dụng cao
( Mô tả yêu cầu cấn đạt)
Nguyên nhân chiến tranh thế giới thứ nhất (1914- 1918)
- Biết được nguyên nhân của chiến tranh
- Trình bày được nguyên nhân của chiến tranh
Diễn biến của chiến tranh
- Biết được điễn biến của chiến tranh 
- Trình bày được diễn biến của chiến tranh
Hiểu cục diện chiến tranh theo 2 giai đoạn
Kết cục của chiến tranh
- Biết được kết cục của chiến tranh 
- Trình bày được kết cục của chiến tranh
Hiểu kết cục, tính chất của chiến tranh theo 2 giai đoạn
Nhận xét đánh giá bản chất của chiến tranh và những
tổn thất do chiến tranh gây ra
Định hướng năng lực cần hình thành
- Năng lực chung : Giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo
- Năng lực chuyên biệt: tái tạo kiến thức, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử, giải thích được mối quan hệ đó, phân tích, so sánh, nhận xét đánh giá.
3. Hệ thống câu hỏi/ bài tập đánh giá theo các mức đã mô tả
I. Trắc nghiệm
Câu 1: Lựa chọn đáp án đúng
 1. Cuối thế kỉ XIX- đầu TK XX, đã hình thành hai khối quân sự đối lập nhau, đó là khối quân sự nào?
 A. Khối NATO và khối SEV B. Khối Liên minh và Hiệp ước
 C. Khối SEATO và ASEAN D. Khối các nước G7 và EU
 2. Khối Liên minh gồm những nước nào?
A. Đức, Áo- Hung, I-ta-li-a B. Đức, mĩ, Nhật 
C. Anh, Pháp, Nga D. Đức, I ta li a, Nhật
3. Từ năm 1916 diễn biến chiến tranh như thế nào?
A. Ưu thế thuộc về phe Liên minh
B. Ưu thế thuộc về phe Hiệp ước.
C. Cả hai phe cầm cự.
D. Đức làm chủ chiến trường
4. Chính phủ mới của Đức đầu hàng không điều kiện vào thời gian nào?
A. Ngày 10-11-1918 B. Ngày 11-11-1918
C. Ngày 12-11-1918 D. Ngày 13-11-1918
5. Vì sao gọi là cuộc chiến tranh thế giới?
A. Chiến tranh xảy ra giữa nhiều nước đế quốc.
B. Nhiều vũ khí hiện đại được sử dụng 
C. Có 38 nước và nhiều nước thuộc địa tham gia.
D. Hàng chục triệu người thương vong.
6. Kết cục cơ bản nhất của chiến tranh thế giới thứ nhất là gì?
A. Phe Liên minh thất bại.
B. Đức mất hết thuộc địa, Anh, Pháp mở rộng thêm thuộc địa.
C. Các nước đế quốc suy yếu, nhân loại bị thiệt hại nặng nề, phong trào cách mạng thế giới lên cao.
D. Mĩ giàu mạnh lên sau chiến tranh.
II. Tự luận
1. Lập biểu diễn biến chiến sự chiến tranh?
2. Nguyên nhân của chiến tranh thế giới thứ nhất 1914- 1918?
3. Qua kết cục của chiến tranh thế giới thứ nhất 1914- 1918 giải thích tính chất và em rút ra nhận xét gì? Suy nghĩ của em tình hình thế giới hiện nay?
4. Thiết kế bài giảng 
 CHƯƠNG IV: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT ( 1914- 1918)
Tiết 18
Bµi 13: 	ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt (1914 - 1918)
*/ Hoạt động khởi động: 5’
Trong lÞch sö loµi ng­êi cã nhiÒu cuéc chiÕn tranh diÔn ra, song t¹i sao cuéc chiÕn tranh 1914- 1918 l¹i gäi lµ chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt? Nguyªn nh©n, diÔn biÕn vµ kÕt qu¶ cña nã ra sao? kÕt côc cña chiÕn tranh? 
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung
H§ 1:10p T×m hiÓu nguyªn nh©n cña chiÕn tranh.
