Bài giảng Môn Tin học lớp 11 - Tuần 1 - Tiết 1 - Bài 1 - Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình (tiếp)

Tuần: 01
Tiết PPCT: 01
Lớp: 11Cb6,7,8
nh
§01. KHÁI NIỆM LẬP TRÌNH VÀ NNLT
I. Mục tiêu:
Về kiến thức:
Biết có 3 lớp ngôn ngữ lập trình và các mức của ngôn ngữ lập trình;
Hiểu được vai trò của chương trình dịch;
Hiểu được khái niệm biên dịch và thông dịch.
Về kỹ năng:
Hiểu được một trong những nhiệm vụ quan trọng của chương trình dịch là phát hiện lỗi cú pháp của chương trình nguồn.
Về thái độ:
Làm cho hs thêm yêu thích môn học.
II. Những phương pháp dạy học được sử dụng:
Kết hợp các phương pháp giảng dạy như thuyết trình, vấn đáp, vẽ hình minh họa, kiểm tra đánh giá,…
III. Phương tiện dạy học:
1. Chuẩn bị của giáo viên: 
Máy tính, máy chiếu (nếu có);
Bài giảng thiết kế trên các Slide nếu có máy tính và máy chiếu;
Sách giáo khoa và sách giáo viên Tin học 11;
Nếu không có máy tính và máy chiếu thì giáo viên sẽ dùng phấn và bảng đen là công cụ chủ yếu để giảng dạy.
2. Chuẩn bị của học sinh:
Vở ghi lý thuyết;
Sách giáo khoa tin học 11;
IV. Tài liệu tham khảo (nếu có):
…
V. Tiến trình lên lớp:	
1. Ổn định lớp (1’)
Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số, ổn định lớp.
2. Gợi động cơ:
a. Kiểm tra bài cũ (5’)
…
b. Gợi động cơ (1’)
Trong chương trình lớp 10 các em đã biết đến một số khái niệm: Ngôn ngữ lập trình, chương trình dịch; trong bài này chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về ngôn ngữ lập trình, về biên dịch và thông dịch.
3. Nội dung bài giảng:
TG
NỘI DUNG
HĐ CỦA GV
HĐ CỦA HS
15’
1. Khái niệm lập trình:
Lập trình là sử dụng cấu trúc dữ liệu và các câu lệnh của ngôn ngữ lập trình cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt các thao tác của thuật toán.
Phân loại ngôn ngữ lập trình
Ngôn ngữ dùng để viết chương trình máy tính gọi là ngôn ngữ lập trình. Ngôn ngữ lập trình được chia thành 03 loại:
- Ngôn ngữ máy: Là ngôn ngữ duy nhất máy tính có thể hiểu và thực hiện được;
- Hợp ngữ: Rất gần với ngôn ngữ máy, nhưng mã lệnh được thay bằng tên viết tắt của các thao tác (thường là tiếng Anh);
- Ngôn ngữ bậc cao: Gần với ngôn ngữ tự nhiên, có tính độc lập cao, ít phụ thuộc vào loại máy và chương trình dịch phải dịch sang ngôn ngữ máy mới thực hiện được.
GV: Nêu câu hỏi
Làm thế nào để máy tính hiểu và thực hiện được thuật toán đã lựa chọn để giải bài toán?
GV: Nêu câu hỏi
Ngôn ngữ lập trình có bao nhiêu loại?
HS trả lời: Cần diễn tả thuật toán bằng một ngôn ngữ sao cho máy tính có thể thực hiện được.
HS trả lời: Ngôn ngữ lập trình có 3 loại:
- Ngôn ngữ máy;
- Hợp ngữ;
- Ngôn ngữ bậc cao.
20’
2. Chương trình dịch:
Là chương trình có chức năng chuyển đổi chương trình viết trên ngôn ngữ lập trình bậc cao thành chương trình thực hiện được trên máy tính gọi là chương trình dịch.
CHƯƠNG TRÌNH DỊCH
CHƯƠNG TRÌNH NGUỒN
 INPUT
Trong đó:
- Chương trình nguồn: Là chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao;
- Chương trình đích: Là chương 
trình nguồn được chuyển đổi sang ngôn ngữ máy nhờ chương trình dịch.
Có 02 loại chương trình dịch:
a. Thông dịch: Thực hiện lặp đi lặp lại dãy các bước sau:
- Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh tiếp theo trong chương trình nguồn;
- Chuyển đổi câu lệnh đó thành các câu lệnh tương ứng trong ngôn ngữ máy;
- Thực hiện các câu lệnh vừa chuyển đổi.
* Loại chương trình dịch này đặc biệt thích hợp cho môi trường đối thoại giữa người dùng và hệ thống.
b Biên dịch: Thực hiện qua 02 bước sau:
- Duyệt, kiểm tra phát hiện lỗi, xác định chương trình nguồn có dịch được hay không;
- Dịch chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện được trên máy và lưu trữ lại để sử dụng về sau.
* Loại chương trình dịch này thuận tiện cho các chương trình ổn định và cần thực hiện nhiều lần.
Kèm với chương trình dịch, người dùng còn được cung cấp các dịch vụ liên quan như biên soạn, lưu trữ… tạo thành một môi trường làm việc trên một ngôn ngữ lập trình. Ví dụ Borland Pascal, Free Pascal…
CHƯƠNG TRÌNH ĐÍCH
GV: Nêu tình huống gọi học sinh trả lời:
một thầy giáo chỉ biết tiếng Việt, muốn giới thiệu về ngôi trường của mình cho một đoàn khách đến từ nước Anh. Theo em có mấy cách để thực hiện được điều trên?
GV: Nêu nhận xét câu trả lời của hs và giải thích rõ ý nghĩa của biên dịch và thông dịch.
 OUTPUT
HS trả lời: Có 2 cách để thực hiện: Thông dịch và biên dịch.
HS trả lời: Chăm chú nghe giảng 
4. Củng cố bài, dặn dò (5’)
Qua tiết học này chúng ta hiểu biết được các vấn đề về:
Ngôn ngữ lập trình;
Biên dịch và thông dịch;
5. Bài tập về nhà (3’)
Yêu cầu học sinh học bài cũ.
Đọc trước bài “các thành phần của ngôn ngữ lập trình, chuẩn bị cho tiết học tiếp theo.
6. Rút kinh nghiệm tiết dạy