Giáo án Vật lý 9 tiết 28: Ứng dụng của nam châm

Bài 26 - Tiết: 27	
Tuần 14
§26. ỨNG DỤNG CỦA NAM CHÂM
1. Mục tiêu:
 1.1) Kiến thức:
- Nêu được nguyên tắc hoạt động của loa điện, tác dụng của nam châm trong rơle điện từ, chuông báo động.
	- Kể tên được một số ứng dụng của nam châm.
 1.2) Kĩ năng:
	- Phân tích, tổng hợp kiến thức.
	- Giải thích được hoạt động của nam châm điện.
 1.3) Thái độ:
- Thấy được vai trò to lớn của Vật lí học, từ đó có ý thức học tập, yêu thích môn học
2. Trọng tâm : 
- Nguyên tắc hoạt động của loa điện, tác dụng của nam châm trong rơle điện từ, chuông báo động.
3. Chuẩn bị:
3.1 Giáo viên : Hình 26.2, 26.3, 26.4 SGK. Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh:
- Ống dây khoảng 100 vòng, đường kính của cuộn dây cỡ 3 cm.
- 1 giá TN, 1 biến trở. 1 nguồn điện 6V. 1 ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN là 0,1A.
- 1 công tắc điện. 1 nam châm chữ U. 5 đoạn dây nối bằng đồng.
- 1 loa điện có thể tháo gỡ để lộ rõ cấu tạo bên trong gồm ống dây, nam châm, màng loa. 
3.2. Học sinh: Đọc và nghiên cứu bài “øỨng dụng của nam châm”.
4. Hoạt động dạy học:
4.11/ Ổn định (1’) KDHS
4.2/ Kiểm tra miệng: (4’)
 - Nêu cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên nột vật. 
 - Sửa bài tập 25.1, 25.2 SBT.
 - H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
 - G: Nhận xét chung, ghi điểm.
 - HS trình bày (5đ)
 - Bài 25.1:
 a) Không.
 b) Vì khi ngắt điện lõi thép vẫn giữ được từ tính, nam châm điện mất ý nghĩa sử dụng.
 - Bài 25.2:
 a) Có, vì niken là vật liệu từ nó cũng bị nhiễm từ.
 b) Cực Bắc. (5đ)
4.3/ Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
* HĐ1: Tổ chức tình huống vào bài (1’)
- G: Giới thiệu tình huống vào bài.
* HĐ2: Tìm hiểu nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của loa điện ( 10’)
- H: Nhóm HS nhận dụng cụ TN và tiến hành TN như H 26.1 SGK.
- G: Theo dõi các nhóm mắc mạch điện.
- G: Lưu ý HS: Khi treo ống dây phải lồng vào một cực của nam châm chữ U, khi di chuyển con chạy của biến trở phải nhanh và dứt khoát.
- H: Quan sát hiện tượng đối với ống dây trong hai trường hợp: 
 + Khi dòng điện chạy qua ống dây 
 + Khi cường độ dòng điện trong ống dây thay đổi.
- H: Thảo luận nhóm về kết quả TN và rút ra kết luận.
- H: Đại diện nhóm phát biểu.
- H: Nhóm khác nhận xét, bổ sung.
- H: Tìm hiểu cấu tạo của loa điện.
- G: Giới thiệu H 26.2 SGK lên bảng.
- G: Hướng dẫn HS, yêu cầu HS chỉ ra được các bộ phận chính của loa điện (nam châm, ống dây, màng loa).
- H: Tìm hiểu để nhận biết cách làm cho những biến đổi về cường độ dòng điện thành dao động của màng loa phát ra âm thanh.
- G: Chỉ định HS mô tả tóm tắt quá trình
* HĐ3: Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ (7’)
- G: Giới thiệu H 26.3 lên bảng. 
- H: Cá nhân HS tìm hiểu mạch điện trên 
H 26.3 SGK, phát hiện tác dụng đóng, ngắt mạch điện 2 của nam châm điện.
- G: Rơle điện từ là gì? Hãy chỉ ra bộ phận chủ yếu của rơle điện từ, tác dụng của mỗi bộ phận.
- H: Nhìn hình trên bảng giải thích để hoàn thành câu C1.
- H: HS khác nhận xét, bổ sung hoàn chỉnh.
* HĐ4: Tìm hiểu hoạt động của chuông báo động (10’)
- H: Cá nhân HS nghiên cứu sơ đồ H 26.4 SGK để trả lời C2.
- H: Lên bảng chỉ trên hình vẽ các bộ phận chính của chuông báo động.
- H: HS khác lên mô tả hoạt động của chuông khi cửa mở, cửa đóng.
- H: HS káhc nhận xét, bổ sung hoàn chỉnh.
* HĐ5: Vận dụng (10’)
- H: Thực hiện câu hỏi C3.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- G: Bổ sung hoàn chỉnh.
- H: Thực hiện câu C4.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- G: Bổ sung hoàn chỉnh. 
I. Loa điện
 1) Nguyên tắc hoạt động của loa điện
 a) Thí nghiệm
(SGK)
 b) Kết luận
(SGK)
 2) Cấu tạo của loa điện 
(SGK)
II. Rơle điện từ 
 1) Cấu tạo và hoạt động của rơle điện từ
 C1: Vì khi có dòng điện trong mạch 1 thì nam châm điện hút thanh sắt và đóng mạch 2.
 2) Ví dụ về ứng dụng của rơle điện từ: Chuông báo động
 C2:
 + Chuông không kêu vì mạch điện 2 hở.
 +Vì cửa mở đã làm hở mạch điện 1, nam châm điện mất hết từ tính, miếng sắt rơi xuống và tự động đóng mạch điện 2.
 III. Vận dụng
 C3: Được, vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
 C4: Lúc đó tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt.
 4.4/ Câu hỏi và bài tập củng cố : (2’)
- H: Nhắc lại ghi nhớ (SGK)
- H: Thực hiện bài tập 26.1 SBT.
- H: HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.
- G: Bổ sung hoàn chỉnh.
 Bài 26.1:
 - Nên dùng dây dẫn mãnh để quấn nhiều vòng, vì tác dụng từ của nam châm điện tăng khi số vòng dây của nam châm điện tăng mà không phụ thuộc vào tiết diện của dây.
4.5/ Hướng dẫn tự học ở nhà: (2’)
* Đối với tiết học này :
- Học thuộc ghi nhớ và xem lại SGK.
- Làm các bài tập từ bài 26.2" 26.4 SBT.
- Đọc phần “có thể em chưa biết”
* Đối với tiết học sau :
- Đọc và nghiên cứu trước bài “øLực điện từ”.
5. Rút kinh nghiệm:
- Nội dung: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 - Phương pháp: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
- Sử dụng ĐDDH: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .