Giáo án Sinh học 7 - Bài 58: Đa dạng sinh học - Trường THCS Hải Hà

Bài 58: Đa dạng sinh học (tiếp)
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Học sinh thấy được sự đa dạng sinh học ở môi trường nhiệt đới gió mùa cao hơn ở đới lạnh và hoang mạc đới nóng là do khí hậu phù hợp với mọi loài sinh vật.
- Học sinh chỉ ra được những lợi ích của đa dạng sinh học trong đời sống, nguy cơ suy giảm và các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học.
2. Kĩ năng
- Kĩ năng phân tích, tổng hợp, suy luận.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức bảo vệ đa dạng sinh học, bảo vệ tài nguyên đất nước.
II. Đồ dùng dạy và học
- Tư liệu về đa dạng sinh học.
III. Tiến trình bài giảng
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
 - Thế nào là đa dạng sinh học ?
 - Sự đa dạng của động vật ở môi trường đới lạnh 
3. Bài mới	
VB: Ở những mụi trường cú khớ hậu khắc nghiệt thỡ sự đa dạng về loài là rất thấp . Vậy sự đa dạng sinh học ở môi trường nhiệt đới gió mùa khác với các môi trường này như thế nào,chỳng ta cựng tỡm hiểu bài hụm nay.
Hoạt động 1: Đa dạng sinh học ở môi trường nhiệt đới gió mùa
 ? Dựa vào kiến thức đó được học trong mụn địa lớ em hóy cho biết: Đặc điểm khớ hậu ở mụi trường nhiệt đới giú mựa 
 HS : Mụi trường nhiệt đới giú mựa cú khớ hậu núng ẩm, tương đối ổn định
 ? Từ đặc điểm khớ hậu em cú nhận xột gỡ về sự phỏt triển của thực vật ở mụi trường này
 HS : Thực vật rất phong phỳ và đa dạng
GV chiếu cho hs quan sỏt thực vật đa dạng
GV: khi thực vật phỏt triển như vậy ,em hóy cho biet dv ở mụi trường nhiệt đới giú mựa cú phong phỳ đa dạng khụng
 HS :cú đa dạng ,phong phỳ.
 GV: để khẳng định lại cụ cựng cỏc em nghiờn cứu vớ dụ sau.Cỏc em hóy nghiờn cứu thụng tin ở bảng t189
Nhu cầu về nguồn sống của 7 loài rắn cựng chung sống trờn đồng ruộng ở đồng bằng miền Bắc Việt Nam / Trang 189 sgk
Loài rắn
Mụi trường sống
Thời gian đi bắt mồi
Những loại mồi chủ yếu
Ngày
Đờm
1.Rắn cạp nong
Trờn cạn
+
Rắn
2.Rắn hổ mang
+
Chuột
3.Rắn săn chuột
+
Chuột
4.Rắn giun
Chui luồn trong đất
+
Sõu bọ
5.Rắn rỏo
Trờn cạn và leo cõy
+
Ếch nhỏi,chim non
6.Rắn cạp nia
Vừa ở nước vừa ở cạn
+
Lươn,trạch đồng
7.Rắn nước
+
Ếch nhỏi,cỏ
GV yờu cầu hs thảo luận nhúm để trả lời cõu hỏi
?1 Tại sao cú thể gặp 7 loài rắn cựng chung sống với nhau mà khụng hề cạnh tranh với nhau
?2 Tại sao số lượng loài rắn phõn bố ở một nơi lại tăng cao như vậy
HS: 1-Vỡ mụi trường sống của chỳng khỏc nhau,thời gian kiếm ăn khỏc nhau và ngay cả loại thức ăn cũng khỏc nhau nờn khụng cú sự cạnh tranh với nhau.
