Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 12 - Tuần 9 - Tiết 27 - Luật thơ

Tuần: 09 	 Ngày soạn: 14/10/2014 
Tiết PPCT: 27 	 Ngày dạy: 17/10/2014 
Tiếng Việt : LUẬT THƠ(TT)
A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 
- Nắm được những nội dung cơ bản về luật thơ của những thể thơ.
- Có kĩ năng phân tích những biểu hiện của luật thơ ở một bài thơ cụ thể.
B . TRỌNG TÂM KIẾN THÚC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ :
1. Kiến thức :
- Các thể thơ Việt Nam được chia thành ba nhóm : thể thơ truyền thống của dân tộc, thể thơ Đường luật, thể thơ hiện đại
- Vai trò của tiếng trong luật thơ : số tiếng là một nhân tố để xác định thể thơ, vần thơ của tiếng là cơ sở của vần thơ, thanh của tiếng tạo ra nhạc điệu và sự hài thanh. Tiếng còn xác định nhịp điệu trong thơ,…
- Luật thơ trong các thể thơ lục bát, song thất lục bát, ngũ ngôn, thất ngôn 
+ Số câu trong bài và số tiếng trong mỗi câu thơ.
+ Sự hiệp vần giữa các câu thơ
+ Sự phân nhịp trong các câu thơ.
+ Sự hài thanh trong câu thơ và bài thơ.
+ Kết cấu, sự phân khổ trong bài thơ.
 - Một số điểm trong luật thơ có sự khác biệt và sự tiếp nối giữa thơ hiện đại và thơ trung đại. 
 2. Kĩ năng 
 - Nhận biết và phân tích được luật thơ ở một bài thơ cụ thể thuộc thể thơ lục bát, song thất lục bát, ngũ ngôn, thất ngôn Đường luật 
- Nhận ra sự khác biệt và tiếp nối của thơ hiện đại so với thơ truyền thống.
- Cảm thụ được một bài thơ theo những đặc trưng của luật thơ.
3. Thái độ : Chú ý luật thơ trong văn bản.
C. PHƯƠNG PHÁP: Đàm thoại :phát vấn, phát hiện, lí giải tìm tòi, minh họa.
 Thảo luận nhóm trên lớp.
D . TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1. Ổn định lớp: Kiểm diện học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Em hãy nêu khái niệm về luật thơ? Nêu một số đặc điểm đặc trưng của thể thơ truyền thống?
3 .Bài mới : Muốn cảm thụ và phân tích tốt một đoạn thơ, bài thơ, ta phải hiểu luật thơ. Vậy luật thơ bao gồm những yêu cầu nào?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
GV gọi HS đọc bài tập 1 SGK.
HS trao đổi nhanh trong bàn khoảng 2 phút.
HS cử đại diện nhóm trình bày theo từng phần a,b
GV nhận xét và chốt ý
GV gọi HS đọc bài tập 2 SGK.
HS trao đổi nhanh trong bàn khoảng 2 phút.
HS cử đại diện nhóm trình by theo từng ý : vần, nhịp, hài thanh.
GV nhận xét và chốt ý
GV gọi HS đọc bài tập 3 SGK.
HS trao đổi nhanh trong bàn khoảng 2 phút.
HS cử đại diện nhóm trình bày theo từng ý : vần, nhịp, hài thanh.
GV nhận xét và chốt ý
GV gọi HS đọc bài tập 4 SGK.
HS trao đổi nhanh trong bàn khoảng 2 phút.
HS cử đại diện nhóm trình bày theo từng ý : vần, nhịp, hài thanh.
GV nhận xét và chốt ý
- GV củng cố bài học và hướng dẫn học sinh học bài và soạn bài.
I. LUYỆN TẬP:
 Bài tập 1:
a.Mặt trăng: 
- Vần : 1 vần, vần chân (tiếng cuối ở các 
dòng 1,4,6,8).
- Nhịp : 2/3
- Hài thanh: Luân phiên B – T, niêm B – B, T – T ở
tiếng 2 
b. Sóng : 
- Vần : vần chân, ở các tiếng cuối dòng 2 và 4 thuộc 
mỗi khổ thơ.
- Nhịp : 3/2
- Hài thanh: không theo thơ đường luật mà theo cảm 
xúc.
Bài tập 2:
 Khổ thơ đầu bài Tống biệt hành:
- Vần : vần chân,vần bằng ở tiếng cuối các cấu,2,4 
- Nhịp : 4/3 ở câu 2,3 và 4 ( tương tự thơ Đường luật);
 - Nhịp 2/5 ở hai câu 1 để phù hợp với cảm xúc).
Bài tập 3: 
 Mời trầu 
 Quả cau(B) nho nhỏ(T)/ miếng trầu(B)hôi(B)
Niêm Này của(T) Xuân Hương(B)/mới quệt(T) rồi(B
 Có phải(T) duyên nhau(B)/ thì thắm(T) lại
 Đừng xanh(B)như lá(T)/ bạc như(B)vôi.(B)
Bài tập 4:
Khổ thơ đầu của tràng Giang ( Huy Cận)
- Vần : vần chân, ở tiếng cuối dòng 2 v 4 
- ( tương tự Đường luật
- Nhịp : 4/3 ( như Đường luật)
- Hài thanh : như ở thất ngôn bát cú Đường luật.
II. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :
1. Học bài :
 - Tìm và phân loại các bài thơ mà em biết và vận dụng phân tích luật thơ của những bài thơ đó.
2. Chuẩn bị bài mới: Đất nước – Nguyễn Khoa Điềm
- Phần 1 : Nêu cách cảm nhận độc đáo về qúa trình hình thành, phát triển của đất nước ?
- Phần 2 :Tư tưởng « đất nước của nhân dân »
E. RÚT KINH NGHIỆM:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………