Bài giảng Địa lí 8 - Bài 42: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ

Bài 42: MIỀN TÂY BẮC VÀ BẮC TRUNG BỘ
1. MỤC TIÊU: 
	1.1. Kiến thức: 
- Hs cần nắm được vị trí và phạm vi lãnh thổ của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ. 
- Nêu và giải thích được một số đặc điểm nổi bật về địa lí tự nhiên của miền: vùng núi cao nhất nước ta, có hướng tây bắc – đông nam; khí hậu nhiệt đới gió mùa, gió mùa bị biến tính do độ cao và hướng núi. Tài nguyên phong phú, đa dạng song khai thác còn chậm, nhiều thiên tai. 
- Biết những khó khăn do thiên nhiên gây ra và vấn đề khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường của miền 
1.2. Kỹ năng: 
- Sử dụng bản đồ, lược đồ Địa lí tự nhiên miền miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ hoặc Atlat Địa lí Việt Nam để trình bày vị trí, giới hạn, các đặc điểm tự nhiên của miền.
- Phân tích bảng số liệu nhiệt độ và lượng mưa của một số địa điểm trong miền để thấy rõ sự khác nhau về mùa mưa.
1.3. Thái độ: 
- Có ý thức bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai trong quá trình phát triển kinh tế.
2. TRỌNG TÂM:
	- Đặc điểm tự nhiên miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ
3. CHUẨN BỊ:
 	3.1. Giáo viên: 
- Bản đồ tự nhiên miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ
	3.2. Học sinh:
- Phân tích hình 42.1 và 42.2, tham khảo nội dung trả lời câu hỏi.
4. TIẾN TRÌNH:
	4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện
	4.2. Kiểm tra miệng: 
? Khí hậu miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có điểm gì nổi bật? Nguyên nhân?
Mùa đông lạnh, kéo dài nhất nước. Mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều; có mưa ngâu vào giữa hạ.
Nguyên nhân: do ảnh hưởng của vị trí địa lí, địa hình đón gió.
? Xác định vị trí và giới hạn miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ?
	4.3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1: vào bài
- Gv: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là cầu nối giữa hai miền địa lí tự nhiên phía bắc và phía nam. Thiên nhiên ở đây có những nét độc đáo và phức tạp.
Hoạt động 2: tìm hiểu về vị trí và phạm vi lãnh thổ
? Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ trải dài trên những vĩ độ nào?
 Từ 160B đến 230B
? Xác định giới hạn của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ?
 Thuộc hữu ngạn sông Hồng từ Lai Châu đến Thừa Thiên – Huế.
Hoạt động 3: tìm hiểu về địa hình của miền
*Hoạt động nhóm: 6 nhóm (3 phút)
+ Nhóm 1: Tại sao nói miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là miền có địa hình cao nhất Việt nam? Giải thích nguyên nhân?
 Đây là nơi tập trung nhiều đỉnh núi cao nhất nước ta: Phanxipăng 3143 m, Pu Si Lung 3076m, Phu Luông 2985 m…
 Nguyên nhân: miền được Tân kiến tạo nâng lên mạnh.
? Xác định trên bản đồ những dãy núi, những sông lớn có hướng tây bắc – đông nam?
- Các mạch núi lan ra sát biển chia cắt tính liên tụ của đồng bằng.
+ Nhóm 2: Địa hình ảnh hưởng đến khí hậu, sinh vật như thế nào?
 Miền có đủ các vành đai khí hậu, sinh vật từ nhiệt đới chân núi tới ôn đới núi cao.
Hoạt động 4: tìm hiểu về địa hình của miền
+ Nhóm 3-4: Mùa đông của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có điểm gì khác so với mùa đông của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ? Vì sao?
 Mùa đông miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ ngắn và ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.
 Nguyên nhân: miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có địa hình núi cánh cung đón gió mùa đông bắc, còn miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ địa hình hướng tây bắc – đông nam có tác dụng chặn gió mùa đông bắc.
+ Nhóm 5-6: Mùa hạ của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có đặc điểm gì? Vì sao?
 Mùa hạ đến sớm có gió nóng tây nam, vùng ven biển đông Trường Sơn chịu ảnh hưởng mạnh nhất.
