Bài giảng Môn Vật lý lớp 10 - Tiết 10: Chuyển động tròn đều. Tốc độ dài và tốc độ góc

Ngày soạn : 18.9.2007
Phần1:CƠ HỌC.
Chương 1:ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM.
Tiết 10: CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐÊÙ.TỐC ĐỘ DÀI VÀ TỐC ĐỘ GÓC.
A.Mục tiêu:
 1.Kiến thức:
 - Biết rằng trong c/đ tròn cũng như trong c/đ cong vectơ vận tốc có phương tiếp tuyến với quỹ đạo và hướng theo chiều c/đ.
 - Nắm vững đ/n c/đ tròn đều , từ đó biết cách tính tốc độ dài .
 -Hiểu rõ trong c/đ tròn đều , tốc độ dài đặc trưng cho độ nhanh hay chậm của c/đ của chât điểm trên quỹ đạo.
 -Biết được mối quan hệ giữa tốc độ dài và tốc độ góc .
 -Có khái niệm vê tính tuần hoàn của 1 c/đ và đại lượng đặc trưng cho sự tuần hoàn là chu kỳ hoặc tần số.
 2.Kỹ năng: tư duy để hình thành khái niệm vectơ vận tốc .
B.Chuẩn bị:
 1.Giáo viên: Compa , thước kẻ .
- Nội dung ghi bảng
1. Vectơ vận tốc trong chuyển động cong: hình 8.2
- 
- Vận tốc tức thời:Độ lớn: (khi Dt rất nhỏ). Phương: trùng với tiếp tuyến của quỹ đạo. Chiều: cùng chiều với chuyển động.
2. Vectơ vận tốc trong chuyển động tròn đều. Tốc độ dài:
-ĐN chuyển động tròn đều : sgk
- Độ lớn vận tốc = const : gọi là tốc độ dài. 
3.Chu kỳ và tần số của chuyển động tròn đều :
4. Tần số góc.Liên hệ giữa tốc độ góc và tốc độ dài : ; 
 (  : góc quét được trong thời gian ). Đơn vị rad/s.
5. Liên hệ giữa tốc độ góc(hay tần số góc) , chu kỳ hay tần số : 
 2. Học sinh: ôn lại đ.n vectơ độ dời , vectơ vận tốc trung bình.
C.Tổ chức hoạt động dạy học:
HĐ1:KTBC (5p)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
- Cho 1 quỹ đạo bất kỳ (cong) và 2 vị trí trên qđạo , y/c vẽ vectơ độ dời .
 - Câu hỏi :Nêu những đặc điểm của vectơ độ dời , vectơ vận tốc trung bình , vectơ vận tốc tức thời .
-Nhận xét các câu trả lời của hs.
- 1 hs lên bảng vẽ .
- 1 hs trả lời câu hỏi , ghi đầy đủ các đặc điểm lên bảng .( dựa vào hình hs trước đã vẽ).
-Nhận xét câu trả lời của bạn , nghe gv nhận xét.
HĐ2:Tìm hiểu vectơ vận tốc trong c/đ cong (7p)
-Đặt vấn đề bằng hình 8.1.
-Vẽ hình 8.2 , y/c hs xác định vận tốc tbình .
-Cho hs nhận xét vị trí M’ , phương của độ dời , độ lớn của độ dời khi Dt rất nhỏ.
-Lập luận để đi đến khái niệm vận tốc tức thời.
-Cho hs quan sát hình 8.3,giải thích
-Xem hình và đọc sgk.
- Vẽ vectơ độ dời , viết công thức vận tốc tbình.
-Nhận xét được như sgk.
- Nghe và ghi nhớ đặc điểm về phương của vận tốc tức thời trong c/đ cong.
- Quan sát hình , nghe giải thích.
HĐ3:Tìm hiểu vectơ vận tốc trong c/đ tròn đều(8p)
-Cho hs đọc sgk phần 2.
-Dựa vào đ/n hãy suy ra độ lớn của vận tốc tức thời trong c/đ tròn đều có đặc điểm gì ? Từ đó đưa ra k/n tốc độ dài .
-Y/c kết luận về đặc điểm của vectơ vận tốc .So sánh với c/đ thẳng .
-Câu C1.
-1 hs đọc đ/n ở sgk.Cả lớp ghi nhận đ/n.
-Hs trả lời được v = const tại mọi điểm .
Ghi nhận khái niệm mới .
-Hs nêu đặc điểm về độ lớn và về hướng của vận tốc , nêu sự khác nhau giữa 2 trường hợp .
-Trả lời C1.
HĐ4:Tìm hiểu chu kỳ và tần số trong c/đ tròn đều(7p)
-Y/c hs tính t/g chất điểm đi 1 vòng.Nhận xét .Từ đó giới thiệu khái niệm chu kỳ. 
-Y/c nhận xét vị trí của chất điểm sau 1,2 3...chu kỳ.( Vẽ quỹ đạo tròn cho hs dễ hình dung ).
-Giới thiệu k/n c/đ tuần hoàn ,kết luận chu kỳ là 1 đăc trưng của c/đ tròn đều nói riêng và c/đ tuần hoàn nói chung.
-Giới thiệu tần số ,đơn vị.
-Hs tham khảo sgk ,1 hs lên bảng ghi biểu thức tính T.Nhận xét được T không đổi , ghi nhận k/n mới.
- Trả lời được chất điểm trở về vị trí cũ sau 1,2,3... chu kỳ .
-Ghi nhận .
-Ghi nhớ đặc trưng cho tính tuần hoàn của c/đ là chu kỳ hay tần số.
HĐ5:Tìm hiểu tốc độ góc của c/đ tròn đều(13p)
-Vẽ hình 3.4 lên bảng.Cho hs đọc sgk trả lời tốc độ góc là gì?Đơn vị?
-Y/c tìm hiểu ý nghĩa của tốc độ góc.
-Y/c tìm mối quan hệ giữa tđộ dài và tđộ góc.
-Dặn hs đọc phần chữ nhỏ sgk.
-Y/c tìm mối liên hệ giữa tốc độ góc với chu kỳ hay tần số.Giải thích tên gọi tần số góc .
-Cho hs quan sát đồng hồ ,y/c mô tả chu kỳ , tần số của các kim.
-Đọc sgk trả lời , lên bảng viết công thức .
-Đọc sgk trả lời được tốc độ góc đăc trưng cho sự quét nhanh chậm của vectơ tia của chất điểm .
-Hs tự tìm hiểu ,1 hs lên bảng ghi kết quả .
-Ghi nhớ lời dặn của gv.
-Đọc sgk ,1 hs lên bảng ghi 2 biểu thức .
-Hs cả lớp tính ở giấy nháp , cho gv kết quả, nghe kết luận của gv.
HĐ6:Củng cố + HDVN(5p)
-Hỏi hs ý nghĩa các đại lượng trong các biểu thức còn ở trên bảng .Đơn vị của chúng.
-BT1.Nhận xét ,chỉnh sửa câu trả lời của hs.
-VN:BT 2,3.Xem bài sau.
-Hs trả lời ( lần lượt từng hs theo y/c của gv).Ghi nhớ các khái niệm mới.
-Thảo luận nhóm , mỗi nhóm cử đại diện cho ý kiến .Nghe chỉnh sửa của gv.
-Ghi công việc VN.
D.Rút kinh nghiệm: