Bài tập Sinh học Lớp 9 - Phần: Nhiễm sắc thể

ó 5 kiểu 
VD1 (Câu 2 Đề thi HSG tỉnh Nghệ An 2012-2013). 
Trong tế bào sinh dưỡng của một loài lưỡng bội, xét 2 cặp gen ký hiệu A, a và B, b. Các gen này nằm trên nhiễm sắc thể thường. Hãy viết các kiểu gen có thể có của tế bào đó.
HDG
- Hai gen nằm trên hai NST khác nhau: (AA, Aa, aa)(BB, Bb, bb) → 9 kiểu : AABB, AABb, AAbb, AaBB, AaBb, Aabb, aaBB, aaBb, aabb
- Hai gen cùng nằm trên một NST: 10 kiểu : AB/AB, AB/Ab, Ab/Ab, AB/aB, Ab/aB, AB/ab, Ab/ab, aB/aB, aB/ab, ab/ab. 
VD2( Câu 8 Đề nguồn đề thi HSG lớp 9 tỉnh VP 2011-2012)Tương tự đề thi HSG huyện Tam Dương 2012- 2013, đề thi GVG huyện Tam Dương 2012-2013
Xét 2 cặp gen alen: T, t và R, r. Hãy xác định số kiểu gen tối đa có thể có trong quần thể. Biết rằng cặp NST giới tính ở loài này là XX và XY. Biết các gen này không nằm trên nhiễm sắc thể Y.
HDG
* Nếu cả hai cặp gen nằm trên hai cặp NST thường khác nhau: 
Số kiểu gen: 3x 3 = 9
* Hai cặp gen cùng nằm trên một cặp NST thường:
Số kiểu gen: 10 
* Một cặp nằm trên NST thường, một cặp trên X không alen tương ứng trên Y.
Số kiểu gen: 3x 5 = 15
* Hai cặp đều nằm trên NST giới tính X, không có alen tương ứng trên Y
Số kiểu gen: 14 
Lưu ý 2: Nếu đề dùng từ “trong tế bào sinh dưỡng mang các gen A,a,B,b.....” hay cho cụ thể trên cặp NST chứa cặp gen nào đó---> KG của tế bào loài đó chỉ cần viết dưới dạng chứa các cặp gen đã cho chứ không viết các KG tối đa có thể có như các VD ở lưu ý 1.
VD1: ( d? thi HSG t?nh Ngh? An 2010-2011
Giả sử trong tế bào ở một loài sinh vật có 3 cặp nhiễm sắc thể tương đồng, cặp thứ nhất (cặp nhiễm sắc thể giới tính) chứa 1 cặp gen đồng hợp AA, cặp thứ hai chứa 2 cặp gen dị hợp (Bb và Dd), cặp thứ ba chứa 1 cặp gen dị hợp (Ee).
Viết các kiểu gen có thể có trong tế bào của loài này.
HDG
* Các kiểu gen có thể có:
+ XAXA(BD/bd)Ee
+ XAXA(Bd/bD)Ee
VD2 (Câu 2 Đề thi HSG huyện Thanh Chương – Nghệ An 2010-2011)
Trong tế bào sinh dưỡng của một loài mang các gen A, a, B, b, 
D, d. Hãy xác định kiểu gen có thể có của tế bào đó? 
HDG
- TBSD lưỡng bội bình thường: 
+ Các cặp gen nằm trên các cặp NST khác nhau 1 kiểu: AaBbDd
+ Hai cặp gen nằm trên một cặp NST: 6 kiểu
+ Cả ba cặp gen nằm trên cùng 1 cặp NST : 6 kiểu
TBSD đột biến 
+ Đa bội thể :
AAaaBBbbDDdd, ...
+ Thể dị bội 
AAaBbDd, ...
PHẦN I : BÀI TẬP VỀ NST
Số loại giao tử của cơ thể, loài, thực tế và tối đa của 1 
tế bào?
Dạng 1 : Số loại giao tử của cơ thể, loài:
* Kiến thức liên quan: Một loài( hay một cơ thể ) có n cặp NST khác nhau về cấu trúc (giảm phân bình thường không có hiện tượng TĐC)
+ Số loại giao tử tạo ra là: 2n
+ Tỉ lệ mỗi loại giao tử : 1/2n
VD 1: 
Ở một loài động vật có 4 nhóm gen liên kết. Mỗi NST đơn trong từng cặp NST đều có cấu trúc khác nhau. Khi giảm phân bình thường cho mấy loại giao tử khác nhau về nguồn gốc? 
HDG
Số nhóm gen liên kết= 4= số lượng NST trong bộ đơn bội( n)
---> 2n =8 
Số loại giao tử tạo ra là: 2n = 24 = 16 (loại giao tử)
HDG
TH1 : Aa và Bb cùng nằm trên 1 căp NST :
- Nếu KG là AB/ ab cho 2 loại : AB = ab = 1/2
- Nêu KG là Ab/ aB cho 2 loại : Ab = aB = 1/2 
( Có thể mở rộng thêm TH xảy ra TĐC)
TH2 : Aa và Bb nằm trên 2 căp NSTkhác nhau cho 4 loại :
AB = Ab = aB =ab = 1/4 
(Có thể mở rộng thêm TH xảy ra TĐC)
VD2: 
Cá thể F1 có 2 cặp gen dị hợp (Aa và Bb) nằm trên NST thường.
Hãy viết các loại giao tử và tỉ lệ mỗi loại giao tử khi F1 giảm phân bình thường.
(Đề thi tuyển sinh vaò chuyên THPT trường đại học sư phạm Hà nội năm 2009 )
PHẦN I : BÀI TẬP VỀ NST
Số loại giao tử của cơ thể, loài, thực tế của 1 tế bào?
Dạng 1 : Số loại giao tử của cơ thể, loài:
Dạng 2: Số loại giao tử thực tế và tối đa của một tế bào khi Giảm phân
Kiến thức liên quan: 
* Tế bào sinh dục chín giảm phân tạo giao tử: dù tế bào đó giảm phân bình thường hay không bình thường thì số lượng giao tử luôn như sau:
- 1 tế bào sinh tinh qua giảm phân tạo 4 tinh trùng. 
- 1 tế bào sinh trứng qua giảm phân tạo ra 1 trứng và 3 thể cực bị tiêu biến. 
Vậy:+ Số tinh trùng được tạo ra = Số tế bào sinh tinh x 4
+ Số trứng được tạo ra = Số tế bào sinh trứng 
+ Số thể cực = Số tế bào sinh trứng x 3
* Số loại giao tử thực tế tạo ra khi 1 tế bào sinh giao tử giảm phân tạo giao tử là: 
+ Từ 1 tế bào sinh tinh cho 2 loại tinh trùng trong tổng số 2n loại tinh trùng.
+ Từ 1 tế bào sinh trứng cho 1 loại trứng trong tổng số 2n loại trứng. 
+ Từ một tế bào sinh trứng tao ra 2 loại thể cực trong tổng số 2n loại của loài 
Lưu ý : nếu có n cặp gen dị hợp hoặc n cặp NST tương đồng khác nhau thì số cách sắp xếp hay trường hợp hay khả năng xảy ra luôn được tính = 2n : 2, vì mỗi tế bào khi ở kì giữa của giảm phân chỉ có 1 cách sắp xếp NST kếtàtrên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào. Với mỗi cách sắp xếp Kết thúc GP II luônàquả của GP I chỉ cho 2 kiểu NST kép ở 2 tế bào con được 4 giao tử với 2 loại, mỗi loại với số lượng là 2 . 
Dạng 2: Số loại giao tử thực tế của một tế bào GP
VD : Một tế bào sinh dục có bộ NST kí hiệu: AaBbDd
a) Nếu đó là tế bào sinh tinh thì thực tế cho bao nhiêu loại tinh trùng( TT) ? Viết tổ hợp NST của các loại TT đó? Số lượng mỗi loại là bao nhiêu?
b) Nếu đó là tế bào sinh trứng thì thực tế cho bao nhiêu loại trứng? Bao nhiêu loại thể định hướng? Viết tổ hợp NST của các loại trứng và thể định hướng đó? Số lượng mỗi loại trứng và thể định hướng là bao nhiêu?
c) Nếu trong giảm phân, mỗi NST đều giữ nguyên cấu trúc thì số lượng loại TT, số loại trứng đạt đến tối đa là bao nhiêu? Để đạt số lượng loại TT, số loại trứng tối đa đó cần tối thiểu bao nhiêu tế bào sinh tinh, bao nhiêu tế bào sinh trứng? 
a)* Số loại TT, tổ hợp NST trong mỗi loại TT: Một tế bào sinh tinh kí hiệu NST là AaBbDd chỉ cho 2 loại TT vì ở kì giữa I các NST kép trong 1 tế bào chỉ có 1 cách sắp xếp theo 1 trong các cách sau: 
TH1:; thu được 2 loại TT với tổ hợp NST là: ABD và abd
TH2: ; thu được 2 loại TT với tổ hợp NST là: Abd và abD
TH 3: ; thu được 2 loại TT với tổ hợp NST là: AbD và aBd
TH4: ; thu được 2 loại TT với tổ hợp NST là: Abd và aBD
* Số lượng mỗi loại TT là 2, vì 1 tế bào sinh tinh giảm phân cho 4 TT
b) )* Số loại trứng ,thể định hướng, tổ hợp NST trong mỗi loại trứng, thể định hướng: Một tế bào sinh trứng kí hiệu NST là AaBbDd chỉ cho 1loại trứng và 2 loại thể định hướng vì ở kì giữa I các NST kép trong 1 tế bào chỉ có 1 cách sắp xếp theo 1 trong các cách sau: 
TH1:; thu được 1 loại trứng với tổ hợp NST là ABD hoặc abd, 2 loại thể 
định hướng là ABD và abd
TH 2: ; thu được 1 loại trứng với tổ hợp NST là Abd hoặc abD, 2 loại thể định
hướng là Abd và abD
TH 3: ; thu được 1 loại trứng với tổ hợp NST là AbD hoặc aBd, 2 loại thể định
hướng là AbD và aBd
TH4: ; thu được 1 loại trứng với tổ hợp NST là Abd hoặc aBD, 2 loại thể định 
hướng là Abd và aBD
* Số lượng mỗi loại trứng là 1, 2 loại thể định hướng là 3 vì 1 tế bào sinh trứng giảm phân cho 1 tế bào trứng và 3 thể định hướng
c) Số loại TT tối đa = Số loại trứng tối đa = 2n = 23 = 8 loại 
+ Muốn đạt được số loại TT tối đa thì cần tối thiểu 4 tế bào sinh tinh
+ Muốn đạt được số loại trứng tối đa thì cần tối thiểu 8 tế bào sinh tinh
VD2: ( Câu 3b Đề hsg tỉnh Vĩnh Phúc 2010-2011)
Xác định số loại tinh trùng và trứng tối đa có thể tạo ra trong các trường hợp sau:
- Có 3 tinh bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe tiến hành giảm phân bình thường tạo tinh trùng.
- Có 15 noãn bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe tiến hành giảm phân bình thường tạo trứng. 
HDG
Số loại tinh trùng và trứng tối đa có thể tạo ra:
+ 3 tinh bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe khi giảm phân bình thường có thể cho tối đa 6 loại tinh trùng khác nhau.
+ 15 noãn bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe khi giảm phân bình thường có thể cho tối đa 15 loại trứng khác nhau.
VD 3: 
Ở một loài động vật, một cá thể đực và một cá thể cái cùng có kiểu gen AaBbddEeFf tiến hành giảm phân bình thường . Hãy biện luận, xác định số loại giao tử tối đa có thể được tạo ra từ từ 5 tế bào sinh tinh và 10 tế bào sinh trứng của hai cá thể nêu trên ? 
HDG
- Xét theo 4 cặp gen dị hợp (Aa, Bb, Ee, Ff) PLĐL thì mỗi cá thể (đực hoặc cái) đều có thể tạo ra tối đa 24 = 16 loại giao tử. 
- Mỗi tế bào sinh tinh chỉ có thể tạo ra 2 loại tinh trùng nên có 5 tế bào sinh tinh chỉ có thể tạo ra tối đa: 2 x 5 = 10 loại tinh trùng . 
- Mỗi tế bào sinh trứng chỉ có thể sinh ra 1 trứng, 20 tế bào sinh trứng có thể sinh ra tối đa 20 trứng, nhưng chỉ xét theo 4 cặp gen dị hợp nên 20 trứng được sinh ra tối đa chỉ có thể thuộc 24 = 16 loại khác nhau (vì 20 > 24 ). 
PHẦN II : BÀI TẬP VỀ ĐỘT BIẾN NST 
I. Bài tập về đột biến số lượng NST
Nếu NST bị rối loạn phân li trong Nguyên phân:
*Kiến thức liên quan: Diễn biến của NST trong quá trình nguyên phân, kết quả của Nguyên phân bình thường.
- Nếu NP xảy ra rối loạn phân li NST ở tất cả các cặp tạo ra tế bào tứ bội
( từ 1 tế bào 2n tạo 1 tế bào 4n, tế bào 4n tiếp tục NP tạo ra thể tứ bội)
- Nếu NP xảy ra rối loạn phân li NST ở 1 cặp tạo ra các tế bào con như thế nào?
VD1: ( Câu 7 đề HSG huyện Bình Xuyên 2011- 2012)
Tế bào sinh dục của ruồi giấm đực có bộ NST kí hiệu AaBbDdXY nguyên phân bị rối loạn ở cặp NST XY. Hãy viết kí hiệu NST của các tế bào con được tao ra.
HDG
TH 1: cả 2 NST kép đều không phân li: 
+ cả 2 NST kép đều về 1 cực tạo 2 tế bào con : AaBbDdXXYY và AaBbDdO
+ Mỗi NST kép đi về 1 cực tạo 2 tế bào con: AaBbDdXX và AaBbDdYY
TH 2: 1 trong 2 NST kép không phân li:
+ NST kép XX không phân li tạo 2 tế bào con :AaBbDdXXY và AaBbDdOY
+ NST kép XX không phân li tạo 2 tế bào con:AaBbDdXYY và AaBbDdOX 
Nếu NST bị rối loạn phân li trong Giảm phân:
a. Nếu tất cả các cặp NST không phân li trong GP sẽ tạo ra những loại giao tử nào? 
TH1 :+ nếu tất cả các cặp không phân li trong GPI, GP II bình thường : 
Tế bào 2n------------------------> 2 loại giao tử 2n và O
+ nếu tất cả các cặp không phân li trong GPII, GP I bình thường :
Tế bào 2n------------------------> 2 loại giao tử đều là n( kép ) 
TH2: + nếu tất cả các cặp không phân li trong cả GPI và GP II 
Tế bào 2n------------------------> 2 loại giao tử 2n và O
TH3 + nếu tất cả các cặp không phân li trong GPII xảy ra ở 1 tế bào con, tế bào còn lại bình thường , GP I bình thường :
Tế bào 2n------------------------> 2 loại giao tử đột biến là: n( kép) , O và 1 loại giao tử bình thường: n
VD: Xét 1 nhóm tế bào lưỡng bội 2n kí hiệu Aa trong quá trình giảm phân tạo giao tử thấy có 1 số tế bào không hình thành thoi phân bào ở lần phân bào I. Nhóm tế bào này cho những loại giao tử nào? 
HDG
Tế bào không hình thành thoi phân bào cho các loại giao tử 2n là Aa và O
Tế bào GP bình thường cho loại giao tử n là A và a
Vậy nhóm tế bào đó cho các loại giao tử là: 2n ( Aa), O, n( A và a)
b. Nếu 1 cặp NST bị rối loạn phân li trong Giảm phân:
* Nếu chỉ xét 1 cặp NST hoặc 1 cặp gen dị hợp bị rối loạn phân li mà không cần quan tâm đến các cặp NST hay cặp gen khác thì cần xét sự rối loạn phân li 1 lần xảy ra ở phân bào 1 hay phân bào 2, hoặc sự rối loạn phân li ở cả 2 lần phân bào .