Môc tiªu: BiÕt râ sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c n­íc ®Õ quèc vµo cuèi thÕ kØ XIX- ®Çu TKXX vµ gi¶i thÝch ®­îc m©u thuÉn gi÷a c¸c n­íc ®Õ quèc vÒ vÊn ®Ò thuéc ®Þa lµ nguyªn nh©n s©u xa cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt.
GV chiếu biểu đồ, hình ảnh minh họa: Nh¾c l¹i t×nh h×nh c¸c n­íc §Q §øc, Anh, Ph¸p, MÜ cuèi thÓ kû XIX, ®Çu XX cã nhiÒu ®Æc ®iÓm chung: ChuyÓn sang giai ®o¹n CN§C ®¸nh dÊu b»ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ -> sù xuÊt hiÖn c¸c T/c ®éc quyÒn, Nh÷ng sù ph¸t triÓn l¹i kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c n­íc §Q -> c¸c §Q trÎ (§øc, MÜ) ph¸t triÓn nhanh nh­ng Ýt thuéc ®Þa, thÞ tr­êng c¸c n­íc §Q "giµ" (Anh, Ph¸p) ph¸t triÓn chËm nh­ng l¹i nhiÒu thuéc ®Þa.
a,HS chú ý vào mục I, quan sát hình ảnh trên máy chiếu 
b,HS thảo luận nhóm 4 p
Chia sẻ, tương tác
H: Nguyªn nh©n dÉn ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt?
H: V× sao c¸c nước đế quốc ráo riết chuẩn bị chiến tranh?
H: Duyªn cí nµo lµm bïng næ chiÕn tranh?
c,HS trả lời
*/Mong muèn thanh to¸n ®èi thñ ®Ó chia l¹i thuéc ®Þa.
*/T×nh h×nh c¨ng th¼ng ë Ban C¨ng trong nh÷ng n¨m 1912- 1913 ®· t¹o c¬ héi cho chiÕn tranh bïng næ. Ngµy 28-6-1914, th¸i tö ¸o Hung bÞ mét phÇn tö khñng bè ë XÐc bi ¸m s¸t. Nh©n sù kiÖn nµy ¸o Hung tuyªn chiÕn víi XÐc bi (28/7/1914); §øc tuyªn chiÕn víi Nga 1/8 chiÕn tranh bïng næ.
GVMR: Lước đồ hai khối, Thái tử Áo- Hung
d, HS ghi vào vở
H§ 2: 17’: T×m hiÓu diÔn biÕn chÝnh cña chiÕn sù.
Môc tiªu: Tr×nh bµy ®­îc s¬ l­îc diÔn biÕn cña chiÕn tranh qua hai giai ®o¹n.
GV chiếu bảng phiếu bài tập 
a,HS đọc mục II sgk tự nghiên cứu
b, Thảo luận nhóm 4p
H : Qua nội dung SGK tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh cña giai ®o¹n 1 Lập niên biểu
H : Quy mô cuộc chiến tranh ntn ?
H: DiÔn biÕn chiÕn sù ë giai ®o¹n 2 diÔn ra nh­ thÕ nµo?
H: T¹i sao gäi cuéc chiÕn tranh 1914- 1918 lµ chiÕn tranh thÕ giíi?
c, HS trả lời, chia sẻ.
*/ Lập niên biểu sự kiện GĐ 1.
Tường thuật giai đoạn 2
GV chiếu vũ khí giải thích kênh hình
HS quan s¸t H 50: M« t¶: C¸c nhµ khoa häc Anh vµ Ph¸p s¸ng chÕ ra mét thø vò khÝ kinh khñng lµm ®¶o lén thÕ trËn, g©y cho ®èi ph­¬ng nh÷ng tæn thÊt to lín c¶ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn “con qu¸i vËt” cã vá thÐp dµy, ®¹n b¾n kh«ng thñng l¹i trang bÞ c¶ trung liªn vµ ph¸o, c¬ ®éng trªn mäi ®Þa h×nh. Dïng b¸nh xÝch v­ît rµo vµ v­ît ch­íng ng¹i vËt. 9/1916 t¹i trËn Xom m¬ 49 xe t¨ng MK1 g©y kinh hoµng cho qu©n §øc...
Lóc ®Çu cã 5 n­íc sau kÐo theo 38 n­íc vµo cuéc chiÕn, g©y ¶nh h­ëng tÊt c¶ c¸c n­íc kÓ c¶ n­íc trung lËp. Ên §é, Anh bắt ®i 400 000 ng­ê×, Ph¸p mé 300 000 ng­êi chñ yÕu ë ViÖt Nam...
GV chiếu tầu ngầm của Đức
HS quan s¸t H51: S¸ng sím ngµy 11/11/1918 ®oµn ®¹i biÓu §øc do Ðc bÐc g¬ cÇm ®Çu thay mÆt cho §øc ¸o Hung kÝ hiÖp ­íc ®×nh chiÕn víi phe HiÖp ­íc ë khu rõng C«ng pi re ®Êt Ph¸p. Lóc 11 giê tõ Pa- ri vang lªn 101 ph¸t ®¹i b¸c b¸o hiÖu sù chÊm døt cuéc tµn s¸t ghª gím ®Çu tiªn gi÷a nh÷ng tËp ®oµn ®Õ quèc chñ nghÜa trªn quy m« toµn thÕ giíi.
d/ HS ghi vào vở.
Ho¹t ®éng 3: 8’ T×m hiÓu kÕt côc cña chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt.
Môc tiªu: Tr×nh bµy ®­îc kÕt côc cña chiÕn tranh.
GV treo b¶ng phô sè liÖu thèng kª
N­íc
ThiÖt h¹i vÒ ng­êi (T ng­êi)
ThiÖt h¹i vÒ cña (TriÖu USD)
Nga
2,30
7 658
Ph¸p
1,40
11 208
Anh
0,70
24 143
MÜ
0,08
17 337
§øc
2,00
19 884
¸o Hung
1,40
5 499
a,HS đọc mục III sgk tự nghiên cứu
 xem bảng thống kê.
b, Thảo luận nhóm 4p
Qua b¶ng thèng kª trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ hËu qña cña chiÕn tranh? 
H: H·y rót ra tÝnh chÊt cña cuéc chiÕn tranh?
Kh¸i niÖm: ChiÕn tranh ®Õ quèc:
ChiÕn tranh phi nghÜa:
Em cã suy nghÜ g× vÒ cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt?
c/ HS trả lời, chia sẻ
*/Nh©n d©n chÞu hËu qu¶>< T­ s¶n giµu nhê chiÕn tranh
- Tõ hËu qu¶ cña cuéc chiÕn tranh
 */ Ph¶n ®èi chiÕn tranh.
GV chiếu cảnh đổ nát, người chết, nghĩa trang
GV THMT: Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra, thủ phạm là các nước đế quốc, đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phá hoại môi trường sống.
d/ HS ghi vào vở
I. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn chiÕn tranh.
- Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña c¸c n­íc ®Õ quèc. ®·n ®Õn c¸c cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc ®Çu tiªn: MÜ- TBN 1898, Anh- B«-¬ 1899-1902, Nga- NhËt 1904- 1905.
- Maâu thuaãn giöõa caùc nöôùc ñeá quoác veà thò tröôøng vaø thuoäc ñòa hình thaønh 2 khoái quaân söï: Khoái Lieân minh (Ñöùc, AÙo-Hung, I-ta-li-a); Khoái Hieäp öôùc (Anh, Phaùp, Nga) ñoái ñòch nhau.
C¶ hai khèi ®Òu tÝch cùc ch¹y ®ua vò trang nh»m tranh nhau lµm b¸ chñ thÕ giíi.
II. DiÕn biÕn chÝnh cña chiÕn sù.
a, Giai ®o¹n 1: (1914 - 1918)
Thêi gian
Sù kiÖn
1914
28/7
1/8->
3/8
4/8
¸o -Hung -> Xecbi ch©m ngßi chiÕn tranh
§øc tuyªn chiÕn víi Nga
§øc tuyªn chiÕn víi Ph¸p
Anh tuyªn chiÕn víi §øc
MTPT
MTP§
1915
§øc -> Ph¸p, uy hiÕp Pari
Nga -> ¸o - Hung cøu nguy cho Ph¸p
1916
Th¸ng 2
TrËn Vec ®oong gi÷a Ph¸p vµ §øc 
2. Giai ®o¹n 2 (1917 - 1918)
- Th¸ng 2-1917 c¸ch m¹ng th¸ng Hai diÔn ra ë Nga, buéc MÜ ph¶i sím nh¶y vµo tham chiÕn vµ ®øng vÒ phe HiÖp ­íc (4/1917), v× thÕ phe Liªn minh liªn tiÕp gÆp thÊt b¹i.
