Bài giảng Ngữ Văn 7 - Tiết 96: Luyện tập lập luận chứng minh - Trường THCS Huỳnh Văn Nghệ

TRƯỜNG THCS HUỲNH VĂN NGHỆ 
 NGỮ VĂN 7 
LUYỆN TẬP LẬP LUẬN 
 CHỨNG MINH 
Tiết 96 
Học sinh viết bài trang có biểu tượng 
?Nêu các bước làm một bài văn lập luận chứng minh ? 
?Nêu dàn bài của bài văn lập luận chứng minh ? 
B ư ớc 1 
B ư ớc 2 
B ư ớc 3 
B ư ớc 4 
Lập dàn ý 
Viết bài 
Tìm 
 hiểu đề 
 và tìm ý. 
Sửa bài 
MỞ BÀI 
THÂN BÀI 
KẾT BÀI 
Nêu luận điểm 
 cần chứng minh 
Nêu lí lẽ 
và dẫn 
chứng để làm 
 r õ luận điểm 
Nêu ý nghĩa 
của luận 
đ iểm đ ã 
đư ợc chứng 
minh 
PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
Luận điểm đúng đắn 
Dẫn chứng tiêu biểu, chân thực 
Lý lẽ xác đáng, thuyết phục 
TIẾT 91 
LUYỆN TẬP 
LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
Cho đề văn: 
 Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam ta từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo lý “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây; Uống nước nhớ nguồn”. 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
Bước 1 . Tìm hiểu đề và tìm ý : 
- Dạng nghị luận : 
Nghị luận chứng minh 
- Luận điểm chính cần chứng minh: đạo lý về lòng biết ơn 
Phạm vi dẫn chứng: Trong thực tế đời sống xưa và nay, trong các tác phẩm văn chương 
Tìm ý: Trả lời các câu hỏi sau 
- Đạo lí “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây “ Uống nước nhớ nguồn” . Nội dung như thế nào ? 
- Tìm những biểu hiện của đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây; Uống nước nhớ nguồn” trong thực tế đời sống. 
- Đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” gợi cho em những suy nghĩ gì ? 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
Bước 2. Lập dàn ý 
- Nêu luận điểm chính: Đạo lí về lòng biết ơn 
- Trích dẫn câu tục ngữ: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ nguồn 
1. Mở bài 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
2. Thân bài: 
* Giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ: 
1 . “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” 
 a) Nghĩa đen: “Quả” là trái cây. Đ ược ă n quả cây chín, ngon ngọt là một sự hưởng thụ sung sướng, phải biết nhớ ơn nguời trồng cây. 
 b) Nghĩa bóng: « Quả » là thành quả lao đ ộng. Mọi giá trị- vật chất và tinh thần- đ ều phải từ lao đ ộng mà có. Đ ược h ư ởng thụ thành quả lao đ ộng phải biết nhớ ơn những người đ ã có công tạo dựng nên. 
2. « Uống nước nhớ nguồn» 
 a) Nghĩa đ en: Uống ngụm nước mát thì phải biết nước ấy từ đ âu mà có. « Nguồn » là nơi bắt đ ầu của dòng nước. 
 b) Nghĩa bóng: Đư ợc hưởng thụ một thành quả nào phải biết thành quả ấy từ đâu mà có. « Nguồn » là nguồn gốc, là cội nguồn. Câu tục ngữ không chỉ nhắn nhủ một bài học về lòng biết ơn, mà còn gợi lên tình cảm cội nguồn sâu xa và thiêng liêng trong tâm linh người Việt. 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
* Đư a ra các luận đ iểm đ ể chứng minh : 
- Từ x ư a,dân tộc Việt Nam ta đ ã luôn luôn nhớ tới cội nguồn,luôn luôn biết ơn những người đã cho mình đư ợc h ư ởng những thành quả,những niềm vui sướng trong cuộc sống. 
- Đ ến nay, đ ạo lí ấy vẫn đ ược những con ng ư ời Việt Nam của thời hiện đ ại tiếp tục giữ gìn và phát huy. 
 * Dẫn chứng: 
Dẫn chứng thực tế trong cuộc sống: 
+ T rong gia đình : Ngày giỗ, ngày Tết , ngày th ư ợng thọ,... . 
+ Lễ hội trong làng, xóm, tộc họ. 
+Nhớ ơn lãnh tụ vĩ đại của dân tộc: Bác Hồ. 
+Ngày thương binh liệt sĩ, Ngày nhà giáoVN,... trong xã hội. 
+Phong trào thanh niên tình nguyện. 
+Suy nghĩ về lòng biết ơn, đền ơn: Xây nhà tình nghĩa, xây dựng Quĩ xoá đói giảm nghèo, chăm sóc Bà mẹ VN anh hùng,. 
+ Những ngày gần đây..... 
* Cần phê phán, nên án những hành vi vong ân bội nghĩa... 
* Đ ánh giá tình cảm biết ơn các thế hộ đi tr ư ớc.Bài học cho bản thân 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
Dẫn chứng là v ă n thơ, ca dao, tục ngữ khác để chứng minh nội dung vấn đề có thật trong thơ v ă n: 
 Ai mà phụ nghĩa quên công 
Thì đeo tr ă m cánh hoa hồng không thơm. 
