Bài giảng môn Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Ôn tập về từ loại

Luyện từ và câu 
Ôn tập về từ loại 
Bài 1. Gạch chân từ không phải là danh từ trong các dãy từ sau: 
nhân dân bảng giáo viên 
đẹp đẽ văn hóa bút chì 
nghệ thuật lo lắng truyền thống 
lít đạo đức thật thà 
học sinh nắng mét 
bão đũa cơn 
đẹp đẽ` 
lo lắng` 
thật thà` 
Bài 2. Gạch dưới các danh từ có trong đoạn văn sau: 
 Trong những năm đi đánh giặc, nỗi nhớ đất đai, nhà cửa, ruộng vườn thỉnh thoảng lại cháy lên trong lòng anh. Đó là những buổi trưa Trường Sơn vắng lặng, bỗng vang lên một tiếng gà gáy, những buổi hành quân bất chợt gặp một đàn bò rừng nhởn nhơ gặm cỏ. Những lúc ấy lòng anh lại cồn cào, xao xuyến. 
 Nguyễn Khải – Tình quê hương 
Bài 3. Gạch chân dưới các danh từ có trong đoạn văn sau: 
 Mùa xuân đã đến. Những buổi chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ dãy núi đằng xa bay tới, lượn vòng trên những bến đò đuổi nhau xập xè quanh những mái nhà. Những ngày mưa phùn, người ta thấy trên mấy bãi soi dài nổi lên ở giữa sông, những con giang, con sếu cao gần bằng người, theo nhau lững thững bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng xóa... 
 Theo Nguyễn Đình Thi 
Bài 4. Gạch dưới các động từ trong hai câu sau : 
 Mi – đát làm theo lời dặn của thần , quả nhiên thoát khỏi cái quà tặng mà trước đây ông hằng mong ước . Lúc ấy , nhà vua mới hiểu ra rằng hạnh phúc không thể xây dựng bằng ước muốn tham lam . 
Bài 5. Gạch dưới các động từ trong đoạn trích sau: 
 Rồi đột nhiên, con Dế cụ húc toang vỏ đất mỏng, từ cái ngách bí mật vọt ra. Con Dế ngang bướng nhảy rúc vào đám cỏ. Ong xanh đã đuổi tới nơi. Ong xanh thò cái đuôi dài xanh lè xuống dưới mình Dế, nhắm trúng cổ họng Dế mà chích một phát. Con Dế đầu gục, râu cụp, đôi càng oải xuống. Bấy giờ, Ong mới buông Dế ra, rũ bụi, vuốt râu và thở. 
 Theo Vũ Tú Nam 
Bài 6. Mỗi cặp câu sau có hai từ đồng âm là danh từ và động từ. Hãy tìm từ đồng âm là động từ: 
 - Mẹ em mua một chiếc bàn. 
 - Các bạn đang bàn về trận bóng đá hôm qua. 
b.- Mưa đến rồi ! 
 -Trời mưa to quá ! 
c.- Em không quên những kỉ niệm đẹp đẽ ấy. 
 - Lan kỉ niệm cho em một cái bút. 
Bài 7. Gạch dưới động từ trong các từ in nghiêng ở từng cặp câu dưới đây: 
 - Nó đang suy nghĩ . 
 - Những suy nghĩ của nó rất sâu sắc. 
b) - Tôi sẽ kết luận việc này sau. 
 - Kết luận của anh ấy rất rõ ràng. 
c) - Nam ước mơ trở thành phi công vũ trụ. 
 - Những ước mơ của Nam thật viển vông. 
Bài 8. Tìm tính từ trong đoạn văn sau: 
 Mùa xuân đã đến thật rồi với cơn gió ấm áp. Những cây sau sau đã ra lá non. Những mầm lá mới nảy chưa có màu xanh, mang màu nâu hồng trong suốt. Những lá lớn hơn xanh mơn mởn. Đi dưới rừng sau sau, tưởng như đi dưới một vòm lá lợp đầy những ngôi sao xanh. Ánh mặt trời chiếu qua tán lá xuống như một ánh đèn xanh dịu. Không khí trong rừng đã đỡ hanh, những lá khô không vỡ giòn tan ra dưới chân người như những lớp bánh quế nữa. 