- Cuèi 1917 phe HiÖp ­íc më c¸c cuéc tÊn c«ng lµm cho ®ång minh cña §øc lÇn l­ît ®Çu hµng.
- 11/11/1918, §øc ®ầu hµng Đång minh v« ®iÒu kiÖn. ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt kÕt thóc víi sù thÊt b¹i cña phe Liªn minh.
III. KÕt côc cña chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt.
- ChiÕn tranh g©y nªn nhiÒu tai häa cho nh©n lo¹i: thiÖt h¹i ng­êi cña.
- ChiÕn tranh ®em l¹i lîi Ých cho c¸c n­íc ®Õ quèc th¾ng trËn, MÜ, B¶n ®å thÕ giíi bÞ chia l¹i: §øc mÊt hÕt thuéc ®Þa, Anh, Ph¸p, MÜ ®­îc më réng thªm thuéc ®Þa.
- TÝnh chÊt:
Cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc, phi nghÜa.
- Tuy nhiªn vµo giai ®o¹n cuèi phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi tiÕp tôc ph¸t triển, ®Æc biÖt lµ sù bïng næ vµ th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga.
* Thực hành ứng dụng
H: Nêu những suy nghĩ của em về tình trạng thế giới sau chiến tranh? Những tác động của chiến tranh đến các nước ?
- Tốn kém tiền của.
- Gây đau thương tang tóc ....
- Môi trường bị ô nhiễm ..
HS hoạt động cá nhân tự bày tỏ.
5. Xây dựng đề kiểm tra
 I. Mục tiêu
1. Kiến thức 
- HS ghi nhớ được những nguyên nhân dẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất.
- HS hiểu diễn biến chiến sự, kết cục chiến tranh.
- HS phân tích, đánh giá được những nguyên nhân dẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất, kết cục chiến tranh.
2. Kĩ năng
- HS có các kĩ năng nhận biết, phát hiện sự kiện.
- HS có các kĩ năng trình bày, tóm tắt sự kiện.
- HS có phương pháp tư duy, phân tích và liên hệ so sánh.
II. Hình thức kiểm tra
-Trắc nghiệm và tự luận.
III. Thiết lập ma trân
Tên chủ đề
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Cộng
TN
TL
TN
TL
TN
TL
Chiến tranh thế giới thứ nhất 
- Biết được tên các khối.
- Biết được các nước tham gia hai khối.
- Ghi nhớ thời gian diễn ra chiến sự năm 1916
- Hiểu được vì sao gọi là chiến tranh thế giới.
- Kể mốc thời gian, sự kiện diễn ra chiến sự hai giai đoạn
- Giải thích nguyên nhân chiến tranh.
