Bài soạn: Đại cương về đường thẳng và mặt phẳng - Tiết thứ: 15, 16, 17

Bài soạn: Đại cương về đường thẳng và mặt phẳng 
Tiết thứ: 15-16-17 Ngày soạn: 7- 11 -2010
Chương trình Nâng cao Dạy lớp 11B1 Ngày dạy:..
I - Mục tiêu bài học
Học sinh cần nắm được:
1. Về mặt kiến thức
- Khái niệm điểm, đường thẳng, mặt phẳng 
- Các tiên đề về hình học không gian
- Hình biểu diễn của một hình trong không gian.
- Điều kiện xác định mặt phẳng.
2. Về kĩ năng
- Vẽ được hình biểu diễn trong không gian
- Xác định được mặt phẳng
3. Về tư duy, thái độ
- Phát triển tư duy trừu tượng, óc suy luận, phán đoán
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác
II - Chuẩn bị, phương tiện, phương pháp dạy học
Phương pháp: Gọi mở, vấn đáp
 Phương tiện: Thước kẻ, máy tính bỏ túi, máy chiếu
 Chuẩn bị: Tài liệu tham khảo
III – Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ
Nêu định nghĩa và tính chất về phép đồng dạng
2. Dạy bài mới
Đặt vấn đề: Trước đây, ta đã học những kiến thức về hình học phẳng. Bài học hôm nay ta sẽ biết được những kiến thức cơ bản về hình học không gian.
Hoạt động 1: Về mở đầu hình học không gian 
Thời gian: 15 phút
Mục tiêu:Nắm được các khái niệm mở đầu và biết vẽ hình biểu diễn của hình không gian 
Hình thức tiến hành: Bằng mô hình và hệ thống câu hỏi
Đặt vấn đề: Điểm, đường thẳng, mặt phẳng là những khái niệm cơ bản của hình học. Trước hết, ta cần hiểu nó như thế nào?
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
- Giới thiệu bài
HĐTP 2: Tiếp cận khái niệm
- Lấy ví dụ
- Hướng dẫn 
HĐTP 3: Hình thành khái niệm
- Hướng dẫn HS định nghĩa
- Chính xác hoá
HĐTP 4: Củng cố khái niệm
- Lấy ví dụ
- Chính xác hoá
- Lắng nghe
Thực hiện
Phát biểu
Nhận xét
Thực hiện giải ví dụ
Mở đầu hình học không gian 
Môn học nghiên cứu tất cả các tính chất của những hình có thể không cùng nằm trong một mặt phẳng gọi là Hình học không gian.
Mặt phẳng 
Maởt baứn , maởt baỷng, maởt hoà nửụực yeõn laởng . . . Cho ta hiứnh aỷnh cuỷa moọt phaàn cuỷa maởt phaỳng.
ẹeồ bieồu dieón maởt phaỳng ta thửụứng duứng hỡnh bỡnh haứnh hay moọt mieàn goực vaứ ghi teõn cuỷa maởt phaỳng vaứo moọt goực cuỷa hỡnh bieồu dieón.
P
 ẹeồ kớ hieọu maởt phaỳng, ta thửụứng duứng chửừ caựi in hoa hoaởc chửừ caựi Hi Laùp ủaởt trong daỏu ( ).
Vớ duù : maởt phaỳng (P ), maởt phaỳng ( Q ), maởt phaỳng (a), maởt phaỳng (b) hoaởc vieỏt taột laứ mp( P ), mp( Q ), mp (a) , mp ( b) , hoaởc ( P ) , ( Q ) , (a) , ( b), 
2. ẹieồm thuoọc maởt phaỳng
Cho ủieồm A vaứ maởt phaỳng (P).
P
A
 * ẹieồm A thuoọc maởt phaỳng (P) ta noựi A naốm treõn (P) hay (P) chửựa A, hay (P) ủi qua A vaứ kớ hieọu A ẻ ( P) . P
A
 * ẹieồm A khoõng thuoọc maởt phaỳng (P) ta noựi ủieồm A naốm ngoaứi (P) hay (P) khoõng chửựa A vaứ kớ hieọu A ẽ ( P) . 
a
A
B
Hoạt động 2: Về hình biểu diễn
Thời gian: 15 phút
Mục tiêu:Nắm được các quy tắc vẽ hình biểu diễn của hình không gian 
Hình thức tiến hành: Bằng mô hình và hệ thống câu hỏi
Đặt vấn đề: Để vẽ hình biểu diễn trong không gian, ta cần nắm được những quy tắc nhất định. Sau đây là quy tắc vẽ hình biểu diễn trong không gian 
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP1: Dẫn dắt
- Giới thiệu
HĐTP 2: Tiếp cận khái niệm
Lấy ví dụ
Hướng dẫn HS 
Chính xác hóa
HĐTP3: Hình thành khái niệm
Hướng dẫn HS định nghĩa
Chính xác hoá
HĐTP4: Củng cố khái niệm
Lấy ví dụ
Cho HS làm ví dụ
Nhận xét , chính xác hoá
- Lắng nghe
Thực hiện theo 
yêu cầu giáo viên
Ghi nhớ 
Phát biểu
Nhận xét, bổ sung
Giải ví dụ
HS khác nhận xét bài làm của bạn
Hình biểu diễn của một hình trong không gian
3. Hỡnh bieồu dieón cuỷa moọt hỡnh khoõng gian
ẹeồ veừ hỡnh bieồu dieón cuỷa moọt hỡnh trong khoõng gian , ta dửùa vaứo nhửừng qui taộc sau :
* Hỡnh bieồu dieón cuỷa ủửụứng thaỳng laứ ủửụứng thaỳng, cuỷa ủoaùn thaỳng laứ ủoaùn thaỳng.
* Hỡnh bieồu dieón cuỷa hai ủửụứng thaỳng song song laứ hai ủửụứng thaỳng song song, hai ủửụứng thaỳng caột nhau laứ hai ủửụứng thaỳng caột nhau.
* Hỡnh bieồu dieón phaỷi giửừ nguyeõn quan heọ thuoọc giửừa ủieồm vaứ ủửụứng thaỳng.
* Duứng neựt veừ lieàn ủeồ bieồu dieón cho ủửụứng nhỡn thaỏy vaứ neựt ủửựt ủoaùn bieồu dieón cho ủửụứng bũ che khuaỏt.
Hoạt động 3: Về các tiên đề
Thời gian: 10 phút
Mục tiêu: Nắm được các tính chất cơ bản
Hình thức tiến hành: Sử dụng mô hình và giảng giải
Đặt vấn đề: Người ta thừa nhận một số tính chất sau
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
- Giới thiệu 
HĐTP 2: Tiếp cận khái niệm
- Lấy ví dụ
- Hướng dẫn 
HĐTP 3: Hình thành khái niệm
- Hướng dẫn HS định nghĩa
- Chính xác hoá
HĐTP 4: Củng cố khái niệm
- Lấy ví dụ
- Chính xác hoá
- Lắng nghe
Thực hiện
Phát biểu
Nhận xét
Thực hiện theo yêu cầu GV
Các tính chất thừ nhận của hình học không gian 
Tính chất thừa nhận 1
Có một và chỉ một đường thẳng đi qua hai điểm phân biệt cho trước.
Tính chất thừa nhận 2
Có một và chỉ một mặt phẳng đi qua ba điểm không thẳng hàng cho trước.
Tính chất thừa nhận 3
Tồn tại bốn điểm không cùng nằm trên một mặt phẳng.
Tính chất thừa nhận 4
Nếu hai mặt phẳng phân biệt có một điểm chung thì chúng có một đường thẳng chung duy nhất chứa tất cả các điểm chung của hai mặt phẳng đó.
Tính chất thừa nhận 5
Trong mỗi mặt phẳng, các kết quả đã biết của hình học phẳng đều đúng.
