Bài giảng Ngữ Văn 9 - Tiết 111, Bài 30: Ôn tập truyện hiện đại Việt Nam

BÀI GIẢNG online 2021 
Ngữ văn 9 
TUẦN 23 
Bài 30 – Tiết 111 
ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
1/ Thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam 
 Quan sát các bức tranh sau và xác định: Bức tranh gợi cho em liên tưởng đến tác phẩm nào đã học trong chương trình Ngữ văn 9? 
 
 Tên tác phẩm: Làng 
 Tác giả: Kim Lân 
 Năm sáng tác: 1948 
 Nội dung chính: Qua tâm trạng đau xót, tủi hổ của ông Hai ở nơi tản cư khi nghe tin đồn làng mình theo giặc, truyện thể hiện tình yêu làng quê sâu sắc thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến của người nông dân. 
1/ Tên tác phẩm 
2/Tác giả 
3/Năm sáng tác 
4/Nội dung chính 
 
 
 
 Tên tác phẩm: Chiếc lược ngà 
 Tác giả: Nguyễn Quang Sáng 
 Năm sáng tác: 1966 
 Nội dung chính: Câu chuyện éo le và cảm động về hai cha con: ông Sáu và bé Thu trong lần ông về thăm nhà và ở khu căn cứ. Qua đó, truyện ca ngợi tình cha con thắm thiết trong hoàn cảnh chiến tranh. 
1/ Tên tác phẩm 
2/Tác giả 
3/Năm sáng tác 
4/Nội dung chính 
 
 
 
 Tên tác phẩm: Lặng lẽ SaPa 
 Tác giả: Nguyễn Thành Long 
 Năm sáng tác: 1970 
Nội dung chính: Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông họa sĩ, cô kĩ sư mới ra trường với người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí tượng trên núi cao Sa Pa. Qua đó, truyện ca ngợi những người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất nước. 
1/ Tên tác phẩm 
2/Tác giả 
3/Năm sáng tác 
4/Nội dung chính 
 
 
 
 Tên tác phẩm: Những ngôi sao xa xôi 
 Tác giả: Lê Minh Khuê 
 Năm sáng tác: 1971 
Nội dung chính: Cuộc sống, chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn trong những năm chiến tranh chống Mĩ cứu nước. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ. 
1/ Tên tác phẩm 
2/Tác giả 
3/Năm sáng tác 
4/Nội dung chính 
 
 
 
 Tên tác phẩm: Bến quê 
 Tác giả: Nguyễn Minh Châu 
 Năm sáng tác: in trong tập “Bến quê” 1985 
Nội dung chính: Qua những cảm xúc và suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trên giường bệnh, truyện thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê hương. 
1/ Tên tác phẩm 
2/Tác giả 
3/Năm sáng tác 
4/Nội dung chính 
 
 
 
1945 
1954 
1975 
nay 
Chống Pháp 
Miền Bắc xây dựng CNXH 
+ Chống Mĩ 
Hòa bình 
Làng 
Lặng lẽ Sa Pa 
- Chiếc lược ngà 
- Những ngôi sao xa xôi 
Bến quê 
 * Các giai đoạn sáng tác 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
2/ Nội dung phản ánh trong các tác phẩm 
Xác định các giai đoạn sáng tác của 5 tác phẩm? 
 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
Các tác phẩm phản ánh những nét gì về đất nước và con người Việt Nam ở từng giai đoạn? 
 
 * Các giai đoạn sáng tác 
 * Nội dung 
2/ Nội dung phản ánh trong các tác phẩm 
NỘI DUNG 
Phản ánh cuộc sống, chiến đấu và công cuộc lao động, xây dựng CNXH 
Thể hiện những nét đẹp trong tâm hồn con người Việt Nam qua các giai đoạn: Tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tinh thần lao động hăng say 
CÁC ĐỀ TÀI 
Chiến tranh, người lao động, tình cảm gia đình, 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
 
=> Phản ánh một phần những nét tiêu biểu của đời sống xã hội và con người Việt Nam với tư tưởng và tình cảm của họ trong từng giai đoạn 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
1/ Thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam 
 