 Theo Ngô Quân Miện 
Bài 9. Gạch dưới các tính từ có trong đoạn văn sau: 
 Hoa mận vừa tàn thì mùa xuân đến. Bầu trời ngày thêm xanh, nắng vàng ngày càng rực rỡ. Vườn cây lại đâm chồi, nảy lộc. Rồi vườn cây ra hoa. Hoa bưởi nồng nàn. Hoa nhãn ngọt. Hoa cau thoảng qua. Vườn cây lại đầy tiếng chim và bóng chim bay nhảy. Những thím chích chòe nhanh nhảu. Những chú khướu lắm điều. Những anh chào mào đỏm dáng. Những bác cu gáy trầm ngâm. 
Bài 10.Gạch dưới từ lạc (không phải là tính từ) trong mỗi dãy từ dưới đây: 
 xanh lè, đỏ ối, vàng xuộm, đen kịt, ngủ khì, thấp tè, cao vút, nằm co, thơm phức, mỏng dính. 
 thông minh, ngoan ngoãn, nghỉ ngơi, xấu xa, giỏi giang, nghĩ ngợi, đần độn, đẹp đẽ. 
 cao, thấp, nông, sâu, dài, ngắn, thức, ngủ, nặng, nhẹ, yêu, ghét, to, nhỏ. 
Bài 11. X¸c ®Þnh c¸c danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong hai c©u th¬ cña B¸c Hå : 
 “C¶nh rõng ViÖt B¾c thËt lµ hay 
 V­în hãt chim kªu suèt c¶ ngµy.” 
Danh từ: cảnh, rừng, Việt Bắc, vượn, chim, ngày 
Động từ: hót, kêu 
Tính từ: hay, 
Bài 12. “ Chao «i, những con b­ím ®ñ hình d¸ng, ®ñ mµu s¾c. Con xanh biÕc pha ®en nh­ nhung bay nhanh loang lo¸ng. Con vµng sÉm, nhiÒu hình mÆt nguyÖt, ven c¸nh cã răng c­a, l­în lê ®ê nh­ tr«i trong n¾ng...Lo¹i b­ím nhá ®en kÞt, lµ lµ theo chiÒu giã...Cßn lò b­ím vµng t­¬i xinh xinh cña những v­ên rau thì rôt rÌ, nhót nh¸t, ch¼ng bao giê d¸m bay ra ®Õn bê s«ng.” 
Vò Tó Nam 
Tìm tÝnh tõ cã trong ®o¹n văn trªn. 
Ph©n lo¹i c¸c tÝnh tõ tìm ®­îc thµnh hai lo¹i : 
 + TÝnh tõ chØ tÝnh chÊt chung kh«ng cã møc ®é. 
 + TÝnh tõ chØ tÝnh chÊt cã x¸c ®Þnh møc ®é. 
+ TÝnh tõ chØ tÝnh chÊt chung kh«ng cã møc ®é: đủ( tính từ hoặc động từ), đen, nhiều, lờ đờ, rụt rè, nhút nhát . 
 + TÝnh tõ chØ tÝnh chÊt cã x¸c ®Þnh møc ®é: xanh biếc, vàng sẫm, đen kịt, vàng tươi, xinh xinh 
Bài 13. Chó chuån chuån n­íc tung c¸nh bay vät lªn. C¸i bãng chó nhá xÝu l­ít nhanh trªn mÆt hå. MÆt hå tr¶i réng mªnh m«ng vµ lÆng sãng. 
a. Tìm tõ ®¬n, tõ ghÐp, tõ l¸y trong c¸c c©u trªn. 
b. Tìm danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong c¸c c©u trªn. 
a. - Từ đơn : chú, bay, chú, trên, và 
 - Từ ghép : chuồn chuồn nước, tung cánh, vọt lên, cái bóng, nhỏ xíu, lướt nhanh, mặt hồ, mặt hồ, trải rộng, lặng sóng. 
 - Từ láy : mênh mông 
Chú ý : Một số tổ hợp sau có thể tách thành 2 từ đơn : tung cánh, vọt lên, cái bóng, lướt nhanh, mặt hồ, trải rộng, lặng sóng. 
Bài 13. Chó chuån chuån n­íc tung c¸nh bay vät lªn. C¸i bãng chó nhá xÝu l­ít nhanh trªn mÆt hå. MÆt hå tr¶i réng mªnh m«ng vµ lÆng sãng. 
a. Tìm tõ ®¬n, tõ ghÐp, tõ l¸y trong c¸c c©u trªn. 
b. Tìm danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong c¸c c©u trªn. 
b. - Danh từ : chú, chuồn chuồn nước, cái bóng, chú, mặt hồ, mặt hồ 
 - Động từ : tung cánh, bay, vọt lên, lướt nhanh, trải rộng. 
 - Tính từ : nhỏ xíu, mênh mông, lặng sóng.