Hoạt động 4: Về định lí 
Thời gian: 25 phút
Mục tiêu: Nắm được những cách xác định mặt phẳng và biết xác định mặt phẳng 
Hình thức tiến hành: Sử dụng hệ thống câu hỏi
Đặt vấn đề: Khi nào thì chúng ta có thể xác định được một mặt phẳng 
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
-Giới thiệu 
HĐTP 2: Tiếp cận khái niệm
- Lấy ví dụ
- Hướng dẫn 
HĐTP 3: Hình thành khái niệm
- Hướng dẫn HS định nghĩa
- Chính xác hoá
HĐTP 4: Củng cố khái niệm
- Lấy ví dụ
- Chính xác hoá
Lắng nghe
Phát biểu
Nhận xét
Thực hiện theo yêu cầu GV
định lí 
Nếu một đường thẳng đi qua hai điểm phân biệt của một mặt phẳng thì mọi điểm của đường thẳng đều nằm trong mặt phẳng đó
Hoạt động 5: 
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
- Giới thiệu 
HĐTP 2: Tiếp cận khái niệm
- Lấy ví dụ
- Hướng dẫn 
HĐTP 3: Hình thành khái niệm
- Hướng dẫn HS định nghĩa
- Chính xác hoá
HĐTP 4: Củng cố khái niệm
- Lấy ví dụ
- Chính xác hoá
- Lắng nghe
Ghi nhớ
Phát biểu
Nhận xét
Thực hiện theo yêu cầu GV
5.
Hoạt động 6: Củng cố toàn bài
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
Nêu câu hỏi củng cố bài
Tìm hiểu những kiến thức trọng tâm, quy 
Qua bài này, các em cần nắm được gì? Kiến thức nào là trọng tâm?
Hướng dẫn HS làm bài ở nhà
Ghi nhớ
Bài tập về nhà: Bài trang 
Bài soạn: Câu hỏi và bài tập
Tiết thứ: 18 Ngày soạn: 8 - 11 -2010
Chương trình Nâng cao Dạy lớp 11B1 Ngày dạy:..
I- Mục tiêu bài học
Học sinh cần nắm được:
1. Về mặt kiến thức
- Các khái niệm và tính chất cơ bản của hình học không gian
- Các cách xác định mặt phẳng.
2. Về kĩ năng
- Biết vẽ hình không gian
- Xác định được giao điểm của đường thẳng và mặt phẳng, giao tuyến của hai mặt phẳng.
- Biết xác định mặt phẳng và giải các bài toán liên quan.
3. Về tư duy, thái độ
- Phát triển tư duy trừu tượng, óc suy luận, phán đoán, trí tưởng tượng hình
- Rèn luyện phong cách làm việc khoa học
II- Chuẩn bị, phương tiện, phương pháp dạy học
Phương pháp: Gọi mở, vấn đáp
 Phương tiện: Thước kẻ, máy tính bỏ túi
 Chuẩn bị: Tài liệu tham khảo
III – Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ
Nêu điều kiện xác định mặt phẳng.
2. Dạy bài mới
Hoạt động 1: Về vị trí tương đối
Thời gian: 10 phút
Mục tiêu: Nắm được các vị trí tương đối của hai đường thẳng trong không gian 
Hình thức tiến hành: Bằng hệ thống câu hỏi 
Đặt vấn đề: Trong không gian hai đường thẳng có những vị trí tương đối nào?
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
Ghi đề
Phân tích đề
HĐTP 2: Thực hiện giải
Gọi HS lên bảng
Nhận xét bài làm 
Chính xác hoá
HĐTP3: Củng cố bài giải
Lưu ý khi giải bài toán
Mở rộng, tổng quát hoá bài toán
Tìm hiểu
Lên bảng giải
HS khác nhận xét
Ghi nhận
Bài 1: 
( Chiếu slide bài tập 1)
HD:
Hoạt động 2: Về xác định giao điểm
Thời gian: 10 phút
Mục tiêu: Nắm được cách xác định giao điểm của đường thẳng và mặt phẳng 
Hình thức tiến hành: Bằng hệ thống câu hỏi 
Đặt vấn đề: Trong không gian, làm thế nào để xác định được giao điểm của đường thẳng và mặt phẳng?