2/ Nội dung phản ánh trong các tác phẩm 
3/ Hình ảnh con người Việt Nam trong 2 cuộc kháng chiến 
Hình ảnh các thế hệ con người Việt Nam yêu nước trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ được miêu tả qua những nhân vật nào? 
Ông Hai 
Anh 
thanh niên 
Bé Thu 
Ông Sáu 
Ba cô gái TNXP 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
 
a/ Những phẩm chất chung của các nhân vật: 
 Là những con người tiêu biểu có lối sống đẹp, tình cảm trong sáng và có tình yêu quê hương, đất nước sâu nặng 
Ông Hai 
Anh 
thanh niên 
Bé Thu 
Ông Sáu 
Ba cô gái TNXP 
3/ Hình ảnh con người Việt Nam trong 2 cuộc kháng chiến 
Hãy nêu những nét chung của các nhân vật? 
Hãy nêu những nét tính cách nổi bật của từng nhân vật? 
 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
 
b/ Những nét tính cách nổi bật 
ÔngHai 
Anh 
thanh niên 
Bé Thu 
Ông Sáu 
Ba cô gái TNXP 
Tình yêu làng thật đặc biệt; đặt tình yêu làng trong tình yêu nước và tinh thần kháng chiến. 
Yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm trong công việc; có tinh thần lạc quan, yêu cuộc sống, có nếp sống khoa học; chân thành, cởi mở và hiếu khách; khiêm tốn 
Tính cách cứng cỏi, bướng bỉnh nhưng tình cảm sâu sắc, thắm thiết với người cha. 
Tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và xa cách của chiến tranh 
Tinh thần dũng cảm; c an đảm, yêu công việc; tình đồng đội gắn bó; tâm hồn trẻ trung, giàu nữ tính, lạc quan, yêu đời 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
1/ Thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam 
 
2/ Nội dung phản ánh trong các tác phẩm 
3/ Hình ảnh con người Việt Nam trong 2 cuộc kháng chiến 
Hãy nhắc lại những nét nghệ thuật đặc sắc của các tác phẩm? 
4/ Nghệ thuật 
- Xây dựng tình huống truyện đặc sắc. 
- Miêu tả tâm lý 
- Ngôn ngữ người kể chuyện linh hoạt; giàu tính khẩu ngữ. 
- Cách trần thuật tự nhiên 
- Tình huống truyện hợp lý. 
- Cách kể chuyện tự nhiên kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận. 
- Truyện toát lên chất thơ trong sáng từ phong cảnh thiên nhiên Sa Pa thơ mộng đến hình ảnh những con người nơi đây. 
Nghệ thuật 
1/ Làng 
2/ Lặng lẽ 
SaPa 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
3/ Chiếc lược ngà 
- Tình huống bất ngờ mà tự nhiên, hợp lý. 
- Miêu tả tâm lý và xây dựng tính cách nhân vật tinh tế; ngôi kể phù hợp 
- Ngôn ngữ dân dã, mang đậm màu sắc Nam Bộ 
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc. 
- Ngôn ngữ trẻ trung; ngôi kể phù hợp. 
- Cốt truyện tâm lí, đan xen hiện thực và hồi tưởng 
- Câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập 
- Xây dựng tình huống truyện dựa trên chuỗi nghịch lý của cuộc đời nhân vật. 
- Có nhiều hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng. 
4/Những ngôi sao xa xôi 
5/Bến quê 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
Nghệ thuật 
- Tình huống truyện 
- Ngôi kể (Phương thức trần thuật) 
- Xây dựng nhân vật 
- Ngôn ngữ 
- . 
 
 
 