 Nguyên nhân: do ảnh hưởng của địa hình nên gió mùa tây nam khi thổi đến miền thì bị biến tính trở nên khô nóng, ảnh hưởng mạnh đến chế độ mưa của miền.
- Đại diện nhóm trình bày_nhận xét
- Gv chốt ý.
? Quan sát hình 42.2, em có nhận xét gì về chế độ mưa của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ?
 Mùa mưa chuyển dần sang thu – đông.
- Chịu ảnh hưởng của khí hậu nên mùa lũ của sông ngòi cũng chậm dần từ bắc vào nam.
Hoạt động 5: tìm hiểu về tài nguyên của miền
? Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có những tài nguyên gì để phát triển kinh tế?
 Tài nguyên: thủy điện, khoáng sản, rừng, biển
? Xác định vị trí hồ Hòa Bình?
? Em hãy cho biết giá trị tổng hợp của hồ Hòa Bình?
 Cung cấp điện, điểu tiết nước cho hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình, phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch, giao thông, tăng cường độ ẩm không khí vùng Tây Bắc vào mùa khô hanh.
- Tuy nhiên hồ thủy điện Hòa Bình có thể tạo ra các biến đổi môi trường có hại cần phải đề phòng.
? Xác định trên bản đồ các mỏ khoáng sản của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ?
? Tài nguyên biển của miền có đặc điểm gì?
 Nhiều bãi tôm, cá; giao thông đường biển; nhiều bãi biển đẹp…
Hoạt động 6: bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai
? Hãy cho biết các thiên tai thường xảy ra trong miền?
 Vùng núi: sương muối, lũ bùn, lũ quét
 Vùng ven biển: bão lụt, hạn hán, gió tây khô nóng.
- Đây là vùng mà người dân phải đối mặt với nhiều thiên tai.
? Cần phải làm gì để để bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai?
 Các biện pháp chủ yếu: bảo vệ rừng, chủ động phòng và tránh thiên tai.
? Vì sao bảo vệ và phát triển rừng là khâu then chốt để xây dựng cuộc sống bền vững của nhân dân?
 Đây là khâu then chốt hạn chế các thiên tai ở vùng núi do mất rừng gây ra.
 Ngoài ra vùng còn phải chủ động phòng chống thiên tai.
- Gv liên hệ thực tế giáo dục tư tưởng hs.
1/ Vị trí, phạm vi lãnh thổ:
- Từ hữu ngạn sông Hồng đến dãy Bạch Mã.
2/ Địa hình cao nhất Việt Nam:
- Được Tân kiến tạo nâng lên mạnh nên miền có nhiều núi cao, thung lũng sâu.
- Hướng núi: tây bắc – đông nam
3/ Khí hậu đặc biệt do tác động của địa hình:
- Mùa đông đến muộn kết thúc sớm. 
- Khí hậu lạnh chủ yếu do núi cao.
- Mùa hạ đến sớm, có gió phơn tây nam khô, nóng.
- Mùa mưa chuyển dần sang thu và đông.
4/ Tài nguyên phong phú đang được điều tra, khai thác:
- Tài nguyên khoáng sản phong phú, giàu tiềm năng thủy điện, nhiều bãi biển đẹp
5/ Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai:
- Khó khăn: giá rét, lũ quét, gió phơn tây nam khô nóng, bão lụt.
4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố:
? Nổi lên hàng đầu trong tài nguyên của miền là:
ÿ Có hàng trăm mỏ và điểm quặng
ÿ Tài nguyên biển rất lớn và đa dạng
X Tiềm năng thủy điện lớn trên sông Đà
ÿ Có đủ các vành đai thực vật ở nước ta.	
? Khí hậu miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có đặc điểm gì?
	Mùa đông đến muộn, kết thức sớm. Mùa hạ đến sớm, có gió nóng tây nam. Mùa mưadịch về thu – đông.	
4.5. Hướng dẫn học sinh tự học:
- Đối với bài học ở tiết học này:
+ Học bài: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.
+ Làm bài tập bản đồ.
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
+ Chuẩn bị bài: Ôn tập
	+ Ôn tập các kiến thức từ bài 15 đến bài 39.