- Nêu suy hậu quả, tính chất chiến tranh Liên hệ về tình trạng hiện nay
Số câu
03
01
1
2
Số điểm
15
0,5
3,0
5,0
Tỉ lệ %
15%
5%
30%
50%
Tổng số câu
3
2
2
T/s điểm
15
3,5
5,0
Tỉ lệ %
15%
35%
50%
IV. Đề kiểm tra
 A. Trắc nghiệm : Lựa chọn đáp án đúng nhất 
1. Cuối thế kỉ XIX- đầu TK XX, đã hình thành hai khối quân sự đối lập nhau, đó là khối quân sự nào?
 A. Khối NATO và khối SEV B. Khối Liên minh và Hiệp ước
 C. Khối SEATO và ASEAN D. Khối các nước G7 và EU
 2. Khối Liên minh gồm những nước nào?
A. Đức, Áo- Hung , I – ta- li-a B. Đức, mĩ, Nhật 
C. Anh, Pháp, Nga D. Đức, I ta li a, Nhật
3. Từ năm 1916 diễn biến chiến tranh như thế nào?
A. Ưu thế thuộc về phe Liên minh
B. Ưu thế thuộc về phe Hiệp ước.
C. Cả hai phe cầm cự.
D. Đức làm chủ chiến trường.
4. Vì sao gọi là cuộc chiến tranh thế giới?
A. Chiến tranh xảy ra giữa nhiều nước đế quốc.
B. Nhiều vũ khí hiện đại được sử dụng 
C. Có 38 nước và nhiều nước thuộc địa tham gia.
D. Hàng chục triệu người thương vong.
II. Tự luận
Câu 1 (3 điểm): Nguyên nhân của chiến tranh thế giới thứ nhất 1914- 1918?
Câu 2 (2 điểm): Lập biểu diễn biến chiến sự chiến tranh giai đoạn 1 (1914- 1916)?
Câu 3 (3 điểm): 3. Qua kết cục của chiến tranh thế giới thứ nhất 1914- 1918 giải thích tính chất và em rút ra nhận xét gì? Suy nghĩ của em tình hình thế giới hiện nay?
V. HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ ĐÁP ÁN
Phần trắc nghiệm:
Câu
1
2
3
4
Đáp án
B
A
C
C
CÂU
ĐÁP ÁN
ĐIỂM
Câu 1
 Nguyªn nh©n s©u xa
- Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña CNTB ë cuèi thÕ kû XIX ®Çu TK XX.
- M©u thuÉn gi÷a c¸c n­íc §Q vÒ thÞ tr­êng thuéc ®Þa -> h×nh thµnh 2 khèi ®Õ quèc ®èi ®Þch nhau.
+ 1882 khèi Liªn minh (§øc, ¸o - Hung, I-ta-li-a.)
+ 1907 khèi HiÖp ­íc: Anh, Ph¸p, Nga.
 Ch¹y ®ua VT, ph¸t ®éng CT chia l¹i TG.
 Duyªn cí trùc tiÕp.
- 28.6.1914 Th¸i tö ¸o - Hung bÞ ¸m s¸t.
- 28.7.1914 ¸o-Hung tuyªn chiÕn víi Xec Bi.
- 1.8.1914 §øc tuyªn chiÕn víi Nga råi Ph¸p, Anh -> chiÕn tranh bïng næ.
0,75
0,75
0,5
0,25
0,25
0,5
Câu 2
Giai ®o¹n 1: (1914 - 1918)
Thêi gian
Sù kiÖn
1914
28/7
1/8->
3/8
4/8
¸o -Hung -> Xecbi ch©m ngßi chiÕn tranh
§øc tuyªn chiÕn víi Nga
§øc tuyªn chiÕn víi Ph¸p
Anh tuyªn chiÕn víi §øc
MTPT
MTP§
1915
§øc -> Ph¸p, uy hiÕp Pari
Nga -> ¸o - Hung cøu nguy cho Ph¸p
1916
Th¸ng 2
TrËn Vec ®oong gi÷a Ph¸p vµ §øc 
0,5
0,25
0,25
0,5
0,5
Câu 3
HËu qu¶
- ChiÕn tranh g©y nhiÒu th¶m häa cho nh©n lo¹i
10 triÖu ng­êi chÕt, 20 triÖu ng­êi bÞ th­¬ng, CS VC bÞ tµn ph¸, sè tiÒn chi phÝ lªn tíi 85 tû ®« la.
 - ChiÕn tranh ®em l¹i lîi Ých cho c¸c n­íc ®Õ quèc th¾ng trËn, MÜ, B¶n ®å thÕ giíi bÞ chia l¹i: §øc mÊt hÕt thuéc ®Þa, Anh, Ph¸p, MÜ ®­îc më réng thªm thuéc ®Þa.
- TÝnh chÊt:
Cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc, phi nghÜa.
- Tuy nhiªn vµo giai ®o¹n cuèi phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi tiÕp tôc ph¸t triển, ®Æc biÖt lµ sù bïng næ vµ th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga.
- Ngày nay vẫn còn các cuộc chiến xung đột tranh chấp biên giới, gây thiệt hại người và của...
1,5
1,5