 
 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
Nhắc lại, phương thức trần thuật của các tác phẩm? Nêu tác dụng của nó? 
* Lưu ý: 
1/ Trần thuật ở ngôi thứ nhất ( nhân vật xưng hô “tôi ” ): Chiếc lược ngà, Những ngôi sao xa xôi 
2/ Trần thuật ở ngôi thứ ba: trần thuật chủ yếu theo cái nhìn và giọng điệu của một nhân vật, thường là nhân vật chính (xuất hiện trực tiếp nhân vật kể chuyện xưng “tôi” ): Làng, Lặng lẽ Sa Pa, Bến quê 
Phương thức trần thuật: 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
Nhắc lại, tình huống truyện trong các tác phẩm? 
* Lưu ý: 
Tình huống truyện: 
 Tác giả đặt ông Hai vào tình huống gay cấn để làm bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông. Tình huống ấy là cái tin làng ông theo giặc. 
Làng 
Lặng lẽ Sa Pa 
C uộc gặp gỡ tình cờ của các nhàn vật được diễn ra tại một không gian đặc biệt – một trạm khí tượng trên đỉnh núi cao, trong cái lặng lẽ của Sa Pa, giữa những cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp và đầy thơ mộng. 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
* Lưu ý: 
Tình huống truyện: 
 Đặt nhân vật Nhĩ trong một hoàn cảnh đặc biệt lúc trẻ có điều kiện đi khắp nơi trên thế giới mà không cảm nhận được vẻ đẹp của quê hương và tình yêu của gia đình. Khi cuối đời bị căn bệnh hiểm nghèo Nhĩ mới nhận ra điều đó nhưng không bao giờ anh làm được. 
Chiếc lược ngà 
Những ngôi 
sao xa xôi 
Bến quê 
Cốt truyện đơn giản, các cảnh liên tiếp nhau từ bao quát đến cận cảnh khung cảnh và không khí ở một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn 
 Tình huống hai cha con gặp nhau trong 8 năm xa cách nhưng bé Thu không nhận cha, đến lúc em nhận cha và biểu lộ tình cảm thì anh Sáu phải ra đi. 
Học sinh ghi bài 
Tuần 23 
Bài 30 – Tiết 111 
ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
1/ Thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam 
 * Làng 
 Tác giả: Kim Lân 
 Năm sáng tác: 1948 
 * Chiếc lược ngà 
 Tác giả: Nguyễn Quang Sáng 
 Năm sáng tác: 1966 
 * Lặng lẽ SaPa 
 Tác giả: Nguyễn Thành Long 
 Năm sáng tác: 1970 
 * Những ngôi sao xa xôi 
 Tác giả: Lê Minh Khuê 
 Năm sáng tác: 1971 
 * Bến quê 
 Tác giả: Nguyễn Minh Châu 
 Năm sáng tác: in trong tập “Bến quê” 1985 
1945 
1954 
1975 
nay 
Chống Pháp 
Miền Bắc xây dựng CNXH 
+ Chống Mĩ 
Hòa bình 
Làng 
Lặng lẽ Sa Pa 
- Chiếc lược ngà 
- Những ngôi sao xa xôi 
Bến quê 
 * Các giai đoạn sáng tác 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
2/ Nội dung phản ánh trong các tác phẩm 
 * Nội dung 
NỘI DUNG 
Phản ánh cuộc sống, chiến đấu và công cuộc lao động, xây dựng CNXH 
Thể hiện những nét đẹp trong tâm hồn con người Việt Nam qua các giai đoạn: Tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tinh thần lao động hăng say 
CÁC ĐỀ TÀI 
Chiến tranh, người lao động, tình cảm gia đình, 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
=> Phản ánh một phần những nét tiêu biểu của đời sống xã hội và con người Việt Nam với tư tưởng và tình cảm của họ trong từng giai đoạn 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
3/ Hình ảnh con người Việt Nam trong 2 cuộc kháng chiến 
a/ Những phẩm chất chung của các nhân vật: 
Là những con người tiêu biểu có lối sống đẹp, tình cảm trong sáng và có tình yêu quê hương, đất nước sâu nặng 
b/ Những nét tính cách nổi bật 
* Ông Hai: Tình yêu làng thật đặc biệt; đặt tình yêu làng trong tình yêu nước và tinh thần kháng chiến. 
* Bé Thu: Tính cách cứng cỏi, bướng bỉnh nhưng tình cảm sâu sắc, thắm thiết với người cha. 
* Ông Sáu: Tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và xa cách của chiến tranh 
* Anh thanh niên: Yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm trong công việc; có tinh thần lạc quan, yêu cuộc sống, có nếp sống khoa học; chân thành, cởi mở và hiếu khách; khiêm tốn 
* Ba cô gái TNXP: Tinh thần dũng cảm; can đảm, yêu công việc; tình đồng đội gắn bó; tâm hồn trẻ trung, giàu nữ tính, lạc quan, yêu đời 
Tiết 111 ÔN TẬP TRUYỆN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 
4/ Nghệ thuật 
- Tình huống truyện 
- Ngôi kể (Phương thức trần thuật) 
- Xây dựng nhân vật 
- Ngôn ngữ 
- . 
* Lưu ý: 
+ Phương thức trần thuật 
+ Tình huống truyện 
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP 
1/ Xem lại bài học 
2/ Bài tập: Hoàn thành bảng thống kê tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam lớp 9 sau (Nộp cho GVBM) 
3/ Làm bài tập 4/ 144 SGK sau khi học xong bài “Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện(hoặc đoạn trích)” (Nộp cho GVBM) 
Stt 
Tên tác phẩm 
Tác giả 
Năm sáng tác 
Tóm tắt nội dung 
Nghệ thuật 
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC 
Chào các em nhé!