Bài giảng Môn Vật lý lớp 10 - Thí nghiệm biểu diễn kiểm chứng định luật bôi-Lơ – Ma-ri-ốt

Thí nghiệm biểu diễn
KIỂM CHỨNG ĐỊNH LUẬT BÔI-LƠ – MA-RI-ỐT
1. Mục đích thí nghiệm
- Khảo sát sự thay đổi áp suất của khối khí theo thể tích của nó trong quá trình biến đổi trạng thái đẳng nhiệt, trên cơ sở đó kiểm chứng định luật Bôi-lơ – Ma-ri-ốt.
2. Dụng cụ thí nghiệm
- Ống xilanh có pit-tông bằng thuỷ tinh (trong pit-tông chứa một lượng dầu nhờn, mức dầu phải cao hơn 5mm so với lỗ hở nằm ở chính giữa thân của pit-tông).
- Áp kế khí 0,5x105÷2,0x105Pa.
- Giá đỡ xi lanh có thước đo thể tích khí. 
- Núm cao su dùng bịt kín đầu dưới của xilanh.
- Thanh trượt có vít hãm ở phía sau giá đỡ.
- Chân đế có trụ thép inoc.
3. Trình tự thí nghiệm
- Nới vít hãm ở phía sau giá đỡ 5 và kéo từ từ pit-tông lên tới vị trí sao cho khối khí chứa trong xilanh 2 có thể tích V=2 đơn vị trên thước đo của giá đỡ xilanh. Vặn nhẹ nút hãm để giữ pit-tông ở vị trí này. Áp suất khi trong xilanh bây giờ bằng áp suất khí quyển p=1.105Pa≈ 1atm và được đọc trực tiếp trên thang đo của áp kế. Chờ khoảng 3-5 phút, dùng nút cao su nút kín đầu dưới của xilanh 2 lại. Ghi thể tích V và áp suất p của khối khí vào bảng 1.
- Nới vít hãm ở phía sau giá đỡ 5. Kéo hoặc nén pit-tông đê lần lượt thay đổi thể tích khối khí trong xilanh sao cho V=4, 3, 1 đơn vị ghi trên thước đo của bảng chia độ. Văn nhẹ vít hãm để giữ pit-tông ở mỗi vị trí này. Đọc và ghi số đo áp suất p tương ứng của khối khí trên thang đo của áp kế vào bảng 1.
- Tính và so sánh tích số pV vủa khối khí ứng với mỗi lần đo để kiểm chứng định luật Bôi-lơ – Ma-ri-ốt.
Bảng 1
Thể tích V
2
4
3
1
Áp suất p
Tích số pV
Chú ý: Khi làm xong thí nghiệm, cần nới vít hãm ở phí sau giá đỡ 5, mở núm cao su 1 và đẩy pit-tông xuống sát đầu dưới của pit-tông 2. Sau đó lại dùng núm cao su 1 để nút kín đầu dưới của pit-tông 2 lại.