* Aa-----------------> AAaa ------------------------>AAaa và O------------------------->Aa , O
Tự nhân đôi GP I không phân li GPII bình thường
*Aa------------------------> AAaa -------------------->AAvà aa--------------------------------->AA, aa , O
Tự nhân đôi GP I bình thường GPII không phân li ở cả AA và aa
*Aa--------------------> AAaa ---------------------------->AAvà aa----------------------------->AA, a , O
Tự nhân đôi GP I bình thường GPII không phân li ở AA 
aa phân li bình thường
*Aa------------> AAaa ---------------------->AAvà aa----------------------->A, aa , O
Tự nhân đôi GP I bình thường GPII không phân li ở aa 
AA phân li bình thường
*Aa------------> AAaa ------------------>AAaa và O------------------------>AAaa , O
Tự nhân đôi GP I không phân li GPII không phân li 
Như vậy :
+ 1 tế bào sinh giao tử(2n) -----------------------------------> 2 loại giao tử: n+1 và n-1
GP I không phân li
+ 1 tế bào sinh giao tử (2n) ----------------------------------> có 2 khả năng :
GP II không phân li
Khả năng 1 : 2 loại giao tử: n+1 và n-1
Khả năng 2: 3 loại giao tử: n, n+1 và n-1
VD 1 
Một tế bào có 1 cặp nhiễm sắc thể kí hiệu là Aa giảm phân phát sinh giao tử.
a. Nếu ở kì sau I, cặp nhiễm sắc thể Aa không phân li sẽ tạo ra những giao tử nào? 
b. Nếu ở kì sau II, ở cả 2 tế bào con nhiễm sắc thể không phân li sẽ tạo ra những giao tử nào?
c. Nếu ở cả 2 lần phân bào cặp NST Aa đều không phân li sẽ tạo ra những loại giao tử nào?
d. Nếu ở kì sau II, có một tế bào con nhiễm sắc thể không phân li thì kết thúc giảm phân sẽ cho ra những giao tử nào
HDG
a) - Các giao tử được tạo ra: Aa và O
b) - Các giao tử được tạo ra: AA, aa và O
c) - Các giao tử được tạo ra: AAaa và O
d) - Các giao tử đột biến được tạo ra có thể là 1 trong 2 khả năng: AA hoặc aa 
- Các giao tử bình thường: a hoặc A 
VD 2: Ở một loài động vật, con đực có cặp nhiễm sắc thể giới tính XY. Giả thiết trong quá trình giảm phân của một tế bào sinh tinh, cặp nhiễm sắc thể giới tính XY không phân li một lần. Hãy xác định những loại tinh trùng có thể được tạo ra từ tế bào nói trên?
HDG
Khả năng 1: Cặp nhiễm sắc XY không phân li trong lần phân bào I, lần phân bào II bình thường có thể tạo ra 2 loại tinh trùng, một loại có 2 NST giới tính X và Y(XY ) và một loại không có NST giới tính (kí hiệu 0).
Khả năng 2: Lần phân bào I bình thường trong, ở lần phân bào II các nhiễm sắc thể kép X và Y không phân li, có thể tạo ra 3 loại tinh trùng : loại thứ 1: có hai NST X (XX), loại thứ 2: có hai NST Y (YY) và loại thứ ba không có NST giới tính (kí hiệu 0).
VD3 (Câu 3 đề thi vào Chuyên VP 2011-2012)
Ở một loài động vật, giả sử có 100 tế bào sinh giao tử đực có kiểu gen Aa tiến hành giảm phân, trong số đó có 5 tế bào xảy ra rối loạn lần phân bào 2 ở tế bào chứa gen a, giảm phân 1 bình thường, các tế bào khác đều giảm phân bình thường. Hãy xác định:
a. Trong tổng số giao tử hình thành, tỉ lệ loại giao tử bình thường chứa gen A là bao nhiêu?
b. Trong tổng số giao tử hình thành, tỉ lệ giao tử không bình thường chứa gen a là bao nhiêu?
