Bài giảng Hóa học 9 - Tiết 46: Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

1 
MÔN HÓA HỌC LỚP 9 A 
Chào mừng các thầy, cô giáo về dự giờ thăm lớp 
 Hãy sắp xếp các chất : C 6 H 6 , CaCO 3 , C 4 H 10 , C 2 H 6 O , Na 2 CO 3 , CH 3 NO 2 , NaHCO 3 C 2 H 3 O 2 Na  vào các cột thích hợp trong bảng sau: 
Hợp chất hữu cơ 
Hợp chất vô cơ 
Hidro cacbon 
Dẫn xuất 
của hidro cacbon 
C 6 H 6 
C 4 H 10 
C 2 H 6 O 
CH 3 NO 2 
C 2 H 3 O 2 Na 
CaCO 3 
NaNO 3 
NaHCO 3 
Đặt vấn đề: Trong hợp chất trên C và H có hóa trị bao nhiêu, chúng liên kết với nhau như thế nào? 
CH 4 
 Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
	 Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II, Cl (I), N(III) 
* Hóa trị: 
C 
C 
C 
C 
O 
O 
H 
Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
	 Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
* Hóa trị: 
C 
O 
H 
Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
* Liên kết: 
C 
H 
H H 
H 
VD: CH 4 
Metyl clorua CH 3 Cl 
Metylic CH 4 O 
C 
 H 
H Cl 
 H 
C 
 H 
H O H 
 H 
Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
* Liên kết: 
Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử 
C 
 H 
H Cl 
 H 
C 
 H 
H O H 
 H 
C 
H 
H H 
H 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
* Liên kết: Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử 
2. Mạch cacbon: 
VD: C 2 H 6 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
C 
H 
VD: C 3 H 8 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
C 
C 
H 
Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
* Liên kết: Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử 
2. Mạch cacbon: 
* Những nguyên tử cacbon trong phân tử hợp chất hữu cơ có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon 
* Có 3 loại mạch cacbon: Mạch thẳng, mạch nhánh, mạch vòng 
Mạch thẳng 
Mạch nhánh 
Mạch vòng 
 3 loại mạch cacbon 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
C 
C 
C 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
C 
C 
C 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
C 
C 
C 
H 
H 
H 
1 
2 
3 
4 
Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
2. Mạch cacbon: 
* Những nguyên tử cacbon trong phân tử hợp chất hữu cơ có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon 
* Có 3 loại mạch cacbon: Mạch thẳng, mạch nhánh, mạch vòng 
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử: 
* Liên kết: Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử 
 Di metyl ete Rượu etylic 
 Thể khí Thể lỏng 
Dùng làm chất gây mê Dùng để uống 
VD: C 2 H 6 O 
 H H 
H C O C H 
 H H 
 H H 
H C C O H 
 H H 
1 
2 
 Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
2. Mạch cacbon: 
* Những nguyên tử cacbon trong phân tử hợp chất hữu cơ có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon 
* Có 3 loại mạch cacbon: Mạch thẳng, mạch nhánh, mạch vòng 
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử: 
* Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử 
* Liên kết: Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử 
Tiết 46 
I- ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử: 
* Hóa trị: Trong các hợp chất hữu cơ cacbon luôn có hóa trị IV, hidro có hóa trị I, oxi có hóa trị II 
2. Mạch cacbon: 
* Những nguyên tử cacbon trong phân tử hợp chất hữu cơ có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon 
* Có 3 loại mạch cacbon: Mạch thẳng, mạch nhánh, mạch vòng 
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử: 
* Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử 
II- CÔNG THỨC CẤU TẠO 
* Liên kết: Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử 
II- CÔNG THỨC CẤU TẠO 
Tiết 46 
Tên/Công thức 
 phân tử 
Công thức cấu tạo 
Viết gọn 
C 
 H 
H H 
 H 
 H H 
H C C O H 
 H H 
Metan: CH 4 
* Công thức cấu tạo là công thức biễu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
Rượu etylic: 
C 2 H 6 O 
* Công thức cấu tạo cho biết thành phần phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
 CH 4 
CH 3 – CH 2 - OH 
C2H5-OH 
Em hãy viết công thức cấu tạo của các chất có công thức sau: 
(I): CH 3 Br 
(II): CH 4 O 
(III): C 2 H 6 
(IV): C 2 H 5 Br 
C 
 H 
H O H 
 H 
C 
 H 
H Br 
 H 
C 
 H H 
H Br 
 H H 
C 
C 
 H H 
H H 
 H H 
C 
Tiết 46 
1. Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị: cacbon hóa trị IV, oxi hóa trị II, hidro hóa trị I 
3. Trong hợp chất hữu cơ, những nguyên tử cacbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon 
2. Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử 
4. Công thức cấu tạo cho biết thành phần phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
Bài tập 1: Chỉ ra chỗ sai trong các công thức sau và viết lại cho đúng 
 H O B) H H 
 H C H C C Cl 
 H H H 
C) H H D) H H 
 H C C H H C C H 
 H H H H 
H 
Bài tập 2: Những công thức nào sau đây biểu diễn cùng một chất ? 
1 
2 
4 
5 
3 
Bài tập 3: Hãy chỉ ra những chỗ sai trong các công thức sau và viết lại cho đúng? 
C 
H 
H 
H 
H 
O 
a. 
C – C – Cl – 
H 
H 
H 
H 
b. 
H – C – C – H 
H 
H 
H 
H 
c. 
C 
H 
H 
H 
H 
O 
a. 
C – C – Cl – 
H 
H 
H 
H 
b. 
H – C – C – H 
H 
H 
H 
H 
c. 
H 
O 
H 
H 
H 
C 
H 
Cl 
H 
C 
H 
H 
H 
C 
H 
H 
C 
H 
H 
H 
H 
C 
Công thức đúng: 
a 
b 
c 
1) 
2) 
3) 
4) 
5) 
Bài tập 4: Những công thức cấu tạo nào sau đây biểu diễn cùng một chất? 
Bài tập 5/SGK trang 112. 
 Phân tử hợp chất hữu cơ A có hai nguyên tố. Khi đốt cháy 3 gam chất A thu được 5,4 gam H 2 O. Hãy xác định công thức phân tử của A, biết khối lượng mol của A là 30 gam. 
- Ta có: 
- Đặt công thức của A là C x H y : 
- Ta có: 
=> x = 2; y = 6 
Vậy CTPT của A là C 2 H 6 
HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP: 
DẶN DÒ 
 Đọc “Em có biết”. 
 Về nhà làm bài tập 2, 3 trang 112- SGK 
 Tìm hiểu bài Metan: 
+ Viết công thức cấu tạo và nêu đặc điểm của cấu tạo của phân tử. 
+ Đọc kĩ các thí nghiệm. 
+ Trạng thái tự nhiên? 
+ Tính chất vật lí? 
+ Ứng dụng của metan trong đời sống và sản xuất?