Gv :ở vớ dụ này ta thấy cú rất nhiều loài rắn cựng sống ở một nơi mà khụng cú sự cạnh tranh lẫn nhau bởi vỡ ở mụi trường nhiệt đới giú mựa cú sự đa dạng về mụi trường sống và động vật cú sự thớch nghi rất cao với mụi trường,bờn cạnh đú cũn cú nhiều loài khỏc như chuột,sõu bọ, ộch nhỏi,chim,lươn trạch
 GV:cỏc em hóy quan sỏt một số hỡnh ảnh sau-> Gv chiếu trờn màn hỡnh
? hóy cho biết: Đa dạng sinh học động vật ở mụi trường nhiệt đới giú mựa thể hiện như thế nào?
 HS: Động vật cú sự đa dạng sinh học rất cao
 - cú nhiều loài động vật
Số cỏ thể trong loài đụng
GV : Bạn trả lời rất chớnh xỏc, cỏc em ạ thực vật vừa là nơi ở vừa là nguồn thức ăn của động vật nờn đó tạo điều kiện cho cỏc loài động vật ở vựng nhiệt đới giú mựa thớch nghi và chuyờn hoỏ cao đối với những điều kiện sống rất đa dạng của mụi trường
GV :Như vậy ta rỳt ra kết luận
Điều kiện sống và nguồn sống đa dạng-> Sự đa dạng sinh học động vật rất cao
Số lượng loài nhiều do chỳng thớch nghi cao với cỏc điều kiện sống
? Em hóy lấy vớ dụ chứng tỏ trong sản xuất con người đó biết tận dụng sự thớch nghi của sinh vật với cỏc mụi trường sống để làm tăng hiệu quả kinh tế
 HS nờu được vớ dụ : nuụi nhiều loài cỏ trong ao
?Vỡ sao nhiều loài cỏ lại sống được trong cựng một ao
HS: Cỏc loài cỏ sống ở nhiều tầng nước khỏc nhau
 Cỏ mố sống ở tầng nước mặt,tầng giữa
 Cỏ rụ,cỏ chuối,cỏ trụi sống ở tầng giữa
 Cỏ chộp sống ở tầng đỏy
GV :Đỳng như vậy cỏc em ạ,trong thực tế chỳng ta đó biết tận dụng sự thớch nghi của sinh vật với mụi trường để làm tăng hiệu quả kinh tế khụng chỉ trong lĩnh vực chăn nuụi mà trong cả lĩnh vực trồng trọt nữa 
Cỏc em thấy ở mụi trường nhiệt đới giú mựa cú sự đa dạng sinh học rất cao Vậy nú đó đem lại những lợi ớch gỡ, chỳng ta cựng tỡm hiểu phần II 
Hoạt động 2: Những lợi ích của đa dạng sinh học
 GV yêu cầu HS nghiên cứu thụng tin SGK và kiến thức thực tế trả lời câu hỏi:
? Sự đa dạng sinh học mang lại những lợi ích gì cho tự nhiờn và đời sống con người.
HS tự nghiờn cứu thụng tin trả lời được những lợi ớch đú là
cung cấp thực phẩm
sức kộo
dược liệu
sản phẩm cụng nghiệp,nụng nghiệp
cú giỏ trị văn hoỏ
diệt cỏc loài sinh vật cú hại, thụ phấn cho cõy trồng
cung cấp giống vật nuụi
(y/c hs nờu lợi ớch và kể tờn đv )
GV chiếu 1 số hỡnh ảnh về lợi ớch của đa dạng sinh học
GV chốt lại và ghi bảng : như vậy ta thấy đa dạng sinh học động vật cú nhiều lợi ớch quan trọng
GV :Trong giai đoạn hiện nay đa dạng sinh học cũn gúp phần rất quan trọng để đẩy mạnh sự tăng trưởng kinh tế của đất nước
? Theo cỏc em đú là vai trũ gỡ
 HS : Xuất khẩu
? Em hóy kể tờn những sản phẩm được xuất khẩu mang lại lợi nhuận cao 
 HS : Cỏ ba sa,cỏ ngừ,tụm hựm,tụm càng xanh
GV :Trong nhiều năm gần đõy chỳng ta đó đẩy mạnh xuất khẩu nhiều mặt hàng gúp phần làm tăng trưởng nền kinh tế của đất nước đặc biệt đó đem lại thu nhập rất cao cho người nụng dõn
Chỳng ta cũn biết tận dụng đa dạng sinh học để mở rộng dịch vụ tham quan du lịch với nhiều địa điểm nổi tiếng như :rừng Cỳc Phương,Ba Vỡ,Cỏt Bà,Cỏt Tiờn,Tam Đảo,....