HDG: 
- 95 tế bào sinh tinh giảm phân bình thường cho :
190 tinh trùng bình thường mang gen A 
190 tinh trùng bình thường mang gen a
- 5 tế bào sinh tinh giảm phân rối loạn phân bào 2 ở tế bào chứa gen a cho: 
+ 10 tinh trùng bình thường mang gen A
+ 5 tinh trùng không bình thường mang gen a
+ 5 tinh trùng không bình thường không mang gen A và a
- Tỉ lệ giao tử bình thường chứa gen A: (190 + 10)/400 = ½
- Tỉ lệ giao tử không bình thường mang gen a: 5/400= 1/80 
*Nếu chỉ xét 1 cặp NST giới tính bị rối loạn phân li mà không cần quan tâm đến các cặp NST thì cần xét sự rối loạn phân li 1 lần xảy ra ở phân bào 1 hay phân bào 2, hoặc sự rối loạn phân li ở cả 2 lần phân bào ở bên giới XX hay XY thì cần dựa vào loại giao tử đột biến hoặc loại hợp tử đột biến được tao ra 
VD 4 ( Câu 7 đề thi HSG VP 2012-2013)
Một loài động vật đơn tính có cặp nhiễm sắc thể giới tính ở giới cái là XX , ở giới đựclà XY.Trongquá trình giảm phân tạo giao tử của một cá thể (A) thuộc loài này đã có một số tế bào bị rối loạn phân li cặp nhiễm sắc thể giới tính ở cùng một lần phân bào. Tất cả các giao tử đột biến về nhiễm sắc thể giới tính của cá thể (A) đã thụ tinh với các giao tử bình thường tạo ra: 4 hợp tử XXX, 4 hợp tử XYY và 8 hợp tử XO; 25% số giao tử bình thường của cá thể (A) thụ tinh với các giao tử bình thường tạo ra 23 hợp tử XX và 23 hợp tử XY. 
a. Quá trình rối loạn phân li cặp nhiễm sắc thể giới tính của cá thể (A) xảy ra ở giảm phân I hay giảm phân II? 
b. Tính tỉ lệ % giao tử đột biến tạo ra trong quá trình giảm phân của cá thể (A).
- Từ hợp tử XYY đã có giao tử đột biến YY thụ tinh với giao tử bình thường X cá thể sinh ra các giao tử đột biến có cặp nhiễm sắc thể (NST) XY
- Hợp tử XXX do thụ tinh của giao tử đột biến XX với giao tử bình thường X. 
- Hợp tử XO do thụ tinh của giao tử đột biến O với giao tử bình thường X 
b) Số giao tử đột biến sinh ra: 4 + 4 + 8 = 16. 
Số giao tử bình thường sinh ra: 4.(23+23) = 184 
Tỉ lệ % giao tử đột biến là: (16/200).100% = 8%.
cá thể này đã sinh ra các loại giao tử đột biến là XX, YY, và O là do cặp NST XY không phân li ở lần phân bào II của giảm phânà
* Nếu xét 1 cặp NST hoặc 1 cặp gen dị hợp bị rối loạn phân li trong GP và trong mối quan hệ với 1 hoặc 1 số cặp NST hay cặp gen khác, thì cần xét riêng loại giao tử của cặp bị rối loạn rồi tổ hợp chung với các cặp còn lại.
VD1: Một tế bào sinh tinh có hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng kí hiệu A, a; B, b phân bào giảm phân, ở lần phân bào hai một trong hai tế bào cặp nhiễm sắc thể B, b phân li không bình thường. Có mấy loại tinh trùng được tạo ra với kí hiệu như thế nào?
HDG 
- Trường hợp 1: 3 loại tinh trùng A, ABB, ab hoặc AB, a, abb
- Trường hợp 2: 3 loại tinh trùng A, Abb, aB hoặc Ab, a, aBB
VD 2: (Câu 2: HSG VP 2011-2012)
Ở một loài động vật, xét 100 tinh bào bậc 1 có 2 cặp nhiễm sắc thể ký hiệu AaBb. Trong quá trình giảm phân của các tinh bào trên có 98 tinh bào giảm phân bình thường còn 2 tinh bào giảm phân không bình thường (rối loạn lần giảm phân 1 ở cặp nhiễm sắc thể Aa, giảm phân 2 bình thường, cặp Bb giảm phân bình thường). Xác định số lượng tinh trùng được tạo ra từ 100 tinh bào bậc 1 nói trên và tỉ lệ tinh trùng ab?