 Công cha nh ư núi ngất trời 
Nghĩa mẹ nh ư n ư ớc ở ngoài biển đ ông 
 Cày đ ồng đ ang buổi ban tr ư a 
Mồ hôi thánh thót nh ư m ư a ruộng cày 
 Ai ơi b ư ng bát cơm đ ầy 
Dẻo thơm một hạt, đ ắng cay muôn phần. 
- Nhất tự vi s ư , bán tự vi s ư . 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
3. Kết bài: 
 Nói chung, nhớ ơn ng ư ời đ ã đ em lại hạnh phúc, đ em lại cuộc sống tốt đ ẹp cho ta là việc làm hiển nhiên mang đ ạo lí... Đ ó là bài học muôn đ ời... Chúng ta hãy phát huy truyền thống tốt đ ẹp đ ó của cha ông... 
B ư ớc 4- Viết thành bài v ă n : HS tập viết từng đ oạn . 
B ư ớc 5- Đọc và sửa chữa bài: Sau khi viết xong đ oạn phải kiểm tra toàn diện và sửa chữa trau chuốt đ oạn đ ã viết. 
TIẾT 96 – LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH 
Lễ hội Đền Hùng 
Biết ơn thầy cô giáo 
Tổ tiên, ông bà cha mẹ 
* Chúng ta cần biết ơn : 
 Đảng, Bác Hồ 
 Những người có công 
 với dân tộc, đất nước. 
* Những người giúp đỡ ta lúc khó khăn 
ĂN QUẢ NHỚ KẺ TRỒNG CÂY 
Uống nước nhớ nguồn 
Phần mở bài 
GỢI Ý 
Cách 1: Sống theo đạo lý là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân Việt Nam xưa nay. Trong đó, lòng biết ơn là một đạo lý sống luôn luôn được đề cao. Hai câu tục ngữ: “Ăn qủa nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn” chính là những lời tâm niệm thiêng liêng của con người Việt Nam về tình nghĩa ở đời. 
Cách 2: Ca dao, tục ngữ là viên ngọc quý trong kho tàng văn học dân gian. Nếu những bài ca dao là những lời ru ngọt ngào thì tục ngữ là những kinh nghiệm, những bài học về đạo lí sống quý giá. Một trong những đạo lí ấy chính là lòng biết ơn được ông cha ta đúc kết bằng hai câu tục ngữ: “Ăn qủa nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn”. 
GỢI Ý 
	Tuy là hai câu tục ngữ khác nhau, cách diễn đạt cũng khác nhau nhưng cả hai đều chứa đựng bài học luân lí về cách sống, về tình nghĩa cao đẹp của người Việt Nam với nhau. Khi ăn trái ngon ngọt, ta phải nhớ ơn người đã dày công vun trồng, chăm sóc từ khi cây còn non đến lúc ra quả ngọt trái chín. Được uống ngụm nước ngon lành, mát lạnh, nhất định ta không được quên cội nguồn, nơi dòng nước chảy tới. Vẫn là đặc điểm quen thuộc của tục ngữ, vẫn là những hình ảnh tượng trưng độc đáo và hàm súc, vẫn là lời răn dạy về lòng biết ơn: người được hưởng thành quả lao động thì phải biết ơn người tạo ra nó. Để có được cuộc sống như ngày hôm nay, ta không được quên ơn những người mang đến cho ta sự ấm no, hạnh phúc. 
Phần thân bài 
Đoạn văn giải thích hai câu tục ngữ 
GỢI Ý 
 Truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” vốn đã đi vào đời sống, là nét đẹp trong phẩm chất của người Việt. Gần gũi là thờ ông bà tổ tiên mỗi khi Tết, giỗ trong mỗi gia đình để tỏ lòng biết ơn công lao sinh thành dưỡng dục của con cháu. rầm rộ hơn là những lễ hội được tổ chức hằng năm tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc. Bác Hồ đã dạy: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Vì thế: 
“ Dù ai đi ngược về xuôi 
Nhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng ba ” 
 Cứ đến dịp lễ hội đền Hùng (Phú Thọ), nhân dân cả nước lại nô nức kéo nhau về nơi quê cha đất tổ để tưởng nhớ công lao dựng nước của các vua Hùng. Ở mỗi làng, mỗi thôn xóm đều diễn ra hoạt động hội làng đều đặn nhằm ghi tạc công lao của các vị thành hoàng làng, tổ nghề, tổ sư. 
Đoạn văn chứng minh 
GỢI Ý 
Cách 1 : Đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn” đã trở thành một cách sống, một nếp sống quen thuộc mang đậm bản sắc dân tộc. Mỗi người Việt Nam đều có quyền tự hào về truyền thống ấy và phải biết sống xứng đáng với truyền thống đó. 
Cách 2 : Những phong tục, lễ hội, những việc làm ấy đã trở thành hoạt động không thể thiếu của người Việt Nam. Bởi, nhớ ơn người mang lại cho mình cuộc sống ấm no hạnh phúc trở thành lẽ tự nhiên, trở thành nếp nghĩ và phẩm chất tốt đẹp của nhân dân ta. Đó cũng là đạo lí làm người của dân tộc Việt Nam. Đối với người học sinh thể hiện lòng biết ơn ông bà cha mẹ, thầy cô bằng hành động cụ thể chính là đang thực hiện đạo lí làm người ấy. 
Phần kết bài 
Hướng dẫn học tập 
1/ Về nhà viết hoàn chỉnh bài văn trên. 
2/ Ôn tập lí thuyết đã học. 
ô 
www.themegallery.com 
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT, LUÔN MẠNH KHỎE VÀ BÌNH AN.