Ngày nay sự phỏt triển của cụng nghệ sinh học đó thuần hoỏ và lai tạo ra nhiều giống vật nuụi đó làm tăng độ đa dạng về loài,đăc biệt đó đỏp ứng mọi yờu cầu về cỏc mặt trong đời sống của con người.Cú thể núi tài nguyờn động vật là tài nguyờn chung cú vai trũ quyết định tới sự phỏt triển của đất nước chỳng ta
Cỏc em đó thấy được những lợi ớch to lớn của đa dạng sinh học động vật đem lại.Tuy nhiờn hiện nay qua cỏc phương tiện thụng tin đại chỳng em hóy cho biết :
? Thực trạng độ đa dạng sinh học động vật hiện nay so với trước kia như thế nào
 HS : Độ đa dạng sinh học bị suy giảm
GV :đỳng rồi cỏc em ạ Vậy chỳng ta cựng tỡm hiểu những nguyờn nhõn dẫn đến sự suy giảm đa dạng sinh học
Hoạt động 3: Nguy cơ suy giảm đa dạng sinh học 
và việc bảo vệ đa dạng sinh học
a)Nguyờn nhõn suy giảm đa dạng sinh học
GV: Dựa vào kiến thức thực tế và nghiờn cứu thụng tin sgk,thảo luận nhúm trả lời cõu hỏi:
? Những nguyờn nhõn làm suy giảm tớnh đa dạng sinh học
GV: cỏc cõu trả lời của cỏc em quỏ xuất sắc và cụ cũng đồng ‎ y với những nguyờn nhõn mà cỏc em đó nờu.Một bạn nhắc lại những nguyờn nhõn làm suy giảm đa dạng sinh học
HS đứng tại chỗ đọc trờn màn hỡnh
GV :cỏc nguyờn nhõn này cú đầy đủ trong sgk,về nhà cỏc em học nội dung này trong sgk/190.
GV: Trong cỏc nguyờn nhõn trờn ta thấy nguyờn nhõn làm suy giảm đa dạng sinh học động vật là do yếu tố tự nhiờn và do yếu tố con người
? vậy em thấy nguyờn nhõn chủ yếu dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học là do đõu
HS: Do con người
GV :Đỳng rồi cỏc em ạ,hiện nay trờn trỏi đất được biết khoảng 1,5 triệu loài động vật .Tỉ lệ diệt vong những loài động thực vật do con người gõy ra gấp nghỡn lần so với tỉ lệ diệt vong tự nhiờn
? tại sao Đảng và nhà nước ta đó ban hành luật để ngăn cấm và xử phạt đối với cỏc hành vi phỏ rừng,săn bắt động vật hoặc xả cỏc chất thải chưa xử lớ ra mụi trường nhưng người dõn vẫn vi phạm
HS:Do lũng tham,do thiếu hiểu biết và vụ trỏch nhiệm của con người
GV:Đỳng vậy, vỡ lợi ớch của bản thõn mỡnh con người đó tỡm mọi cỏch,mọi thủ đoạn để khai thỏc tài nguyờn động vật đặc biệt là cỏc động vật quớ‎ hiếm 
? Em nào cú thể cho biết 1 vài vớ dụ về những việc làm xấu của con người làm suy giảm đa dạng sinh học đó được cỏc phương tiện thụng tin đại chỳng đưa tin
HS: Cụng ty vedan xả thải chất độc hại ra sụng Thị Vải
 Chặt sừng tờ giỏc ở nam phi (gv cung cấp thờm:ở VN cỏ thể tờ giỏc cuối cựng bị giết năm 2010)
 Ở địa phương cú nạn săn bắt chim,cũ cuốc .