HDG
* Tổng số tinh trùng tạo ra:
1 tinh bào bậc 1 giảm phân cho 4 tinh trùng => 100 tinh bào bậc 1 giảm phân cho 400 tinh trùng
- Xét riêng cặp nhiễm sắc thể Aa:
+ 98 tế bào giảm phân bình thường cho: 196 tinh trùng A , 196 tinh trùng a
+ 2 tế bào xảy ra rối loạn giảm phân I cho 4 tinh trùng chứa cả A và a (Aa) và 4 tinh trùng không chứa cả A và a ký hiệu (O) => Tỉ lệ tinh trùng về cặp NST này là: 
0,49A: 0,49a: 0,01Aa : 0,01 O
- Cặp nhiễm sắc thể Bb giảm phân bình thường cho 2 loại tinh trùng với tỉ lệ: 
0,5B: 0,5b. 
- Tỉ lệ tinh trùng ab: 0,49a x 0,5b = 0,245
VD3 
Một tế bào có hai cặp nhiễm sắc thể kí hiệu là AaBb giảm phân phát sinh giao tử.
a. Nếu ở kì sau I, cặp nhiễm sắc thể Bb không phân li sẽ tạo ra những giao tử nào? Các giao tử này tham gia thụ tinh với giao tử bình thường cho ra những dạng thể dị bội nào?
b. Nếu ở kì sau II, có một tế bào con nhiễm sắc thể không phân li thì kết thúc giảm phân sẽ cho ra những giao tử nào
VD4 (Câu 6 b Đề thi vào chuyên VP 2010-2011)
Quá trình phát sinh giao tử của một loài động vật lưỡng bội (2n): Ở giới cái, một số tế bào sinh trứng có cặp nhiễm sắc thể số 2 không phân li trong giảm phân I; ở giới đực giảm phân diễn ra bình thường. Sự kết hợp tự do giữa các loại giao tử có thể tạo ra các loại hợp tử có bộ nhiễm sắc thể như thế nào?
VD5 Ở một cá thể bình thường, có một cặp nhiễm sắc thể không phân li 1 lần trong giảm phân đã sinh ra giao tử đột biến. Khi giao tử đột biến nói trên kết hợp với giao tử bình thường (n) đã sinh ra thể dị bội, trong các tế bào sinh dưỡng có 25 nhiễm sắc thể. Theo lí thuyết, từ thể dị bội nói trên có thể sinh ra bao nhiêu loại giao tử có số lượng nhiễm sắc thể không bình thường ?
3. Lưu ý cách viết các loại giao tử, số lượng giao tử của thể đa bội hay thể dị bội
Lưu ý : khi chỉ xét 1 cặp NST hay 1 cặp gen alen thì thể dị bội 2n+2 với tứ bội 4n, còn 2n+ 1 với tam bội 3n kí hiệu, tỉ lệ các loại giao tử giống nhau.
VD1 :+ KG AAaa: cách viết như sau: 
A A
a a
---> 1/6AA , 4/6 Aa , 1/6 aa
+ KG Aaa cách viết như sau A a, O a
---> 1/6 A , 2/6 Aa , 2/6 a ,1/6 aa
3. Lưu ý cách viết các loại giao tử, số lượng giao tử của thể đa bội hay thể dị bội
Lưu ý : khi chỉ xét 1 cặp NST hay 1 cặp gen alen thì thể dị bội 2n+2 với tứ bội 4n, còn 2n+ 1 với tam bội 3n kí hiệu, tỉ lệ các loại giao tử giống nhau.
VD:
Biết ở nhiều loài thực vật, khi những cây tứ bội 4n sinh ra các giao tử 2n thì chúng vẫn sinh sản hữu tính được. 
a) Xác định tỉ lệ giữa các loại giao tử 2n của cây tứ bội (4n) mang kiểu gen AAaa và Aaaa?
b) Hãy xác định:
- Tỉ lệ số cây mang toàn gen trội ở thế hệ sau khi cho cây 4n có kiểu gen AAaa tự thụ phấn?
- Tỉ lệ giữa số cây có một gen trội so với số cây