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
Ghi đề
Phân tích
HĐTP 2: Thực hiện giải
Gọi HS lên bảng
Nhận xét bài làm 
Chính xác hoá
HĐTP3: Củng cố bài giải
Lưu ý khi giải bài toán
Mở rộng, tổng quát hoá bài toán
Tìm hiểu
Mỗi HS giải 1 câu
HS khác nhận xét
Ghi nhận
Bài 2: 
(Chiếu slide bài tập 2)
a)
Nếu PR // AC thỡ
(PQR) AD = S
 Với QS // PR //AC
b)
Gọi I = PR AC . Ta cú :
(PRQ) (ACD) = IQ
Gọi S = IQ AD . Ta cú :
S = AD (PQR).
Hoạt động 3: Xác định giao điểm và chứng minh các tính chất 
Thời gian: 10 phút
Mục tiêu: Nắm được cách xác định giao điểm và giải bài toán khác 
Hình thức tiến hành: Bằng hệ thống câu hỏi 
Đặt vấn đề:Ta áp dụng những kiến thức để giải một số bài toán liên quan
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
Tim hiểu đề, phân tích
HĐTP 2: Thực hiện giải
Gọi HS lên bảng
Nhận xét bài làm 
Chính xác hoá
HĐTP3: Củng cố bài giải
Lưu ý khi giải bài toán
Mở rộng, tổng quát hoá bài toán
Suy nghĩ tìm lời giải
Thực hiện theo yêu cầu GV
HS khác nhận xét
Ghi nhận
Bài 3: 
 (chiếu slide bài tập 3)
a) Trong mp (ABN) :
Gọi 
Ta cú : 
b) 
Ta cú là điểm chung của hai mp (ABN) và (BCD) nờn thẳng hàng.
Trong , ta cú :
G là trung điểm của NM và
// , suy ra là trung điểm của .
Tương tự ta cú : là trung điểm .
Vậy 
c) 
Hoạt động 4: Bài toán tổng hợp
Thời gian: 10 phút
Mục tiêu: Nắm được việc vận dụng kiến thức đã học để giải toán
Hình thức tiến hành: Bằng hệ thống câu hỏi 
Đặt vấn đề:Ta áp dụng giải một bài toán tổng hợp
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
HĐTP 1: Dẫn dắt
Đọc đề và hướng dẫn
HĐTP 2: Thực hiện giải
Gọi HS lên bảng
Nhận xét bài làm 
Chính xác hoá
HĐTP3: Củng cố bài giải
Lưu ý khi giải bài toán
Mở rộng, tổng quát hoá bài toán
Phân tích cách làm
Lên bảng giải
HS khác nhận xét
Ghi nhận
Bài 4: 
Cho tứ diện ABCD . Cho I và J tương ứng là trung điểm của BC và AC, M là một điểm 
 tuỳ ý trờn cạnh AD.
 a) Tỡm giao tuyến d của hai mp (MỊ) và (ABD) .
 b) Gọi .
 Tỡm tập hợp điểm K khi M di động trờn đoạn AD ( M khụng là trung điểm của AD)
HD:
Hoạt động 5: Củng cố toàn bài
Hoạt động GV
Hoạt động HS
Ghi bảng - Trình chiếu
Nêu câu hỏi củng cố bài
Tìm hiểu những kĩ năng cơ bản, kiến thức trọng tâm
Qua tiết này các, em cần nắm được gì? Kiến thức nào là trọng tâm?
Hướng dẫn HS làm bài ở nhà 
Ghi nhớ
Bài tập về nhà (gv tự ra thêm)