 phun thuốc trừ sõu(vừa gõy ụ nhiễm mụi trường vừa tiờu diệt một số động vật cú ớch) 
Việc cập nhật thụng tin của cỏc em rất tốt chỳng ta nờn phỏt huy
? theo cỏc em đảng và nhà nước ta cú cho phộp con người săn bắt và buụn bỏn cỏc động vật quý hiems khụng
?vậy tại sao con người vẫn khai thỏc tàn phỏ rừng và săn bắt động vật được
HS: do cú sự tiếp tay của một số cỏn bộ quản lớ
Cỏc em hóy quan sỏt một vài vớ dụ thể hiện sự khụng minh bạch của một vài cỏn bộ thoỏi hoỏ 
?Vậy cỏc cỏn bộ thoỏi húa biến chất này đó tiếp tay cho người dõn dưới hỡnh thức nào
HS : nhận hối lộ của người dõn
Đõy chỉ là một số rất ớt cỏn bộ bị thoỏi húa biến chất xuất phỏt từ lũng tham họ đó bị đồng tiền làm cho mờ mắt cũn đai đa số cỏn bộ quản lớ đều nhiệt tỡnh cú trỏch nhiệm cao trong cụng việc thậm chớ họ cũn sẵn sàng hy sinh cả bản thõn mỡnh để ngăn chặn những việc làm sai trỏi và những kẻ phạm tội đó khụng thoỏt khỏi sự trừng trị của phỏp luật
Trước thực trạng tớnh đa dạng sinh học động vật bị suy giảm nghiờm trọng thỡ Đảng và nhà nước ta đó cú những biện phỏp gỡ để ngăn chặn
b) Bảo vệ đa dạng sinh học
Qua tỡm hiểu cỏc nguyờn nhõn làm suy giảm đa dạng sinh học ,cỏc em hóy thảo luận nhúm và trả lời cõu hỏi
?Nờu cỏc biện phỏp để bảo vệ đa dạng sinh học
HS: - cấm đốt phỏ ,khai thỏc rừng bừa bói,
 - săn bắt buụn bỏn động vật
 - đẩy mạnh cỏc biện phỏp chống ụ nhiễm mụi trường
(gv ghi bảng)
?ngoài ra chỳng ta cũn biện phỏp nào nữa khụng
HS: Tuyờn truyền ,giỏo dục trong nhõn dõn về bảo vệ đa dạng sinh học
GV: ngoài cỏc biện phỏp trờn thỡ việc tuyờn truyền giỏo dục để mọi người hiểu được và cú trỏch nhiệm hơn trong việc bảo vệ đa dạng sinh học lỏ một việc làm vụ cựng cần thiết.Hiện nay cỏc em thấy trờn đài hoặc ti vi đó đẩy mạnh cụng tỏc tuyờn truyền vớ dụ như cỏc thụng điệp:núi khụng với cao hổ,núi khụng với sừng tờ giỏc,mật gấu,hoặc như ở tỉnh Sơn La người ta đó cho phỏt hành bộ tem về chủ đề bảo vệ động vật qu‎ hiếm cú nguy cơ tuyệt chủng.Hơn thế nữa chỳng ta đó xõy dựng rất nhiều vườn quốc gia hay khu bảo tồn để bả vệ cỏc loài động vật qu‎‎ hiếm
?Bản thõn em đó làm gỡ để bảo vệ đa dạng sinh học ở địa phương mỡnh
HS: Chăm súc vật nuụi trong nhà,khụng gỡ tổ chim,săn bắt chim,khụng vứt rỏc bừa bói ra sụng .
GV: Bạn đó kể ra những việc làm rất ớ nghĩa của mỡnh thế cũn cả lớp nếu đồng ớ với đề xuất của bạn cỏc em hóy nổ một tràng phỏo tay thật lớn
Qua bài học này cụ tin chắc rằng cỏc em sẽ cú ớ thức và trỏch nhiệm hơn trong việc bảo vệ tớnh đa dạng của động vật đặc biệt chỳng ta sẽ là những tuyờn truyền viờn giỏi gúp phần cựng với cỏc cơ quan chức năng đẩy lựi nhừng hành động làm suy giảm đa dạng sinh học